سوئال ۋە بايان

tumurkala

	مەن ئەڭ ياقتۇرىدىغان،چىنلىقى ئىنتايىن يۇقىرى ئەسەر مەرھۇم يازغۇچى << زوردۇن سابىرى>> نىڭ <ئانا يۇرت> رومانىدىكى مۇنۇ بايانلار مىنى ئويغا سىلىپ قويدى،ئاپتۇر بۇ بايانلىرىدا ئۇيغۇرلارنىڭ ئالدىنقى ئەسىرنىڭ 40-يىللىرىدىكى خاراكتىرىنى ئىنتايىن ئۇستىلىق بىلەن بايان قىلغان ئىدى،قىنى ھەممىڭلار بىرلىكتە بۇ باياننى كۆرگەيسىلەر ۋە 60 نەچچە يىلدىن كىيىنكى بۇ ئەسىردە خاراكتىرىمىزدە قانچىلىك ئۆزەگىرىش بولغانلىقىنى سىلىشتۇرغان ئاساستا پىكىر قىلغايسىلەر:- ئۇ بىر قىشنى ئۈن-تىنسىز كىتاب ئوقۇپ،خىيال بىلەن ئۆتكۈزگەن ئادەم،شۇڭا ئۇ بۇ رىئال دۇنيادىكى ئادەملەرگە ھەم ھەيران بولۇپ،ھەم قىزىقىپ قارىماقتا.بۇ ئادەملەر نۇرىغا يات،چۈشىنىكسىز بىلىنمەكتە ئىدى.ئۇ راستىنلا باشقا بىر مىللەتكە ئايلىنىپ قالغاندەك،راستىنلا بۇ ئادەملەردىن يىراقلىشىپ كىتىۋاتقاندەك بىر سەزگۈدە ئىدى.لىكىن رىئاللىق ئۇنىڭ ئۈچۈن ئىنىق.ئالدىدىكى مۇنۇ ئادەملەر ئۇنىڭ خەلقى،قارىماققا ئۇلار ئۆزىنىڭ ئەكسىنى ئويلىمايتى،ئۇلار ئۈچۈن دۇنيادا تەڭسىزلىك ۋە زۇلۇم مەۋجۇت ئەمەس.لەڭزىبىشى دەپ ئاتىلىدىغان بۇ چىمەنلىك ئۇلار ئۈچۈن ھەم جەننەت ھەم دوزاخ.ئۇلار بىر رومكا ھاراق بىلەن ھاياتىنى مەدھىيلەپ،بىر پارچە نان زارلىقى بىلەن ھاياتىنى ھاقارەتلەشكە ئادەتلەنگەن،ئاڭ،غايە ۋە ئىرادىدىن مەھرۇم نەھرۇم بولۇشقان بىر توپ سۆزلىيەلەيدىغان مۇردىلار،ئۇلار ئۆزلىرىدىن بىر قىتىممۇ << سەن نىمىگە يارالدىڭ؟>> دەپ سوراپ باقمىغان.ناۋادا بىر:<< ياشاشتىكى مەقسىتىڭ نىمە؟>> دىسە،ئۇلار ئىككىلەنمەي:<< يەپ-ئىچىپ ئويناش!>> دەپ جاۋاب بىرەلەيدۇ.نۇرى مانا مۇشۇلارنىڭ پۇشتى،بىر ئەزاسى،ئۇ بۇرۇت ۋە چىچىغا لايىق ياۋروپالىق ئەمەس،گىرمانىيە ھازىر ياۋروپانىڭ يىرىمىنى دىگۈدەك بىسىۋالدى.ھەر بىر گىرمان بالىسىدىن <<سىنىڭ مەقسىتىڭ نىمە؟>>دەپ سورىسا،ئۇ ئىككىلەنمەيلا:<<دۇنياغا خوجايىن بولۇش!>> دەپ جاۋاب بىرىدۇ.ئۇلار نىمە كويدا،مۇنۇ نۇرىنىڭ ئادەملىرى نىمە كويدا؟ئۇلار دۇنيانى ئۆزىنىڭ قىلماقچى،باشقا ئەللەرنىڭ زىمىنىنى بىسىۋىلىپ،ئۇ يەرلەرنىڭ خەلقىنى،بايلىقىنى گىرمان مىللىتى ئۈچۈن ئىشلەتمەكچى.نۇرى ئۆزىنى ساقلاپ قىلىش ئۈچۈنلا ئاشۇنداق بىر ۋەھشىي نىيەتلىك ئادەملەرنىڭ قىياپىتىگە كىرىۋالدى.لىكىن ئۇنىڭ خەلقلىرى گىرمان دىگەن مىللەتنىمۇ،گىرمانىيە دىگەن دۆلەتنى ۋە بۇ دۆلەتنى ياۋۇز روھ بىلەن تەربىيلەپ،خەلقىنىڭ قولىغا قورال تۇتقۇزۇپ يەرشارىنى ئىگەللىۋىلىشقا ئۈندەۋاتقان گىتلىر دىگەن كۆتمەك بۇرۇت ئادەمنىمۇ بىلمەيدۇ.ئۇلار ھەتتا گىتلىرنىڭ يولىغا ھەۋەسلىنىدىغان شىڭ شىسەينىمۇ،ئۇنىڭ جاللات ھۆكۈمىتىنىمۇ بىلمەيدۇ.ئۇلار ئۆزىنىلا بىلىدۇ،ئۇلارنىڭ دوستىمۇ،دۈشمىنىمۇ ئۆزى.بۇنداق ئادەملەرگە قورال تۇتقۇزساڭ ئۇلار قورالىنى سنىڭ بىشىڭغا تەڭلەيدۇ...ئۇلارنىڭ قەلبىدە ئىنتىقام-قىساس دىگەنلەرنىڭ شولىسىمۇ يوق...> مانا ھەش-پەش دىگۈچە 21-ئەسىرنىڭ 12 يىلىغا قەدەم قويدۇق،ئەنە ھىلىقى دەۋىرلەرگە قارىغاندا بىزنىڭ تۇرمۇشىمىزدا خىلى ئۆزگىرىشلەر بولدى،ئىددىيمىز تەرەققىي قىلدى،بىراق ناھايىتى خەتەرلىك بولغان خاراكتىرىمىزدىن قىرىنداشلىرىمىز ئۇتۇق قازانسا كۆرەلمەيدىغان،كەينىدىن پىچاق ئۇرىدىغان،يۇرتۋازلىق قىلىدىغان،يىڭىلىقنى شۇنداق تىز قوبۇل قىلىدىغان خاراكتىرىمىز ئۆزگەرمىدى ئۆزگەرگەن بولسىمۇ يوق دىيەرلىك!