خوراز ھەققىدە رىۋايەتلەر

Hislet

	(نۇرمۇھەممەت توختى) دەججال(ئەلەيھىن لەئىنە)كۈن بويى ئالدىراش ئىشلىدى.كۆك ئىشەكنىڭ پەغەزدەك ئېچىلغان سالپاڭ قۇلاقلىرىغارەڭگارەڭ پۇرۇچلاردىن لىنتا ئاستى.  كىپىشتەك كېرىلىپ تۇرىدىغان بۇرنىنى،قىلىن تۇمشۇق- كالپۇكىنى لەۋ سۇرۇخ بىلەن بويىدى.قاش كىرپىكلىرىنى،يۈز-پېشانىسىدىكى،بوينىدىكى،دۈمبە- قورساقلىرىدىكى،پۇتلىرىدىكى قېلىن ۋە قىسقا تۈكلىرىنىمۇ تاكى سۈپۈرگىدەك قۇيرۇقىغىچە،ھاراملىقنىڭ بەلگۈسى بولمىش توم تۇياقلىرىغىچە رەڭگارەڭ  بوياق-خىنىلار بىلەن بوياپ چىقتى ۋە ھەربىر تۈك-يايلىغامىڭبىر خىل نەغمە-ساز ياڭراپ تۇرىدىغان قوڭغۇراقلارنى ئاستى.كۆك ئىشەكنىڭ چوڭ ۋە غەمكىن كۆزىگە يېشىل كۆزەينەك تاقىدى.ئەمدى كۆك ئېشەك بەئەينى كەچلىك بەزمىخانىغا ماڭغان رەسۋا جالاپقا ئوخشىغانىدى.بۇنى خالىغىانچە  مىنىشكە،ئىشلىتىشكە بولاتتى. دەججال ئىشلىرىدىن مەمنۇن بولۇپ كۆك ئېشكنىڭ دۈمبىسىنى سىيلىدى.ئېشاەكنىڭ قىردەك بۆرتۈپ چىققان ئۇمۇرتقا سۆڭىكى چويۇندەك قاتتىق ئىدى.  بۇنداق قاتتىق قىرغا مىنىپ سەپەر قىلسا كۆت پولاتتىن بولسىمۇ چىدىماس.ئېشەك ئىككى قىتىملا سوكۇلدىسا،زىدە بولۇپ قاناپ كېتەر.«ياق،ئازاپ چىكىشنىڭ ھاجىتى يوق،ھەممىنى ئىلكىمگە ئالساميۇ،كۆتۈم ئېچىشىپ ئازاپ چەكسەم،بۇنىڭ نېمە مەززىسى بولسۇن،ئەڭ ياخشىسى بىر دانە توقۇم تىكەي.توقۇمنى ئېشەككە توقۇپ ئاندىن مىنەي،شۇچاغدا......»دەججال ئەشۇنداق ئويلىدى.دەرھال ئىشقا تۇتۇش قىلدى. يەكچەشمە دىۋىلەرنىڭتۈك يۇڭلىرىدىن ئېتىلگەن ئەسكى كىگىز پارچىلىرىنى-پايتمىلارنى تىپىپ كەلدى.بەزىسىنى بەزىسىگە ئۇلىدى،بەزىسىنى كېسىپ پارچىلىدى ۋە قاچاندۇر بىر چاغدا ئۆلگەن دىۋىنىڭ تېرىسى ئۈستىگە تىزشقا كىرىشتى.قول ئىشتا،ئەس-يادى شىرىن خىياللاردا ئىدى.«ئاتام شەيتان،ئانام ئازازۇل قىلالمىغان ئىشلارنى قىلېۋىتىمەن،توقۇم پۈتۈپ تەييار بولسىلا تەغنى تېشىشكە باشلايمەن،ئېشەككە تەتۈر مىنىپ،قۇيرۇقىنى قايرىيمەندە،كۆتىگە نۆشۈدۈر قىستۇرىمەن،كۆك ئېشەك شۇ چاغدا موللا نەسىردىننىڭ قوڭۇر ئېشىكىدەك چېپىپ كېتىدۇ.كوھىقاپتىن چىققان شامالمۇ يېتىشەلمەيدۇ.18مىڭ ئالەمنى كېزىشكە باشلايمەن.ئېشىكىمنىڭ ھەر بىر تۈكىگە ئېسىلغان قوڭغۇراقلاردىن مىڭبىر خىل سادا-نەغمە ياڭرايدۇ. مۇشۇ چاغدا ئەقلى لال بولمىغان ئىنساننى كۆرەي.نەغمىلىرىمگە مەھلىيا-مەپتۇن بولمىغان مەخلۇقنى كۆرەي.ئۇ ھەممىنى ئۇنتۇيدۇ،نەپسى ئەقلىنى بېسىپ چۈشىدۇ.نەپسى غالىپ كەلگەننىڭ قانچىلىك ئەقلى بولسۇن؟مەن ھەممىنى ئىلكىمگە ئالىمەن.ئارزۇ-ئىستەكلىرىنى......ھەممە نېمىسىنى ئىلكىمگە ئالىمەن.ھەممە مېنىڭ ئىلكىمدىكى بىر پارچە گۆشكە،بىر پارچە بويۇمغا ئايلىنىدۇ.نېمىنى دە دىسەم شۇنى دەيدىغان، نېمىنى يە دىسەم شۇنى يەيدىغان نېمىنى قىل دېسەم شۇنى قىلىدىغان بولىدۇ.مەن ئۇلارنىڭ خۇداسىغا ئايلىنىمەن.ياق، ئۇلارغا خۇدانى ئۇنتۇلدۇرۇپ،بۈيۈك شەيتانغا ئايلىنىمەن.شەيتان دادام قىلالمىغان ئىشلارغۇ بۇ.بۇلارنىڭ ھەممىسىنى مەن قىلىۋېتىمەن.شەيتان دادام نېمىتى؟مەن ئۇنىڭدىن ئېشىپ چۈشىمەن.مېنىڭ ئاخىرقى نىشانەم شۇ.ئەگەر شۇ نىشانغا يېتەلمىسەم شەيتان بىلەن ئازازۇلنىڭ ئوغلى بولماي كىتەي.....» دەققال كونا كىگىز پارچىلىرىنى توقۇم قىلىپتىزىشنى داۋاملاشتۇردى.غار ئىچى غۇۋا ئىدى،دەققالنىڭ مەككار كۆزلىرىدىن قىزىل ئۇچقۇنلار چېچىلىۋاتقاندەك كۆرۈنەتتى. بۇچاغدا «دەھىمە مۈلكى ئىسكەندەر»[1]دە ئاج ئىبنىي ئۇنۇق[2] نىڭ كېيىنكى ئەۋلاتلىرىدىن بولمىش يەجۇجى-مەجۇجىلەرجانلىنىپ كېتىشكەنىدى.ئۇلار «سەددىي ئىسكەندەر»[3]نىڭ 30گەزكەڭلىكتىكى دەرۋازىلىرىغا يوپۇرۇلۇپ كەلدى.دەرۋازىنىڭ يەتتە گەز ئېگىزلىكتىكى بوسۇقلىرىغا يامىشىپ چىقىپ،تۆمۈر دەرۋازىلارنىڭ يۇچۇقلىرىدىن ئالەمگە تىكىلىشتى.ئۇلار ئەشۇ ئادەمئاتام ئتام زامانىسىدا ياشىغان قورسىقى ئاچسا بىر تاغنى يەپ،ئۇسسىسا بىر دىڭىزنىڭ سۈيىنى ئىچىدىغان ئۇلۇغ بوۋىسىدەكلا ئاچكۆز ۋە ۋەھشىي ئىدى.ھەممە نېمىنى يەيتتى،ھەممە نېقمىنى ئىچەتتى.قەدىمكى كىتاپلاردا «دەججال قوپسا ئارقىدىنلايەجۇجى-مەجۇجىلەرچىقىدۇ.ئاۋال ئۇزۇن بويلۇقلىرى چىقىپ ئادەملەرنى يەپ تۈگىتىدۇ. ئۇلاردىن كىيىن ‹يەجۇجى مەھەف›پىرقىسى چىقىپ ئاشلىق-تۈلۈك،ھايۋانات-ئۇچار قانات،ئوت-چۆپ،دەل-دەرەخلەرنى يەپ تۈگىتىدۇ. ئۇنىڭدىنمۇ كىيىن ‹يەجۇجى مەقىمۇئى›پىرقىسى چىقىپ ئالەمدىكى بارلىق نەرسىلەرنى يەپ تۈگىتىدۇ.