بابارەھىم مەشرەپ تەرجىمھالى ۋە شېئىرلىرى

QALIP

	ئىلاۋە: بۇ شېئىرلار ئۇنىڭ «شىنجاڭ خەلق نەشرىيات»2001-يىل 1-ئايدا نەشىر قىلغان« مەشرەپ شېئىرلىرىدىن تاللانما» دىن ئېلىندى...      تەرجىمھالى: خەلىقىمزنىڭ ئەسرلەردىن بۇيان چوڭقۇر ھۆرمەت ۋە مۇھەببەت تۇيغۇسى بىلەن ياد ئېتىپ كېلىۋاتقان يېتۈك مۇتەپەككۇر شائىر، ئاتەش نەپەس غەزەلخان بابارەھىم مەشرەپ(شاھ مەشرەپ) ئۆزبېك، ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتىدا بارلىققا كەلگەن بۈيۈك نامايەندە. ئۇ ئۆزىنىڭ سۇنماس ھاياتى ئېتىقادى، يىمىرىلمەس ئىسىيانكارلىق روھى ۋە ئاجايىپ يۈكسەك بەدىئىي كامالىتى بىلەن ئۆزبېك، ئۇيغۇر تەسەۋۋۇپ شېئىرىيىتىنىڭ گۈللەنگەن بىر دەۋرىنى ياراتقان. بابارەھىم مەشرەپ 1653-يىلى پەرغانە ۋادىسىدىكى نامانگان شەھرىنىڭ ئەندىجان يېزىسىدا بىر ھۈنەرۋەن ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. ئۇ 12 يېشىغىچە ئۆز يېزىسىدىكى موللىلاردىن، 18 يېشىغىچە نەمەنگاندىكى ئۆلىمالاردىن  تەلىم ئېلىپ ئەرەب ۋە پارس تىللىرىنى پىششىق ئۈگەنگەن. بابارەھىم مەشرەپ 1672-يىلى ئادالەت ۋە مەرىپەت ئىزدەپ ئۆز دەۋرىنىڭ ئىلىم-مەرىپەت مەركەزلىرىنىڭ بىرى بولغان قەشقەرگە كېلىپ 18 يىل ئىشلەپ ۋە ئىلىم تەھسىل قىلىپ، 37 ياشقا كەلگەندە ئۆزىنىڭ 20يىللىق سەيياھلىق ۋە سەرگەردانلىق ھاياتىنى باشلىغان، بۇ جەرياندا تەڭرى تېغىنىڭ جەنۇبىي ۋە شىمالىدىكى بىر مۇنچە شەھەر ۋە يۇرتلارنى كېزىپ، ماۋەرائۇننەھر ۋە خۇراسان قاتارلىق ئۆلكە، رايۇنلارنى ئايلىنىپ، ئەمگەكچى خەلىقنىڭ ئازاب-ئۇقۇبەتلىك ھاياتىنى ئۆز كۆزى بىلەن كۆرۈپ، جاھالەت ۋە تەڭسىزلىك بىلەن تولغان زۇلمەتلىك دۇنيانىڭ ماھىيىتىنى تېخىمۇ چوڭقۇر چۈشەنگەن. ئۇزىنىڭ ئەقىدە ئېتىقادىدا چىڭ تۇرۇپ، جاھالەت ۋە ئادالەتسىزلىكنى شەپقەتسىز پاش قىلغىنى ئۈچۈن بەلخ ھاكىمى ماھمۇدخان تەرىپىدىن 1711-يىلى دارغا ئېسىپ ئۆلتۈرۈلگەن. بابارەھىم مەشرەپ ئىنسان ۋە ئۇنىڭ تەقدىرى ئۈستىدە بىر ئۆمۈر ئازابلىق ئىزدىنىپ ئۆتكەن ئەلەملىك شائىر. ئۇنىڭ ئۈچۈن ئەڭ ئۇلۇغ نەرسە ئىلاھى ئىشىق بىلەن ئىنسانى مۇھەببەت. ئەڭ مۇقەددەس نەرسە ئازاب-ئۇقۇبەتتتىن قەلبى مۇجۇلغان جاپاكەش خەلىقنىڭ ئەلەملىك مۇڭ زارى. بۇ نەرسىلەر بابارھىم مەشرەپنىڭ ھايات ۋە ئەخلاقى قاراشلىرىنىڭ جەۋھىرى، ئۇنىڭ بەدىئىي ئىجادىي ئىزدىنىشىنىڭ يۈكسەك پەللىسدۇر. شۇڭا مەشرەپ شېئىريىتىدە ئادالەت ۋە ھەققانىيەت بىلەن پاكلىق ۋە ھالاللىق چەكسىز مۇھەببەت بىلەن كۈيلىنىدۇ. قەلبى گۈزەللىك ۋە ئىزگۈلىك بىلەن نۇرلانغان ئالىيجاناپ ئادەم ئەخلاقى يۈكسەكلىكنىڭ يارقىن تىپى سۈپىتىدە مەدھىيلىنىدۇ. ئىنسان ۋە ئۇنىڭ ئەبەدىيلىككە ئىگە بولغان ھاياتىي غايىلىرى ئۇلۇغلىنىدۇ. زۇلۇم ۋە زوراۋانلىق بىلەن ھاياتىي رەزىللىك ۋە مەنىۋى پەسكەشلىك ئوتلۇق نەپرەت بىلەن قارىلىنىدۇ. مەشرەپ شېئىرلىرى مەردانلىق، ئىىسىيان، ساداقەت ۋە ئىنسانى غورۇر تۇيغۇلىرىغا تولۇپ تاشقان بولۇپ، كىشى قەلبىنى لەرزىگە سالىدۇ. ئۇلاردا ئەكىس ئەتكەن كەڭ ۋە چوڭقۇر ھاياتىي مەزمۇن، رەڭدار ۋە جىلۋىگەر ئىجادىي سەنئەت، چوڭقۇر ۋە مۇرەككەپلىكىدە تەڭدىشى بولمىغان قاتلاملىق شېئىرىي تەپەككۇرى ۋە پايانى بولمىغان بەدىئىي تەسەۋۋۇر كەڭلىكى كىتابخاننى ھەيران قالدۇرىدۇ. شۇنى ئەستىن چىقارماسلىق كېرەككى، مەشرەپ شېئىرلىرى ئكزى مەيدانغا كەلگەن ماكان ۋە زامان تەقەززاسى بىلەن قىسمەن نوقسانلاردىنمۇ خالىي ئەمەس. بۈگۈنكى دەۋرىمىزدە ئۇنداق تەرەپلەرگە تەنقىدىي مۇئامىلىدە بولۇشىمىزغا، ئۇنى توغرا تۇنۇشىمىزغا توغرا كېلىدۇ. غەزەللەر * * * ھەر كىشىنىڭ دەردى بولسە يىغلاسۇن يار ئالدىدا، قالماسۇن ئەرمان يۈرەكدە ئەتسۈن ئىزھار ئالدىدا.   ئەندەلىې بىنەۋادەك نالەۋۇ ئەفغان ئىلە، ئايلانىپ سايراپ يۈرۈرمەن ئەينى گۈلزار ئالدىدا.      مەنسۇرى ھەللاجدەك ئىچىپ شەرابى ئەنتەھۇر، چەرخ ئۇرۇپ يىغلاپ تۇرۇرمەن ئۇشبۇ دەم دار ئالدىدا.      ھەر كىشى بىر جۇرئەئى نۇش ئەيلەسە بۇ بادەدىن، ئول قىيامەتدە قىلۇر ئەرزىنى جەببار ئالدىدا.   تەلبە مەشرەپ، قىلماغىل سىررىڭنى زاھىدغە ئەيان، مەنبە : يانغىن ئايتىپ-ئايتىپ يىغلايسەن ئاشىقى زار ئالدىدا.

