تەجەلىلىنىڭ جەرراھلىق ( ئوپىراتسيە ماھارىتى

570nimauqun

	ئۇلۇغ  ئۇيغۇر  ئالىمى  ھۇسەيىنخان (تەجەلىلى) 1848 -يىلى قاغىلق  ناھىيسىدە  دىنى  ئالىم .ئاتاقلق  تىۋىپ ۋە  شائىر  قۇتبىدىن  شاھ  ئائىلسدە  دۇنياغا  كەلگەن.ئۇسمۇرلۇك  چاغلىردا  ئاتىسىدن  تەلىم  ئالغان  .كىين ئاتىسى  ئۇنى ھىندستانغا  ئىلپ  بىرپ  دىھلى  مەدرسدە  ئۇقۇتقان  .تەجەللى  بۇ  يەردە ئەرەپ.پارىس .ھىندى  تلىلىرنى پۇختا  ئىگەللىگەن .بۇلۇپمۇ  تىبى  ئىلم ۋە  خىميە  پەنلىرنى  چۇڭقۇر  ئىگەللەپ  .  بۇ ساھەدە  ئالاھىدە كۇزگە  كۇرۇنگەن      تەجەلىلى  دىھلى . كابۇل  قاتارلق  جايلاردا خىلى  ئۇزاق  تۇرغاندىن  كىيىن يۇرتىغا قايتىپ  كىلپ  .تىۋپلق  قلغان  ھەمدە مۇددەرىس  بۇلغان  .خىميە  . ئىلمى  بۇيۇنچە  تەجىربە  ئىلپ  بارغان  بۇ  ۋاقىتتا  قۇيۇنچا (سۇقۇر ئۇچەي  كىسلى ) ئىلشپ  قالغان(ساراڭ بۇلۇپ  قالغان  ) كىسەللەرنى  ئۇپىراتسىيە  قىلپ  ساقايتقان  ،خالاستان دەرياسىدن   قۇم - شىغل ئىلپ  كىلپ .خىميەلىك  تەجىرىبە  قىلش  ئارقلىق  ئالتۇن كۇمۇشلەرنى  ئايرىغان    بۇ  ۋاقىتىتا  كىشلەرنىڭ ئىلىم -پەن  قارشى  تۇۋەن  بۇلغانلىقتن  ،بۇ  ئىشلارنىڭ  تەكتىنى  بىلپ  يىتەلمىگگەن  . بىر  قىسىم  غۇجا  ئىشانلار  بۇنۇڭغا تاقەت  قىلپ  تۇرالمىغان.بۇلار تەجەلىلنىڭ  ئائىلسنى  .كۇتۇپ خانىسىغا. ئۇت قۇيۋەتكەن.پىتنە پاسات تارقىتىپ  تەجەلىلنى  قەست  قىلپ  ئۆلتۇرمەكچى  بولغان  .كىيىن  تەجەلىلى  گۇمىنىڭ  تازغۇن  دەرياسى  بۇيىغا  جايلاشقان  كۆھتام(ھازىر كىلياڭ  يىزسىنىڭ بىر  كەنتى)دىگەن يىرگە  كىلپ  ئولتۇراقلاشقان     تەجەلىلى  بۇ  يەرگە  كە؛گەندىن  كىين  نۇرغۇنلىغان  نادىر  ئەسەرلەرنى  ياراتقان .ئىسمائىل  ھاجىم  .ئابدۇ جىلىل  دامۇللا ھاجىم قاتارلق  نۇرغۇن  ئىلغار  پىكرلك  كشلەر  بىلەن  ھەم سۇھبەتتە  بۇلغان .كىشلەرگە دائىم ئىلم  ئۇگەتكەن  . كۇپ  قىسم  ۋاختنى  كىسەل  داۋالاش  ،ئۇپىراتسىيە  قىلش  ئىشلرى  ھەمدە خىميەلىك  تەجرىبە ئىلپ  بىرشقا   سەرىپ  قلغان  .تەجەلىلى  كۆھتامغا  كىلپ  بىرنجى  بۇلۇپ  داۋالىغان  كىسەل  كىلياڭنىڭ  تۇۋەن چاقا  دىگەن  يىردىكى  شەيدە باي  بۇلۇپ،بۇ  كىشى  دەسلىۋدە  سەۋدايى  بۇلۇپ  .كىيىن  ساراڭ  بۇلۇپ  قالغان .