ئۇيغۇردا كەمسىتىش ۋە كەمسىنىش

kuzum

	ئۇرۇن......تەھرىرلىنىدۇ

basut

	ئۇيغۇرلۇقنى خالىغانچە ئىپادىلەۋەرمەيلى قېرىنداشلار، بىز ئۆزىمىزنى ئۇنداق دەپ بەرسەك،باشقىلار نېمە دېمەيدۇ؟ ھەرقانداق مىللەتنىڭ ئۆزىگە چۇشلۇق نۇقسانلىرى بولىدۇ،بۇنىڭ بىلەنلا ئۆز مىللىتىنى چۆكۈرسە بولمايدۇ، بىزنىڭ مىللىتىمىزمۇ دۇنيادىكى مەدەنىيەتلىك مىللەتلەرنىڭ بىرى،تىلىمىز دۇنيادىكى 3000 خىلدىن ئارتۇق تىلنىڭ ئىچىدە 98-ئورۇندا تۇرۇدۇ،نوپۇسىمىز 2000 دىن ئارتۇق مىللەت ئىچىدە ئالدىنقى 100 نىڭ ئىچىدە بار،مەملىكەت ئىچىدە 6-ئورۇندا تۇرۇمىز.شۇڭا ئۇنداق ئۈمۈتسىزلەنمەيلى،كەمچىللىكلىرىمىزنى بولسا تۈزۈتىشكە تىرىشايلى.

karehu

	پىقىر ‹قارىغۇ›دىن ‹گۈلەن› گەسالام ‹‹ئاللاھ››كۆرۈشۈشنى نسىپ قىلسا كورۈشۈپ قالارمىز يازمىللىرىڭىز ئۈزىلمىگەي

sebir2

	ھەي ئۇيغۇرۇم    ھەي ئۇيغۇرۇم!

iltebir

	ھەر بىر ئىشقا ھېسسى نوختىدىن ئەمەس، ئەقلىي كاللىمىز بىلەن باھا بېرەيلى. گۈلەن ئەپەندى يېقىندىن بۇيان مائارىپ ساھەسىدە ئىزدىنپ ،خېلى كۆپ يازمىلارنى يازدى.  جەمىيەتتىكى  نۇرغۇن كىشىلەرنى تەربىيەلىدى.يازمىلىرى ئارقىلىق كىشىلەرگە يېڭى ئىددىيەلەرنى تونۇشتۇرىدى. مەنمۇ بىر مائارىپچى بولۇش سۈپىتىم بىلەن گۈلەن ئەپەندى يازمىسىدىن خېلى مەنپەئەتلەندىم.

Submarine

	ئۆزىنى كەمسىتىش خائىشى ، ھەرقانداق ئەقلى ھوشى نورمال ئەلدە مەۋجۇت ،  بۇنداق پىسىخىكىلىك ھادىسە  بىزدىمۇ يېتىپ ئاشقىچە بار  ، مەسىلەن ، ئۇيغۇر ئۆزىنى گېرمان مىللىتى بىلەن سېلىشتۈرىدۇ ، نەتىجىدە ئۇ مىللەت بولغان تۈرلۈك جەھەتتىكى زور ۈپەرقلەر شۇ ھامان ئالدىمىزدا نامايەن بولۇدۇ . ئۇيغۇر ئۆزىنى ياماتو مىللىتى سېلىشتۈرىدۇ ، نەتىجە ئوخشاشلا يۇقارقىدەك چىقىدۇ . دېمەك ، بۇنداق نەتىجە پەرقى ھالىتىدە ئارقىدا قالغۇچى قانداق خوشال خوارام شادىمان يۈرسۇن دەيسىز !؟ ئەمما مۇشۇنداق ھالەتتە تۇرۇپمۇ شوخ ناخشىسىنى چاڭ كەلتۈرۈەپ ئېيتىپ كۈنىنى كۈن ئېتىدىغانلارمۇ بار ، بۇنداقلار دەل بىز كۆپ ئاڭلاپ كەلگەن قۇدۇق ئىچىدىكى پاقىلاردۇر . ئادەملەردىكى ئۆزىنى كەمسىتىشتىن ئىبارەت بىنورمال پىسىخىكا ھادىسلىرى كۆپ ھاللاردا ،  ھەر جەھەتتىن ئارقىدا قالغان ئەللەردە كۆرىلىدۇ . ئارقىدا قېلىش ،  شۇ ئەلنى ئەنە شۇنداق كىشى خالىمايدىغان ئىللەتلەرگە ئىگە قىلىدۇ .

باھادىر

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۈم گۈلەن ئەپەندى! يازمىلىرىڭىزنى ھەممەيلەن ئىنتايىن ياقتۇرۇپ ئوقۇپ كىلىۋاتىمىز،نادىر ئەسەرلىرىڭىزنى ئايىمىغايسىز. كۆپ رەھمەت!!!

