سەنئەت ئۇيغۇرلارنى دۇنياغا تونۇتامدۇ؟

ARSLAN

	تۆۋەندىكى پەقەت مېنىڭ كۆز قاراشلىرىم ۋە ھېس قىلغانلىرىم، ناۋادا دىتىڭىزغا ياقمىسا تاشلاپ چىقىپ كەتسىڭىز بولىدۇ،بۇيەردە تالاش تارتىش قىلىپ،مېنى تىللاپ قارغاپ يۈرىشىڭىزنى قەتئىي خالىمايمەن . ئارىمىزدا مىللەت ۋە سەنئەتنى بىر بىرىگە باغلىۋېلىش ئىنتايىن ئېغىر مەسىلە.12مۇقام ئۇيغۇرلارنى دۇنياغا تونۇتتى،بەلكىم بۇ ھەقتۇر. 12 مۇقام مۇزىكىشۇناسلارنىڭ دىققىتىنى تارتقاندىن كېيىن بارلىق كۆزلەر 12 مۇقامنىڭ تارىخىغا تىكىلدى،بۇ ئارقىلىق 12مۇقامنىڭ كىم تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنغانلىقى،نەدە بارلىققا كەلگەنلىكى...قاتارلىق سۇئاللارغا جاۋابلار قېزىلدى،يەنى ‹‹ئۇيغۇر ››دەپ نام ئالغان بىر مىللەت ئىچىدىن بارلىققا كەلگەنلىكى ئېنىقلاندى.چەتئەل ئاخبارات ۋاستىلىرىدا،تېلىۋېزىيە،رادىئو پروگرامىلىرىدا كەڭ تارقىتىلدى،بۇ ئارقىلىق ئۇيغۇر دېگەن ناممۇ بىرلىكتە تارقالدى،بۇ ئارقىلىق ‹‹ئۇيغۇرلار 12 مۇقام ئارقىلىق دۇنياغا تونۇلدى››. شۇ ئارقىلىق بىزنىڭ سەنئەت مىللەتنى دۇنياغا تونۇتىدۇ دېگەن كۆز قاراش بارغانسىرى كۈچەيدى. بەزى ئۇيغۇر ياشلىرى چەتئەللەردە مودا بولىۋاتقان، ئېيتىش ئۇسۇلى،ئۇسلۇبى،قىيىنلىقى ئىنتايىن قىيىن بولغان ‹‹رەپ››ناخشىلارنى ئېيتتى.ئۇلارنى كۆپىنچە كىشىلەر ‹‹ئېشەك ھاڭرىغان›› دەك دەپ باھا بەردى، بۇ ئارقىلىق ئۇيغۇرلارنىڭ يۈزىنى تۆكۈپ دېگەن كۆز قاراشلار شەكىللەندى. ناۋادا ئۇلار ئاشۇ ناخشىنى ئۇيغۇرتىلىدا ئېيتماي ئېنگىلىزچە ياكى باشقا چەتئەل تىللىرىدا ئېيتقان بولسا مەنچە ھەرگىز ئۇنداق گەپ چىقمايتتى،چەتئەلنىڭ بەزى رەپ ناخشىلىرىدا نېمە دېيىلگەنلىكىنى بىلمەي تۇرۇپ دائىم ماشىنىلاردە ۋە ياكى mp3 قويغۇچلىرىڭىزدا ھارغۇچە ئاڭلايسىز،ئاشۇ مەزمۇنلاردا نېمە دېيىلگەنلىكىنى قىلچەبىلمەيسىز،ئۇلار نېمىلەرنى دەۋاتىدۇ،نېمىلەرنى تىلغا ئېلىپ تىللاۋاتىدۇ، ۋەياكى نېمىلەرنى مەدھىيلەۋاتىدۇ، مەن بەزى رەپلەرنى ئاڭلىغان ناھايىتى سەت گەپلەرنى توپلاپ ناخشا قىلىپ چىقىدۇ، ھەتتا دىن توغرىسىدا سەت گەپلەر،كەمسىتىش قاتارلىقلارنى توپلاپمۇ ناخشا قىلىپ چىقىرىدۇ،ئاشۇ ناخشىلارنى ياقتۇرۇپ ئاڭلايدىغانلار مەنىسىنى چۈشەنمەيدىغانلار نۇرغۇن ئارىمىزدا.... بۈگۈن مۇنبەردە بىر جۈپ ئاشىق مەشۇقنىڭ ناخشىلىرى توغرىسىدا قاتتىق مۇنازىرىلەر بولۇپ كېتىپتۇ،بىرىنجى ئىككىنجى ناخشىسىنى ئېيتقان ۋاقتىدا ھەممەيلەن شۇنچە ياقتۇرغان ئىدى،نېمە ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ئۇيغۇر بولۇپ قالغانلىقى ئۈچۈن ئۇلار ئۇيغۇرلارنى تېخىمۇ تونىتىدۇ دېگەن كۆز قاراش ئورناپ كەتكەنلىكى ئۈچۈن. ئۈچىنجى ناخشىسىنى تورغا چىقارغاندىن كېيىن بۇلار ئۇيغۇرما؟ ئۇيغۇرلارنىڭ يۈزىنى تۆكۈپ،ئۇيغۇرلارنى چۈشۈرۈپ دېگگندەك... ئەپقاچتى سۆزلەر كۆپىيىشكە باشلىدى،بۇ نېمە ئۈچۈن  بۇمۇ شۇ سەنئەت بىلەن مىللەت ئىدىيىسىنى باغلىۋالغانلىق ئۈچۈن،ئارىمىزدا بۇلارنى كەسپ بويىچە تەھلىل قىلىدىغانلار ئىنتايىن ئاز... شاكىرانى كۆپىنچىلىرىمىز بىلىمىز،بىلمەيدىغانلار 2010 - يىللىق دۇنيا پۇتبول مۇسابىقىسىنىڭ باش ناخشىسى ۋاكا ۋاكا دېگەن مەزمۇندا ئىزدەپ كۆرسەڭلار بولىدۇ. شاكىرا بەللىرىنى ئوچۇق قويۇپ،قوڭلىرىنى تولغاپ ئۇسۇل ئويناپ،ھەتتە يالىڭاچ رەسىملەرگە چۈشۈپ چىقارسا شۆلگەيلىرىڭىزنى ئېقىتىپ مېنىڭ خوتۇنۇم ياكى قىز دوستۇممۇ شاكىرادەك بولۇپ قالسا بولمامدىغاندۇ دەپ خام خىياللارنى قىلىپ كېتىسىز، ئەمدىلىكتە بۇ ئەلفىرە ئاتلىق ئۇيغۇر قىزى ئازراق گىرىم قىلىپ ناخشائېيتىپتىكەن غاجاشقا باشلاپسىز.مىللەت توغرىسىدا سۆز ئېچىپسىز،غاجاڭ ياكى تىللاڭ ئۆز ئەركىنلىكىڭىز مەن غاجىماڭ،تىللىماڭ ئۇلار ياخشى قىلىۋاتىدۇ دېيەلمەيمەن...سىزگە دېيەلەيدىغىنىم پەقەت ۋە پەقەت شۇ، ناۋادا سىزدە بۇنداق ئىدىيە بولسا بىر كۈندە 24سائەت ۋاقتىڭىز بېكار بولغان ھالەتتىمۇ مىللىتىمىزدىكى بۇنداق ئەھۋاللارنى غاجاپ،تىللاپ تۈگىتىپ بولالمايسىز،بەلكىم ئاچچىق يۇتۇپ بالدۇر كېتىپ قېلىشىڭىز مۆمكىن. يۇقارقىدەك مىساللار نۇرغۇن... مىللەت بىلەن سەنئەتنى باغلىۋالمىساق،سەنئەت مىللەت ئىچىدە بارلىققا كەلگەن،ھەرگىزمۇ مىللەت سەنئەت ئارقىلىق بارلىققا كەلگەن ئەمەس. سەنئەت ئارقىلىق ئۆزىمىزنى دۇنياغا تونىتىمىز دەيدىغان ئىدىيىنى قەلبىمىزدىن ئۆچۈرۈپ تاشلىساق،سەنئەت دېگەن ئادەم روھىغا ئارامبەخشلىك،يېقىشلىق،ئازاب،كۈلكە ۋە زوق ئېلىپ كېلەلەيدىغان ۋاستە خالاس،ئۇيغۇرلارنى تونىتىمىز دەيدىغان بولسا بىز قىلىدىغان ئىشلار نۇرغۇن. ‹‹مىللىتىمنى دۇنياغا تونىتىمەن››دەيدىغان كىشىنىڭ بۇ مۇنبەرلەردە ئولتۇرۇپ بۇنداق ناخشا پاخشا،كىنو،پىنو قۇرۇق سەپسەتە پاراڭلارنى قىلىپ ئولتۇرىدىغان 1 سېكونىتمۇ ۋاقتى يوق مەنچە... ئەسكەرتىش،سۆزۈمگە پىكرىڭىز بولسا ئىنكاس يازسىڭىز بولىدۇ،مەن بۇتېمىنى تىللىشىلى،غاجىشىلى دەپ يازغىنىم يوق،ئىلمىي مۇلاھىزە قىلايلى دېگەن مەقسەتتە يوللىدىم

