مىراس دەۋاسى...ھېكايە

ئۇيغۇرا

	مىراس دەۋاسى.................ھېكايە       مەن ناھىيىلىك ھۆكۈمەت ئىشخانسىغا كاتىپ بولۇپ كەلگەندىن بۇيان ھاكىم بىلەن بەكىمۇ چىقشىپ كەتىتىم .ئۇ ئوچۇق چىراي ،تۈزئادەم ئىدى . كىشلەرگە مۇلايىم ،سىپايە مۇئامىلە قىلاتتى . ھال-ئەھۋال ئېيتىپ كەلگەنلەرگە ئالاھىدە ھۆرمەت بىلدۈرۈپ چاي قۇيۇپ   گەپ-سۆزلىرنى ئەستايىدىل ئاڭلايتى ،ئىمكانىيتى بار،يوللۇق تەلەپ-ئارزۇلارنى قاندۇراتتى ،ھەرگىز قوپاللىق قىلمايتى . ئىمكانىيتى يوق تەلەپلەرگە چۈشەنچە بېرىپ رازى قىلاتىتى ،ئىلمىي،تەمكىن ئىدى .        جۈمە كۈنى ئىدى .ئىشخانامدا ھۆجىجەتلەرنى رەتلەپ ئولتۇراتتىم ،ھاكىم كىرىپ كەلدى.ئورنۇمدىن تۇرۇپ سالام بەردىم . سالمىغا جاۋاپ قايتۇردى .بىراق چىرايى تۇتۇلۇپ كەتكەن ،كۆزلىرى قىزىل،چىشلىرى غىرىشلايتى ،قوللىرى تىترەيتى .مەن بۇ ھالنى كۆرۈپ:     مىجەزلىرى يوقمۇ؟- دەپ سوردۇم .    ياق .ئىشخانغا چىقىڭ .   مەن ھاكىمغا ئەگىشىپ ئىشخانىغا كىردىم .ھاكىمنىڭ ئىشخانىسدا 60ياش ئەتىراپىدا ،يۈز-كۆزلىرنىى قورىق باسقان ،بۇغداي ئۆڭ،بېشىدا رەڭگى ئۆچكەن تور رومال ،ئۇچىسدا كونىراپ كەتكەن چىپەرقۇت پەلتۇ،پۇتىغا يىرتىق كالاچ كەيگەن بىرئايال:30ياشلاردىكى ،گۈرەنلىك ، يوغان يۈزنى ساقال باسقان ،كالتا سوكنا چاپاننىڭ ئۈستىگە كۆك بەلۋاغ باغلىغان ،بېشغا تۇكى چۈشۈپ كەتكەن سەرپۇش تۇماق كىيگەن- بىر يىگىت ئولتۇراتتى . مەن ئۇلارغا سالام بىرىپ ، ئورۇندۇققا بېرىپ ئولتۇردۇم .يىگىتنىڭ چىرايلىردىن مۇز ياغاتتى ،ئايال ئېسەدەپ يىغلايتى،ئۇنىڭ كۆز ياشلىرى تاراملاپ ئېقىپ مەڭزىنى بويلاپ پەسكە چۈشەتتى .          ھاكىم ئايالنىڭ تۇرقىغا قاراپ لېۋنى چىشلەيتى،يىگىتكە قاراپ چىشلىرنى غىچىرلىتىپ مۇشتىنى تۈگەتتى . <<توۋا ،بۇئادەمگە نىم بولغاندۇ؟-دېھقانلار ھال ئېيتىپ كەلسە ، گۈلقەقەلىرى ئېچىلىپ كىتەتتى .بۈگۈن غەلىتە،بۇمېھمانلار نېمە دىگەندۇ؟-بىتەلەيلەر>>              قەغەز-قەلەم ئېلىڭ،-دېدى ھاكىم مەن چاققانلىق بىلەن يېزىشقا تەييار بولدۇم .ھاكىم شىرە ئۈستىدىكى بىرمۇنچە قەغەزنى يىگىتكە تۇتقۇزۇپ : ئەرزىڭنى بايان قىل ،-دېدى-دە،يىگىتكە بىگىزدەك تىكىلىپ تۇردى .