سىتودىنتلار، نېمىشقا ئۇيغۇرچە سۆزلىمەيسىلەر؟؟

azrat705

	بىر نەچچە كۈن ئالدىدا توردىن '' ئۇيغۇرچە سۆزلىسىڭىز بولامدۇ؟ '' دېگەن بىر تېمىنى كۆرگەنتىم، شۇ كۈندىن باشلاپ ئەتراپىمدىكى بۇ خىل ئىككى ھەتتا ئۈچ خىل تىلنى ئارلاشتۇرۇپ سۆزلەيدىغان ئەھۋالنىڭ ناھايىتى ئېغىر ئىكەنلىكنى بايقىدىم.      مەن ئۆزۈم ئىچكىردە ئوقۇيدىغان بولغاچقا ئەتراپىمدىكى ئۇيغۇر ساۋاقداشلىرىم ئىچىدىكى بىر ئېغىز گەپنى بىر قانچە تىل ئارقىلىق ئېيتىدىغان ئەھۋالغا كۈندە قېتىم-قېتىملاپ ئۇچراپ تۇرىمەن. مەن  كۆڭلۈمدە بىز ئۇيغۇر ،يەنى كىلىپ ئىچكردە خەنزۇلار بىلەن ئوقۇۋاتقان بولغاچقا چۇقۇم ئۆزىمىزنىڭ ئانا تلىمىز بىلەن سۆزلىشىشىمىز ، ئۇلارغا بىزنىڭ مۇكەممەل تەرەققى قىلغان ، بىمالال قوللىنىشقا بولىدىغان ئانا تىلىمىزنىڭ بارلىقىنى بىلدۈرۈپ قويىشىمز لازىم ، ئۇلارغا ھەرگىزمۇ '' بۇلارنىڭ تىلى تېخى تەرەققى قىلمىغان ئوخشايدۇ، نۇرغۇن سۆزلەر ئۆز تىلىدا بولمىغاچقا بىزنىڭ خەنزۇچىدىكى سۆزنى ئىشلىتىدىكەن'' دېگەن خاتا چۈشەنچىنى بېرىپ قويماسلقىمىز كېرەك دەپ ئويلاپ كەلگەنتىم. لېكىن مېنىڭ ياتاقداشلىرىم ۋە باشقا  نۇرغۇن ئالى مەكتەپتە ئوقۇيدىغان سىتودىنتلار ئىچىدە ساپ ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلىشىدىغانلىرىنى ئاساسەن تاپالمىدىم.       تېخى ئىككى كۈن ئالدىدا بىر ياتاقدېشىم ماڭا '' ئاداش ماۋۇ  گاۋشۇ دېگەن نېمىدىن بۇكاۋ بېرىدىكەنمەن، بۇكاۋغا بەش  جىيەنكاۋ لاۋشى كىرىدىكەن، چۇقۇم جىگې بولالمايمەن، چوڭشىيۇ قىلىدىغان ئوخشايمەن '' دېۋىدى بەك ئاچچىغىم كېلىپ ” ئەگەر بايىقى سۆزنى ئۇيغۇرچە دىيەلمىسەڭ ئۈگتىپ قۇياي. ئەجىبا سەن ' مەن ئالى ماتېماتىكىدىن قايتا ئىمتىھان بېردىكەنمەن، ئىمتىھانغا بەش كۈزەتكۈچى ئوقۇتقۇچى كىرىدىكەن، ئۆتەلمىسەم قايتا ئوقۇيمەن ' دېگەن گەپنى دىيەلمەمسەن ؟؟  كىچىك ۋاقتىڭدا تىلىڭ مۇشۇنداق چاڭلاش چىققانمۇ سېنىڭ ؟؟ ئىككى ئېغىز سۆزنى دىيەلمەي قىينىلىپ كەتتىڭ ، ئىسىت ئىسىت .....'' دەپ كەتتىم. شۇ ۋاقىتتا ئىچىم ناھايىتى ئاچچىق بولۇپ قالدى، بىر جانجىگەر دوستۇمنىڭ ئېغىزىدىن مۇشۇنداق '' ھازىرقى زامان سىتودىنتلرىغا ماس كېلىدىغان '' سۆزلەر چىقىۋاتسا، ئۇيغۇرنىڭ كەلگۈسىنى بەلگىلەش ۋەزەپىسىگە ئولتۇرۇش ئالدىدا تۇرۋاتقان سىتودىنتنىڭ ئېغزىدىن  مۇشۇنداق مۇشۇنداق چاڭلاش سۆزلەر چىقىۋاتسا، مېنىڭ ئىچىم ئاچچىق بولماي كىمنىڭ ئىچى ئاچچىق بولسۇن ؟ ؟دەل شۇ ۋاقىتتا بىر ياتاقتا ياتىدىغان بىر خەنزۇ ساۋاقدېشىم مەندىن '' ئۇ بايا گاۋشۇ، بۇكاۋ، چوڭشىيۇ دېگەندەك قىلدى، سىلەرنىڭ تىلىڭلاردا مۇشۇ سۆزلەرنىڭ مەخسۇس ئاتالغۇسى يوقمۇ ؟ '' دەپ سورىدى. مەن ئەنسىرەپ كەلگەن يامان ئىش ئاخىرى يۈزبەرگەن ئىدى.مانا ئەمدى باشقىلار بىزنىڭ تىلىمىزنى ئاتالغۇلىرى تولۇق ئەمەس، تېخى تەرەققى قىلمىغان، ئىپتىدائى تىل دەپ ئويلغىلى تۇرۇپتۇ.بۇنىڭ ھەممىسنى  ھازىرقى سىتودىنتلىرى   كەلتۈرۈپ چىقارغان.      