«كارامەت گەپلەر» ھەققىدە مۇلاھىزە

.tuz.

	پېقىرنىڭ بىر قىزىقىشى بار ، چىرىكلىككە قارشى يېزىلغان ئەسەرلەرنى ئوقۇشنى ياقتۇرمەن ، بولۇپمۇ ھېلىقىدەك ئەسلىي قىياپىتى ئاشكارلانغان ،قانۇن تورىغا چۈشكەن پارازىت قۇرۇتلارنىڭ دېگەن گەپ -سۆزلىرىگە ئالاھىدە قىزىقىمەن بۇنداق سۆز- چۆچەك ئاشۇ پارۇخۇرلارنىڭ ھەمشېرىكلىرى تەرپىدىن ئاشكارلانغان ياكى ئۆزىلىرى قانۇن ئىجراچىلىرغا ئىقرار قىلغان بولۇپ ،ئۇلارنىڭ مەنسەپتىكى ۋاختىدا ئاغزى بىسىقماي دەيدىغان ھېلىقىدەك پو گەپلىرى قۇرۇق گەپلىرى ھىقىقەت ھېساپلىنىدىغان ،قىلىپلىشىپ كەتكەن سۆز ئىبارىلىرگە زادىلا ئوخشىمايدىغان ،ئىنتايىن چىنلىق بىلەن ئۆز ماھىيتىنى ئاشكارلايدۇ ، پېقىر بۇلارنى كۆرۈپ ئىچ - ئىچىمدىن بارىكاللا ئېيتماي تۇرالمايمەن . بۇلاردىن ئۆزۈملا بەھىرلەنمەي دەپ بىر قانچىسىنى تاللاپ كۆپچىلىكنىڭ ھوزۇرىغا سۇنۇشنى لايىق تاپتىم : __«ئەگەر مېنىڭ بىر تىيىنلىك مەسىلەم بولسا ، مېنى ئون يىل تۈرمىگە تاشلاڭلار ،ئونمىڭ يۈئەنلىك مەسىلەم بولسا ،ئېتىۋەتسەڭلارمۇ بولىدۇ .»     ___________( « قانۇ ن- تۈزۈم تىمىسىدىكى  ئەدىبىي ئەسەرلەر توپلىمى گېزىتى »نىڭ 2010-يىل 28- ئاۋغۇستىكى سانىدىن ئېلىندى .) بۇ 5 مىليۇن 70مىڭ يۈئەن پارا يېگەن ، جىيەنلى ناھىيىسى دۆلەت ھېمىن ئىدارىسىنىڭ سابىق ئىدارە باشلىقى خۇاڭ جىيەنپىڭنىڭ تەپتىش ئەمەلدارىغا بەرگەن قەسىمىدۇر . مۇلاھىزە : ئىدارە باشلىقى خۇاڭ جىيەنپىڭنىڭ قىلغان قەسىمىدىن كىچىك چاغلىرىمدا سەھراداباشقىلاردىن ئاڭلىغان «ئەگەر يالغان سۆزلىسەم چاقماق چىقىپ ئۆلەي» ياكى «ئەگەر بۇ ئىشنى مەن قىلغان بولسام ،ئادەم بولماي ھايۋان بوپ كىتەي » دېگەندەك قەسەملەر يادىمغا كەلدى. ناۋادا  «ئەمىلىيەتنى ئاساس ،قانۇننى ئۆلچەم قىلىش » نى « ئەمىلىيەتنى ئاساس قەسەمنى ئۆلچەم قىلىش » قا ئۆزگەرتىدىغان بولساق ، خۇاڭ ئىدارە باشلىقى 507قىتىم ئىتىلىپ ئۆلگەن بولار ئىدى ئەجىبا ئۇنىڭ شۇنچە كۆپ جىنى بارمىدۇ ؟! ___« نوچى بولساڭ پۇل خەجلىمەي بىر ئادەتتىكى بۆلۈم باشلىقى بولۇپ باقمامسەن ، سىنى ھازىرلا چوڭ دادا دەپ چاقىرمەن » («ھەپتىلىك تەرمىلەر»)ژورنىلىنىڭ 