سۈرخان

	ئايرىملىقنى ئومۇمىيلىق دەپ چۈشىنىش ئەھۋالى ھازىرقى ئۇيغۇر زىيالىيلىرىدىكى ئەڭ ئېغىر مەسىلە. ئۇيغۇرنى ئۆزىدىن تىنىش پىسخىكىسى بار دەپ كىم دەيدۇ؟ مانا مەن ئەمىلىي مىسالدىن بىرنى ئېلىپ بېرەي. ئىنىم بۇ يىل بېيجىڭ مىللەتلەر ئۇنىۋىرىستىتىغا كەتتى. ئۇنى دادام ئۆزى ئاپىرىپ ئورۇنلاشتۇردى. بېيجىڭدا بىرقانچە كۈن تۇرۇش جەريانىدا 2ئافغان بىلەن تونۇشۇپ قاپتۇ. ئۇلار  دادامدىن سەن تۈركمۇ؟ دەپ سورىغىنىدا مەن ئۇيغۇر دەپ جاۋاپ بېرىپتۇ. ھېلىقى ئىككى ئاۋغانمۇ بىز ئۇيغۇرلارنى ياخشى بىلىمىز، دەپ دادامغا خېلى بەك ھۆرمەتلەرنى كۆرسىتىپتۇ. شۇ بىرقانچە كۈن جەريانىدا دادام بېشىدىكى داۋاملىق كېيىپ يۈرىدىغان ئۇيغۇر دوپپىسىنىڭ شاراپىتىدىن بارغانلا يېرىدە باشقا مىللەتلەرنىڭ ھۆرمىتىگە ئېرىشىپتۇ، يولدىن ئېزىپ قالغىنىدا بېيجىڭ شەھرىدىكى رايونلۇق سوتنىڭ سوتچىسىمۇ ئۆزىنىڭ ئىشىنى تاشلاپ قويۇپ، دادامنى شىنجاڭ ئىشبىجىرىش ئورنىغا ئەكىلىپ كېتىپتۇ، ئۇنىڭ دېيىشىچە ئۇ ئۆزىمۇ بۇرۇن شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىدا بىرمەزگىل تۇرۇپتىكەن. ئۇيغۇرلارغا نىسبەتەن چوڭقۇر ھۆرمىتى بار ئىكەن. بىر نەۋرە ئاكام ھازىر گىرمانىيەدە، بىر قېتىم ۋەتەنگە كېلىشنىڭ ئالدىدا چوڭلار ئۈچۈن جەينىماز ئېلىش ئۈچۈن بىر تۈركنىڭ دۇكىنىغا كىرگىنىدە دۇكان ئىگىسى ئۇنىڭ مىللىتىنى سوراپتۇ، ئاكام مەن ئۇيغۇر دېگىنىدە ھېلىقى تۈرك ئورنىدىن تۇرۇپ ئۇنىڭ بىلەن قۇچاقلىشىپ كۆرىشىۋىتىپ ئېسىل تۈركىيە جەينىمىزىدىن 5نى چىرايلىق قاتلاپ بۇ مەندىن ساڭا سوۋغات دەپ سوۋغا قىپتۇ. ئاكام بۇلارنى دەپ بەرگەچ ئۆزىنىڭ ئۇيغۇر بولغانلىقى ئۈچۈنلا چەتئەلدە جىق ئىشلىرىنىڭ ئوڭايغا توختىغانلىقىنى دەپ بەردى. مانا بۇ مەن ئۇچراتقان بىرقىسىم ئەھۋال. قەلب دېرىزىمىزنىڭ ئەينىكى چاڭ باسمىغان بولسىلا سىرتقى دۇنيا بىز ئۈچۈن ناھايىتى گۈزەل كۆرىنىدۇ. ئۇيغۇر ھەرگىزمۇ ھورۇن، بىپەرۋا، شەھۋانىي مىللەت ئەمەس. بىز تارىختا نۇرغۇن ئۆچمەس مەدەنىيەتلەرنى ياراتتۇق، 8مىڭ يىللىق كىرورەن گۈزىلىنىڭ مۇمياسى، ئاتۇش ئادىمى، قەدىمكى تاش پۈتۈكلەر ۋە باشقا مەدەنىيەت ئىزنالىرىنىڭ ھەممىسى بۇنىڭغا ئىسپات بولالايدۇ. بىز ھېلىھەم ئۆز زامانىمىزدا جەمئىيەتكە ئۆزىمىزگە تۇشلۇق تۆھپىلەرنى قوشۇپ كېلىۋاتىمىز، ئەنە ساھىبجامال دۆلەت خانىم فىزىكا ساھەسىدە ئۇزۇن يىل ھەل بولمىغان مەسىلىنى ھەل قىلدى. رەيھان بەكتۇر خانىم ئامرىكا يۇتا شىتاتى ئۇنۋېرسىتىتى ئىلىكتېر ئىنژىنىرلىقى فاكولتىتىنىڭ پروفىىسسورى بولۇپ ئىشلەۋاتىدۇ، ياپونىيەدە ئوقۇۋاتقان ئەخمەتجان ئۇيغۇرچە ئۇسسۇل ئوينىيالايدىغان ماشىنا ئادەمنى ياساپ چىقتى ۋە يەنە شۇنىڭدەك نۇرغۇن ئۇيغۇرلىرىمىز ھەر ساھەلەردە نەتىجە قازىنىپ كەلدى. ئۇيغۇردىكى چۈشكۈنلۈك پىسخىكىسىنى كەلتۈرۈپ چىقارغۇچى سەۋەب زىيالىلىرىمىزنىڭ مىللەتتە ساقلانغان ‹ئىللەت›لەرنى كوچىلاپ، مىللىتىمىزنىڭ ئىجتىمائىي ھاۋاسىنى ئېغىر دەرىجىدە بۇلغىغانلىقىدا. قىسمەن كىشىلەردە ساقلانغان ناچار خاھىشلارنى كۆپتۈرۈپ يېزىپ ئۇلارنى پۈتۈن مىللەتتە ساقلانغان ئەھۋال دەپ كۆرسىتىپ بەردى. ‹پوقنى كوچىلىسا سېسىقى چىقىدۇ› دېگەندەك زىيالىيلىرىمىز قولىغا ئەسكى تاياقتىن بىرنى ئېلىۋىلىپ ھەدەپ كوچىلىغىلى تۇردى، سېسىق ھاۋا پۈتۈن جەمىيەتنى بىر ئالدى، ئۇيغۇرنىڭ كۆڭلى ئېلىشتى، كۆز ئالدى غۇۋالاشتى. مانا ئەمدى نەپەس قىينالغان ھالەتكە يەتكىنىدە ‹ئەي زىيالىي، مىللەتنىڭ ئاتىسى، بولدى بەس قىلغىن› دېيىشكە ماجالى قالمايۋاتىدۇ. زىيالىيلار مىللەتنىڭ قەلبى، ئۈمىدى بولۇش سۈپىتى بىلەن مىللىتىمىزگە ئۈمىد چىرىقىنى يېقىپ بېرەلمىدى. مىللىتىمىز ئەسلى رىغبەتلەندۈرۈشكە مۇھتاج ئىدى، لېكىن زىيالىيلىرىمىز ئۇلارنى كەمسۇندۇردى، مىللىتىمىز ئەسلى ئۈمىد چىرىقىنىڭ ياندۇرلىشىغا مۇھتاج ئىدى، بىراق زىيالىيلىرىمىز ئۇنىڭ پىلىكىنى كېسىۋەتتى.

