ئاتا-ئانىنىڭ پەرزەنتلەردىكى 80تۈرلۈك ھەققى
كىتابلاردا بايان قىلىنىشىچە، ئاتا-ئانىنىڭ پەرزەنتتە سەكسەن تۈرلۈك ھەققى بار. ئۇلارنىڭ قىرىق تۈرلۈكى ئاتا-ئانا تىرىكلىكىدە، قىرىق تۈرلۈكى ئۆلگەندىن كېيىنئەمەلگە ئاشۇرۇلىدۇ. تىرىكلىك چاغدىكى قىرىق ھەقنىڭ 10نى تەنگە، 10نى تىلغا، 10نىدىلغا ۋە 10نى مالغا تەئەللۇقتۇر.
تەنگە تەئەللۇق بولغان 10ھەق ئاتا-ئانىغا چىن دىلىدىن خىزمەت قىلىشتۇر.
بۇ شۇنىڭدىن ئىبارەتكى، ئاتا-ئانىغا ھەممە ۋاقىت ھۆرمەت كۆزى بىلەن قارىلىشى، قىلما دەپ بۇيرۇغان ئىشلار قىلىنماسلىقى، ئۇلارنىڭ مەسلىھىتى ۋە رازىلىقىسىز ھېچبىرئىشقا قول ئۇرۇلماسلىقى لازىم. يەنە ئۇلار سەن ئولتۇرغان جايدا ھازىر بولسا، دەرھالئورنۇڭدىن تۇرۇپ ئۇلارنى كۈتۈۋېلىشىڭ، ئۇلار ئولتۇرغان بولسا، سەن ئۆرە تۇرۇشۇڭ، ئۇلار رۇخسەت قىلغاندىلا ئولتۇرۇشۇڭ، ئۇلار ئولتۇرىدىغان جايغا سەن ئولتۇرماسلىقىڭ، يولدا بىرگە كېتىۋاتقان بولساڭ ئالدىغا ئۆتۈۋالماسلىقىڭ كېرەك. ئەگەر توپا، لاي، سۇلۇق ياكى ئومومەن خەۋپلىك جايلارغا كەلگەندىلا، ئۇلارنىڭ ئالدىغا ئۆتۈۋالساڭبولىدۇ. ئۇلارنىڭ ئالدىدا ئوچۇق چىراي بىلەن ئولتۇر، قاپىقىڭنى سالما، ھومىيىپقارىما، چاقىرغىنىدا يۇگۈرۈپ بار.
دىلغا تەئەللۇق 10نەرسە شۇنىڭدىن ئىبارەتكى :
1. ئۇلارغا رەھىم شەپقەت بىلەن قارا؛
2. ئۇلارغا دائىم قولۇڭدىن كېلىشىچە ياخشىلىق قىل؛
3. سېنىڭ شادلىقىڭ ئۇلارنىڭ خۇرسەنلىكى بىلەن بولسۇن؛
4. ئۇلار غەم چەكسە سەنمۇ قايغۇر ۋە ئۇلارنىڭ دەردىگە دەرمان بولۇش يولىنى ئىزلە؛
5. ئۇلار ئوشۇقچە سۆزلىسىمۇ مالال كۆرمە؛
6. ئۇلار تەنبىھ بەرسە خاپا بولماستىن خۇرسەن بول؛
7. ئۇلارغا ھەرقانچە ياخشىلىق قىلساڭمۇ ۋە ھەقلىرىنى ھەرقانچە ئادا ئەتسەڭمۇ، ئۇلارنىڭ دىللىرىنىڭ زەررىچە ئازار يەپ قېلىشىنى ئۆزۈڭ ئۈچۈن ئار دەپ بىل؛
8. ئۇلارنىڭ ھەرقانداق نىيەتلىرى بولسا، شۇ نىيەتلىرىگە يېتىش ئۈچۈن ھەرىكەت قىل؛
9. ئۇلار قانچىلىك ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرسە، شۇنچىلىك خۇشال بول؛
10. قانچىلىك دەردلىك بولسا، كۆڭۈللىرىنى شۇنچىلىك ئېلىشقا تىرىشقىن
تىلغا تېگىشلىك بولغان 10 ھەق شۇنىڭدىن ئىبارەتكى:
1. ئاتا-ئاناڭغا مۇلايىم مۇئامىلە قىل ۋە دائىم تەۋەزۇدا بول؛
2. ئۇلارغا يۇقىرى ئاۋازدا سۆزلىمە؛
3. ئۇلارغا كۆپ سۆزلىمە ۋە قوپاللىق قىلما؛
4. ئۇلارنىڭ ئېتىنى ئاتاپ چاقىرما؛
5. ئۇلار سۆزلەۋاتقاندا سۆزىنى بۆلمە؛
6. ئۇلارنىڭ ئېيتقانلىرىنى رەت قىلما؛
7. ئۇلار سېنى ئىشقا بۇيرۇسا، ياق دېمە؛
8. ئۇلار قاتتىق ئاۋازدا گەپ قىلسىمۇ، سەن پەس ئاۋازدا سۆزلە؛
9. ئۇلارنىڭ سۆزلىرىگە ئاھ-ئۇھ دەپ كەتمە.....
