شىخۇ جېڭىدە قۇربان بولغان جەڭچىلىرىمىز

abaytarim

	( شەھىرىمىزدە جەڭدە قۇربان بولغان 711 نەپەر جەڭچىنىڭ قەبرىگاھى بار. )     قىسمىمىز بۇيرۇق بويىچە 1945- يىلى ئىيولنىڭ باشلىرىدا ، شىمالىي ئوتتۇرا يۆنىلىش بويىچە ئالدىنقى ئۇرۇش لېنىيىسى بولغان شىخۇغا قاراپ يولغا چىقتۇق ، ھەر بىرىمىز كىيىم -كېچەك، قۇرال بولۇپ 15 كىلوگىرام يۈك كۆتۈرۈپ كېتىپ بارساقمۇ ، روھىمىز كۆتۈرەڭگۈ ، چىرايىمىزدا كۈلكە، كۆزلىرىمىزدە ئىشەنچ ئوتى يېنىپ تۇراتتى. بىز ئۆزىمىزدىن سان جەھەتتە بەچچە ھەسسە ئۈستۈن تۇرىدىغان كۈچلۈك دۈشمەن بىلەن جەڭ قىلىشقا كېتىپ باراتتۇق ، بۇ ھەممىمىزگە ئېنىق ئىدى . بىراق، ھېچقايسىمىزنىڭ چىرايىدا ئەندىشە، ۋەھىمىدىن قىلچىمۇ ئەسەر كۆرۈنمەيتتى . ھەممىمىز بىرەر توي ياكى ساياھەتكە كېتىپ بارغاندەك خۇشال- خۇرام ئىدۇق . بىزدىكى مۇنداق روھى قىياپەتنى كۆرۈپ ، مەن كۆڭلۈمدە بۇ نەدىن كەلگەن غەيرەت- جاسارەتتۇ ؟ قانداق قۇدرەتلىك كۈچنىڭ تۈرتكىسىدۇ؟ خىيالىمىزغا دۈشمەن، ئۆلۈم دېگەنلەر كەلمەيدىغۇ؟ ئويۇن- چاقچاق، كۈلكە بىلەن كېتىۋاتىمىز، ئەكسىچە ئۇرۇش ، ئۆلۈم دېگەنلەر بىر تىلسىماتتەك ئەھۋالغۇ ؟! دېگەنلەرنى ئويلىدىم .  چېپەيزە ئەسلىدە كىچىك بىر يېزا بازىرى بولسىمۇ ، ئەمما ستراتىگىيە جەھەتتە ئىنتايىن مۇھىم جاي ئىدى . شۇڭا ، گومىنداڭ ئارمىيىسى بۇ يەرگە مۇستەھكەم مۇداپىئە ئەسلىھەلىرىنى قۇرۇپ ، بۇ يەرنى چۆچەك -شىخۇ يولىدىكى ئىشەنچىلىك مۇداپىئە قورغىنى قىلىپ ، بىر ئاتلىق تۈەننى ئورۇنلاشتۇرغانىكەن .    بىز ھۇجۇمغا ئۆتۈپ مۇھاسىرە چەمبىرىكىنى بارغانچە تارايتىپ ، دۈشمەن بىلەن بولغان ئارىلىقىمىزنى 100-150 مېتىرغا قەدەر قالدۇرغان بولساقمۇ ئەمما، دۈشمەن ئىستىھكامىدىن بۆسۈپ ئۆتكۈدەك بىرەر يۇچۇق ، بىرەر قولايلىقراق جاي تاپالماي ، تىت- تىت بولۇۋاتاتتۇق . بىز چەيپەيزىنى شۇ كۈنى سائەت تۆت ئەتراپىدا تولۇق ئىگىلىدۇق ، بىز تەرەپتىن 13 جڭچى قۇربان بولدى ، بۇ سەبداشلىرىمىزنى شۇ يەرگە دەپنە قىلدۇق ، نامىزىنى پوللك ئىمامى ئابدۇرېھىم يۈسۈپ چۈشۈردى .   ھەرقايسى قىسىملار بەلگىلەنگەن نىشان بويىچە شىددەت بىلەن ھۇجۇمقىلىپ ، دۈشمەن ئىستىھكاملىرىغا قىستاپ بېرىپ ، قارىياغاچلىقنى سائەت ئىككى ئەتراپىدا ئىشغال قىلدۇق . دۈشمەنلەر قارىياغاچلىقنى تاشلاپ چېكىندى . ئەتىسى ئەتتىگەندە شىخۇ ناھىيە بازىرىنىڭ شىمالىي تەرىپىدىكى قارىدۆڭ مەھەللىسىنى ئىگىلىدۇق . قارىياغاچلىق ، قارىدۆڭ مەھەللىلىرى دۈشمەننىڭ ۋاقىتلىق سىرتقى مۇداپىئە توساقلىرى ئىكەن . قىسقىسى دۈشمەن شىخۇدا ھەقىقەتەنمۇ ئىنتايىن مۇستەھكەم مۇداپىئە ئەسلىھەلىرىنى قۇرغان ، ئۇنىڭ ئۈستىگە ئۇ گومىنداڭنىڭ ئىچكىرىدىن يۆتكەپ كەلگەن تاللانغان قوشۇنلىرى