ھەتتا دىڭىزلارنىڭ سۇلىرى،توقايلىقلار،كۆللەر،تاغلار،دوڭلەر... ھەممىنى يەپ-يالاپ قۇرۇتىۋىتىدۇ.كۆمۈلگەن ئۆلۈكلەرنىڭ ئۇستىخانلىرىنىمۇ قويمايدۇ.جاھاندا ھىچنىمە قالمايدۇ »دەپ يىزىلغان ئىدى.شۇڭا ئەينى چاغدا ھەزرىتى ئىسكەندەر زۇلقەرنەين مىس،قوغۇشۇن،قەلەيلەرنى تاغدەك دۆۋىلەپ ئاستىدىن ئوت يېقىپ ئېرىتىپ«سەددى ئىسكەندەر»نى سالدۇرغان ۋە يەجۇجى-مەجۇجىلەرنى سىپىلدىن چىقالماسلىققا دۇئايىبەند قىلىۋەتكەن ئىدى.يەجۇجى-مەجۇجىلەرمۇ بۇنى بىلەتتى.لىكىن ئۈمد ئۈزمەيتتى.«دەججال قوپسا ئىنسانلار ئېتىقاد ئىمانىنى،روھىنى،ئەقلىنى يوقاتسا،شۇچاغدا...»دەپ ئۈمد كۈتۈشەتتى ئۇلار.كىچە ئۇلارغا غايىپتىن شەپە كەلدى.دەججالنىڭ كۆك ئېشەكنىڭ تۈكلىرىنى بوياپ مىڭبىر خىل نەغمە ياڭرايدىغان قوڭغۇراقلارنى ئېسىپ بولغانلىقىدىندېرەك بولدى.يەجۇجى-مەجۇجىلەر شۇڭا جانلىنىپ قېلىشقانىدى.ئەمما ئۇلار دەججالنىڭ تېخى كۆك ئېشەككە توقۇيدىغان توقۇمنى پۈتكۈزەلمىگىنىدىن خەۋەرسىز ئېدى... دەججال يېرىم كېچىگە يېقىن كىگىز،پايتما،لاتا-پۇتىلارنى توقۇم شەكلىدە تىزىپ بولدى.دىۋە تىرىسىدىن بىر پارچىنى ئۇنىڭ ئۈستىگە ياپتى.ئەمدى دىۋىنىڭ چىشلىرىدىن ياسالغان جۇۋالدۇرۇزغا دىۋىنىڭ ئارقاندەك توم چېچىنى ئۆتكۈزۈپ،سىرىپ تىكسىلا ئىش پۈتەتتى.لېكىن ئۇ يەنىلا ئۆز قىلىقىنى قىلدى.توقۇم تىكىشنى يېرىم يولدا چالا-بۇلا  تاشلاپ قويۇپ غارنى تېشىشكە تۇتۇش قىلدى.ئۇ،غارنى تىللىرى بىلەن يالاپ تېشىشى كېرەك ئىدى.تىلدىن باشقا نەرسە غارغا ئۆتمەيتتى ۋە تېشەلمەيتتى.ئۇ،غارنىڭ تېمىنى يالىغاچ ھېرىپ ئۇخلاپ قالدى. شەرق ئاسمىنىدا سۈبھى كۆتۈرۈلگەندە،«دۇب دەرىخىنىڭ ئاچىماقلىرى ئارىسى»دىن بىر قۇش ئۇچۇپ چۈشتى.ئۇ،دۈپدۈگىلەك كۆزلىرىنى تىكىپ كۆردىكى،دەججال ئەسكى كىگىز،پايتىمىلارنى توقۇم شەكلىدە تىزىپ بوپتۇ.سىرىپ-تىكسىلا ئىش پۈتىدىكەن.نېمىدىگەن خەتەرلىك -ھە!؟قۇش ئىككىلەنمەستىن ئىشقا كىرىشتى.تۆمۈردەك قاتتىق ۋە خەنجەردەك ئۆتكۈر تىرناقلىرى بىلەن تاتىلاپ،دەججالنىڭ پۈتمىگەن توقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلىدى. ئۇ توختىماي تاتىلىدى.كىگىز-پايتىما پارچىلىرى ئاتقۇچى ئاتقان مازدەك،شامالدا ئۇچقان توزغاقتەك تەرەپ-تەرەپكە ئۇچۇپ كەتتى... شۇنداق قىلىپ ئەشۇ قۇشنىڭ ئەجىر-تۆھپىسى بىلەن ئىنسانىيەت تۇنجى قىتىم بالا- قازادىن قۇتۇلۇپ قالدى.                                                               ********************************************** ئۇنىڭ مۇبارەك نام-شەرىپى «خوراز» دەپ ئاتالدى.يارتقۇچى ئەجىر تۆھپىسى ئۈچۈن ئۇنىڭغا ياقۇتتەك قىپقىزىل تاج ۋە زىرە -مۇنچاقلارنى،گۈزەل ۋە يۇمشاق پەيلەرنى،ياڭراق ۋە سۈزۈك ئاۋازنى ئاتا قىلدى.كۆڭلى قانچىلىك خالىسا شۈنچىلىك خوتۇن ئېلىش،كۆزى قايسى نازىنىن مېكيانغا چۈشسە شۇنى ئىندەككە كەلتۈرۈش ئىختىيارىنى بەردى.شۇڭا ئۇ قانات سۆرىسىلا ھەرقانداق مېكيان موككىدە يېتىپ بىرەتتى.ئەڭ ئۇلۇغ،ئەڭ شەرەپلىك ۋەزىپە-ھار تاڭدا ئىنسانىيەتنى ئويغىتىشقا دەۋەت قىلىش،ئۇلارنى دەججالنىڭ شۇم نىيىتىدىن ئاگاھلاندۇرۇش ۋە دەججالنىڭ توقۇمىنى پۈتكۈزىشىگە مەڭگۈ يول قويماسلىق ۋەزىپىسىمۇ ئۇنىڭغا تاپشۇرۇلدى. خوراز ئۆز ۋەزىپىسىنى ساداقەت بىلەن ئورۇنداشقا تۇتۇش قىلدى.ئۇ ھەر تاڭدا قاناتلىرىنى ئۇلۇغۋارلىق بىلەن قىقىپ،سۈزۈك ۋە ياڭرەق ئاۋازدا«قىي! قىي!قىي!» دەپ چىللاپ تاڭدىن خەۋەر بىرەتتى ۋە ئىنسانىيەتنى ئويغىنىشقا، ھۇشيار بولۇشقا ئۈندەيتتى.ئارقىدىنلا غەزەپ بىلەن تاتىلاپ دەججالنىڭ توقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلايتتى.ئۇلۇغ ۋە شەرەپلىك ۋەزىپىنى ئورۇندىغۇچى چوقۇم مەغرۇر ۋەچوڭ سۈپەت كېلىدۇ. خوراز تاڭ پەيتىدە ۋەزىپىنى ئورۇنداپ بولغاندىن كېيىن تاجىلىق بىشى ۋە گۈزەل بوينىنى ئارغىماقنىڭ بوينىدەك تىك تۇتۇپ،كۆكسىنى ئاققۇدەك مەغرۇرلۇق بىلەن كېرىپ،گۈزەل قۇيرۇقىنى ئەلەمدەك تىكلەپ،ئون-يىگىرمە مېكياننى-خوتۇنلىرىنى ئەگەشتۈرۈپ باغلاردا سەيلى قىلاتتى.مېكيانلار ئۇنىڭ چۆرىسىدە پەرۋانە بولاتتى.ئۇنىڭسىز كۆڭلى ئېچىلمايتتى.ئۇنىڭسىز تۇخۇملىمايتتى ۋە چۈجە چىقىرىپ ئەۋلاد قالدۇرالمايتتى.