بۇ  كىسەل   ئىلىپ  كلىنگەندىن  كىيىن  تەجەلىلى  ئۇنى  ئۇيى  ئالددىكى  يۇغان  ئۇجمە  دەرخىگە ئۇرە  پىتى  تۇرغۇزۇپ  ئارغامچا  بىلەن  باغلاپ  .چاچلىرنى  پاكىز  چۇشۇرۇپ    .ئاندىن  مەستخۇش  دۇرىسىنى  ئىچكۇزۇپ  ،بىشىنىڭ  ھەمىمە  يىرگە  دۇرا  سۇركەپ  قاسساپ  پىچاق( ئۇپىراتسىيە  پىچىغى) نى  ئۇتتا   قىزدۇرۇپ  ،پىچاقىنىڭ بىسگە  دۇرا  سۇركەپ   ، شەيدا  باينىڭ  چڭشدەك  بىر قات  تىرسىنى  ئىلۋەتكەن.ئاندىن ھەرىگە  ئۇخشايدىغان  كىچك  پىچاققا دۇرا  سۇركەپ  .مىڭە  سۇڭكىنى  ھەرىدەپ خۇدىدى  قاپاقنىڭ  ئىغىزنى  ئاچقاندەك.ياڭاق پاتقۇدەك  چۇڭلۇقتا  تۇشۇك  ئاچقان.بۇ يەردىن  كىسىپ  ئالغان  تىرە  ۋە  سۇڭەكلەرنى  .مەخسۇس  دۇرا  سىلنغان  كۇمۇش  قۇتغا  سىلپ  قۇيغان.ئەتراپتار  تۇرغانلار  ئۇپىراتسىيە ئەھۋالىنى  كۇرۇپ  چىقرشىپ  كەتكەن  .تەجەلىلى  ئۇلارنى  قۇرقماسلققا  پاراڭ  قلماسلققا  دەۋەت  قىلغان  ئوپىراتسىيە  قلنۋاتقان  شەيدا  باي  تۇختىماستىن  كۇلۇپ  كەتكەن  تەجەلىلى  شەيدا  باينىڭ  مىڭسىدىكى  ئۇپىراتسىيە  قىلنغان  تۇشۇك  ئەتراپىغا  بىر  دۇرا  سۇركەش  بىلەن  تەڭ  تەپچىپ  چىقۋاتقان  قان  تۇختىغان  .شەيدا  بايمۇ  كۇلۇشتىن  تۇختىغان  .تەجەلىلى  قۇلغا  ئالتۇندىن ياسالغان  كىچىك  بىر  لاخشىگرنى  ئىلپ  (قسقۇچ)خۇدىدى  كاماردىن  قۇشقاچنىڭ  بالىسنى  ئالغاندەك  شەيدا باينىڭ  چۇڭ  مىڭە  يىرم  شارىنىڭ  بىر  قىسمنى  تارتىپ  چىقىرپ  ، ئۇتقا  قاخلاپ  قۇيۇلغان  كۇمۇش  داغمال  بىلەن  ئاستى  قىسمنى  داغماللىغان   ئۇرىنىغا دۇرا  سۇركەپ  بۇلۇپ  .دەرھال  مىڭە  يىرم شارىنى  ئۇز  ئۇرىنىغا  كىرگۇزۋەتكەن،ئارقىدنلا  قاش تىشى لۇڭقا  ئىچدن  ئالدن  تەييارلاپ  قۇيۇلغان قۇي  قۇزىسىنىڭ  ئۇچىيى  ۋە  ئاتنىڭ  قىلدن  ئىشپ  ئىشلەنگەنزەي  يىپ  بىلەن  .مىڭە  سۇڭەك  پارچىسنى  چىپسلاپ  تىككەن  ،ئۇستگە  دۇرا  سۇركەپ  تىرە  قىسمنى  يەملەپ  تىكىپ  قۇيغان  ،شۇنداق  قىلپ شەيدا باي  يىرىم  ئاي  ئىچدە  ساقىيپ   ھۇشىغا  كەلگەن  ھەمدە  ئۇڭشىلپ  78يىل  ئۇمۇر  كۇرگەن    تۇنجى  يۇللانمام  ئىملا  خاتالىغى  بۇلسا  تۇزىتپ  ئۇقۇغايسىلە مەنبە  ئۇيغۇر  ئالىمى  تەجەلىلى     دگەن  كىتاپ  335  بەت داۋامى  بار

