«مۇقام ئۇستازى» دراممىسى توغرىسىدا

باغإةن

	«مۇقام ئۇستازى» دراممىسى توغرىسىدا (بۇ دراممىنى قەشقەر ۋىلايەتلىك سەنئەت  ئۆمىگىنىڭ  مىللىي ئوپىرا دۈيى  1980-يىللىرى ئوينىغان.) ئاپتۇرى-مەمەتئېلى زۇنۇن.رىژىسۇر-ئابدۇقادىر يۈسۈپ. ئاساسلىق روللاردا: تۇردى ئاخۇن-ئابلىكىم روزى.ئىمىن ئاخۇن-ئابلىز ئايۇپ. جىنەستە-تاجىگۈل.ئەنىۋەر-ئەرشىدىن بەختىنساخان-ھۆرىگۇل راشىدىن موللا-مەمەت ياقۇپ.خوجا داموللا-ئابدۇقادىر ھاجى نەزەر دەرۋىش-قۇربان ئىسلام. قورچاق جۈيجاڭ-يولۋاسخان ئىمىن قاتارلىقلار. دراممنىڭ قىسقىچە مەزمۇنى: بۇ دراممىدىكى تۇردى ئاخۇن ئاكا 1881-يىلى قەشقەر كونىشەھەر ناھىيسىنىڭ بۇلاقسۇ رايۇنى بارىن يىزىسىنىڭ تۆتكۆل مەھەللىسىدە تۇغۇلغان. ئۇنىڭ ئاتا-بوۋىسىمۇ ئاتاغلىق مۇقامچى مەرىپەتپەرۋەر كىشىلەر ئىدى. تۇردى ئاخۇن ئاكىنىڭ بالىلىق ۋە ئۆسمۈرلۈك دەۋرى كونىشەھەردە، ياشلىق ۋە ئوتتۇرا ياشلىق دەۋرى يېڭىساردا،1939-يىلدىن 1949-يىلغىچە بولغان ھاياتى قاغىلىقتا، ئۇندىن كىيىنكى ئۆمرى يەكەن ۋە قەشقەر شەھرىدە ئۆتكەن.1945-يىلىنىڭ مەلۇم بىر كۈنى تۇردى ئاخۇن ئاكا ئائىلسىدە باللىرى ۋە شاگىرىتلىرى بىلەن بىرلىكتە ساز چېلىپ مۇقام ئېيتىۋاتقاندا خوجا داموللام ۋە ئۇنىڭ مورىتلىرى ھويلىسىغا بۆسۈپ كىرىپ، مۇقام ئۆگىنىۋاتقان ياشلارنى ھاقارەتلەيدۇ ھەمدە« مۇقام ئېيتىش ھارام»دەپ ساز چېلىپ مۇقام ئېيتىشنى چەكلەيدۇ. تۇردى ئاخۇن ئاكا قاتارلىقلارنىڭ ئۇلارغا رەددىيە بېرىشى ئارقىسىدا بۇ مۇشتۇمزورلار دەككىسىنى يەپ چىقىپ كىتىدۇ. 1946-يىلى تۇردى ئاخۇن ئاكا قاغىلىقتا مۇقام تەتقىقاتى بىلەن شۇغۇللۇنۇپ تۇرغان مەزگىلدە خوجا داموللا تۇيۇقسىز يالغاندىن ئويدۇرما خەت يېزىپ، چايغا تەكلىپ قىلىدۇ. تۇردى ئاخۇن ئاكا ئۇلارنىڭ ئالدام خالتىسىغا چۈشۈپ، ھاياتىدىن ئايرىلغىلى قىل ئۈستىدە قالىدۇ. نەتىجىدە ئىنىسى-ئىمىن ئاخۇن ۋە دوستلىرىنىڭ ھۇشيارلىق بىلەن  يارىدەم بېرىشى ئارقىسىدا تۇردى ئاخۇن ئاكىنى قۇتقۇزۇپ  قالىدۇ. 