2011-يىلى 4- مارىتتىكى سانىدىن ئېلىندى ) بۇ خاڭجۇ شەھرى بىنجىياڭ رايۇننىڭ سابىق پارتكۇم شۇجىسى شاڭ گۈشىڭنىڭ ھوقۇق سېتىۋالدىغانلارغا ئىيتىدىغان سۆزى ، يەنى ئەمەلدار بولاي دىسەڭ« پۇل كۆتۈرۈپ كەل »دېمەكچى . مۇلاھىزە : شاڭ شۈجىنىڭ بۇ قىسقىغىنا سۆزىگە چوڭقۇر مەنا يوشورۇنغان . بۇنىڭدىن شۇنداق مەنە چىقۇدۇركى ، مەن مەنسەپ قالپىقىنى بىكارغا بەرمەيمەن ، ھوقۇق سىتىۋالغۇچىلارنىڭ ھەرقاندىقىغا ئوخشاش مۇئامىلە قىلىمەن . ئەمەلدار بولماقچى بولساڭ مەيلى سەن مېنىڭ قان - قېرىندىشىم بولۇشۇڭدىن ياكى مۇناسىۋىتىمىز ھەر قانچە يىقىن بولۇشىدىن قەتتىئينەزەر پۇلنى جىق بەرسەڭلا بولدى . ئەگەر سەن پۇل خەجلىمەيلا ئادەتتىكى بۆلۈم باشلىقى بولالىساڭ ئالدىڭدىلا سىنى «چوڭ دادا» دەپ چاقىرمەن دېمەكچى . بۇنىڭدىن شۇنى كۆرۋىلىشقا بولىدۇكى ، بۇ يەردىكى نەق گەپنىڭ ئۆزى «پۇل خەجلەپ ئەمەلگە ئىرشىش »پۇلىڭىز بولمىسا دىيىشكىدەك گەپ يوق دېگەن گەپ . ____« بېشىمدىكى قىزىل قالپىقىم چوڭ ، نازىر دەرجىلىك رەھبەرمەن ،ئۇلار چوڭۇم ئاۋۋال مېنى ئەمەس ، سېنى تەكشۈردۇ ، شۇڭا سەن چىڭ تۇرۇشۇڭ ، سېمۇنۇتتەك ئەمەس ، بەلكى پولاتتەك ئىرادەڭ بولۇشى كېرەك .» («تەپتىش خىزمىتىدىكى بوران _ چاپقۇن» ژورنىلىنىڭ 2009- يىللىق  16- سانىدىن ئېلىندى ) بۇ جېجياڭ ئۆلكىسى باش نازىر دەرجىلىك رەھبىرى كادىر ۋاڭ شىيەنلۇڭنىڭ ئاشنىسىغا قويغان تەلىپى . مۇلاھىزە : پارىخور  ئەمەلدار بىلەن ئۇنىڭ ئاشنىسى ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى ھوقۇققا تايىنىپ بۇزۇقچىلىق قىلىش دەپ چۈشىنىشكە بولىدۇ . سىز ھوقۇقىڭىزغا تايىنىپ ئۇنىڭ ەۈزەللىكىنى بوي سۇندۇرسىز ، ئۇ بولسا گۇزەللىكىگە تايىنىپ ھوقۇقىڭىزنى قولغا چۈشۈردۇ . ئۆزىڭىزچە ئاياللارنى ككلدۇرلىتىمەن دەپ ئويلايسىز ، ئەمىليەتتە ئۇلار سىزنى كولدۇرلىتىدۇ . ئەمدى ئويۇندىن چاتاق چىققاندا ، ئۇنى پالاتتەك ئىرادەڭ بىلەن مېنى قوغدا دېسەڭ ، ئۇمۇ ئەخمەق ئەمەس ، ئۇ خىزمەت كۆرسىتىپ جىنايىتىمنى يەڭگىللىتىمەن دەپ سىنى تارتىپ چىقىردۇ . _____ « چىرىكلىككە قارشى تۇرۇش تامنىڭ ئۇ تەرپىدىن بۇ تەرپىگە