ئۇيغۇرلارنىڭ تاش تارازا ياساش ھۈنىرى.

UygurLove

	ئۇيغۇرلارنىڭ تاش تارازا ياساش ھۈنىرى. (مۇھەممەدئەلى ئەنۋەر)     تاش تارازا  ـ  تاش ۋە ئۈجمە ،ئۈرۈك  ياغاچلىردىن پايدىنىپ ياسىلىدىغان ئەنئەنىۋى ئېغىرلىق ئۆلچەش ئەسۋابى.سانائەت تەرەققىي قىلمىغان چاغلاردا ئەجداتلىرىمىز كۈندىلىك تۇرمۇش،سودا-سېتىق ،يېزا ئىگىلىك ئىشلرىدا تاش تارازىنى ئېغىرلىق ئۆلچەش ئەسۋابى قىلىپ كەلگەن.   ھازىر سانائەتنىڭ تەرەققىي قىلىشى،كىشىلەرنىڭ ئىستىمال سەۋىيسنىڭ يۇقۇرى كۆتۈرىلىشى ۋە ئىقتىدارى يۇقۇرى بۇلغان  ھەرخىل نۇسخدىكى ئاپتۇماتىك ئىغرلىق ئۆلچەش ئەسۋاپلىرى مەيدانىغا كىلىپ ،ئىھتىياجنىڭ سۇسلىشى بىلەن ئىستىمالدىن قېلىۋاتقان بۇلسىمۇ،خوتەن دىيارمىزنىڭ بىرقىسىم يېزىلىرىدا بۇ ھۈنەرنى تاشلىماي داۋاملاشتۇرۇپ كىلىۋاتقانلار يەنىلا مەۋجۇت.   يېقىندا لوپ ناھىيسنىڭ غەيرى ماددى مەدنىيەت مىراسلىرنى قايتا تەكشۈرۈش.قىزىش،توپلاش جەرياندا،بۇيا يېزىسنىڭ چالمى كەنتە 1-مەھەللىدە نەمەت نەۋرشاھ ئىسىملىك 80 ياشتىن ئاشقان بىر ئۇيغۇر بۇۋاينىڭ 60 نەچچە يىلدىن بۇيان، بۇ ھۈنەرنى تاشلىماي،ھېلىھەممۇ داۋاملاشتۇرۇپ كىلۋاتقانلىقى ئىنقلىنىپ،سۈرەتلىك ئارخىپ ماتىريالى تۇرغۇزۇلۇپ،ناھىينىڭنوقتىلىق قوغدىلىدىغان غەيرى ماددى مەدەنىيەت مىراسلىرى قاتارغا كىرگۈزىلدى.    تاش تارازىنىڭ ياسىلىش ئۇسۇلى ئاددىي بۇلۇپ، بىراق سەۋىرچانلق،سەمىيمىلىك ۋە ئىچىكىلىكنى تەلەپ قىلىدۇ.تاش تارازنىڭ ئىشلىتىش ئېھتىياجىغا ئاساسەن.تارازا تېشىنىڭ چوڭ-كىچىكلىكى،ئېغىرلىقى ئوخشاش بۇلمايدۇ.1-          باسقۇچ :تارازا تېشى تەييارلاشتارزا تېشى ئادەتتە كاۋاش تاشتىن ياسىلىدۇ.چۈنكى كاۋاش تاشقا تۈشۈك ئېچىش بىرقەدەر ئاسان.بۇنداق تاشلار ئاساسەن دىيارمىز خوتەننىڭ يۇرۇڭقاش دەرياسى قاتارلىق جايلىرىدا كۆپ چىقىدۇ.   