ئەستىن چىقماس‹‹ئانا››ئوبرازلىرى

ataman26

	ئەستىن چىقماس‹‹ئانا››ئوبرازلىرى خۇرشىدە ئابلىمىت 2010-يىلى 7-ئاينىڭ 28-كۈنى ئۇيغۇر سەنئىتى ئۈچۈن ناھايتى زور بىر يوقۇتۇش بولدى.چۈنكى بۇ كۈنى<<ئېكراندىكى مېھرىبان ئانا>>دەپ نام ئالغان خارەكتىرى ۋە كەچۈرمىشلىرى بىر-بىرىدىن پەرىقلىنىدىغان نۇرغۇنلىغان ئوبرازلارنى جانلىق،ھېسياتلىق ۋە تەسىرلىك يارىتىپ،خەلقىمىزنىڭ قەلىب تۆرىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالغان ئاتاقلىق سەنئەتكار زۇنۇنقىز ئېلاخۇن ھەممەيلەننى ھەسرەت-نادامەتتە قالدۇرۇپ،بۇ دۇنيادىن جىمجىتلا كېتىپ قالغانىدى.شۇ كۈنى بۇ شۇم خەۋەرنى ئاڭلاپ كۆزلىرىمدىن ئىسسىق ياشلار تاراملاپ تۆكۈلدى.مەنلا ئەمەس زۇنۇنقىز ئېلاخۇن ياراتقان ئانا ئوبرازلىرىنى چىن يۈرىكىدىن ياقتۇرىدىغان سان-ساناقسىز كىشلەر سېغىنىش ۋە ھەسرەت ئوتىدا پۇچلاندى.كۈنلەر ئۆتكەنسىرى ئۆمۈر مۇساپىسىدە ئاز بولمىغان رىيازەتلەرنى چەككەن كېيىكى چاغلىرىدا بولسا ئۆزىنىڭ رول ئېلىشتىكى تالانتى بىلەن ئاپتۇنۇم رايۇنىمىزدا زور تەسىر قوزغاپ،ھەممەيلەننى ھاياجانغا سالغان خۇشخۇي،چىقىشقاق،مېھرىبان،كىچىك پېئېل بۇ ئاتاقلىق سەنئەتكارنىڭ سەھنە ۋە ئېكران ھاياتىغا مۇناسىۋەتلىك ئۇنتۇلماس خاتىرلەر بىر-بىرلەپ خىيال ئېكرانىمدىن ئۆتۈپ،مېنى چوڭقۇر سېغىنىشلارغا غەرىق قىلدى...   ******   ئەلگە تۇنۇلغان داڭلىق سەنئەتكار زۇنۇنقىز ئېلاخۇن1936-يىلى 6-ئايدا غۇلجا شەھرىدە تۇغۇلغان.ئۇ ئۆزىنىڭ ناخشا ئېيتىشتىكى تەبئىي تالانتى بىلەن1951-يىلى تۇلۇقسىز ئوتتۇرا مەكتەپتە ئوقۇۋاتقان چېغىدىلا ئولكىلىك ناخشا-ئۇسۇل ئۆمىكىگە قۇبۇل قىلىنغان.ئۇ 1953-يىلى ئىشلەنگەن<<غېرىپ-سەنەم>>ئوپراسىدا باش رول-سەنەم ئوبرازىنى مۇۋاپىقىيەتلىك يارتىپ ئۆزىنىڭ تۇنجى سەھنە ھاياتىنى باشلىغان.شۇنىڭدىن ئېتىبارەن زۇنۇنقىز ئېلاخۇن ئىلگىرى-ئاخىرى بولۇپ،<<يىتىملار يېشى>>،<<يېڭى يەر>>،<<توي>>،ئاۋغۇست بورانلىرى>>،<<كۆرەش يۇلى>>،<<ئارشىن مال-ئالان>>،<<گۈلدىرى بار،يامغۇرى يوق>>،<<گۈلنىسا>>،<<غۇنچەم>>،<<سىرلىق سومكا>> قاتارلىق كۆپلىگەن ئوپرا ۋە دىراممىلاردا ھەر خىل خارەكتىرگە ۋە كەچۈرمىشكە ئېگە پېرسۇناژلارنىڭ ئوبرازىنى يۇقرى ماھارەت بىلەن يارىتىپ تاماشىبىنلارنىڭ زور ئالقشىغا سازاۋەر بولدى. ئەپسۇس، زۇنۇنقىز ئېلاخۇن 1960-يىللارنىڭ ئوتتۇرلىرىدىن 1970-يىللارنىڭ ئوتتۇرلىرىغىچە داۋاملاشقان ئاپەتلىك يىللاردا زىيانكەشلىككە ئۇچىراپ ئۆزى سۆيگەن كەسىپتىن ئايرىلىپ قالدى.