كىشىلەرمۇ ئۇنىڭسىز-ئۇنىڭ ئاۋازىسىز ئويغانمايتتى.خوراز دەججالنىڭ توقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلاپ ئىنسانىيەتنى تۇنجى قېتىم ئويغىنىشقا چاقىرغاندىن كىيىن تالاي ئەسىر-ئېرالار ئۆتۈپ،تالاي تارىخ ئەپسانىگە ئايلىنىپ كەتتى.خوراز نوھ ئەلەيھىسسلامنىڭ كېمىسىدە نوھنى 150 قېتىم ئويغاتتى.مىسىردىن قېچىپ پەلەستىنگە ئۆتغدىغان چاغدا،مۇساغا بەلگە بەردى.ئاخىرقى ئەلچى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ۋەھىي يەتكۈزگەندە،يەنە شۇ خوراز ھەزرىتى بىلالنى ئەزان توۋلاش ئۈچۈن ئويغىتىپ تۇردى. موڭغۇللارنىڭ غەرپكە يۈرۈشلىرىدە چىنگىزخانغا مەسلىھەتچى يوللۇغ چۇساي بىلەن قىزىل خوراز دائىم ھەمرا بولدى.ئۇ كېگىز چىدىرنىڭ ئالدىدا زىك ۋە ياڭراق ئاۋاز بىلەن قىچقىرىپ،ئەشۇ تەڭداشسىز سەركەردىنى ئويغىنىشقا چىللايتتى.خورازنىڭ ھەربىر چىللىشىدا ئىنسانىيەتنى ئويغىنىشقا، ھۇشيار بولۇشقا ئۈندەشتەك چوڭقۇر مەنا بالقىپ تۇراتتى.ئۇچاغدىكى ئىنسانلار بۇنى چۈشىنەتتى.ئەڭ كەمدىمۇ ھىس قىلاتتى.پىكىر دىڭىزلىرىدىن سۆز ئۈنچىلىرىنى سۈز گۈچى شائىر-سۆزمەنلەر خورازنى مەدھىيلىشەتتى.خورازدىن زور ئۈمدلەرنى كۈتىشەتتى.بىرى:                                                     «ئاتتى تاڭ چىللاپ خوراز،يۈتيەنمۇ بار بۇ نەغمىدە»[4]       دەپ كۈيلىسە، يەنە بىرى:                                                   «چىللاڭ خورىزىم چىللاڭ،ئۇخلاق جاھانىم ئويغانسۇن،                                                   مىنى تاشلاپ ئۇخلىغان گۈلى-رەيھانىم ئويانسۇن»[5] دەپ ئۈمد ئىزھار قىلاتتى. ھەقىقەتەنمۇ خورازنىڭ ھەممە ئىشلىرى مەدھىيلەشكە،شېئىر-داستانلار توقۇشقا ئەرزيتتى.ئۇنىڭ يۈرۈش-تۇرۇش،قىلمىش-ئەتمىشلىرىدىن كۆرگۈچىنى ھەۋەسلەندۈرگىدەك بىرخىل ئۇلۇغۋارلىق ،ئېسللىق بالقىپ تۇراتتى.                                       *********************************************************************** بىرتالاي ئەسىرلەر ئۆتۈپ،تالاي شەھەرلەر قۇم ئاستىغا كۆمۈلۈپ قالدى.ياراتقۇچى پەقەتلا تاقەت قىلالمىغاندا ئۆزىنىڭ ھېلىملىقىنى بىر پەس تەرك ئېتىپ كۇپرى بەندىلەرنى ئۇدۇللۇق جازالاپ تۇرۇۋاتاتتى.ۋاھالەنكى،بۇزۇلغان ئىنسانلار ئەشۇ جازالارنىڭ ئاگاھلاندۇرۇش ئىكەنلىگىنى چۈشەنمىدى.ئۇلار يەنىمۇ چوڭقۇرراق گۇناھى-كەبىرلەرگە پېتىپ كىتىۋاتاتتى.ئەشۇ گۇناھ-كەبىرلەرنىڭ ئەڭ چوڭى ھەسەت ۋە چىدىماسلىقتۇر. ئۇلۇغ  ۋە   ئېسىل پەزىلەتلىكلەرنىڭ قەدرىگە يەتمەسلىكتۇر.ئۇلار خورازنىڭ گۈزەللىكىگەھەسەت قىلىپ،ئۇنىڭ ئۇلۇغۋارلىقىغا چىدىمايۋاتاتتى.پەيغەمبەرسىز زاماننىڭ ئەشۇ ئۇنتۇغاق بەندىلىرى ئەمدى خوراز ئۈستىدە،ئەشۇ ئويغاتقۇچى،ئەشۇ ئاگاھلاندۇغۇچى بۈيۈك سىما ئۈستىدە ئىغۋا توقۇشقا،ئۇنى ئويۇنچۇق قىلىشقا كىىرىشتى.ئىغۋالار ساماندەك تولا ئىدى.ئېيتىشلىرىچە،خوراز كۆپ خوتۇن ئېلىپ شەھۋانىيلىققا بېرىلىپ كەتكەنمىش.شەھۋانىيلىقتىن بەدىنى ئاجىزلاپ، قىغ دۆۋىسىدىن ئېگىزرەك يەر گە ئۇچۇپ چىقالماسمىش.تازىلىققا رىئايە قىلماي گەندە تاتىلارمىش.خورازنىڭ مەينەتلىكىدىن توخۇلار قەۋمى ئىچىدە ۋابا تارقالغانمىش.ئۇ دائىم پوق يېگەچكە ئەقلىدىن ئېزىپ  ھاكاۋۇرلىشىپ كەتكەنمىش....بۇنچىلىك ئىغۋالارغا خورازنىڭ ئىناۋىتى تۆكۈلەرمىدى؟ ئىنسانلار يەنىمۇ ھەددىدىن ئېشىپ خورازنىڭ شەخسىيىتىگە ھۇجۇم قىلدى.  خوراز بىر تال قوناق ئۈچۈن مۇھىم ئەزاسىنى ئۆردەككە سىتىۋەتكەنمىش. ماۋي قاملاشمىغان ئىغۋانى كۆرۈڭ؛ئەگەر  راستنلا شۇنداق بولغان بولسا،بۇنىڭغا خوراز جاۋاپكارمۇ ياكى  ئۆزلىرىنى ئويغىتىپ،ئاگاھلاندۇرۇپ، دەججالنىڭ توقۇمىنى چۇۋۇپ،دەججالنىڭ قاباھىتىدىن ساقلاۋاتقان خورازغا  دان بەرمىگەن ئىغۋاچىلار جاۋاپكارمۇ؟  ئۆزلىرى ئۈچۈن جان كۆيدۈرگەن پىداكارغا يېتەرلىك دان-قوناق بېرەلمىگەن قەۋمنى نىمە دىگۈلۈك؟ ئۇلار مۇھىم ئەزاسىنى تېگىشكەنلەرگە تەۋەمۇ ياكى باشقا بىر يېرىنى ياتلارغا تۇتۇپ بەرگەنلەرگەتەۋەمۇ؟... خوراز ئۈستىدىكى ئىغۋالار ساماندەك تولا ئىدى.ئەمما خوراز بۇنداق پىتنە-پاساتلاردىن ئاغرىنىپ،باتناپ ئىش تاشلايدىغان ئىرادىسىزلەردىن ئەمەس ئىدى.ئۇ يەنىلا ھەر سۈبھىدە ياڭراق ئاۋازدا قىچقىرىپ،ئىنسانىيەتنى غەپلەت ئىچىدىن ئويغىنىشقا چىللايتتى.