ئاۋال تاللىۋېلىنغان كاۋاش تېشنىڭ مۇۋاپىق يېرىنى بەلگىلىۋالغاندىن كىين،پۇلات سىمدىن بىگىز (قول ئۈشكىسى) ياساپ،كاۋاش تاشنى تىشىپ،تىشلىگن تۈشىكىدىن مەزمۇت بۇلغان شوينا (چۇچا يىپ) ئۆتكۈزۈلۈپ، تارازا تېشى تەييارلىنىدۇ.2-          باسقۇچ:تارازا شىنىسى(دەستىلگى) ياساشئۈرۈك،ئۈجمە،قاتارلىق ياغاچلاردىن تاياقچە كىسىپ ئېلىۋېلىپ، ئۇنى قۇم قەغىزى، بىلەي قاتارلىق سىلىقلاشتۇرۇغۇچى ماددىلارغا  سۈركەپ، سىلىقلاپ تارازا شىنىسى (تارازا دەستىلىگى) تەييار قىلىنىلىدۇ.3-          باسقۇچ: تارازا ئىلىمى ياساشتۈمۈر ياكى پۇلات سىمدىن پايدىلنىپ،تارازا ئىلمىكى تەييارلىنىلىدۇ.   تارازا شىنىسى(دەستىلىگى)نىڭ بىر ئۇچچى قىسمىنى بىگىز(قول ئۈشكىسى) ئارقىلىق تۈشۈك ئېچىپ،تۈشۈك ئېچىلغاندىن كىين شۇينا(چۇچا يىپ)ئۆتكۈزۈپ،تارازا ئىلمىكى ئېلىندۈرلىدۇ.4-          باسقۇچ: ئۆلچەش بىرلىك بەلىگىسى قويۇش ۋە تەڭشەشتەييارلىۋالغان تارازا شىنىسى (دەستىلىگى) نىڭ ئۈستىنكى سىلىق يۈزىگە ئاچماق كىچىك بىگىز(قول ئۈشكىسى) ئارقىلىق ئۆلچەم بىرلىگى، بەلگىسى چىكىلىدۇ.ئاندىن مۇقىم بۇلغان  ئېغىرلىق تېشى ئارقىلىق ئۆلچەم ئېغىرلىق بەلىگىسىنى تەڭشەش ئارقىلىق تاش تارازا ياسىلىدۇ. سۈرەتلەر: نەمەت نەۋرشاھنىڭ تاش تارازا ياساش جەريانىلىرى. سۈرەتلەرنىڭ چۈشەندۈرلىشى. 1-          كاۋاك تاش تەييارلىنىدۇ. 2-          ئۈرۈك ياكى ئۈژمە ياغاچلىرىدىن تاياقچە كىسىۋېلىنىدۇ. 3-          كىسىۋېلىنىغان تاياقچە ئاقىلىنىپ،سىلىقلاپ تارازا دەستىلىگى تەييارلىنىدۇ. 4-          تارازا ئىلىمىكى تەييارلىنىدۇ 5-          كىتەرلىك سايمان 6-،7-،8-رەسىملەر ؛ بىگىز (قول ئۈشكىسى) ئارقىلىق كاۋاك تاش تىشىلىدۇ. 9-،10-،11-،12-،13-،رەسىملەر: كاۋاك تاشقا شوينا(چۇچا يىپ) ئۆتكۈزىلىدۇ. 14-تارازا شىنىسى(دەستىلىگى) قۇم قەغىزى ئارقىلىق سىلىقلنىدۇ. 15-،16-تارازا شىنىسنىڭ بىر ئۇچچى بىگىز(قول ئۈشكىسى) ئارقىلىق تۈشۈك ئېچىلىدۇ. 17-،18-،19- رەسىم:تارازا شىنىسىگە ئۆلچەم بىرلىك سىزىقچىسى قويۇلىدۇ. 25-،26- رەسىم تەڭشەش ئېلىپ بىرلىدۇ. 27-،28-پۈتۈپ چىققان تاش تارازا.