ئۇنىڭ گۈللەپ ياشناۋاتقان سەھنە ھاياتى تېزلا ئاخىرلاشتى.شۇنىڭ بىلەن يىتىشكەن،ۋايىغا يەتكەن  سەنئەتكار قېقىلىپ-سوقۇلۇپ ئۆزىنىڭ ياشلىق باھارىنى غۇلجىنىڭ چەت يېزىلىردا ئۆتكۈزدى.قۇرلۇشلاردا ئىشلىدى،ئورما ئورۇپ خامان تەپتى،باشقىلارنىڭ باللىرىنى بېقىپ كىر قاتلىرىنى يۇيدى.بۇنداق جاپالىق،ئازاپلىق،سەرسانلىق كۈنلەر توپتوغرا 10نەچچە يىل داۋاملاشتى. 1979-يىلى ئۇنىڭ نامى ئەسلىگە كەلتۈرلۈپ،شىنجاڭ ئوپرا ئۆمىكىگە قاتيىپ كەلدى ھەم 1980-يىلى3-ئايدا بۇ ئۆمەك تەييارلىغان <<غېرىپ-سەنەم>>ئوپراسىدا ئىلگىركى<<سەنەم>>ئەمەس،بەلكى غېرىپنىڭ ئاپىسى<<مېھرىبانۇم>>بولۇپ سەھنىدە قايتا جۇلالاندى.شۇنىڭدىن باشلاپ زۇنۇنقىز ئېلاخۇن<<چىن مودەن>>،<<تاشۋاي>>،<<سىز بىزگە ئىشنەمسىز؟>>،<<كېلىنلەر قوزغۇلىڭى>>،<<ئانا ۋە بالا>>،<<كېيىنكى ئاتا>>قاتارلىق دىرامما-ئوپرالاردا خىلمۇ-خىل ئانىلارنىڭ ئوبرازىنى ئىنتايىن تۇرمۇشلۇق،تەسىرلىك يارىتىپ،تاماشىبىنلارنىڭ قەلبىدىن چوڭقۇر ئورۇن ئالدى ھەمدە رول ئېلىشتىكى يۇقرى ماھارىتى بىلەن كەسىپداشلىرىنىڭمۇ چوڭقۇر ھۆرمىتگە سازاۋار بولدى. زۇنۇنقىز ئېلاخۇن يالغۇز تىياتىر ساھەسىدىلا ئەمەس،كىنو-تېلۋېزىيە ساھەسىدىمۇ بەلگىلىك تەسىر قوزغىغان سەنئەتكاردۇ.ئۇ 1959 تەڭرىتاغ كىنو ئىستودىيەسى ئىشلىگەن<<بوستانلىقتىكى تەنتەنە>>ناملىق ھېكايە فىلىمدە نىساخان مۇدىرنىڭ ئوبرازىنى ئىنتايىن جانلىق يارىتىش بىلەن ئۆزىنىڭ تۇنجى ئېكران ھاياتىنى باشلىغانىدى.شۇنىڭدىن ئېتىبارەن ئۇ،20قىسىملىق تېلۋېزىيە تىياتىرى<<زوزۇڭتاڭ>>دا قۇمۇل ۋاڭىنىڭ ئانىسىنىڭ رولىنى،سەككىز قىسىملىق تېلۋېزىيە تىياتىرى<<تۇتقۇن قىلىنغان قاچقۇن>> دا زورىخان ئانا رولىنى،<<مەلىكە ئاماننىساخان>> ناملىق ھېكايە فىلىم ۋە شۇ ناملىق تېلۋېزىيە تىياتىرىدا  ياغاچچىنىڭ ئايالىنىڭ رولىنى،توققۇز قىسىملىق تېلۋېزىيە تىياتىرى<<تىمتاس گۇگۇم>> دا باش رول-سانىيەنىڭ مومىسىنىڭ رولىنى،<<كەچۈر ئانا>>ناملىق قىسقا تېلۋېزىيە فىلىمىدە ئوغىلى تەرپىدىن كەمسىتىلگەن بىر بىچارە ئانىنىڭ رولىنى،<<يىراققا تارقالغان قۇڭغۇراق ئاۋازى>>ناملىق تېلۋېزىيە فىلىمىدە بالا دەردىدە ساراڭ بولۇپ قالغان  ئانا رولىنى،بۇنىڭدىن باشقا<<ئۆتەڭ مېھرى>>،<<يىراققا يېزىغا مۇھەببەت>>،<<قېرىنداشلىق>>،<<قارماي ھەققىدە ھېكايە>>،<<ئۆچكەن يۇلتۇز>>،<<تەڭرى گۇۋاھ>>،<<ئالىمجان بۇلۇمسىزمۇ؟