مالغا تەئەللۇق بولغان 10ئىش تۆۋەندىكىلەردىن ئىبارەت:
1. ئۆزۈڭگە كىيىم-كېچەك قىلىشتىن بۇرۇن، ئاتا-ئاناڭغا قىلىپ بەر؛
2. ئۇلارغا ئۆزۈڭ يەيدىغان تائاملاردىنمۇ ئېسىلرەك تائام قىلىپ بەر؛
3. بىر داستىخاندا غىزالىنىۋاتقىنىڭدا يېمەكلىكلەرنىڭ ياخشىلىرىنى ئۇلارنىڭ ئالدىغاسۈرۈپ قوي؛
4. قانداق نەرسە سېتىۋېلىش ئىستەكلىرى بولسا، شۇ نەرسىنى سېتۋېلىپ بەر. چۈنكى سەنياش چېغىڭدا نېمىنى خالىساڭ، ئۇلار شۇ نەرسىنى ساڭا تەق قىلىپ بەرگەن.
5. ئۆيلىرىنى ياخشىلا ۋە ئۇنى سەرەمجانلاشتۇرۇپ بەر؛
6. سورىمىسىمۇ پۇل بېرىپ تۇر، چۈنكى بۇنى ئۇلار ئاشكارا دېيەلمەسلىكى مۈمكىن ؛
7. .ئۇلارغا تاپقان-تەرگىنمنىڭ بارلىقى سىلەرگە دېگەن سۆزلەر بىلەن ئارىدىكىئۇيىلىش ۋە تارتىنىشلارنى كۆتۈرۈۋەت؛
8. ئەگەر ئاتا-ئاناڭدىن يىراق يەردىن ئولتۇرساڭ گاھ-گاھ مېھمانغا چاقىرىپ، ئۇلارنىڭئىززەت-ھۆرمىتىنى قىل؛
9. ئاتا-ئاناڭنىڭ دوستلىرىنىمۇ ھۆرمەت قىل، بۇ ئىشىڭ بىلەن سېنىڭ ئاتا-ئاناڭ ئۆزدوستلىرى ئالدىدا يۈز تاپىدۇ.....
مەلۇمىڭىزدە بولغايكى، ئاتا-ئانا ئۆلگەندىن كېيىن كېرەك بولغان قىرىق تۈرلۈك ھەقتۆۋەندىكىدەك:
* مېيىتنى تېزلىك بىلەن دەپنە قىلىش چارىلىرىنى كۆر، چۈنكى ئۆلۈكنىڭ ئىززىتى ئۇنىتېزلىك بىلەن ئۇزىتىشتا. يەرلىككە قويۇشتىن ئىلگىرى جەسىتىنى يۇيۇپ-تاراشنى ۋەكېپەنلەشنى ئۇنۇتما. ئۆزۈڭ داد-پەرياد قىلىپ يىغلىما ۋە ئۆزگىلەرنىڭمۇ شۇنداققىلىشىغا يول قويما.
ئاتا-ئاناڭ يەرلىككە قويۇلغاندىن كېيىن، ئۇلارنىڭ تۇپراق بېشىغا دائىم بېرىپ تۇر. ئەگەر، ھەپتىدە بىر قېتىم زىيارەت قىلشنى ئادەت قىلساڭ ئۇلۇغ كىشىلەر يولىنىتۇتقان بولىسەن، باشقىلارنىڭ ئۆلگەن ئاتا-ئانىلىرى توغرىسىدا يامان سۆزلەرقىلمىغىنكى، ئۇلارمۇ سېنىڭ ئاتا-ئاناڭنى شۇنداق يامان سۆزلەر بىلەن يادلىمىسۇن. ھېكمەت كىتابلىرىدە ئېيتىلىشىچە، كىمىكى ئۆز ئاتا-ئانىسىنى ئۆلگەندىن كېيىن ئۇلارتوغرۇلۇق يامان سۆزلەر قىلسا، شۇ مەلئۇن كىشىدۇر
ئاتا-ئاناڭ ۋاپات بولغاندىن كېيىن، ئۇلارنىڭ دوست-يارەنلىرىنى ئۆيۈڭگە تەكلىپقىلىپ، ئۇلار بىلەن بىتزرگە ئاتا-ئاناڭ خاتىرىسىنى ياد ئەت، ئاتا-ئاناڭ ياخشى كۆرگەنيېمەكلىكلەرنى تەييارلاپ، بۇرادەرلىرىنى ئېغىزلاندۇر .
/thread-88541-1-1.html بۇ يازمىنى ئاخىرىدا bugaltir تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2012-10-2 11:10 PM