qog

	ئۇيغۇرلىرىمىز چىۋەر مىللەت جۇمۇ،مەن تاش تارازىنىڭ بارلىقىنى بىلمەيدىكەنمەن

uyghur05

	بۇنىڭغا ئوخشىشىپ كېتىدىغان تارازىنى ئەسكى تۈسكى يىغقۇچىلارنىڭ ھارۋىسىدا كۆرگەنتىم.ئەسلى بىزنىڭ ھۈنىرىمىزكەندە

awyamatka

	رەسىملەرنى تۈزۈت قىلماي ساقلۋالدىم.بۇ قول ھۆنەرۋەنچىلىكنىڭ بازىرىمۇ يوق بولدى.لىكىن ياساش ئۇسۇلى،ئىشلەش پىرىنسىپىنى ئاسارە ئەتىقە ئورنىدا ساقلاپ قويۇشقا ئەرزىيدۇ.چۈنكى بۈگۈنكى نۇرغۇن يڭى سانائەتلەر مۇشۇنداق بۇرۇنقى قول ھۆنەرۋەنچىلىكنىڭ پىرىنسىنپىنى ئاساس قىلىپ تۇرۇپ يىڭىنى بارلىققاكەلتۈرگەن.

tewelgha

	بۇ ھۈنەرنى ساقلاپ كېلىۋاتقان ئاۋۇ بۇۋايغا ھۆرمىتىم قوزغىلىپ قالدى .شۇنىڭ بىلەن بىرگە مۇنداق سوئاللارمۇ پەيدا بولدى . 1.تاش تارازا ياساش جەريانىدىن شۇنى كۆرىۋىلىشقا بولۇدىكى ،ئۇنىڭدا نۇرغۇن ماتېماتكىلىق ۋە فىزىكىلىق بىلىملەر يوشۇرۇنغان .بۇ بوۋاي شۇ بىلىملەرنى قانداق قىلىپ ئەمىلىيەتكە ئايلاندۇرغاندۇر ؟ 2. ئەڭ ئاخىرقى رەسىمدە بوۋاي تاش تارازىنى تەڭشىگەندە ھازىرقى زاماننىڭ ئىلغار ئۆلچەش ئەسۋابى بولغان «گىر» نىڭ تېشىنى سېلىشتۇرما ئوبيىكىت قىلىپ ئېلىپ ،تاش تارىزىنىڭ ئىشكالىسىنى بەلگىلەپتۇ . ئەجداتلىرىمىز تارىختا تاش تارازا ياسىغان ۋاقىتتا نېمىنى سېلىشتۇرۇش ئوبيىكتى قىلىپ ئېلىپ ئىشكالە بەلگىلىگەن بولغىيتى ؟؟؟؟؟؟؟؟؟ 3.بۇ تاش تارازىنىڭ ھازىرقى زامان تارازىسى بىلەن بولغان خاتالىق پەرقى قانچىلىك ؟ بىلىدىغان تورداشلارنىڭ چۈشەنچە بېرىشىنى ئۈمۈت قىلىمەن .

aptuwa

	ھازىر بۇنداق ئەنئەنىۋى تاش تارازىلارنىڭ ئورنىنى ھەرخىل ئىلغار توكلۇق تارازىلار ئىگەللىدى . ئاۋۇ بوۋاينىڭ تارشىدەك قېتىپ كەتكەن قوللىرىغا قاراپ كۆڭلۈم بۇزۇلدى . ھەي جاپاكەش بوۋاي ..................

xoh

	مەنمۇ بىلىۋالدىم

kaliptax

	بۇ ھۈنەرمۇ  يۇقۇلۇپ كىتىش  گىرداۋىغا بېرىپ قالدى ...........

سۇمەييا

	تىما ئىگىسىگە تەشەككۇر ئاللا ئەجىرىڭىزنى بەرسۇن.

فىزىك

	مەن كومپىيوتىرنىڭ ئالدىدا ئوتۇرىۋېلىپ چوڭ سۆزلىگىم يوق ، بەلكىم مىنى ئاشۇنداق تارازىدىن بىرنى ياساپ باق دىسە بەلكىم قىيلىنىپ قالارمەن ، بىراق نىمىشقا ئۇلار داۋاملىق ئۇتارازىنى مۇكەملەشتۈرۈپ ماڭمايدىغاندۇ . بەلكىم ئۇشبۇ تارازىنى ياساش تېخنىكىسىنى بىلگىلى 2 ،3 يۈز يىل بولغاندۇ .