ئارقىدىنلا غەزەپ بىلەن تاتىلاپ، دەججالنىڭتوقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلايتتى.خورازنىڭ ھىممىتىدىن تەسىرلەنگەن كۆك ئېشەكمۇ ھاڭرايتتى ۋەئۆزىنى يەرگە تاشلاپ،يۇمشاق توپىغا ئېغىناپ، دەججالنىڭ پەردازلىرىنى بۇزاتتى. تۈكلىرىگە ئېسىلغان مىڭبىر خىل نەغمە ياڭرايدىغان قوڭغۇراقلارنى يەرگە چۈشۈرىۋىتەتتى. ئەمما بۇزۇلغان ئىنساندا ئېشەكنىڭ ئەقلىچىلىكمۇ ئەقىل قالمىغان ئىدى.ئۇ بارغانسىرى دېۋەڭلىشىپ، دەججالنىڭ نەغمە-سادالىرىغا مەھلىيا بولۇۋاتاتتى. ئۇنىڭ ئەس-يادى خورازنىڭ ئېناۋىتىنى تۆكۈپ دەججالنىڭ ئالدام خالتىسىغا چۈشۈشتىلا قالغاندەك قىلاتتى. بىر كۈنى يېرىم كېچىدە، جۇ زالىم چىراقمۇ  ياقماي،تىمىسىقىلاپ يۈرۈپ ئورنىدىن تۇردى.پايپاسلاپ مېڭىپ توخۇ كاتىكىنىڭ يېنىغا باردى ۋە خورازنى دوراپ«قىي!قىي!قىي!قىي!»دەپ چىللىدى. جۇ زالىمنىڭ ئاۋازى بەئەينى خورازنىڭ ئاۋازىدەك چىقتى.خوراز چىللىغان ئىكەن ئورۇندىن تۇرۇش كىرەك. گاۋيۈيباۋ ۋە ئۇنىڭ مەدىكار ھەمراھلىرى قانمىغان ئۇيقۇسىدىن ئويغىنىپ ئىشقا ماڭدى.پومېشچىكنىڭ ئېتىزىدا ئۇزۇن ئشلىدى. نەچچە تەرلەپ، نەچچە ھارغان بولسىمۇ تاڭ ئاتمىدى.مەدىكارلار غۇدىرىشىپ،«يىرىم كىچىدە چىللىغان خوراز» تىللاپ قارغاشتى. كوممۇنا ۋاقتىدا ،ھەزىلكەش دىلبەر دورغا ئىشلەپچىقىرىش ئەترىتىگە باشلىق ئىدى. ئۇنىڭ ئاۋازىمۇ جۇزالىمنىڭ ئاۋازىدەك زىل چىقتى.ئۇمۇ ھەر كىچە ئۆگزىسىگە چىقىپ خورازنى دوراپ چىللايتتى ۋە ئارقىدىنلا «تاك-تاك»نى ئۇرۇپ،ئەزالارنى «سەھەرلىك دولقۇن»-ئىشقا ھەيدەيتتى. ئاچ-ھارغىن، ئۇيقۇسىغا قانمىغان كوممۇنا ئەزالىرىتۈن يېرىم بولماستىن چىللىغان خورازنى تىللاپ-قارغىشاتتى.«ھالۋىنى ھېكىم يېدى،تاياقنى يېتىم» دېگەن شۇ. قارغىش خورازغا. دىلبەر دورغا بولسا كۈلۈمسېرەيتتى ۋە ھەر كىچە چىللىشىنى داۋاملاشتۇراتتى.                                                             « خوراز چىللايدۇ،                                                              ئۆتىدۇ يىللار                                                              ئاۋاتلاشقانچە ھاشارنىڭ يولى كوممۇنا تارقىلىپ يەرلەر قايتا تەقسىم قىلىنغان يىللاردا، دىلبەر دورغا ئەترەت باشلىقلىقىدىن قالدى.قىرى ئىتتەك بوسۇغىنىڭ سىرتىدا قالدى.ئەمما ئۇنىڭ خورازنىڭ ئىناۋىتىنى تۆكۈشكە ئۇرۇنۇشلىرى توختىمىدى. ئەمدى ئۇ قىشتا «ئىشتاچى» دا ئىت تالاشتۇرۇپ،يازدا «توخۇلا» دا توخۇ سوقۇش- تۇرىدىغان ئىش چىقاردى.خورازلارنى توختىماي بىر-بىرگە گىژ-گىژلايتتى.بىچارە خورازلار خۇددى قەدىمكى رىمدىكى بىر-بىرنى قىرغىن قىلىدىغان گىلادىئاتۇرلاردەك بىر-بىرگە غەزەپ بىلەن پەنجە ئۇرۇشاتتى.ئۇلارنىڭ بۇنىڭدىن باشقىغا ئامالى يوق ئىدى.سوقۇشمىسا،ئاچ قويۇلاتتى،ھەتتا بوغۇزلاپ كاۋاپ قىلىۋىتىلەتتى. مۇقەددەس،ئۇلۇغ-ئېسىل پەزىلەتلىك خورازنىڭ ئىناۋىتى  ئاستا-ئاستا چۈشتى.كىشىلەر ئۇنى ئەڭ رەزىل قىلمىشلارغا سىمۋول قىلىدىغان بولدى. ھىكايىچى ھىكايىسىدا،سائىر داستانىدا،پەند-نەسىھەتچى،مەسەلىدە نىمىلەرنى يازمىدى دەيسىز؟! سۇلايمان ئەلەيھىسسالامنىڭ  زامانىدا سۇلايماندىن قۇش-قانات ۋە چارىپاي-ھايۋاناتلارنىڭ تىلىنى ئۆگەنگەن ھىلىقى دىھقان ۋات-ۋات خوتۇنىنىڭ سوراق-سوئاللىرى دەستىدە تەڭلىكتە قالغاندا،ئەشۇ خوراز  دېھقانغا خوتۇنىنى كالتەك بىلەن دۇمبالاشنى ئۆگەتكەنمىش.ئەرلەر مۇستەبىتلىكىنىڭ مەيدانغا كېلىشىگە تۈرتكە بولغانمىش... خوراز سەھەر پەيتىدە ئويغىتىش ئۈچۈنلا ئەمەس،خالىغان چاغدا چىللاۋىرىدىغان  بىرنېمە ئىمىش،قورسىقى  ئاچسىمۇ ،زىرىكسىمۇ ،تىرىكسىمۇ  چىللارمىش.... «چار خوراز» مىكيانغا ئايلىنىپ قالغانمىش،تۇخۇم تۇغقانمىش ،يەنە تىخى يۈز-چىرايىنى مايمۇننىڭ كۆتىدەك بوياپ،ئۇچرىغانغا قاش ئىتىپ ،كۆز تاشلاپ يۈرۈيدىغان ھەزىلەككە ئايلىنىپ قالغانمىش... بىر كۈنى خوراز ۋەھشى تۈلكىنىڭ دامىغا چۈشۇپ قالغانمىش.تۈلكە شۈلگەيلىرىنى ئېقىتىپ ئۇنى يېمەكچى بولغاندا، خورازنىڭ مەغرۇر ۋە ئۇلۇغۋار سالاپىتىدىن ئەسەرمۇ قالمىغانمىش. يەرگە تىزلىنىپ:«بىر قوشۇق قىنىمدىن كەچسىلە، خىزمەتلىرىگە ھازىر بولسام ،ھەر كۈنى بىر مېكياننى مۇبارەك ھوزۇرلىرىغا تۇيدۇرماي باشلاپ كېلىپ ،تاشتىلىقلىرىغا تەييار قىلسام» دەپ باش ئەگكەنمىش.