توغرا يىڭىلىقنى قوبۇل قىلىشىمىز كىرەك بىراق ئىلىم-پەننىلا قوبۇل قىلىشىمىز كىرەك!ئۇيغۇر مەدەنىيتى بىز ئۈچۈن يىتەرلىكتۇر،بۇنى تاشلاپ باشقا مەدەنىيەتلەرگە ھەۋەس قىلىدىغان ۋە شۇنى قوبۇل قىلىشنى تەشەببۇس قىلغۇچىلار سوئالىم:-<سىز ئۇيغۇر مەدەنىيتىنىڭ نەرىنى يامان كۆرىسىز؟سىزنىڭ باشقىلاردىن پەرىقلىنىپ تۇرىدىغان خاسلىقىڭىز نىمە؟دوراشمۇ؟ئەي بۇرادەر سىز ئەينەككە قاراڭ سىزنىڭ پەقەت چىرايىڭىزلا ئۇيغۇر!يەنە سىز كىمدىن ئۈگەنمەكچى؟سىز قىزىقىۋاتقان شۇ غەرب تۇرمۇشىغا ئۇلار نەچچە ئەسىرلىك سانائەت،پەن-تىخنىكا دەۋرىدىن كىيىن ھازىرقى ھالىتىگە كەلگەن.سىز يىڭىلىق ياراتماقچىمۇ؟بولدى قىلىڭ ئۇ يىڭىلىقنى سىز ۋە سىزدەك كىشىلەرلا قوبۇل قىلىدۇ،ھەم ھەۋەس قىلىدۇ!بىلىشىمچە ئەجدادلىرىمىز تارىختا نۇرغۇن ئىمپىريەلەرنى قۇرغان،مەدەنىيەت ۋە ھەر جەھەتتىن ئىنسانىيەتكە تۆھپە قوشقان كىشىلەر ئىكەن،ئۇلاردىن بىزگە قالغىنى قايسى بىر يازغۇچى ئىيتىپ ئۆتكىنىدەك:-ھازىر ئۇيغۇرلاردىن شەرقى جەنۇبى ئاسىيا پۇل-مۇئامىلە كىرزىسى ۋە باشقا ئىقتىسادى كىرزىس توغۇرلۇق سورىسىڭىز بۇنى بىلىدىغانلار ئىنتايىن ئاز،بىراق سىز ئۇلاردىن پارس قوتۇقى ئۇرۇشى ۋە باشقا ئۇرۇشلار توغۇرلۇق سورىسىڭىز ئۇلار خۇددى سادامنىڭ ھەربىي مەسلىھەتچىللىرىدەك سۆزلەپ كىتىدۇ،مانا بۇ ئۇلارنىڭ ئەجدادلىرى ھونلارنىڭ ئات ئۈستىدە جاھانغا خوجايىنلىق بەزىرى بىلەن قارىغىنىنىڭ ئاچچىق ئىزتىراپى بولسا كىرەك!>> سىز ھەرقانچە بىزنىڭ ئىككى ئالىمىمىز دۇنياغا داڭلىق،بىزنىڭ دۇنياغا داڭلىق ئون ئىككى مۇقامىمىز بار دەپ قانچىلىك داۋراڭ سىلىشىڭىزدىن قەتئىينەزەر دۇنيا سىزگە:-<سەن كىم؟> دىگەن سوئالنى قوياۋىرىدۇ،قىنى سىز ھەر جەھەتتىن خىرىسقا تولغان بۇ ئەسىردە يىڭى پەن-بىلىم يارىتامسىز ياكى بۇرۇنقىلارنىڭ تۆھپىللىرىنى يادىلامسىز؟داۋاملىق چۈشكۈنلۈككە تولغان ھالدا ناخشا-ئۇسۇلغا تىخىمۇ بىرىلىپ كەيىپ-ساپا قىلامسىز؟ۋە ياكى سىزگە پۇتلىكاشاڭ بولىدىغان بارلىق نەرسىلەرنى سۈپۈرۋىتىپ؛-مەنمۇ بىر ئىنسان،مەن يىيىش ئۈچۈن يىمەيمەن بەلكى ياشاش ئۈچۈن يەيمەن دەپ ئورنىڭىزدىن دەس تۇرامسىز؟بۇ سىزنىڭ ئىخىتىيارىڭىزدىكى ئىش!بىراق سىز شۇنى بىلىڭكى سىز بىر ئىنسانسىز ئالدى بىلەن ئىنساندەك ياشاڭ،ئاندىن باشقىسىغا نۆۋەت كىلىدۇ بىراق نۆۋەت ساقلاپ يەنە ئۇيقۇغا غەرق بولماڭ!ئاندىن سىز بىر ئۇيغۇرسىز تومۇرىڭىزدا ئىقىۋاتقىنى ئۇيغۇرنىڭ قىنىدۇر،ئەسلىڭىزنى ئۇنۇتماڭ!ئەڭ ئاخىرىدا سىز مۇسۇلمانسىز،ھالال-ھارامنى پەرق ئىتىڭ،ھالالنى يەڭ ھارامدىن قىچىڭ،ھارام قەلبىڭىزنى ياخشىلىقتىن تىخىمۇ يىراق قىلىدۇ!ھەرگىز تۇرقىڭىزلا مۇسۇلمان بولمىسۇن،ھەر بىر ئىش-ھەركىتىڭىزدە مۇسۇلمانلىقىڭىزنى ئۇنتۇپ قالماڭ!خەيىر قىرىنداشلىرىم ئۇخلىماڭلار،بىر دانا شۇنداق ئىيتقانكى:-ئۇيقۇ ئۆلۈمنىڭ مۇقەددىمىسى،ماتەم سىگىنالىدۇر!                                                                                                                     مەنبە:-ئۆز قەلىمىم                                                                                      (ئەسكەرتىش:-بۇ ماقالەمدە مىللەتنى ۋە ياكى باشقىلارنى كەمسىتكەن بايانلار يوق،چۈشەنگەنلەر پىكىر بايان قىلىپ،چۈشەنمىگەنلەر قاينىماي باشقا تىما كۆرۈڭ!)(تەكلىپ:-باشقۇرغۇچىلار خەت نورمال چىقمىسا تەھرىرلەپ قويغان بولساڭلار!)

