پەرزەنتلەرنىڭ ئاتا - ئانىنى ھۆرمەتلەش ئەدەب - ئەخلاقى

ab8ob8

	باشنى پىدا ئەيلە ئاتا قاشىغا، جىسىمنى قىل سەدىقە ئانا باشىغا.                                 - ئەلىشىرنەۋائى ئاتا - ئانىڭىز سىزنى دۇنياغا ئاپىرىدە قىلىپلا قالماي، سىزنى قاتارغا قوشۇپ تەربىيىلەپ يېتىشتۈرۈش جەريانىدا مىڭ بىر جاپالارنى تارتىدۇ، يۈرەك قېنىنى سەرپ قىلىدۇ. ئاتا - ئانىڭىز سىزنى« يۈرەك پارەم » دەپ دۇنيادىكى بارلىق جەبىر - جاپانى تارتىشقا رازىكى،سىزنى مۇشەققەتتە قويۇشنى خالىمايدۇ، كېچە كۈندۈز سىزنىڭ غېمىڭىزنى يەيدۇ. پۇتىڭىزغا كىرگەن تىكەننى مېنىڭكىگە كىرسۇن دەيدۇ، كۆزىڭىز ئاغرىسا بالامنىڭ ئاغرىماي مېنىڭ ئاغرىسۇن دەيدۇ، سىزگە ئۆلۈم خەۋپى يەتسە، بالامنىڭ ئورنىدا مەن ئۆلسەمكەن دەيدۇ. قىسقىسى، سىز بۇ يورۇق دۇنياغا كۆز ئاچقاندىن باشلاپ ئاتا - ئانىڭىز سىزدىن ئايرىلغانغا قەدەر ئوتىڭىزدا كۆيىدۇ، سۈيىڭىزدە ئاقىدۇ، بىر ئۆمۈر سىزگە يار - يۆلەك بولۇشنى ئىستەيدۇ، بەختىڭىزنى تىلەيدۇ، شۇڭا پەرزەنت ئۈچۈن ئاتا - ئانىنىڭ قەرزىنى ئادا قىلماقتىن ئارتۇق مەسئۇلىيەت ۋە بۇرچ يوق. پەرزەنت بولغۇچى ئاتا - ئانىڭىزنىڭ قەرزىنى ئادا قىلىمەن دەيدىكەنسىز، ئەلۋەتتە ئاتا - ئانىنى ھۆرمەتلەشتە تۆۋەندىكىلەرگە رىئايە قىلمىقىڭىز زۆرۈردۇر. بۇ ھەقتە مەشھۇر ئالىمىمىز ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەتئىمىن مۇنداق دېگەن:« ئاتا - ئانىنى ھۆرمەتلەش پەرزەنتنىڭ ئىنسان سۈپىتىدىكى بىرىنچى ئەخلاق ئېڭى ۋە ئۇنىڭ ئىزچىل ئىپادىسىدۇر».      1. ئاتا - ئانىڭىزنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇڭ، ئاللاتائالاغا ئاسىيلىق بولمايدىغان ھەرقانداق ئىشتا ئۇلارغا ئىتائەت قىلىڭ، توسقانلىرىدىن يېنىڭ. ئۇلارنىڭ رۇخسىتىسىز سەپەرگە چىقماڭ، زۆرۈرىيەت تۈپەيلى سەپەرگە چىقىپ كەتكەن بولسىڭىز ، كەچۈرۈم سوراڭ. ئاتا - ئانىڭىزنىڭ مەسلىھەتى، رازىلىقىنى ئالماي ئىش قىلماڭ. ھېكايەت قىلىنىشىچە، بىر كىشى كېچىسى ئۇيقۇدىن ئويغىنىپ ئوغلىغا سۇ بەرگىن دەپتۇ، ئوغلى سۇ ئېلىپ كەلگۈچە دادىسى يەنە ئۇخلاپ قاپتۇ. ئوغلى:« دادام بەلكىم يەنە ئويغىنىپ سۇ سورايدۇ » دەپ ئۇخلىماستىن، دادىسىنىڭ ئويغىنىشىنى كۈتۈپ تاڭ ئاتقۇچە ئولتۇرۇپتۇ. مانا قاراڭ، ئەخلاقلىق پەرزەنتلەر شۇنداق بولىدۇ. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام:« ئاتىغا ئىتائەت قىلىش ئاللاھقا ئىتائەت قىلىشتۇر، ئۇنىڭ ئالدىدا گۇناھ قىلىش ئاللاھنىڭ ئالدىدا گۇناھ قىلىش بىلەن باراۋەردۇر» دېگەن.       2. ئاتا - ئانىڭىزنى ھۆرمەتلەڭ، ئۇلارنى چوڭ بىلىڭ، مەنسىپىڭىز ھەرقانچە چوڭ، مال - دۇنيايىڭىز بىھېساب كۆپ بولۇپ كەتكەن تەقدىردىمۇ كەمتەرلىك بىلەن مۇئامىلە قىلىڭ. ئاتىڭىز چاقىرسا« خوش ئاتا»، ئانىڭىز چاقىرسا« خوش ئانا» دەپ تەبەسسۇم بىلەن ھازىر بولۇڭ، ئۇلارنىڭ ئاۋازىدىن يۇقىرى ئاۋازدا گەپ - سۆز قىلماڭ، ئەدەب بىلەن سىلىق سۆز قىلىڭ، ئايالىڭىزنى ۋە پەرزەنتلىرىڭىزنى ئۇلاردىن ئۈستۈن كۆرمەڭ، بىرگە يول يۈرگەندە ئۇلارنىڭ ئالدىدا يۈرمەڭ، بىرگە ئولتۇرغاندا ئۇلاردىن يۇقىرى ئولتۇرماڭ. ئۇلار بىلەن بىرگە تاماق يېگەندە ئۇلاردىن بۇرۇن داستىخانغا قول ئۇزاتماڭ، يالىڭاچ بەدەن ئۇلارنىڭ يېنىغا ھازىر بولماڭ، ئۇخلاۋاتقاندا ھۇجرىسىغا رۇخسەتسىز كىرمەڭ. ئۇلار بىلەن تاكاللاشماڭ، ئەگر توغرا بولمىغان تەرەپلىرى بولسا ، ئەگىتىپ سۆز قىلىڭ. ئۇلارنىڭ چىشىغا تەگمەڭ. ئۇلارغا ئۆچ- ئاداۋەت ساقلىماڭ. ئۇلار ھەرقانچە پېقىر- نامرات بولسىمۇ ئۇلارغا ھۆرمەت قىلىڭ، ئۇلاردىن تانماڭ. ئۇلارنىڭ ئابرۇيى ۋە ھۆرمىتىنى قوغداڭ. ئۇلارنىڭ رۇخسىتىسىز ئۆيلىرىدىن بىر نەرسە ئالماڭ. مېھمانلىرى كەلگەندە قول باغلاپ تۇرۇپ خىزمىتىنى قىلىڭ. ئۇلارغا ھەرگىز يالغان سۆزلىمەڭ. ئۇلارنى غەزەپلەندۈرۈشتىن ئېھتىيات قىلىپ، كۆڭۈللىرىنى ئاسراڭ. ئۇلارنى رازى قىلىشقا تىرىشىڭ. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام:« ئاتا - ئانىنى رازى قىلغان كىشىدىن ئاللاھمۇ رازى بولىدۇ. ئاتا - ئانىنى خاپا قىلغان كىشىگە ئاللاھ غەزەپ قىلىدۇ » دېگەن.      