شۇنىڭدىن كىيىن ھەر كۈنى بىر مېكيان ياكى بىر چۈجىنى ۋەھشىي تۈلكىگە تەقدىم قىلىپ تۇرغانمىش . ئاخىرى مېكيان ،چۈجىلەر تۈگىگەندە تۈلكە بۇ «پوق» يىگەن خورازنىمۇ بوغۇپ يەۋەتكەنمىش... يەنە قايسى سەھىپىلەرنى ۋاراقلايمىز؟ئەگەر ۋاقتىمىز يېتەرلىك بولسا ،بۇنداق مىساللاردىن يۈزلەپ تاپالىشىمىز مۇمكىن.تەھقىقكى ،خورازنىڭ ئىناۋىتىنى ئۇنىڭ ئۆزى ئەمەس ،بەلكى ەۇناھقا مايىل ئىنسان تۆكتى .ئىنسان خورازنىڭ ئالەمشۇمۇل تۆھپىلىرىگە كۆز يۇمدى .ئۆز ھەسەتخورلىقى تۈپەيلىدىنخورازنىڭ كەينىدىن غاجىلايدىغان سۇخەنچىگە ئايلاندى.بۇ خۇددى ھازىرقى زاماندا  قەھرىماننى قەھرىماننىڭ ئۆزى ئەمەس بەلكى ئاخبارات ۋاستىلىرى يارىتىۋاتقىنىغا ئوخشاش بىر ئىش ئىدى.                                                               *************************************************** ئەشۇقىتىم ۋەھشى تۈلكىنىڭ «پوق يىگەن خوراز» بوغۇپ يەۋىتىشى-ئىنسانىيەتنى ئويغاتقۇچى، ئاگاھلاندۇرغۇچى،دەججالنىڭ قوپۇشىنى توسۇپ تۇرغۇچى خورازلارنىڭ ئاخىرقى تەقدىرى ئەمەس ئىدى تېخى. ئىنسانىيەت مىسلى كۆرۈلمىگەن دەرىجىدە  شەھەرلىشىشىۋاتاتتى .يۇقۇملۇق كېسەللىك- لەر تارقىلىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە مۇھىتنىڭ  بۇلغۇنىشىدىن ساقلىنىش ئۈچۈن شەھەرلەردە ھايۋانات، قۇش-قانات بېقىشقا يول قويۇلمايدىغان بولدى .شۇ جۈملىدە خوراز بىقىشقىمۇ يول قويۇلمىدى .بۇ ئەلۋەتتە مۇھىت ئۈچۈنلا ئەمەس ،بايۋەتچە ۋە خېنىملارنىڭ ،شۇنداقلا ھەممە كىشىنىڭ شېرىن ئۇيقۇسىنى بۇزماسلىقمۇ شۇ مەقسەت ئىچىدە ئىدى. كىشىلەرنى ئەبەدىيلىك غەپلەتتە تۇتۇش كىملەرنىڭدۇ مەنپەئەتلىرىگە ئۇيغۇن كىلەتتى . شۇنداق قىلىپ شەھەرلەردىن خورازنىڭ ئۈنى ئاستا-ئاستا ئۆچتى.                                                       «نۇرلۇق ئېرانىڭ بوسۇغىسىدا                                                       بىر-بىرىگە قاراپ شۈمشىيىپ،                                                       قېتىپ قىلىشقان                                                       شەھەرسىز خوراز،خورازسىز سەھەر.»                                                                                                          «دۈمچەك بولۇپ يۆتەلگەن شەھەر،                                                      ئىپلاس راكتىن بەرگەندەك خەۋەر.                                                      ئۈرۈمچىدىن كەتتى يىراقلاپ،                                                      خوراز لەرزان چىللىغان سەھەر                                                      گۈزەل ئۈرۈمچى خورازسىز شەھەر،                                                      مۇزدەك باغرىڭغا                                                      ھىسياتسىز چۇقانلار بىلەن                                                      غالجىرلارچە كىرەر باستۇرۇپ                                                      تۈتەك باسقان خورازسىز سەھەر.»   شەھەرلەردەدەججالنىڭ توقۇمى پۈتۈۋاتاتتى.خوراز پەقەت يىراق يىزا-سەھرالاردىلا قالغان ئىدى.ئۇ ھەر كېچە ئۆينىڭ ئارقىسىدىكى ئۈرۈك دەرىخى- نىڭ ئەڭ ئېگىز پۇتىقىغا چىقىپ تۈننى ئۆتكۈزەتتى ۋەتاڭ سەھەر پەيتىدە شۇيەردىن «قىي!قىي!قىي!قىىي»دەپ چىللايتتى.ھاشارنىڭ تولىلىقىدن بەللىرى مۈكچەيگەن ،چىرايى قارايغان ،ساقال -بۇرۇتلىرى چاڭگىلاشقان دىھقانلارنى ئويغىنىشقا، دەججالنىڭ قاباھىتىدىن ھۇشيار بولۇشقا ئۈندەيتتى. ئارقىدىنلا قانات قىقىپ ،يەرگە ئۇچۇپ چۈشۈپ، غەزەپ بىلەن تاتىلاپ دەججالنىڭ توقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلايتتى. كۆك ئېشەك خورازنىڭ ھىممىتىدىن تەسىرلىنىپ ئۆزىنى يەرگە تاشلاپ، يۇمشاق توپىدا ئېغىناپ دەججالنىڭ قوڭغۇراقلىرىنى توپىغا ئارىلاشتۇرىۋىتەتتى.قارىغاندا، دەججالنىڭ قاباھىتى پات ئارىدا بۇيەرلەرگە يېتىپ كېلەلمەيدىغاندەك كۆرۈنەتتى. يەنە ئۇزاق يىللار ئۆتۈپ كەتتى.ئەمدى ئالىملار،تەتقىقاتچىلار،بىئولوگلار مۇقەددەس خورازنىڭ كۈشەندىسىگە ئايلانغان ئىدى.راستتىنى ئېيتقاندا ئىشنى بىر نەپەر دېھقان خوتۇن باشلاپ بەردى .