oguz2

	شا مەشرەپ ئەۋلىيا دىگەن مۇشۇ كىشى شۇمۇ؟

oguz2

	شا مەشرەپ ئەۋلىيا دىگەن مۇشۇ كىشى شۇمۇ؟

gulbar5

	2-كەلدىم مەن  ئەردىن  بۇلبۇل  گويا پىغان بىرلەر  چىمەن  كەلدىم يۇرەكتە دەردى  داغ  گۇل  ئۇزار ياسىمەن  كەلدىم، مىنڭ  ئاشىپۇ  كۆڭلۇم غۇنچەدەك  ھەرگىز ئىچىلمايدۇ. يۇرەكىتىن  غەم  كىتەر  دەپ  كاشغەر  ھەم  خوتەن  كەلدىم، پەيغەمبەر  ئۇممىتمىز  چاھاريارنىڭ  دوستدورمىز. زىيارەت  ئەيلمەككە  ھەزىرەت   ۋە ياسىن   قۇرئان  كەلدىم، بۇ مەشىرەپ سۆزىنى دۇردانە  قىممەت  باھا  دەرلەر، جەمى  خەلق  ئارا  سۆز  بابىدا سۇخەن  ساھىب.سۇخەن  كەلدىم. مەنبە؛شاھى  مەشىرەپ  كىتابلىرىدىن    تەرجىمە قىلپ ئىلندى،

202020

	ئاھ!دىدىم ئۇستاز سېغىنىپ سىنى مەن بۈگۈن، يازاي دىدىم بىر مىسرا،يازالمىدىم يۈرەكتە  تۈگۈن.

abdukorax

	مەن بەك تولا ئاڭلىغان ئىدىم بۇ مەشرەپ توغورلوق ،بىلىدىغانلار بۇ توغورلوق جىقراق ئۇچۇر قالدۇرۇپ قويساڭلار ...

kurax114

	بۇ كىشىنىڭ  ئەسەرلىرىنى  تاپماق  تەس  ھازىر ..

tahirbeg

	شاھ مەشرەپ ھەققىدە ھىكايە دەپ بىر پوۋسىت بولىدىغان.

ozhal

	ئىمكان بولسا بارلىق شېئىرلىرىنى كۆرەلىگەن بولساق ھە ؟ بۇلۇپمۇ ھەق رۇسۇل مىراجىغا چىققاندا مەن بىللە ئىدىم دىگەن مىسرالىرى بار شېئىرىنى .

tabhakiyik

	、ئاپاق خوجادىگەن موناپىق دارغائاستۇرغانغۇدەيمەن بۇكىشىنى