3. ئاتا - ئانىڭىزدىن ماددىي ياردىمىڭىزنى ئايىماڭ، قولىڭىزدىن كېلىشىچە ياخشىلىق قىلىڭ، ئۇلارنى ياخشى يېگۈزۈڭ، ئۆزلىرى ياقتۇرىدىغان كىيىم - كېچەكلەرنى كىيگۈزۈڭ، كېسەل بولسا داۋالىتىڭ، زىياندىن ساقلاڭ، ئۇلارنىڭ مېھنەتلىرىنى قەدىرلەپ تۇرۇڭ، ئۇلارنى پات- پات يوقلاپ كەم - كۈتە نەرسىلىرىنى تولۇقلاپ بېرىڭ، يىراق يەردە بولسىڭىز، ھەرۋاقىت خەت يېزىپ، ئېھتىياجلىق نەرسىلەرنى ئەۋەتىپ تۇرۇڭ. خاتىرە كۈنلىرىنى ئېسىڭىزدە چىڭ ساقلاپ، سوۋغاتلارنى تەقدىم قىلىپ تۇرۇپ. پات - پات پۇل - پىچەك بېرىپ تۇرۇڭ، خىراجەتتىن قىسىپ قويماڭ، ئىقتىسادىي شارائىتىڭىز يار بەرسە ھەج قىلىشىغا ياردەملىشىپ، پەرزەنتلىك بۇرچىڭىزنى ئادا قىلىڭ.     4. ئۇلارنىڭ ئىرادىسىگە ۋارىسلىق قىلىڭ، ئاقلاپ بولالمىغان ۋەدىلىرىنى، چامى يەتمىگەن ئىشلىرىنى داۋاملاشتۇرۇپ ئورۇنداڭ، ئۇلار مەمنۇن بولىدىغان ئىشلارنى قىلىڭ، ئۇلارنىڭ دوست - يارەنلىرىنى ھۆرمەتلەڭ، دۈشمەنلىرىگە ساداقەت باغلىماڭ. ئۇلارنىڭ خۇشاللىقىغا خۇشاللىنىپ، مۇسىبەتلىرىگە تەسەللى بېرىڭ. ئۇلار ھايات بولسۇن ياكى ۋاپات بولۇپ كەتكەن بولسۇن، ئۇلار ھەققىدە دۇئا قىلىپ تۇرۇڭ، خەير - ئېھسان بېرىڭ، نەزىر - چىراغلىرىنى لايىقىدا ئۆتكۈزۈڭ. بولۇپمۇ قېرىلىق چاغلىرىدا سىزگە ئەڭ موھتاج بولىدۇ، ئۇلارنى موھتاجلىقتا قويماڭ. ئەنسارلاردىن بىر ئادەم كېلىپ: يا رەسۇلۇللاھ، ئاتا - ئانام ئۆلۈپ كەتكەندىن كېيىن ئۇلارغا مەن قىلىدىغان ياخشىلىق قالدىمۇ ؟ دېگەندە ، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام:« ھەئە، ئۇلار ھەققىدە ناماز ئوقۇش، ئۇلار ئۈچۈن مەغفىرەت تىلەش، ئۇلارنىڭ ۋەدىلىرىنى ئورۇنداش، ئۇلارنىڭ دوستلىرىنى ھۆرمەت قىلىش ، سىلە رەھىم قىلىشقا تېگىشلىكلىرىگە سىلە رەھىم قىلىشتىن ئىبارەت تۆت ئىش بار، مانا بۇلار ساڭا قالغان، سەن قىلىشقا تېگىشلىك ياخشى ئىشلار » دېگەن. ھەرقانداق كىشى ئاتا - ئانىسىغا نېمىلەرنى قىلسا، پەرزەنتلىرىدىن شۇنى كۆرىدۇ. ئاتا - ئانىسىنى رازى قىلغانلارنى پەرزەنتلىرىمۇ رازى قىلىدۇ، ئاتا - ئانىسىنى قاقشاتقانلارنى ئۇلارنىڭ بالىلىرىمۇ قاقشىتىدۇ. « ئۆتنە ئالەم » دېگەن شۇ، بۇ ئۇزاق تارىختىن بۇيان ئىسپاتلانغان ھەقىقەت. بۇ ھەقتە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام مۇنداق دەيدۇ:« ئاتا - ئانىلىرىڭلارغا ياخشىلىق قىلىڭلار، سىلەرگىمۇ پەرزەنتىڭلار ياخشىلىق قىلىدۇ ». مەنبە: ئەدەب - ئەخلاقتىن تەۋسىيىلەر