qurighar

	راس دەيسىز!...بىز خەختە مىللىتىمنى تونۇتۇمەن دەپ گەپ تولا، بۇ گەپنى تەتۈر ئۆرىسىڭىز «ئۇيغۇرنى دۇنيا بىلمەيدۇ» دىگەن گەپ، بىلسە نىمە بوپتۇ؟...بلمىسە نىمە بوپتۇ؟..سىنى ئەتارىپدىكى قولۇم قوشنىلىرىڭ پالانى دۇرۇس ئادەم دىسىلا شۇ يىتىدۇ، ئاندىن سەن مەھەللىدىن يۇرتقا،يۇرتتىن ئۆلكىگە، ئۆلكىدىن دۆلەتكە، دۆلەتتىن دۇنياغا يۈزلىنىسەن،يۈزلەنگىلى ئۇنىمىساڭمۇ سەندىكى ئىنسانىي گۈزەل ئەخلاق سىنى تونۇتۇدۇ!...ھىچكىم تونىمىسا پەزىلەت ئىگىلىرىنى رەببى ۋە پەرىشتىلەر ياخشى تونۇيدۇ، شۇندا ئاندىن ھەممە سىنى ياخشى كۆرىدىغان بولىدۇ، بۇ ئەقەللىي دىنىي ساۋات

Naprat2009

	مەن « 12 مۇقام ئۇيغۇرنى دۇنياغا تونۇتتى» دېگەن قاراشقا شەخسەن ئۆزەم قەتئىي قوشۇلمايمەن، چۈنكى مەن بۇرۇندىن داڭلىق غەرب ئاخباراتلىرىنى كۆرۈپ كەلگەن، ئۇيغۇر دېگەن ئىسىم تىلغا ئېلىنمايتتى. 2009-يىلى ئۇيغۇر دۇنياغا تونۇلغاندىن كېيىن، ئۇيغۇرنىڭ ھەممە نەرسىسى دۇنيانىڭ دىققىتىنى تارتىشقا باشلىدى. شۇڭا : ئۇيغۇرلار دۇنياغا تونۇلغاندىن كېيىن 12 مۇقام دۇنياغا تونۇلدى، دېسە ئەڭ توغرا بولىدۇ. « 12 مۇقام ئۇيغۇرنى دۇنياغا تونۇتتى»  دېگەن گەپنى كىم تاپتىكىن ھەقىقەتەن بىلەلمىدىم، ئېھتىمال شىنجاڭ خەۋەرلىرىدىكى گەپ بولسا كېرەك.

sargarda

	ھەر  كاللىدا  ھەر  خىيال

abdulahad

	مەن بۇ مەسىلىگە تازا قىزىقمايمەن.