يىگىت ھەممىمىزگە بىر قۇردىن قارۋالغاندىن كېيىن سۆز باشلىدى. دادامنىڭ قىرىق نەزىرسىنى ئۆتكۈزۈپ بولدى .ئۇ،ھەسەك،نەۋرىسى بىلەن ئۈچ جان ،قىيىنچىلقى يوق ،مىراسىمنى بەرسۇندەپ ئادەم قويسام ئېغىز ئاچمىدى ،تەخىرقىلدىم ، ئۇ ئېغىز ئاچمىدى ، ئىنساپ قىلمىدى............                  مېنىڭ كاللام ئېلشىپ كەتىتى .نېمە دەپ يېزشىم كېرەك؟ بۇ زادى نېمە مۇناسىۋەت؟قەلەمنى قويدۇمدە ، سوردىم: ئۇ سىزنىڭ نېمىڭىز؟ ئانام. نېمە،ئانام؟ ھەئە ،ئانام. ئانىڭىز ئۆگەيمۇ؟   ئۇ<<ياق>>دىگەن ئىپادىدە باش چايقىدى،ئۇنىڭ ئانىسى تارام-تارام ياش تۆكۈپ يىغلاۋاتاتتى .ھاكىمنىڭ كۆزلىرى يىگىتكە تىكىلىپ تۇراتتى،ئەھۋال ماڭا ئايدىڭ بولدى .غەزپىم ئۆرلەشكە باشلىدى.يىگىتكە نەپرەت بىلەن تىكىلدىم ،يىگىت كۆزىمگە ئىنتايىن رەزىل ، ياۋايى توڭگۈزدەك،ياق،ئۇنىڭدىنمۇ بەتتار كۆرنىشكە باشلىدى .    سەن ئاناڭدىن نېمە مىراس ئالماقچى؟-سوردى ھاكىم . تىللا، -تىللا،نېمە تىللائۇ؟ دادامدىن قالغان تىللا. ئۇنىڭدا نېمە ھەققىڭ بار ؟ بار،مىراسىمنى ئالمىسام بولمايدۇ،ئايالىم ئېغىر ئاياغ،<<پىلانسىز پەرزەت كۆردى >>دەپ جەرىمانە قويدى .      داداڭدىن تىللا مىراس قالغانمۇ ؟ -............ -گەپ قىل . -مى..مىراسىمنى بەرسۇن. ھاكىم بېشىنى تۇتۇپ ئولتۇرۇپ كەتتى ،ئۇ نىملەرنىدۇر ئويلاۋاتقاندۇ،غەزپىنى قانداق بېسۋاتقاندۇ ؟ بىر ھازادىن كېيىن بېشىنى كۆتۈرۈپ ، كۆز يېشىنى ئېيتىپ يىگىتنىڭ ئانىسدىن سوردى : تىللا بارمۇ؟ -ياق بالام ،ئاللاھ گۇۋاھ،بوۋام رەھمەتلىك ئۆمىرنىڭ ئاخىردا <<قىزىمنىڭ قىزى>>دەپ 10تىللا بەرگەن ،ئۇنى چىشىمنىڭ كاۋكىدا ساقلىغاندەك ساقلىغان .بىركۈنى بىرتوپ ئادەم ئۆيمىزگە كېلىپ سەن قايسى تەرەپتە تۇرسەن ؟-دېدى .<<مەن دېھقان ،دېھقان تەرەپتە تۇرمەن>>- دېدى دادىسى.تۇراق دەپ بىرسى بارئىدى،تەرنى بۇزۇپ،مۇش تەڭلەپ ،<<بىز ئىسيانچىلار تەرەپتە تۇرمامسەن ؟>>دېدى، قورساققا يېگىلى نان يوق ،يەر تېرىپ نان تاپايمىكى>>. ئۇنىڭ دادىسى شۇ گەپنى دېيشى بىلەن تۇراق بىرنى تەپتى ،ئۇيىقىلدى ،ئىككىسى كالتەك بىلەن ئۇردى ،مەن يۈگۈرەپ بېرىپ ئۇلاربىلەن ئېلىشتىم ،مېنىمۇ ئۇردى . ئۇلار كەتكەندىن كېيىن ،ئۇنىڭ دادىسنى يۆلەپ ئۆيگە ئەكىردىم ،ئورۇن سېلىپ ياتقۇزدۇم ،ئۇ(يىگىتنى دىمەكچى)ئوچاقنىڭ ئالدىدا قالغان ئىدى. بىز ھېلقى ماجرا بىلەن بولۇپتۇق .