yusupjan517

	بۇ كىتاب كىتابخانىلاردا بارمۇ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

zulayha

	بۇ كاتتا زاتقا ئاللاھنىڭ سالامى بولسۇن . شۇنچە ئېسىل تارخىنى بىزگە يەتكۈزگەن بۇ مۇنبەردىشىمدىن خۇرسەنمەن.

zulayha

	باشقۇرغۇچىلارغا تەلىۋىم: تېمىنى تەستىقلىغاندا چوقۇم بىر قېتىم كۆرۈپ چىقىپ ئىملا خاتالىقىنى تۈزەپ ئاندىن تەستىقلىساق. يەنە كېلىپ تېمىنىڭ سول يان تەرەپتىن كېسىلىپ چىقىپ ،سۆزلەر ئۇلانماي قاپتۇ . شۇنچە ياخشى تېمىكەن . تېما ئىگىسىدىن كۈتىدىغىنىم :ئىنكاس رايۇنىنىڭ پەس تەرىپىدىكى كونۇپكا رەسىمىگە قاراپ ناھايىتى تېزلا خەت ئۇرۇشنى بىلىۋالالايدىغىنىڭىزغا ئىشىنىمەن . تېمىنىڭ داۋامىنى تېزرەك يوللىغان بولسىڭىز.

zapar

	ئوڭشاپ قويساڭلارچۇ ماتېمىنى، يوللىغۇچىلارمۇ قايتا ئوقۇپ ئاندىن يوللىساڭلار. شۇنداق ھۇزۇر بىلەن ئوقۇي دەپمۇ ھۇزۇرلىنالمىدىم. ئىسىل تېمىكەندۇق ئەمەسمۇ.

sajiya

	كىتاپخانلاردا بولسا،بىزمۇ ئېلىپ ئوقۇپ باقساق بوپتىكەن.مەنمۇ مۇشۇ كەسىپنىڭ نىېننى يىگۈچى بولۇش سۈپىتىم بىلەن مۇشۇنداق تىببى ئەسەرلەرگە بەك قىزىقاتتىم.

xoh

	ئۇ ئادەم ھازىر بولسا ئىش تىرىيدىكەندە قەبرىدىكى جەسەتنى تىرىلدۇرىشىدە گەپ يوقكەنتۇق ھازىرقى تەرەققىياتتا

atux-0908

	تىمىنى ئۈزەڭلاربىر ئۇقۇپ بېقىڭلار .........شۇنداق ياخشى تىمىكەن بۇزۇپ قۇيۇپسىلەر.

MUHAPIZATQI

	ياخشى تىمىكەن

hasretim

	ئاللاھ قوللىرىڭىزغا بەركەت بەرسۇن ،،  !!!!!!!!!!!!ئاخىرىنى تېزىرەك ئوقۇساق بولاتتى .