يارغول ( داستان )

تۇتىش

	يارغول  ( داستان ) (1) يۈرىكىمدىن قېچىپ كېلىمەن، كۆز يېشىمدا ئېقىپ كېلىمەن، پىغانىمدا كۆيۈپ كېتىمەن. تاقىر تاغ. بۇزۇلغان تۇر. مۇڭلانغان جەسەت. كىملەرنىڭدۇر پاراڭلىرى بۇزۇپ ئۆتەر خىيالمىنى. دۇمباق مۇنارىغا چىقتىم. قوڭغۇراق راۋىقىغا چىقتىم. ھاي-ھاي يارغول ئەھلى، كۆزۈڭلارنى ئېچىڭلار، باغرىڭلارنى ئېچىڭلار، سىغىنىشنى ئېلىپ كەلدىم. يارغول، يۈرىكىڭ يارا، تەنلىرىڭمۇ ھەم. شاماللار سۆيۈپ ئۆتۈپ، يامغۇرلار يۇيۇپ ئۆتۈپ، ئۆچۈرۈلمىگەن ھەم ئۆچمىگەن شۇنداق تارىخ بۇ، شۇنداق مەدەنىيەت ھېچ كۆچمىگەن. (2) دۇمباق مۇنارىدا خىيالچان راھىپ، ئورخۇن بويلىرىنى قىلماقتا سەيلە. چاچلىرىغا تەڭگىلەر ئاسقان، قىزلار قايدا ئويلاركىن نېمە؟ يار بويىدا پۆپۈكلۈك نەيزە، ئات كىشنىشى قىلماقتا جەۋلان. بوۋىقىدىن ئايرىلغان ئانا، ھەرەملەردە يۈرمەكتە سەرسان. تۇتاش-تۇتاش چىغىر يوللاردا، قارا بودۇن باشلىرى چۈشكەن. مەھكىمىدە جازانىخور بەگ، بەلكىم ھايات پەيزىنى سۈرگەن. (3) يىراقلاردىن تۆگە كارۋىنى، ھارغىن يېتىپ كېلەر شەھەرگە. گەزمال،فار-فۇر بازىرى چىقار، يېتەر خەۋەر شەھەر ئەھلىگە. توپ-توپ بولۇپ ئاق-قارا تۇلپار، ئورخۇن تامان قاراپ كىشنىشەر. ئۆتۈكەندىن ياڭرىغان سادا، يۈرەكلەرگە مۇڭ بوپ سىڭىشەر. رەستىلەرگە رەستە تۇتاشقان، تۆمۈرچىلەر ،ناۋايلار تۇرغان، شوخ بالىلار غەمسىز ئويناشقان، يارغول كوچىسى. تۇپراقلىرى قىزغۇچ قان رەڭدە، بۇتخانىلار ھەريەر-ھەريەردە. ئات چاپتۇرۇپ ئۆتتى تۇيۇقسىز، جەڭگە ھازىر باتۇر سەركەردە. قارا بودۇن مەھەللىسىدىن، كېلەر دائىم ھايات ئىزناسى. ‹‹گۇم،گۇم،گۇم ....› توساتتىن، ياڭراپ كەتتى دومباق ئىزناسى. (4) ‹‹- يېغا بولىدىغان ئوخشايدۇ؟ -        ياۋ كەلگەندىمۇ؟ -        چىرىكلەر يىغلىپتۇ. -        بۇ  زىمىنغا تەگدىمۇ كۆز.›› ئۇيغۇرنىڭ ئاغزىدا شۇ سۆز. باتۇرلار سەپراس بولدى، ئوردىدا كىڭەش بولدى. ئاللا، بۇ جاھان قاچان تىنىچلىنار، يەنە ئانا كۆزىدىن ياش ئورنىغا قان ئاقار. بالىلار بىلمەيدۇ نە بولغىنىنى، راھىپ چالار ئۆز تاكتىكىنى. (5) دەريا-دەريا قانلار ئاقتى. بىرى ئىزىنى بىرى باستى. قان تۆكۈلدى، باش ئۈزۈلدى، قۇللۇق،خورلۇق يات تۇيۇلدى. ھۆرلۈك ئۈچۈن بارچە كۆرەشتى. يوقتىن بار بولدى، گۈللەپ ياشنىدى، يەتتە ئېقلىم تونۇدى. پەلەك چۆرگىلەپ ئوڭ-ياكى سولغا. ھوما قۇشى يىراققا ئۇچتى. سەلتەنەت قۇياشى ئاستا-ئاستا ئۆچتى. (6) شەھەر چوڭقۇر سۈكۈت مۇڭلانغان جەسەت كۆمۈلمىگەن تەن ئوچۇق قالغان كۆز تارىخقا چۆكتى. خانلىق بۇتخانا مەھكىمە شەرئىي شېھىت بوۋاقلار قۇرىغان قۇدۇق ئىتكاپخانا بۈگۈنگە يەتتى. ۋاقىت ئۇچتى ئوق كەبى، (قالدى يارغول يا بولۇپ.) ئۆتتى بۈگۈن كۆپ ئەسىر، تىلسىماتقا لىق تولۇپ. تاك-تاك ئاۋازى ئاڭلىنار، يۈرىكىڭنى سەن تۇتساڭ. كۆزۈڭگە ياش ئولىشار، تارىخلارغا سەن باقساڭ. (7) نەچچە ئەسىر ئارقىغا قايتىپ، يەنە كەلدىم بۈگۈنگە يېنىپ. يارغول قالدى يار پىتى، يۈرەك ياندى دەز پىتى. قۇياش نۇرىدا يۇيۇنماقتا، ئارقىغا قارىسام يارغول يىراقتا. يۈزۈمنى سۈرتۈپ كېلەرمەن يەنە، يارغول توپاڭغا قاچان- قايۋاقتا ؟ 2004-يىلى . تۇرپان .يارغول 2006-يىلى . قەشقەر.ئوپال