بىلەن قوغدىلىۋاتقان ئاساسىي ھەربىي بازىسى ئىكەن . بىز ئاساسلىق كۈچنى بۇتخانىغا قارىتىپ بىر نەچچە قېتىم ھۇجۇم قىلغان بولساقمۇ ، دۈشمەننىڭ كۈچلۈك ئوت كۈچى ۋە مۇداپىئە ئەسلىھەلىرىنى بۆسۈپ ئۆتەلمىدۇق ، ھەتتا دۈشمەن مۇداپىئەلىرىگە تۈزلەڭ سازلىقتىن ئۆتۈپمۇ يېقىنلىشالمىدۇق . نۇرغۇن جەڭچىلىرىمىز ئاشۇ بۇتخانا ۋە ئۇنىڭ ئىككى تەرىپىدىكى پوتەي، ئاكوپلاردىن ئېتىلغان ئوقنىڭ زەربىسىدە قۇربان بولدى . كۆپلىگەن سەبداشلىرىمىزدىن ئەنە شۇ يەردە ئايرىلىپ قالدۇق . ئۇلارنىڭ جەسەتلىرى سازلىقتا قالدى . بىراق بۇ پاجىئەلىك يوقىتىشلار جەڭچىلەرنىڭ جاسارىتىنى سۇندۇرالمىدى، ھەتتا سېستىرا قىزلارمۇ يارىدارلارنى ئېلىپ كېتىشكە ئۈلگۈرەلمەي يارىدار جەڭچىلەرنىڭ يارىسىنى تېڭىپ ، ئەپلىك يەرلەرگە ياتقۇزۇپ قويۇپ ، بىز بىلەن بىللە ھۇجۇمغا ئۆتتى .    ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابىي ئۇرۇشى ئىچىدە ، شىخۇ ئۇرۇشى دۈشمەن تەرەپنىڭ ئىشلەتكەن قۇراللىرىنىڭ زامانىۋىلىقى، كۆلەم جەھەتتە زورلىقى ، قارمۇ - قارشى مۇنتىزم ئىككى ئارمىيە ئوتتۇرىسىدا ئېلىپ بېرىلغان جەڭ بولۇشى ، ھەر ئىككى تەرەپتىن ئۆلۈش- يارىلىنىش ۋە چىقىمنىڭ كۆپ بولغانلىقى بىلەن باشقا ئۇرۇشلاردىن ئالاھىدە پەرقلىنىدۇ . دۈشمەن قۇرال- ياراغ، تېخنىكا ، سان جەھەتتىن بىزدىن زور دەرىجىدە ئۈستۈن ئىدى ، بىزنىڭ قوشۇنىمىز بولسا روھى جەھەتتىكى ئۈستۈنلۈكى ، نېمە ئۈچۈن جەڭ قىلىۋاتقانلىقىنى ئېنىق ۋە ئاڭلىق چۈشىنىدىغانلىقى ، ھاۋا كېلىماتى بىلەن ماسلىشالايدىغانلىقى قاتارلىق جەھەتلەردە ، دۈشمەن قوشۇنىدىن ئۈستۈن ئىدى . بۇ ئەھۋال بىزنىڭ غەلبە قىلىش ئىشەنچىمىزنى ئاشۇراتتى .   شىخۇدىكى شىددەتلىك جەڭ 4- كۈنىگە سوزۇلغاندا ، دۈشمەننىڭ بىر قىسىم يۇقۇرى دەرىجىلىك ھەربىي ئەمەلدارلىرى 500دەك مۇھاپىزەتچى ئەسكىرىنى باشلاپ ئۈرۈمچىگە قېچىپ كەتتى ، قالغان دۈشمەن ئەسكەرلىرى تەسلىم بولدى . بۇ ئۇرۇشتا ھەر ئىككى تەرەپتىن ئىنتايىن كۆپ چىقىم بولدى ، بولۇپمۇ دۈشمەننىڭ شىخۇغا توپلانغان خىللانغان قىسمىنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى يوقىتىلدى ، بىزدىنمۇ ئۆلگەنلەر ئاز بولمىدى . بىزنىڭ 1- روتىنىڭ 150 ئادىمىدىن 70 ئادىمى قالغانىدى ، 3-روتىنىڭ دەسلەپكى ئادەم سانى 153 ئىدى . شىخۇ ئۇرۇشىدىن كېيىن 38 ئادىمى قالغانىدى . مۇشۇ قېتىملىق شىخۇ ئۇرۇشىدا سەبداشلىرىمىزنىڭ ئۈچتىن ئىككى قىسمى قۇربان بولۇپ ، مەڭگۈلۈككە كۆز يۇمدى !   