سىتودىنتلاردىكى بۇ خىل مەسئۇلىيەتسىزلىك بارغانچە ئېغىرلاپ كەتمەكتە. پۈتۈنلەي ئۇيغۇرچە ئېيتىشقا بولىدىغان بىر ئېغىز گەپنى ئۇيغۇرچە-خەنزۇچە قىلىپ چاڭلاشتۇرۇپ ئېيتقان، تەتىلدە شىنجاڭغا قايتقاندا تېخىمۇ ھەدىدىن ئېشىپ ـــ ئاداش، نىيۇروۋ مىيەنخانىغا كىرەيلىمۇ ؟                          ___ تېلېفۇنىم تېڭجى بوپقاپتۇ، 20 كوي چوڭجې قىلىۋالاي .                        -___ ئۇيەر بەك يىراق، چۇزۇغا ئولتۇرۇپ بارايلى.                      ـــــــ .............   دېيىشكەن، يە ئارسىدىن بىرەرسى چىقىپ ئاداش گەپنى ئوڭشاپراق دەيلى  دىيەلمىگەن، يە ئاتا ئانىللرىمۇ بالام نېمە دەۋاتسىز، ئۇيغۇرچە گەپ قىلىڭ دىيەلمىگەن،تېخى خوشال بولۇشۇپ بىزنىڭ بالىمىز خەنزۇچىغا ئۇنداق ئۇستا مۇنداق ئۇستا دەپ ماختىنىپ كەتكەن، مەن ھازىرغىچە بىرمۇ ئاتا-ئانىنىڭ ئېغىزىدىن '' مېنىڭ بالام ئۇيغۇرچىغا ئۇستا ''  دەپ ماختانغىنىنى ئاڭلاپ باقمىدىم. بۈگۈنكى كۈندە تىل ئۆگۈنۈش ناھايىتى مۇھىم، تىل ئۆگەنگەندە باشقىلارنى چۈشەنگىلى بولىدۇ، جاھان كۆرگىلى بولىدۇ. لېكىن تىل ئۆگىنىشىڭمۇ چېكى بولۇشى كېرەك، باشقا تىلنى ئۆگەنگەندە ئھتىياجىغا قاراپ مۇۋاپىق دەرىجىدە ئۆگنسىلا بولدى، تىل ئۆگەندىم دەپ ئۆزىنىڭكىنى چەتكە چۆرۈپ قويۇش ھاجەتسىز. بولۇپمۇ ھازىرقى سىتودىنتلىرىمىزنىڭ  بەلگىلىك ساندىكىللىرى ئىچكىردە ئوقۇيدۇ. بۇلار  ئوقۇش جەريانىدا باشقىلار ئارا باشقا تىلدا سۆزلەشسىمۇ لېكىن ئۆزلىرى ئىچىدە ئۇيغۇرچە پىكىر ئالماشتۇرىشى، ئانا تىلنى بىر چەتكە تاشلاپ قويماسلىقى كېرەك . بىر نەچچە يىل ھەتتا بىر نەچچە ئايدىن كېيىن شىنجاڭغا قايتىپ شىنجاڭنىڭ شۇنداقلا  بىز ئۇيغۇرلارنىڭ  ئەتسىنى قۇرۇش ئالدىدا تۇرغان سىتودىنتلىرىمىز ئۆزىنىڭ شىنجاڭنىڭ كەلگۈسىنى قۇرۇش ۋەزىپسىنى ئېسىدە تۇتۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا يەنە بىر مۇھىم مەسىلە ___ ئۆزىنىڭ ئۇيغۇر ئىكەنلكىنى ھەر ۋاقىت ئىسىدە چىڭ تۇتۇشى كېرەك.       ئۇيغۇر تىلىنىڭ ساپلىقىنى قوغدايمەن دەيدىكەنمىز  بىز چۇقۇم ئېيتقان ھەربىر ئېغىز سۆزىمىزنىڭ ساپ ئۇيغۇر تىلىدا ئېيتىلغان بولشىغا كاپالەتلىك قلىشىمىز كېرەك. ئۇيغۇرچىغا  باشقا تىلدىكى بىر قانچە سۆزنى ئارلاشتۇرۇپ ھەتتا باشقا تىلنىڭ ئارسىغا ئۇيغۇرچىنى ئارلاشتۇرۇپ ئېيتىدىغان مەسىلە سىتودىنتلرىمىزنىڭ ئارسىدا ناھايىتى ئېغىر. مۇشۇنداق كېتىۋەرسە ھازىرقى ئۇيغۇرچە سۆزنىڭ ئارىسىغا باشقا تىلدىكى سۆزنى ئارلاشتۇرۇپ ئېيتدىغان بۇخىل ئەھۋالنى تېخىمۇ يامانشىتىپ  باشقا تىل سۆزلۈكى  ئارىسىغا ئۇيغۇرچە قېتىپ سۆزلەيدىغان ئىشنىمۇ قىلمايدۇ دېگىلى بولمايدۇ بۇ '' تالانتلىق '' سىتودىنتلىرىمىزنى.         بۇ تېمىنى كۆرگەن قېرىنداشلار ئەتراپىڭلاردىكى سىتودىنتلارنىڭ سەمىگە سېلىپ قويساڭلار ، سىتودىنتلرىمىز ئەمدى بۇنداق ئانا تىلنىڭ ساپلىقى ۋە گۈزەللكىگە تەسىر يەتكۈزدىغان ئىشتىن توختاپ قالسا، ئۇيغۇر بولغانكەن ساپ ئۇيغۇر تىلىدا سۆزلەشسە.                 مەنبە : ئاڭلىغان كۆرگەن ۋە باشتىن كەچۈرگەنلىرىم.           ئاپتورى : لىياۋنىڭ پىداگوكا ئۇنۋېرستىدىن ھەزرىتېلى.