1947-يىلى خوجا داموللا، نەزەر دەرۋىش قاتارلىق سوپى ئىشانلار تۇردى ئاخۇن ئاكىغا تۆھمەت توقۇپ، قارىلاپ زىندانغا تاشلايدۇ. بۇ چاغدا خەلقپەرۋەر  تىلماچ ئەپەندىنىڭ ياردىمى ئارقىسىدا گومىنداڭ جۈيجاڭى بىلەن خوجا داموللىنىڭ ئارىسىغا بۆلگۈنچىلىك سېلىپ، ئۇلارنى قارشىلاشتۇرۇپ،« ئۆزىنىڭ يېغىدا ئۆزىنىڭ گۆشىنى قورۇپ،» ئەقىل پاراسىتىنى ئىشقا سېلىپ، 2-قېتىم تۇردى ئاخۇن ئاكىنى تۈرمىدىن ئېلىپچىقىپ، ھاياتىنى قۇتقۇزۇپ قالىدۇ. تۇردى ئاخۇن ئاكا بېشىغا ھەرقانچە كۈلپەت كەلسىمۇ مۇقامنى رەتلەش،قوغداشتىن ئىبارەت ئۇلۇغ ئىشىنى بىر كۈنمۇ توختۇتۇپ قويمايدۇ. دۆۋلىتىمىز ئازات بولغاندىن كىيىن پارتىيىمىزنىڭ رەھبەرلىگىدە تۇردى ئاخۇن ئاكا شاگىرىتلىرىغا مۇقام ئېيتىش، مۇزىكا چېلىش،مۇقامنى رەتلەش  قاتارلىق كەسپىنى ئۆگىتىپ ھەر دەرجىلىك رەھبەرلەرنىڭ ياخشى باھاسىغا ئېرىشىدۇ. بۇ دراممىدا تۇردى ئاخۇن ئاكا باشچىلغىدىكى مۇقامچىلار بىلەن سوپى ئىشانلار ئوتتۇرسىدىكى زىددىيەت توقۇنۇشنى ماھىرلىق بىلەن ئىپادىلەپ،بۇ دراممىدا  كومىدىيىلىك  ئالاھىدىلىگىنى بايان قىلغان.ئاپتۇر مەمەتئېلى زۇنۇن بۇ دراممىنى يېزىش ۋە سەھنىلەشتۈرۈش جەھەتلەردە ئالاھىدە چوڭقۇر ئىزدەنگەن. تۇردى ئاخۇن ئاكا رولىدىكى ئابلىكىم روزى باش قەھرىمان  رولنى ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئورۇنلاپ ۋە 12مۇقام ئاساسىدا ئورۇنلانغان ناخشىلارنى ياڭراق ئاۋازى بىلەن جانلىق ئورۇنلاپ، تاماشىبىنلارنىڭ قىزغىن مەدىھلىشىگە ئېرىشكەن. بىز بۇ دراممىنى ئىشلەش ئۈچۈن ئەجىر قىلغان بارلىق سەنئەتكارلارغا چوڭقۇر تەشەككۇرىمىزنى بىلدۈرىمىز. يازغۇچى-ئابدۇمىجىت مۇھەممەتئېلى 2012-يىلى 7-ئاينىڭ 6-كۈنى يېزىلدى. قەشقەر