گومىنداڭ ئارمىيىسىنىڭ شىخۇدىكى مۇداپىئە ئىستىھكامى مۇستەھكەم پولات ئىستىھكام دەپ قارىلىپ ، گومىنداڭ ئۇنىڭغا شۇ زاماننىڭ ئىلغار قۇراللىرى بىلەن قۇراللانغان 10 مىڭدىن ئارتۇق ئەسكىرىي كۈچىنى ئورۇنلاشتۇرغانىدى . ئۈرۈمچىنىڭ غەربىي دەرۋازىسى دەپ تونۇلغان بۇ مۇداپىئە ئىستىھكامىنى سۈيدۈڭ 1- ئاتقۇچى پىيادىلەر پوللك (كېيىن شىخۇ 40- پولكى بولۇپ ئۆزگەرگەن ) نى ئاساس قىلغان پارتىزانلار ۋە ئوتتۇرا يۆنىلىش شتابىغا بېۋاستە قاراشلىق باشقا كىچىك ئەترەتلەر 1945- يىلى 9-ئاينىڭ 4- كۈنى سەھەردە ھۇجۇم قىلىپ 8- كۈنى يىمىرىپ تاشلىدى . بۇنىڭدىن چۆچۈپ كەتكەن گومىنداڭ قۇماندانلىرى ئەسكەرلىرىنى تاشلاپ ، ئازغىنە بىر قىسىم ئەسكەرلىرىنىڭ ھېمايىسىدە ئالدى - كەينىگە قارىماي قېچىپ ئۈرۈمچىگە تىقىلىۋالدى .   مەنبە:  جەڭگاھ خاتىرىلىرى ،  ئاپتورى : ئەخمەت تۇردىيوف . شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى  2000-يىل 11-ئاي 1- بېسىلىشى ، 1- نەشرى . ( سەھىپە ئېتىبارى بىلەن قىسقارتىپ ئېلىندى.) ۋاپات بولغان بىرقىسىم جەڭچىلەر :   مۇھەممەتجان : 1918- يىلى غۇلجىدا تۇغۇلغان . 1944- يىلى مىللىي ئارمىيىگە قاتنىشىپ ، كۆپ جەڭلەرنى بېشىدىن ئۆتكۈزگەن . 1945-يىلى شىخۇ ئۇرۇشىدا قەھرىمانلارچە قۇربان بولغان .       ئىمىنجان مەخسۇت : 1920- يىلى قەشقەر كونىشەھەردە تۇغۇلغان . گۈدەك چېغىدىلا ئاتا-ئانىسى بىلەن غۇلجىغا چىقىپ قارىدۆڭ مەھەللىسىدە ئولتۇراقلاشقان . 1945- يىلى مىللىي ئارمىيىگە قاتنىشىپ ، شۇ يىلى سېنتەبىردىكى شىخۇنى ئازاد قىلىش جېڭىگە قاتنىشىپ ، باتۇرلۇق بىلەن جەڭ قىلىپ قەھرىمانلارچە قۇربان بولغان .      توختاخۇن قادىر : مەرھۇم 1926- يىلى غۇلجا شەھىرىدە تۇغۇلغان . 1944- يىلى 11- ئايدا مىللىي ئارمىيىگە قاتنىشىپ ، جەڭلەردە باتۇرلۇق كۆرسەتكەن . 1945- يىلى سېنتەبىردىكى شىخۇ ئۇرۇشىدا 19 يېشىدا قۇربان بولغان .      مۇھەممەت ئىمىن : 1917- يىلى غۇلجا شەھىرىدە تۇغۇلغان . 1944- يىلى نويابىردا مىللىي ئارمىيە سېپىگە قاتنىشىپ ، جەڭلەردە باتۇرلۇق كۆرسەتكەن . 1945- يىلىدىكى شىخۇ چوڭ سوقۇشىدا قەھرىمانلارچە قۇربان بولغان .     مەرھۇم ھۈسەيىن (خۇيزۇ) 1924- يىلى 5- دېكابىردا غۇلجا شەھەر ئالتۇنلۇق مەھەللىسىدە تۇغۇلغان . 1944- يىلى نويابىردا مىللىي ئىنقىلابقا قاتنىشىپ جەڭلەردە باتۇرلۇق كۆرسىتىپ ھۆرمەتكە سازاۋەر بولغان . 1945-يىلى شىخۇ ئۇرۇشىدا قۇربان بولغان .   شاۋكەت (تاتار) 1945- يىلدىكى شىخۇ ئۇرۇشىدا ئاجايىپ قەھرىمانلىق كۆرسىتىپ قۇربان بولغان . (مېنىڭ شىخۇ ئۇرۇشىدا قۇربان بولغان جەڭچىلىرىمىز توغرىسىدىكى بىلىشىم ھازىرچە مۇشۇنچىلىك .)   مەنبە : شىخۇ ئۇرۇشى غەلبىسىنىڭ 67 يىللىقىنى ئەسلەپ چىقىشىم . دوستلىرىمنىڭ تەۋسىيىسى . ( ئەسلى بۇ ماقالىنى 9- ئاينىڭ 8- كۈنىدىكى غەلبە كۈنىگە ئۈلگۈرتكەنىدىم، ئارىلىقتا بىر ئاز تولۇقلاش بولۇپ قالدى .)    ئەبەي تارىم .   2012- يىل 16- كۈنى . شىخۇ شەھىرى .