ئۇ ئىسسىق قوينىغا-يۇمشاق ئەمچەكلىرىنىڭ ئاستىغا سەككىز-ئون دانە تۇخۇمنى تىزىپ،ياغلىق بىلەن چىڭ تېڭىپ 15-20 كۈن بولغاندا ئەشۇ تۇخۇملارنىڭ شاكىلى يېرىلىپ ،ئايالنىڭ قوينىدىن چىرايلىق قارا كۆز چۈجىلەر توكۇلداپ چىقىپ كەلدى. چۆجىلەر تېتىك ۋە چىرايلىق ئىدى. ئادەمنىڭ ئامراقلىقىنى كەلتغرەتتى.ئەمما ئاتىسىنىڭ كىملىكىنىمۇ،ئانىسىنىڭ كىملىكىنىمۇ بىلمەيتتى. توۋا،ماۋۇ ئىشنى كۆرۈڭ:كۇرۇك مېكىيان تۇخۇم باسمىسىمۇ چۆجە چىقارغىلى بولىدىكەنغۇ،ئەقلى سازراق بەندىلەر دەرھال ئىنكوباتورنى كەشپ قىلىشتى. ئالتە-يەتتە كۈندىلا مىڭلاپ-ئونمىڭلاپ چۆجە-خورازلار بىراقلا تۇخۇمدىن چىقىدىغان بولدى .لىكىن ئۇلارمۇ ئوخشاشلا ئانىسىنى تونۇمايتتى.ئاتىسى-نى بىلمەيتتى.ئاتا-ئانا تەربىيىسى كۆرمىگەن ھارامزادە نە تاتىلاشنى، نە ئەزان قىچقىرىپ چىللاشنى بىلسۇن؟!بۇنىڭ ئۈستىگە كىشىلەر ئەمدى خوراز-لارنى ئۈرۈكنىڭ ئەڭ ئېگىز شىخىغا چىقىپ قونغىلى،ھويلىلاردا،باغ-دەرەخزارلىقلاردا كۆپ خوتۇنىنى ئەگەشتۈرۈپ مەغرۇرانە سەيلە قىلغىلىمۇ قويمايدىغان ،قەپەس-كاتەكلەرگە سولاپ ،تۇتقۇن-مەھبۇستەك باقىدىغان بولۇشقانىدى.قەپەستىكى بۇلبۇل قانچىلىك سايرىيالىسۇن؟                                                               «ھەشىمەتلىك قان رەڭ قەپەستە،                                                                مەرۋايىت دان چىچىلغان پەستە.                                                                توك چۈجىسى-ئاتىسىز خورازلار                                                                 چىللىيالماي تۇرار شۈمشىيىپ                                                                 توڭ قاغىدەك قىلىشىپ غاق-غاق.                                                                 چىللاپ كەتتى باشقىلار قانداق؟                                                                  ھەم ئاتىسىز ھەم ئانىسىز جانۋار-                                                                  چىللىيالماي،دان يەپ،غاقىلداپ-                                                                  ناجىنسقا ئايلىنار شۇنداق.....» ئەڭ ئاخىرقى ھەقىقى خورازلار ئانچە-مۇنچە قالغانىدى.مىڭلىغان-ئون مىڭلىغان توك چۈجىلىرى قۇما،قەغەز قاپ ۋەتۆمۈر قەپەسلەرگە قاچىلىنىپ ، سەپ-سەپ بولۇپ يىزا بازارلىرىغا بىسىپ كىرگەن يىللاردا دېھقانلار ئاچ-يالىڭاچلىقتا،ئاش-نان ۋە كىيىم كېچەك غېمىدە ئىدى.ئۇلارنىڭ بىر كۈنلۈك ئەمگىكى مېكىياننىڭ بىر قىتىم ئىنجىقلاپ تۇغقان بىر تۇخۇمىنىڭ قىممىتىگە تەڭ كەلمەيتتى.بۇنداق چاغلاردا نەپس روھتىن غالىب بولىدۇ.شۇڭا كىشىلەر خورازنىڭ ساز-ئويغاتقۇچى قىچقىرىشلىرىدىن كۆرە،مېكىياننىڭ تۇخۇملاپ بولۇپ كۆتۈرىدىغان قىقاس-چۇقانىنى-قاقاقلىشىنى ئاڭلاشقا بەكرەك خۇشتار ئىدى.بىئولوگلار بۇ خىل ئىھتىياجنى دەرھال ھىس قىلدى.گىن ئۆزگەرتتۇق دەمدۇ ياكى كىلونلىدۇق دەمدۇ- ئىشقىلىپ بىر ئاماللارنى قىلىپ خوراز بىلەن جۈپلەشمىسىمۇ تۇخۇملاۋىرىدىغان مېكىيانلارنى يېتىشتۈرۈپ چىقتى.ئۇلار بىر تۇخۇملاشقا باشلىغانچە 400 كۈن توختىماي تۇخۇملايتتى.چىراق ياندۇرۇپ بەرسە ،كېچىسىمۇ تۇخۇملايتتى،دانغا ئىشتىھاسى ئانچە ئەمەس ئىدى.بېدە چاناپ بەرسىلا تۇخۇملاۋىرەتتى.ئۆزىنىڭ يارىتىلىشتىلا ئاتا قىلىنغان ھالال جۈپتى-خورازنى تونۇمايتتى.ئەشۇ ئېشىپ قالغان ئاخىرقى ھەقىقى خورازلار باز-بازلاپ قانات سۆرەپ يىقىنلاشسا،خۇددى كونا تامدىن ئاجراپ چۈشكەن بىر كاللەك چالمىدەك ھېسياتسىز قاراپ تۇراتتى.مۇھەببەت،ئىشقى-پىراق دېگەنلەرنى  چۈشەنمەيتتى.خورازغا ئېھتىياج قالمىغانىدى. ئېھتىياجنىڭ تۈگىشى ماماتتىن دېرەك .ئەمدى ھەقىقى خورازلارنىڭ تەقدىرىنى بايلار ۋە يېزا ئەمەلدارلىرىنىڭ ئىشتىھاسى بىر تەرەپ قىلدى.ئۇلارنىڭ ئوغلاق كاۋىبى ۋە قوزا كاۋىبىدىن ئىشتىھاسى يېنىپ ،توخۇ كاۋىبى ۋە خوراز كاۋىبىغا زوقى كۈچەيگەن،تىخى«ھەقىقى يەرلىك توخۇ-خورازدىن بولسۇن»دېگەن دەرىجىگە يەتكەنىدى.شۇنداق قىلىپ يىزىلاردىمۇ ئەڭ ئاخىرقى خوراز ئابلىز توخۇچىنىڭ توك دوخوپكىسىدىن ئۆتۈپ،ئەشۇلارنىڭ قارنىغا كىرىپ كەتتى.تاڭ سەھەردە چىللاپ ئويغۇتىدىغان،غەپلەتتە قالماسلىققا ئاگاھ بىرىدىغان ،دەججالنىڭ توقۇمىنى چۇۋۇپ تاشلايدىغان مۇقەددەس قۇش يوق بولدى.