ئۇقايناۋاتقان چۆگۈننى ئۆرۈپ،بېلنىڭ تۆۋىننى كۆيدۈرۋاپتۇ. شۇ كۈنى ماڭا بالا-قازا قوش كەلدى. دادىسى تاياق يەپ يىقىلدى ،ئۇ كۆيۈپ قالدى ،يىغلا-يىغلا مىڭ تەستە ئۇلارنى كومىمۇنانىڭ دوخىتۇرخانىسغا ئېلىپ باردىم . ئۇلار دوخىتۇرخاندا ئۇزۇن ياتتى ،مەن باقتىم .ئاش-نان،پۇل يوق،ھېلقى ساقلاپ يۈرگەن تىللاغا ئاشلىق ئالدىم ،قەغەز پۇلغا ساتتىم . ئۇلارنى ساقايتىپ مىڭ تەستە ئادەم قىلدىم . ... ئانىنىڭ كەچۈرمىشلىرنى ئاڭلاپ غەزەپ،ئۆكۈنۈش ،ئىچ ئاغرىتىش بىلەن يىگىتكە قاردىم،يەنە غەزپىم تاشتى ،<<ئانىسنىڭ ئۈستىدىن ئەرزقىلغان  بۇئادەمنىڭ يۈركى  قانداق يۈرەكتۇ؟>> -بالام،-دېدى ئانا سۆزنى داۋاملاشتۇرۇپ ،-ئۆيمىزدە قولغا چىققۇدەك نەرسىلەرنى بۇ ئوغلۇم ئېلىپ بولدى . تىللانى خەجلەپ ئۇنى ئادەم قىلدىم .ئەگەر شۇتىللا بولمىغان بولسا ،ئۇنىڭ بېلنىڭ تۆۋنى تارتۇق ساقياتتى ،ئاچلىقتا ئۇ ئالەمگە كەتكەن بولاتتى . ئۇنىڭ ئىككى پۇتى تىللانىڭ ئۆزى شۇ .مەندە ھازىر بىر جان بار ....   ھاكىم ئولتۇرالماي ئورنىدىن تۇرۇپ كەتىتى .يىگىتكە قاراپ دېدى :       -مەن سەندەك ئادەمنى تۇنجى كۆرشىم ،مۇنداق دەۋانىمۇ تۇنجى ئاڭلىشىم .ئاناڭ ھەمىمە نەرسىنى ساڭا بېرىپتۇ ،سېنىڭ ھېچقانداق ھەققى مىراسىڭ يوق.سەن ئادەمدەك ئىشقىل ،ئاناڭنى خارلىما ،ئوبدان قارا، رازى قىل ! يىگىت خۇددى ئاچ قالغان چىلبۆردەك ئەلپازىنى بۇزۇپ : -مېنىڭ مىراسىم، دادامدىن قالغان مىراس،-دېگنچە يۈگۈرەپ چىقىپ كەتىتى .          ھاكىم بىلەن مەن ئانىنى يۆلەپ سىرىتقا ئېلىپ چىقتۇق .ھاكىم ماڭا ئانىنى ئۆزنىڭ ئاپتۇموبىلى بىلەن ئۆيگە ئاپىرىپ قويشىمنى تاپىلدى .ئانا ئاپتۇموبىلنىڭ ئالدىدا ئولتۇردى ،كۆزدىن ياش قۇرمىدى ....... ئۇنىڭ ھويلىسغا كىردىم ،پاكار ئىككى ئېغىز ئۆي ،بىر پارچە كىگىز ،بۇلۇڭدا بىر دۈگىلەك نەرسە تۇردۇ .بىر ئاقسايدىغان ئوغۇل بالا بىر باغلام چاۋارنى يۈدۈپ كىردى .5-6ياشلىق بىر قىز ئانىنىڭ بوينىغا ئېسلىپ يىغلاپ كەتىتى . مەنبە:مۇھەممەتئىمىن ھېيىت مۇبارەكنىڭ مۆھۈر ناملىق كىتابىدىن ئېلىندى