sentaber

	بەزىلەرگە ئۇيغۇرچە سۆزلە دىسەك كۆنۈپ قاپتىمەن دىيىشلىرى با تېخى.

dost-henim

	ئەڭ قورقۇنۇشلىقى  بەزى ئاتالغۇلار ئۇيغۇرچە ئاتالسا زاڭلىق قىلىدىغان ئىش چىقمىسا بولاتتى.

atux-0908

	بۇنىڭغا ئاخىرى كىم مەسئۇل؟.  مىنىڭچە  بۇنىڭدىكى ئاساسلىق سەۋەپ يەنىلا  بىزدىكى مىللى غورۇرنىڭ  نەقەدەر ئاجىزلقىنىڭ بەلگىسى  بولسا  كىرەك. بىزدە  ئانا تىلغا نىسبەتەن  بىر خىل جاھىللارچە مۇھەببەت بولسا  بۇنداق  بولماسلىقى  مۇمكىن.  بۇنىڭدا ئەلۋەتتە  ھەممىمىزنىڭ  مەسئۇلىيىتى بار، بۇلۇپمۇ مۇشۇ ئالى مەلۇماتلىق، زىيالى  سۈپەت كىشىلەردە  مەسئۇلىيەت ھەممىدىن كۆپ.

jawzaa

	ئانا تىلنى قوغداشتا ھەممىمزنىڭ مەسئۇلىيىتى بار! ئەگەر ئانا تىلنى قوغدىمىساق ئەجدادلىرىمىزغا ھاقارەت،ئەۋلاتلىرىمىزغا خىيانەت قىلغان بولىمىز!

zumrat615

	مەن بۇ پىكىرگە قۇشۇلىمەن

baxwazir

	ئامال يوق،بۇ ھازىرقى 57 -مىللەت باللىرى تۇرسا.

baxwazir

	ئامال يوق،بۇ ھازىرقى 57 -مىللەت باللىرى تۇرسا.