aptap104

	بۇلارنى ئەسلەيمىز ھەمدە  چۇڭقۇر قايغۇرىمىز .  بۇلارنىڭ ئۈستىگە گۈل چىچەكمۇ ياپىمىز .

rahmansaykin

	شۇ ۋاقىتتىكى جەڭچىلىرىمىز ھىلھەم ھايات بولسا ئۇلارغا ئۇزۇن ئۆمۈر تىلەيمەن . شىھىت بولغانلارغا ئاللا ئىگىمىز جەننەت بەرگىيدى .

nur414

	شېھىتلەرنىڭ جايى جەننەتتە بولغاي.

subihan

	شۇ يىگىتلىرىمىزنىڭ قۇربان بېرىشى بەدىلىگە بىز ھازىر قى كۈنلەرنى كۆرىۋاتىمىز !

pakzat0992

	iltebir يوللىغان ۋاقتى  2012-9-16 03:29 PM 西湖 شىخۇ قانداق قىلىپ ئويغۇرچە بولۇپ قالدى؟تارىخى مەن ... ئۇف......    سىز بەك ئاددىي ئويلاپسىز.....     بىرجۈملە سۆز: شىخو ئۇيغۇرچە گەپ. ئىچكىردىكى شىخۇ كۆلى بىلەن مۇناسىۋىتى يوق.

norabla

	زۇلمغا  قارشې تۇرغان    ئادەم  شېھېت  بولامدۇ  شېھېت  بولۇشنېڭ  ئولچېمې  بار مۇندا  قانداق  ئادەم  ئولۇپ قالسا  شېھېت بولاۋېرەمدېكەن

rinatcn

	ئۇلار قان كىچىپ جەڭ قىلدى .... ئەۋلارتلار مەنگۇ ئۇنتۇپ قالمايدۇ

tanha530