دەججال توقۇمىنى پۈتكۈزۈشكە كىرىشتى.ئۇ توقۇمنى چالا تاشلاپ،غارنىڭ تېمىنى تېشىش ئۈچۈن ئۇزۇن تىللىرى بىلەن يالاشقا باشلىغان چاغدا،بىچارە كۆك ئېشەك خورازنىڭ يېتىپ كىلىشىنى،دەججالنىڭ توقۇمىنى تىزراق چۇۋۇپ تاشلىشىنى تەقەززالىق بىلەن كۈتتى. لېكىن خوراز كەلمىدى.كۆك ئېشەكنىڭ كۆزلىرىدە مەڭگۈلۈك غەم ئورناپ قالدى.                                                               «خورازسىز ئەل،ئاداشقان پادا»                                                               ....................................... كىشىلەر مەڭگۈلۈك ئۇيقۇغا كەتتى.ئۇلار غەپلەت ئىچىدە پۇل-مەئىشەت ۋە مەرتىۋە ئەمەل ئارقىسىدىن خۇددى موللا نەسىردىننىڭ كۆتىگە نۆشۈدۈر قىستۇرۇلغان ئېشىكىدەك ئالدىراش چاپاتتى.غەپلەت ئىچىدە غەپلەت شارابى ئىچىپ،غەپلەت ئىچىدە غەپلەت خىروئىنى چىكەتتى.غەپلەت ئىچىدە غەپلەت رىستۇرانىغا قاتناپ،غەپلەت ئىچىدە دەججالنىڭ سەنىمىگە ئۇسسۇل ئوينايتتى.ئۇسسۇل ئەمدى «ئاياغ ئويۇنى» دىن بەل ۋە كۆكرەك ئويۇنىغا ئۆزگەرگەنىدى.ھاياسىز خوتۇنلار بەللىرىنى تولغاپ،جىن ئالۋاستىدەك سەكرەپ،يالىڭاچ كۆكسىنى،يالىڭاچ سۆڭگىچىنى لىغىرلىتىپ شەرمەندىلىكنى ۋايىغا يەتكۈزەتتى.تىخى ماۋۇ رەسۋاچىلىقنى كۆرۇڭ:قىزى يالىڭاچ سەھنىگە چىقسا ،ئاتىسى چاۋاك چالغاننى كىم كۆرگەن؟  پۇل ئۈچۈن قىزىنى جالاپخانىغا ساتقان، ئەمەل ئۈچۈن خوتۇنىنى دەسمايە قىلغاننى كىم كۆرگەن؟غەپلەتكە پاتقانلار شۇنداق قىلىدۇ.ئويغاتقۇچىسى يوق، ئاگاھلاندۇرغۇچىسى يوق ئەل شۇنداق قىلىدۇ. رەسۋايى ئەزىم دېگەن مانا شۇ. پات ئارىدا دەججالنىڭ توقۇمى پۈتىدۇ.ئۇ تۈنۈگۈن بىر كۈن تىنىم تاپماي كۆك ئېشەكنىڭ سالپاڭ قۇلاقلىرىغا قىزىل لېنتىلارنى چەگدى.ئېشەكنىڭ يۈزىنى،قىشىنى، كۆز -كىرپىكلىرىنى،كۆكتىكى يۇلتۇزلارنىڭ سانىغا تەڭ تۈكلىرىنى مىڭبىر خىل رەڭدە بوياپ چىقتى.ھەربىر تۈكىگە مىڭبىرخىل نەغمە- ناۋا چىقىدىغان قوڭغۇراقلارنى ئاستى.ئارقىدىنلا ئېشەككە توقۇم تىكىشكە تۇتۇش قىلدى.ئەسكى كىگىز پارچىلىرىنى تىزىپمۇ بۇلدى.سىرىپ تىكسىلا ئىش پۈتىدۇ.جاھاننى بۇلغاش سەپىرىگە ئاتلىنىدۇ.كىشىلەرنىڭ روھىنى ،ئىتىقاد -ئىمانىنى،ئەقلىنى ،ئارزۇ ئىستەكلىرىنى بۇلغايدۇ، يوق قىلىدۇ.ئارقىدىن يەجۇجى-مەجۇجىلەر «سەددى ئىسكەندەر»نى بۇزۇپ چىقىپ،جاھاندىكى ھەممە نەرسىنى يەپ- يالاپ قۇرۇتىدۇ. قىيامەت قايىم دىگەن ئەنە شۇ. قەدىمكى كىتاپلاردىكى رىۋايەتلەرگە كۆرە،دەججال قوپقاندا ئىمامىي مەھدىي ئالماس قىلىچىنى يالىڭاچلاپ قارشى جەڭگە ئات سالارمىش.ئىيسا مەسىھ يەتتە قات ئاسماندىن ئالتۇن نەيزە كۆتۈرۈپ چۈشەرمىش. ئىككىسى بىرلىشىپ دەججال(ئەلەيھىن لەئىنە)نى يوق قىلارمىش. ئىمامىي مەھدىي قىنى؟ ئىيسا مەسىھ يەتتە قات ئاسماننىڭ 1- قەۋەتلىرىگە يېتىپ كەلدىمۇئ ئۇلار نەدە؟                                                             « ماڭا ئەگەشمە كۆڭۈلسىز پاراڭ،                                                              سورىساڭ مەن بىر سۆيۈملۈك ساراڭ.                                                              ئىزدەپ يۈرۈيمەن ھېلىقى شەھەرنى،                                                              خوراز چىللىغان نۇرلۇق سەھەرنى» ئىمامىي مەھدىي بىلەن ئىيسا مەسىھ دەججالنى،يەجۇجى-مەجۇجىلەرنى  يوق قىلالارمۇ؟ دەججالنى،يەجۇجى-مەجۇجىلەرنى يوق قىلالىغان بىلەن نەسلى قۇرۇغان مۇقەددەس خورازنى قايتا پەيدا قىلالارمۇ؟خوراز چىللىغان سۈزۈك تاڭ سەھەر قايتا مۇيەسسەر بولارمۇ؟ ياراتقۇچى روھىمىزنى   قۇتقۇزغاي!!!!                                                                   ئىزاھاتلار [1]،[2]--بۇلارنىڭ ئورنى «جاباغان»(ياپۇنىيە)نىڭ نىرىسىدا ئىمىش.            [6]--بۇ مىسرالار ھەبىبۇللا توختىنىڭ «تەكلىماكان،خوراز،ئۆرۈمچى» [3]--«قىسسەسۇل ئەنبىياھ»قا قاراڭ.                                                       ناملىق باللادىسىدىن ئېلىندى. ئىزاھ بىرىلمىگەن باشقا شېئىرىي [4]--ماۋزېدۇڭدىن.                                                                            پارچىلارمۇ شۇنىڭ. [5]--ئۆتكۈر ئەپەندىدىن.