1miskal

	ھازىر شۇ دىرامما ---ئوپىرالار پەقەت يوقاپ كەتتىغۇ ؟؟؟ بۇرۇن ھەپتىدە بىر ئىككى قىتىم دىرامما ياكى ئوپىرا كۆرەتتۇق

elsahib

	بۇ دىراممىنى كۆرگۈڭىز بولسا بىلوگىمغا مەرھەمەت! http://elsahib.sinaapp.com http://elsahib.tk/

apilla

	بۇ دىراممىنى كىچىك ۋاقىتلىرىمدا ھەر يەكشەنبە كۈنلىرى دىگۈدەك بىرەتتى، بۇ دىراممىدىكى تىلىماچ ئەپەندىنىڭ قورچاق جۈيجاڭنىڭ تامادا خۈندەن دىگەن گىىپىنى گەجگىسىدىن تۇتۇپ خۇمدانغا تاشلاڭلار دىدى، دەپ تەرجىمە قىلىپ بىرىشلىرىنى، قورچاق جۈيجاڭنىڭ پارا ئالغان تەڭگىنى شاراقلىتىپ تۇرۇپ تەيۋەنگە قاچامدىم ، ئەمىركىغىمۇ بۇ ماڭا يول خىراجىتى دىيىشلىرى ھازىرمۇ ئېسىمدىن زادى كەتمەيدۇ..بۇ دىراممىدىن باشقا يەنە تۆمۈر  خەلپىنىڭ دىراممىسى، كۈتۈلمىگەن قوش توي دىراممىسى، ئىككى بايغا بىر مالاي دىراممىسى، غۇنچەم دىراممىسى، ئەتىۋارلىق ئوغۇل (يامەت كاشىلا)نىڭ دىراممىسى قاتارلىق دىراممىلارنى دائىم بىرەتتى ..

aptap104

	ئوبدان  داراممىلار ، كۆرسەك بولىدۇ .

hekmat-uyghur

	ھازىر  سەھنە  -  ئىكرانلىرىمىزنى  ئىنتايىن ئاز كۆرۈنۈشتىكى   مىللىي ناخشا  مۇزىكىلارنى ھىساپقا ئالمىغاندا ئاساسەن  دېگۈدەك  يۈرۈش  - تۇرۇشلىرىدىن    مىللىتىنى پەرقلەندۈرگىلى  بولمايدىغان زەيپانە، كاپىر  تەلەت بىرنىمىلەرنىڭ  تولغىما، رەپە -رەپەڭ ناخشا ئۇسۇللىرى   بىلەن  تارىخ  بۇرمىلىنىپ ساختىپەزلىك  بىلەن  يالغانچىلىق  بىرلىشىپ ئىشلىگەن قىپقىزىل فىلىملەر ، ماز ئېلانلار   ئىگەللەپ  بولغىلى  تۇردى.  شوڭىمۇ ئاشۇ  ئىسىل  مۇقام -  دارامىلىرىمىز  خەلقىمىزنىڭ ئەسلىمىلىرىگە  ئايلىنىپ  قالغىلى  تۇردى. تورداشلارنىڭ  توردىمۇ  بولسا  كۆپلەپ  يوللاپ، تەشنالىقىمىزنى قاندۇرۇپ تۇرۇشىنى ئارزۇ  قىلىمەن...

Abdusalam508

	بۇ دىرامما ھازىر تۇلۇق ئوتتۇرا تىل ئەدەبىيات دەرىسىدە بارغۇ دەيمەن

gvlqay

	مەنمۇ كۆرۈپتىكەنمەن ،ۋەقەلىكى تازا ئېسىمدە قالماپتۇ .

نەپرەت

	بۇ دراما ھازىر تولۇق ئوتتۇرىنىڭ ئەدەبىيات دەرسىدە بار ، ئۆتكەن ۋاقتىدا ، تىلماچ بىلەن خوجا داموللا ئارىسىدىكى قىزىقارلىق دىئالوگلاردىن بەكلا كۈلۈشۈپ كەتكەن ئىدۇق ، تىلماچ ئۆزىنىڭ قابىلىيتى بىلەن ، تۇردى ئاخۇن ئاكىنى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن  خوجا داموللىدىن نۇرغۇن پۇل ئۈندۈرىۋالىدۇ .

Qabiljan

	elsahib يوللىغان ۋاقتى  2012-7-6 12:59 PM بۇ دىراممىنى كۆرگۈڭىز بولسا بىلوگىمغا مەرھەمەت! http://elsa ... رەھمەت قېرىندىشىم، مەن سىزنىڭ ئەجرىڭىز تۈپەيلى،كۆمۈلمەس ئىزلار بىلەن مۇقام ئۇستازى دېگەن ئىككى دىراممىنى چۈشۈرىۋالدىم.سىزدىن مىڭلارچە مىننەتدارمەن.بولسا قەشقەر ئوپېرا تىياتىرىنىڭ ‹‹مەسلىھەت چېيى››،‹‹جەنۇپتىكى جەڭ›› ‹‹رابىيە-سەئىدىن ››دېگەندەك باشقا دىراممىلىرىنىمۇ تاپالىسىڭىز بىلوگىنىڭىزغا يوللاپ قويسىڭىز.تەڭ بەھىرلەنسەك.