كېسەك ئاتقانغا ئوخشايدۇ ، كېسەك كىمىگە تىگىپ كەتسە ، شۇنى نەس باسىدۇ . ئويلىمىغان يەردىن بۇ كېسەك مېنىڭ بىشىمغا چۈشتى ئەمەسمۇ .» («ھەپتىلىك ئەسەرلەردىن تاللانمىلار » 2010- يىللىق 30- نويابىر سانىدىن ) بۇ 15 مىليۇننى يۇتۋالغان ، مەملىكەت بويىچە نامراتلارنى يۆلەپ نۇقتىلىق تەرەققى قىلدۇردىغان ناھىيە_____ گەنسۇ ئۆلكىسى داڭ چاڭ ناھىيىسىنىڭ سابىق پارتۇكۇم شۇجىسى ۋاڭ شىيەنمىڭ ئېيتقان سۆز . مۇلاھىزە : كېسەكنىڭ چۈشۈشى مۇقەررەر . ئۇنىڭ باشقىلارنىڭ بىشىغا چۈشمەي سىزنىڭ بېشىڭىزغا چۈشۈشى تاساددىپىيلىق ، سىزنىڭ قولغا چۈشۈپ ،كېسىلىشىڭىز مۇقەررەر ، چۈنكە ئىقتىسادىي مەسىلىڭىز بار- دە . ناۋادا سىز بىر ئىشچى ياكى دېھقان بولغان بولسىڭىز ، بېشىڭىزغا كېسەك چۈشكەن تەقدىردىمۇ ،ئازراق ئۇۋالچىلىق تارتقىنىڭىزنى ھېساپقا ئالمىغاندا ، گۇناھسىز دەپ قويۇپ بىرلىشىڭىز ئىنىق ئىدى . ماركىس مۇنداق دېگەن : « ئاتالمىش تاساددىيبىلىق ئىچىدە مۇقەررەرلىكنى يوشۇرۇن ساقلىغان بىر خىل شەكىلدۇر » كۆپچىلىك تەخىر قىلساڭلار ، كېيىنكى كېسەكنىڭ يەنە قايسى چوڭ پارىخۇرنىڭ بېشىغا چۈشكەنلىكىنى بىلىپ قالىسىلەر . _____« قايسى قانۇندا ئەرلەر ئايالىدىن باشقا ئاياللار بىلەن كوچىدا قول تۇتۇشۇپ ماڭسا بولمايدۇ ، دېگەن بەلگىلمە بار ؟ » بۇ ئاشنىسى بىلەن بازار ئايلىنىۋاتقاندا ئايالىغا ئۇچراپ قالغان جېجىياڭ ئۆلكىسىدىكى مەلۇم ئىدارە مۇئاۋىن باشلىقىنىڭ نىكاھتىن ئاجرىشىش سوتى نەق مەيدانىدا ئېيتىلغان «ھەتتا سوتچىنىمۇ چۆچىتىۋەتكەن » بىر قۈملە سۆزىدۇر . مۇلاھىزە : ئايالىنىڭ قولىنى تۇتۇپ ماڭسا ھېچنېمىنى ھېس قىلالمايدىغان ، ئاشنىسنىڭ قولىنى تۇتۇپ ماڭسا ياشلىققا قايتقاندەك ھېسسىياتقا كىلىپ ، قىن - قىنىغا پاتمايدىغان ئادەملەرمۇ بار .... بۇنداق يوشۇرۇن ئاشنا ئويناش قانۇننغا خىلاپ بولمىغىنى بىلەن ئەخلاق چىگرىسىدىن ھالقىپ كەتكەن بولۇپ ، باشقىلارنىڭ مەسخىرە كۈلكىسىگە قېلىشتىن باشقا نەتىجە چىقمايدۇ . «فېليەتونلار ئايلىق دورنىلى » نىڭ 2011- يىللىق 8-ئايلىق 1- سانىدىن . ئاسىمجان ئابلىمىت تەرجىمىسى . مەنبە : شىنجاڭ مەدەنيتى ژورنىلى