>>،<<سەرسان روھ>>،<<مۇدىرىمىز دىلبەر>>،<<چىن سۆيگۈ>>،<<كۆزۈمدە لىق ياش>>،<<شىنجاڭ قىزلىرى>>،<<ئانىنىڭ قاتىلى>> قاتارلىق كۆپلىگەن كىنو ۋە تېلۋېزىيە تىياتىرلىرىدا كەچۈرمىشى،پىكىر ھېسياتى،خارەكتىرى ۋە ئادىمىيلىك سۈپىتى بىر-بىرىدىن روشەن پەرىقلىنىدىغان كۆپلىگەن پېرسۇناژلارنىڭ ئوبرازىنى چىن ھېسىيات،يۇقرى ماھارەت بىلەن ۋايىغا يەتكۈزۈپ يارتىپ،تاماشىبىنلارنىڭ يۇقرى باھاسىغا ۋە ئالقىشىغا سازاۋەر بولۇپ،<<ئېكراندىكى مېھرىبان ئانا>>دېگەن شەرەپكە ئېرىشتى.    زۇنۇنقىز ئېلاخۇننىڭ بۇ خىل كامالەتكە يەتكەن رول ئېلىش ماھارىتى تاساددىپىي پەيدا بولغان ئەمەس،ئۇ ھەر قانداق بىر ئانىنىڭ ئوبرازىنى تەسىرلىك يارتىش ئۈچۈن ئالدى بىلەن سىنارىيەنى قايتا-قايتا ئوقۇپ،ئوبرازلار ئىچىگە چوڭقۇرلاپ كىرگەن،سەنئەتنىڭ مەنبەسى تۇرمۇش،تۇرمۇشقا چوڭقۇر چۆكمىگەن،تۇرمۇشنى چۈشەنمىگەن سەنئەتكارنى ھەقىقىي سەنئەتكار دېگىلى بولمايدۇ. زۇنۇنقىز ئېلاخۇن جاپالىق يېزا تۇرمۇشىنى ئۇزاق يىل بېشىدىن كەچۈرگەن بولغاچقا،ئاشۇ قايناق ھايات،قىيىن تۇرمۇش ئۇنى تاۋلاپ پىشقان بىر ماھارەت ئىگىسىگە ئايلاندۇرغان.ئۇنىڭدىن باشقا زۇنۇنقىز ئېلاخۇن ئۆزىنىڭ كۆپ قىرلىق ئورۇنلاش ماھارىتىنى ئىشقا سېلىپ،ئېتوتچىلىق سەنئىتىنىڭ راۋاجلىنىشى ئۈچۈنمۇ بەلگىلىك تۆھپە قوشتى.ئۇ ئىلگىرى-ئاخىرى بولۇپ،<<ھاكىم>>،<<ئۆچىۋاتقان چىراغ>>،<<ئۇچرىشىش>>،<<كېلىن تاللاش>>،<<ماقۇلجان>>،<<ساتراچخانىدا>>،<<ھەشەمەت>> قاتارلىق نۇرغۇنلىغان ئېتوتلاردا ھەرخىل ئانىلارنىڭ ئوبرازىنى تەسىرلىك،قىزىقارلىق ھەم يۇمۇرىستىك ئۇسلۇپتا يارتىپ،كەڭ تاماشىبىنلارغا كۈچلۈك بەددىي زوق ئاتا قىلدى. ئەپسۇس،مىڭ ئەپسۇس.....سەنئەت كۆكىدە پارلىغان،ئەلنىڭ ئېززەت-ھۆرمىتىگە ئېرىشكەن بۇ ئاتاقلىق كىنۇ ۋە تىياتىر سەنئەتكارى بىزدىن مەڭگۈلۈك ئايرىلدى.ئۇنىڭ ھايات ۋاقتىدا ئويلىغان كۆڭلىگە پۈككەن<<تېخىمۇ كۆپ ئۇيغۇر ئانىلىرىنىڭ ھەقىقىي ھېسىياتى،خوشاللىقى ۋە غەملىرى مۇجەسسەملەنگەن يارقىن ئوبرازلار>>نى يارىتىشتەك ئارمانلىرى ئارمان پېتى قېلىپ قالدى.شۇ تاپتا خەلقىمىز ئۇ قالدۇرۇپ كەتكەن ئۆلمەس ئوبرازلار ئارقىلىق بۇ مۆھتىرەم سەنئەتكارنى تېخىمۇ چوڭقۇر سېغىنماقتا ۋە ياد ئەتمەكتە.......... مەنبەسى:<<تەڭرىتاغ ئېكرانى>>ژۇرنىلىنىڭ 2012يىللىق 1-سانى