sazguri

	ئەمىلى بولغان ئىشمۇ بۇ ؟  بىزنىڭ مەھەلىدىمۇ بىر ئايال ئانىسىدىن  ماڭا بۇ قېرى ئۆلۈشتىن ئىلگىرى مىراسىمنى بۆلۈپ بىرىپ ئۆلسۇن دەپ ئانىسىنى تىللاپ ئۇرشۇپ يۈرەتتى ئىنىسى بىلەن

帅哥王子

	چۈشەندىم ھەم چۈشەنمىدىم ،،نىمە دەپ ئىنكاس  يىزىشنىمۇ بىلمىدىم

!UYGHURJAN

	نەپسى ئەقىلدىن غالىپ كەلسە شۇنداق كۈنگە قالىدۇ .

tatlek~626

	مەن ئۇ بالغا ئېچىنىۋاتىمەن.......

كارۋان

	جاھاندا شۇنداق ئىنساپسىز ئادەملەرمۇ باركىن پۇل دىسە ئاتا-ئانىسىنىمۇ سېتىۋېتىشتىن يانمايدىغان.ئادەمنىڭ ئوغىسنى قاينىتىپ قويىدىغان ھېكايىكەن بۇ..

blueleaf

	مىراس ئۈچۈن قان قېرىنداشلار ئۆچمەنلىشىپ ياتلاردىن بولۇپ كېتىدىغان ئىشلار كۆپ ئۇچرايدۇ جەمىيىتىمىزدە  ،ھەي ھەممىسى نەپسى ئۈچۈن ، پۇل ئۈچۈن

musilina

	بىر  جۈپ ئەر -ئايال  بىرلىشىپ ،مىراس ئۈچۈن ئايالنىڭ ئانىسىنى بوغۇپ ئۆلتۈرۈپ،تاشلىۋەتكەنلىكىنى ئاڭلىغان ئىدىم تۆت -بەش يىللار ئىلگىرى... مىراس پۇل -مەرەز پۇل. اللاھ ھەرقانداق بەندىسىنىڭ كۆڭلىگە ئىنساپ بەرسۇن...

zaga

	مىراس دىگەن مىرەز ئەسلى

bananas

	ئەگەر  بالىلارنى  ياخشى تەربىيلىمەي ، قۇرسىقىنى بىقىشنىلا  ۋەزىپە قىلۋالساق  بالىلار  قۇرسىقىدا ئۇمىچى يوق چوڭ بۇلۇپ قالىدۇ  . ..   بۇنى ئاتا-ئانىلار ئۆرەڭلاردىن كۆرۈڭلار . . .             بالىلېرى كىچىك  تورداشلار بولسا  ‹تالانىتلىق بالىلار مۇنداق تەربىيلىندۇ› ‹كارىل ۋىتىرنىڭ كۈندىلىك خاتىرسى› .....   دىگەندەك  دۇنياۋىي ياخشى ئەسەرلەرنى كۆرۈپ قۇيايلى ،   كەلگۈسىدە بالىلار   دەۋا  قىلىپ يۈرمەيدۇ .