yawaat0998

	فىليۇتۇن دىگەن شۇنداق ياخشى ژانىر. دىمەكچى بولغان گەپنى يۆگەپ تۇرۇپ دەۋىتىدۇ. ئاڭلىماققا ئادەتتىكىدەك، تەھلىل قىلسا تازنىڭ لازىزىدەك ئاچچىق. بۇ فىليۇتۇننى ئوقۇماپتىكەنمەن، تىمە ئىگىسىگە رەھمەت.

aski0903

	خېشىندىن باشلانغان پارىخورلۇق،خەنلەرگە ئەۋلادمۇ ئەۋلاد سىڭىپ كەتتى،ئۇنىڭدىن بىزنىڭ مىللەتتىكىلەرگىمۇ يۇقۇۋاتىدۇ،يۇققاندىمۇ ئۇلاردىن ئاشۇرۇپ قىلىشنى ئۆگەندى

mahatjan

	پارىخورلار ئۆز ئۆيىدە پۈدەپ ئچەر دوغنىمۇ، باشقىلار پارا بەرسە يالماپ يۇتار  چوغنىمۇ.

بۇغداي

	دۆلەتنىڭ يۇقىرى تۆۋەن قاتلام كادىرلىرىغا سىڭىپلا كىتىۋاتىدۇ چىرىكلىك ھادىسسى،ئاشكارىلانغىنى بولسا ئازغىنە بىر قىسىمى . ‹‹ھوقۇق ››تىن ئۇنۇملۇك پايدىلنىدىغان بولۇپ كەتتى باشلىقلار. ياخشى فىليۇتۇنلاركەن  رەخمەت سىزگە!

57gulyar

	خېشىندىن باشلانغان پارىخورلۇق،خەنلەرگە ئەۋلادمۇ ئەۋلاد سىڭىپ كەتتى،ئۇنىڭدىن بىزنىڭ مىللەتتىكىلەرگىمۇ يۇقۇۋاتىدۇ،يۇققاندىمۇ ئۇلاردىن ئاشۇرۇپ قىلىشنى ئۆگەندى بەك قوشۇلىمە ما گەپكە  ئۇدۇمدە

karluq02

	پارتىيە مەركىزى كومىتىتى سىياسى بىيروسىنىڭو ئەزاسى، چوڭچىڭ شەھەرلىك پارتىكومنىڭ شۇجىسى، شەھەر باشلىقى بولغان بو شىلەي ھوقۇق پەللىسىگە چىقىشتا كىملەرگە ئىگىلىپ، كىملەرگە ___« نوچى بولساڭ پۇل خەجلىمەي بىر ئادەتتىكى بۆلۈم باشلىقى بولۇپ باقمامسەن ، سىنى ھازىرلا چوڭ دادا دەپ چاقىرمەن » دىگەن بولغىيتتى- ھە؟

ark-zat618

	خېشىندىن باشلاپ دىيلسە بۇلارنىڭ پادىشاسى خۇاڭدى ،يەندى دىگەنلەرگە ئۇۋال بۇلىدۇ. خېشىن تېخى يېقىندىكى پارىخور،شاڭ سۇلالىسدىن باشلاپلا بۇلارنىڭ پارىخورلىرى بار ئىدى.

katran

	_____« قايسى قانۇندا ئەرلەر ئايالىدىن باشقا ئاياللار بىلەن كوچىدا قول تۇتۇشۇپ ماڭسا بولمايدۇ ، دېگەن بەلگىلمە بار ؟ » ماۋۇ بىر جۈملە قانۇننىڭ چالىلىقىنى كۆرسىتەمدا، بۇلارنىزە قىلىدىغان قىلىقى قالمىغاندا قانۇنغىمۇ شارپا ئارتىپ يۈرگىنى نېمىسى ئەمدى؟

zufri

	ئىدارە باشلىقى فەن پارىخورلۇق جىنايىتى بىلەن قولغا ئېلىنىپ ، قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنىپتۇ. سوتچى ئۇنىڭغا ھۆكۈمنامىگە قول قوي دىسە ، ئۇ قول قويغىلى ئۇنىماپتۇ .                 بۇ چاغدا ئۇنىڭ ئايالى يىغلاپ تاشلاپتۇ-دە:            __ ئۇنىڭغا پۇل بەرمىسە ، قول قويغىلى ئۇنىمايدۇ ، بۇ ئۇنىڭ ئادىتى ، __دەپتۇ .