tohtihan1

	بۇنداق مۇكەممەل ئانا ئوبرازى ئىكراندا قايتا چىقىپ باقمىدى ... خەق دوراپ بولالمىدى ...

sabaat

	بۇ رەھمەتلىك ئانا مىنىڭ مەرھۇم چوڭ ئانامغا بەكمۇ ئوخشايتتى. ھەر قېتىم كۆرسەم چوڭ ئانامنى كورگەندەكلا ھىسىياتقا كىلىپ قالاتتىم.  ' ئەينى چاغدا ئۇنىڭ ئۇلۇم خەۋىرىنى ئاڭلاپ بەكمۇ كۆڭلۈم يېرىم بولغان ئىدى.

mahliya

	سەككىز قىسىملىق تېلۋېزىيە تىياتىرى<<تۇتقۇن قىلىنغان قاچقۇن>> دا روزىخان ئانا ئوبرازىنى ياراتقىنى مەرھۇم زۇنۇنقىز ئىلاخۇن ئەمەس بەلكى پاتەم رايىدىن.

abaytarim

	ھەقىقەتەن  قەلبىمىزگە سىڭىپ كەتكەن ئانا ئوبرازى بولۇپ قالدى . خۇرشىدە خانىمنىڭ ھارماس قەدەملىرى سەنئەت ساھەسىدىكىلەرنىلا زىيارەت قىلىپ كۆركەم كىتاب قىلىشتىن ئىلىم ساھەسىدىكى بولۇپمۇ تەبىي پەن ساسەسىدىكىلەر ھەققىدىمۇ سەنئەت ساھەسىدىكىلەرنى تونۇشتۇرغاندەك كىتاب ئىشلەپ بېقىشنى تەكلىپ قىلىمىز . ئۇلارنىڭ ئەمگىگىمۇ بۇلاردىن قېلىشمايتتى .

مارشال

	بۇ ‹‹يىراقتىن تارالغان قوڭغۇراق ئاۋازى››دېگەن فىلىمدىمۇ چىقىدۇ بۇ مەرھۇمە ئانىمىز،بەك ياخشى رول ئالغان بۇ فىلىمدىمۇ،مۇشۇ فىلىمنى كۆرسەملا،بۇرۇنقى ئۆتمۈشنى ئەسلەپ قالىمەن.

نازىنە

	«يىراققا تارالغان قوڭغۇراق ئاۋازى » دېگەن بۇ فىلىم بەكمۇ تەسىرلىك ، مەن ھەر قېتىم كۆرگىنىمدە كۆز ياشلىرىمنى توختىتالماي قالىمەن.

taksi

	رەھمەتلىك  چوڭ  ئاپاشنىڭ  مىھرى ئسسىق   ئىدى   ئۇيغۇر  مىللىتىدىن  چىققان  ئۇنتۇلماس  ئانا ئوبرازى  ياتقان  يىرى  جەننەتتە  قىلسۇن  ئۇلۇغ  اللاھ     ئامېن

پاۋىل

	مەرھۇم زۇنۇن قىز ئىلاخۇن رول ئالغان «يىراقتىن تارالغان قوڭغۇراق ئاۋازى »دىگەن فىلىمنى كۈرۈپ  بۇ مەرھۇمەگە ھۆرمىتىم ئاشتى