zanjir34

	بۇنى  ئوقۇسا  بىر خىل  قىيامەتكە  ئاز  قالغانلىقىنى  بىلگىلى  بولدىكەن   .،.،.،. دەججالنى  لىكىن  ئىيسا  ئەلەھىيسالام  بىلەن  ئىمام مەھدى  بىرلىشىپ  ئۆلتۈرەمدا  .،؟؟   مەن ئاڭلىسام  ئىيسا  پەيغەنبەر  ئۆلتۈردۇ  دەپ  ئاڭلىغان  .،.،.

mugsirdax

	مەنمۇ  خۇرازغا بەك ئامراق  .. ھازىرمۇ باغدا  خۇرازلار چىللاۋاتىدۇ

amanturk

	ھەقىقەتەن ياخشى يېزىلغان ئبرەتلىك ھىكايەتلەركەن. خورازسىز شەھەر،ئەرلەر سالاپىتىدىن قالغان شەھەر.....................ئەرلەر ئاياللاشماقتا،ئاياللار .......

nazila998

	ئادەمنى خىلى ئويلاندۇرغۇدەك تىما ئىكەنغۇ بۇ

YAZR

	خورازنىڭ  چىللىشىنى  ئاڭلاپ باقمىغىلى   بەك  ئۇزۇن يىللار  بوپ  كەتتى ،  ياكى  بىر نەچچە  يىلدا  بىرە  قېتىم  ئاڭلاش نىسىپ  بۇلىدۇ .. بىر  سائەتكە  يىقىن  ۋاقىتتا  قايتا قايتا  دىگۈدەك  ئۇقۇپ  چىقتىم .  تەپەككۇر  زىيادە كۈچلۈك. مانا  ھازىر  تاڭ ئاتاي  دەپ قالدى ، لىكىن  خورازنىڭ چىللىىشىدىن  ئەسەرمۇ يوق..... خورازسىز  شەھەر....ۋەھىمىلىك  مۇدىھىش پۇراق......

bayhenim

	تىمىلىرىڭىز ئۈزۈلمىسۇن ھەقىيقەتەن ياخشى تىمىلارنى يوللاۋاتىسىز جۇمۇ

gittarmahiri

	مەن خورازغا بەك ئامراق بولۇپمۇ ئەنجان خورىزىغا ئەجەپ چىللايدۇدە كاساپەت، لىكىن ئۆيدە ھەمىشە ناخشا مۇزىكىلارنى ئاۋازغا ئېلىۋاتسام بىر چىللايدۇ شۇنىڭ بىلەن قىلغان بىر مۇنچە ئىش بىكار بولىدۇ.

gulziba0996

	ھەجەپ پەيزى يېزىپتا !!!!