红叶子

	گۈلەن ئەپەندىنىڭ يازمىسىنى بايام ئىزدىنشتا كۆرگەن ئىدىم ،بۈگۈن بۇ يازما بىلەن ئۆز ھال ئەپەندىنىڭ ئىنكاسلىرىنى ئوقۇپ ئۆزۈمچە بۇ بىر كۈننى شۇنچىلىك ئەھمىيەتلىك ئۆتكۈزگەندەك ھېس قىلىپ قالدىم گۈلەن ئەپەندى تېمىڭىزدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان  مەزمۇنلار ئۇيغۇر جەمئىيتىدە  ئومۇميۈزلۈك مەۋجۇت بولسىمۇ ئادەت خاراكتىرلىك ئۇقۇمغا ئايلىنىپ كەتكەچ غەيرىيلىك تۇيۇلمايدىغان ، باشقىلارنىڭ دىققىتىنى قوزغىمايدىغان ئەمەلىيەتتە قەلەمكەشلەر بۇرۇنلا قەلەم تەۋرىتىش لازىم بولغان ھادىسىلەر  ئىكەن ،ئون يىللاپ ئىللەت توغرىسىدا توختىلىپ كەمسىنىلدۇق ،لېكىن شۇنچە ئۇزۇندىن ئۇزۇن كۈچىنىپمۇ  ئەڭ چوڭ ئىللەتنىڭ دەل ئۆزىمىزنى ئىللەتلىك ساناش ئىكەنلىكىنى ھېس قىلىپ ئالالمىغان ئىدۇق ،سىزنىڭ يازمىلىرىڭىز ھەممىمىزگە ئەينەك بولىۋاتىدۇ،سىزگە تەشەككۈر.

jmgur

	قەلىمىڭىز ھارمىغاي گۈلەن ئەپەندىم