ARKZAT

	قەدەمىي مەدەنىيەت بۆشۈكلىرىنىڭ بىرى بولغان يارغول ھەققىدىكى تەسەۋۋۇرلىرىڭىز ھەقىقەتەن تولىمۇ چوڭقۇر، ئوبرازلىق، ئەركىن ۋە ئەھمىيەتلىك ھالدا ئۆز ئىپادىسىنى تېپىپتۇ.   ئىجادىيىتىڭىزگە بەرىكەتلەر يار بولغاي.

gulbaxikar

	بۇ داستاننى تۇرپان ژورنىلىدىمۇ يا شىئىرلار توپلىمىدىمۇ بىر يەردە ئىشقىلىپ بىر يەردە كۆرگەندەكلا مەن ، ياخشى يېزىلغان تارىخ داستان دىيىشكە بولىدۇ . ئاپتوردىن يەنە بىر گەپنى سورىغۇم كەلدى، بۇ داستاننى 2004-يىل تۇرپان ، ئاستىغا 2006 - يىل قەشقەر دەپ قۇشۇپ قۇيۇپسىز ، بۇ يېزىلغان ۋە تۈزۈتۈلگەن ۋاقىتمۇ يا شۇ يەرلىك ژۇرنالدا ئېلان قىلىنغان يىل سانىمۇ؟

2256

	نازۇك

تۇتىش

	بۇ ئەسەرنى 2004-يىلى يارغولنى ساياھەت قىلغاندىكى تۇيغۇلار ئاساسىدا دەسلەپتە يېزىپ ، كىيىن  يارغول ھەققىدىكى ماتىرىياللارنى كۆرۈپ تولۇقلاپ يازغان. بۇ ئەسەرنى تىخى باشقىلارغا تۇنجى سۇنۇشۇم.