cholpan

	شۇنىسى ئېنىقكى:بىر رىياسەتچى توختىماي سۆزلەپ تونۇشتۇرسىمۇ، ھىچكىم سەھنىدىكى ئارتىس قايسى مىللەتتىن دەپ سورىمايدۇ؛ ياخشى، تالانتلىقكەن دەيدۇ. ئەمما ، نوبىل مۇكاپاتىنى پالانى دۆلەت،پالانى دىن ،پالانى مللەتتىن پوكونىم ئالدى دىسە بىر ئېغىز چۈشۈپ قالماي تارقىلىدۇ......................بۇ بىر ھەقىقەت

غېرىپ

	مەنمۇ 12مۇقام ئۇيغۇرلارنى دۇنياغا تۇنۇتتى دىگەن قاراشقا قەتئى قۇشۇلمايمەن.. چۈنكى ئۇيغۇر تارىخىغا نەزەر سالساق ئۇيغۇرلار ئەزەلدىن ئىشچان.باتۇر .مەرگەن تەسۋىرلىندۇ. قۇشۇمچە سەنئەتنىمۇ ۋايىغا يەتكۈزۈپ ئۇرۇنلايدۇ.. ئەمما ھازىر دۆلىتىمىزدىكى ئاخبارات ۋاستىلىرى چەتئەللەرگە ئۇيغۇرلارنى ناخشا-ئۇسسۇل مىللىتى. ناخشا-ئۇسسۇلدىن باشقىنى بىلمەيدىغان قىلىپ تۇنىتىۋاتىدۇ... تارىخ ھامان تارىخ!ھامان بىر كۈنى ئەجداتلارنىڭ ئىزىنى تېپىشىمىزغا ئىشىنىمەن...

tumurkala

	ناخشا ئۇسۇل كىشىلەرنى چۈشكۈنلەشتۈرۈپ كەينىدىن خارۇ زار قىلىدۇ!مەن سىگانلارنىڭ تارىخىنى تەۋسىيە قىلىمەن،ۋاقىت چىقىرىپ بىر ئوقۇپ باقساڭلار!ھازىر بىزنىڭ ئىلىم ئۈگىنىدىغان ۋاقتىمىز،ھەرگىزمۇ ناخشا ئۇسۇلغا بىرىلىدىغان ۋاقتىمىز ئەمەس!

ayqiman

	بىركىم ناخشامنى ئاڭلا دىمىگەندىكىن ياقتۇرمىساق ئاڭلىمىساقلا بولمىدىمۇ؟ئۇيغۇرنى دۇنياغا تونۇتۇش ئۇنداق ئاسان ئەمەس،بىر ئىككى ناخشا توۋلاپ قويسا ئۇيغۇر دۇنياغا تونۇلۇپ قالامدىكەن؟مىللەتنى دۇنياغا تونۇتۇشنى قويۇپ تۇرۇپ ئۆزىمىز ياخشى ياشاپ باقايلى ،ۋەتەن ئۈچۈن ،مىللەت ئۈچۈن دىگەنلەر قۇرۇق گەپتەكلا  بىلىنىدۇ ماڭا ،ئەمەلىيەتتە ھەممىسى ئۆزىمىز ئۈچۈن

ayqiman

	بىركىم ناخشامنى ئاڭلا دىمىگەندىكىن ياقتۇرمىساق ئاڭلىمىساقلا بولمىدىمۇ؟ئۇيغۇرنى دۇنياغا تونۇتۇش ئۇنداق ئاسان ئەمەس،بىر ئىككى ناخشا توۋلاپ قويسا ئۇيغۇر دۇنياغا تونۇلۇپ قالامدىكەن؟مىللەتنى دۇنياغا تونۇتۇشنى قويۇپ تۇرۇپ ئۆزىمىز ياخشى ياشاپ باقايلى ،ۋەتەن ئۈچۈن ،مىللەت ئۈچۈن دىگەنلەر قۇرۇق گەپتەكلا  بىلىنىدۇ ماڭا ،ئەمەلىيەتتە ھەممىسى ئۆزىمىز ئۈچۈن