ab8ob8

	بۇ تېما گىلاس تورىدىن ئېلىندى. مۇنبەرداشلارنىڭ گىلاس تورىغا قەدەم تەشرىپ قىلىشىنى ئۈمىد قىلىمەن. ئەمدى قۇرۇلغان ئۇنۋېرسال تور بېكەت بولغاچقا سىلەردەك كەڭ تورداشلارنىڭ قوللىشىغا ھەقىقەتەن موھتاجمىز. ئۆزىمىزنىڭ تور بەت تەرەققىياتى ئۈچۈن بىر كىشىلىك تۆھپىمىزنىڭ قوشايلى. بۇ ئېلان ئەمەس، بەلكى تەكلىپ... رەھمەت!

ئۇيۇنچى

	گىلاس تۇرنى سىز قۇرغانما       لىكىن ياخشى ئەسەرنى يۇللاپسىز   داۋاملىق يۇللاپ تۇرۇڭ

mujahid517

	ياخشى تېمىكەن، ھەقىقەتەن تەربىيىۋى ئەھمىيىتى باركەن... ئاللاھ قولىڭىزغا دەرت بەرمىسۇن، يەنە مۇشۇنداق ياخشى تېمىنى يوللاپ تۇرارسىز...

jassurman

	پەرزەنت تەربىيلەشتىكى ياخشى يازمىكەن. يازما ئىگىسىگە تەشەككۈر! ئاۋۇ گىلاس تورىنىڭ ئادىرىسىچۇ؟

gulsvm

	نىمىلەرنى ئالتۇن قىممىتى بىلەن ئۆلچەپ بولمايدۇ؟ئاتا-ئانا دۇئاسىنى ،ئاتا-ئانا مېھرىنى،ئاتا-ئانا يۇزىدىكى نۇرنى ،بىر ساندۇق ئالتۇنى بار ئادەم بۇلاردىن بىبەھەر بولسا ،بۇ دۇنياسىمۇ ،ئۇ دۇنياسىمۇ كۆيگەن ،دەۋېرىڭ.                                                                                        تاھىر مالىك‹ئۆزبىكىستان›

ئۆل

	ئاتا -ئانمىزىنى قەدىرلسەكمۇ ،ھكرىمەت قىلساقمۇ خوش خوش دەپ تۇرغلى بولمايدۇ ..بەزدە ئاۋازىمىز يوقىرى چىقىپ كېتىدۇ ..ئەلۋەتتە مەقسەتلىك ئەمەس ..ئادەمىنىڭ كەيپىياتى ھەر ۋاقىت ياخشى بولۋەرمەيدۇ ...چوڭلار بەزىدە ئادەمىنى چۈشەنمەي ،ئۆزىنىڭ كۆز -قارشىنى ئادەمگە تاڭىدۇ ......    قەدىرلەيمىز ،ھكرىمەتلەيمىز ،كۆيىنىمىز ..ئاتا -ئانا تېپىلمايدۇ ....ئۇلارىنى ھەمممدىن ئۈستۈن كۆرىمىز ..بىراق ھەممسى يولدا بۇلىدۇ ...بۇ يازىمدىكى بويچە ماڭالايدىغانلار قانچلكتۇ ؟

ardamay

	ئاتا-ئانلارنى ھۆرمەتلەش ھەقىقەتەن پەرزەنت بولغۇچىنىڭ مەسئۇليىتى ۋە مەجبۇرىيىتى،بىراق ھازىرقى جەمئىيىتىمىزدە مۇشۇ خىل گۈزەل ئەخلاقنى قەلبىدە چىچەك ئاچقۇزالىغانلار قانچىلىك؟

ardamay

	ئاتا-ئانلارنى ھۆرمەتلەش ھەقىقەتەن پەرزەنت بولغۇچىنىڭ مەسئۇليىتى ۋە مەجبۇرىيىتى،بىراق ھازىرقى جەمئىيىتىمىزدە مۇشۇ خىل گۈزەل ئەخلاقنى قەلبىدە چىچەك ئاچقۇزالىغانلار قانچىلىك؟

ardamay

	ئاتا-ئانلارنى ھۆرمەتلەش ھەقىقەتەن پەرزەنت بولغۇچىنىڭ مەسئۇليىتى ۋە مەجبۇرىيىتى،بىراق ھازىرقى جەمئىيىتىمىزدە مۇشۇ خىل گۈزەل ئەخلاقنى قەلبىدە چىچەك ئاچقۇزالىغانلار قانچىلىك؟