ئۆل

	مۇشۇ رومان بازار تاپقان ۋاقتىلاردا ھەممسى باللىرغا سەبخە -پەرىخە دەپ ئىسىم قويغلى تۇرۋىدى ..   ئەمما ئېسل كىتاب بۇ ،مەن كىتاب ئوقۇشىنى مۇشۇ كىتابتىن باشلغان .كەينىدىن نۇرغۇن كىتاب ئوقۇۋىتۋىدىم قىزىقىپ شۇ بىر قاراردا چىقرلغان رومانلا بەك ئېسل دەيمەن .

tumurkala

	anatil8 يوللىغان ۋاقتى  2012-6-30 04:24 PM مەن ئوقۇغان كىتاپلار ئىچىدە ماڭا ئەڭ تەسىر قىلغىنى مۇش ... ئەرزىمەيدۇ،مەن بۇ روماننى تولۇقسىزدا ئوقۇغان،مەن شۇ كىتابتىكى ئەڭ ياقتۇرىدىغان پىرسۇناژ ئىلىخان تۆرەم!

tumurkala

	aㄒaｍaη يوللىغان ۋاقتى  2012-6-30 05:57 PM سىز بىر ئۇيغۇرسىز تومۇرىڭىزدا ئىقىۋاتقىنى ئۇيغۇرنىڭ  ... بۇ شىئىر ئابدۇخالىق ئۇيغۇرنىڭ غەزەپ ۋە زار ناملىق شىئىرى!بۇ تىخى ئالدىنقى ئەسىرنىڭ باشلىرى ئىيتىلغان سۆزلەر بىز تىخىچە ئۇخلاپ يىتىپتۇق!مەرھۇم ئابدۇقادىر داموللام شۇنداق ئىيتقانىكەن:-بۇ غەپلەت زامانى ئەمەس بەلكى ئويغىنىش زامانىدۇر! شۇنداق ئىسىل كىشىللىرىمىزنىمۇ ئىچىمىزدىن چىققان سۆيۈملۈك ئۇيغۇر ۋە مۇسۇلمان بولىۋالغانلار ماسلىشىپ يوقاتقان!

yamgur67

	ئويلىنىشقا ئەرزىيدىكەن