نيوتون --ئىككىنچى گالىلېيي ياكى كوپىرنىكمىدۇ؟

akimarzigul

	{ فىزىكا ۋە ئاستىرونومىيە  ئىلىمى تارىخىدىكى ئىككىنچى ۋاتىكان كېمبىېىج ئۇنىۋېرىستېتى دىسەك بەك ئېشىپ كەتكەن بولامدۇ-ياكى بولمامدۇ؟ }                                                                                                                       يىتەكچىلەر:شىنجاڭ ھازىرقى زامان كەسپى تېخنىكا ئىنىستوتى مۇدىريەت رەسى ،دوتسىنىت غۇپۇر يۇنۇس،فىزىكا لېكتورى پاتەمخان مەڭنىك،‹شىنجاڭ ئۇنىۋېرىستېتى ئىلى ژورنىلى ›مۇئاۋىن باش تەھرىرى ،دوتسىنىت ئابدۇروسول كىچىك ئاخۇن،                           ئاپتورلار:‹1›ھاكىم غېنى،‹2›يالقۇن روزى،‹3›ئادىل مەمەت،‹4› تۇردى ئۇمەر ‹5›ئارزىگۇل قېيىم                                       ئاساسى مەزمونى:يېقىندا بىز ئىگىلىگەن  مۇنۇ توردىكى                                                                    ‹    http://www.verycd.com/topics/5279› ماتىريالدىن، ئەنگىلىيەنىڭ بۇندىن 350يىل بۇرۇنقى ئاشۇ دەۋرىدىكى قانۇنىدا،نيوتون ئۇز  قانۇنلىرىغا تەڭرىنى ئارىلاشتۇرمايدىكەن، ئۇنىڭ  كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتىدىكى  ماتېماتىكا فرافېسسورلۇق ئۇنۋانىنىڭ بىكار قىلىنىدىغانلىغى ھەققىدىكى ماتىريالنى كۇردۇق،سىزمۇ كۇرۇپ بېقىڭ،بۇ دىمەكلىك نيوتون  ئۇز قانۇنلىرىنى تۇزگەندە ،تەڭرىنى بۇ قانۇنلارنىڭ ئىچىگە ئېلىپ كىرمەيدىكەن  ، ئۇنىڭ ئاقىۋىتى  گالىلېي ۋە كوپىرنىكلارنىڭ ئاقىۋىتى بىلەن پەرقلەنمەيدۇ.  بۇ دىگەنلىك كېمبىرىجنىڭ شۇ چاغدىكى  مۇدىريىتىمۇ قەدىمقى  رىمنىڭ سوتى بىلەن ئوخشاش دىگەن مەنە كېلىپ چىقىدۇ. بۇ بىزنىڭ دۇنيا بويىچە ئەڭ ئالى بىلىم يۇرتى بولغان كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتىغا بولغان چەكسىز ھۇرمىتىمىزنى سۇسلاشتۇرۇدۇ.لېكىن بىز بۇنى ھازىر ئۇنداق ئەمەس دەپ قارايمىز،بىز ئۇز- ئۇزىمىزنى گۇللەۋاتىمىزمۇ ياكى بۇنىڭدا راستىنلا بىز ئارزۇ قىلغاندەك كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتى بۇ كەمچىلىكلىرىنى تۇزۇتۇپ كېتەلەمدۇ .لېكىن تەپسىلى قارىسىڭئىز  نيوتون قانۇنلىرىدا ‹سىرتقى كۇچ،بىرىنچى تۇركە › تاكى ھازىرغىچە  مەۋجۇت. رىم پاپاسى گالىلېيغا بولغان ھۇكۇمنىڭ خاتا بولۇپ قالغانلىغىنى1980يىللاردا  ئېتىراپ قىلغان،  ئۇنداق بولسا، لېكىن دىننى سوتنىڭ  نيوتونغا بولغان بېسىم سەۋەبىدىن نيوتون قانۇنلىرىدا پەيدا بولۇپ قالغان ‹تۇنجى تۇرتكە› قاچان ئەمەلدىن  قالدۇرلىدۇ؟بىزمۇ ۋە باشقىلارمۇ نيوتوننىڭ بۇنداق بېسىمغا ئۇچۇرۇغانلىغىغا  ھىسىداشلىق قىلىمىز،لېكىن نيوتون قانۇنلىرىنىڭ ئىدىيالىزىمنى ئاساس قىلىپ تۇزۇلگەنلىگى پاكىت.ماركىسىزىمنىڭ نەزىرىدە  پەقەت مەۋجۇت بولمىغان تەڭرىنى بار دەپ تۇزۇلگەن قانۇنلارنىڭ ئىلمىلىگى بولمايدۇ،نۇرغۇن كىشىلەر ماركىسىزىم،توغراراق ئېيتقاندا ئېنگىلىسنىڭ نەزىريەلىرىنى ئايرىم تەرەقى قىلدۇرۇپ كۇرمىگەنلىگى ئۇچۇن،ماركىسىزىم ئارقىلىق نيوتون قانۇنلىرىنى تەھلىل قىلىشنى ياقتۇرمىدى.بۇ كىشىلەر ئىدىيالىزىم بىلەن ماتىريالىزىمنىڭ ئۇز-ئارا زىت ئىكەنلىگىدىنمۇ خەۋەرسىز.                                                                             ھالقىلىق سۇزلەر:ماركىسىزىملىق لوگىكىنى دۇنيا بويىچە ئۇرتاق پىكىر قىلىش ئۇسۇلىغا  ئۇزگەرتىشنىڭ زۇرۇرلىگى،ئېنگلس لوگىكىسىنىڭ داۋامى‹ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى›،نيوتون ،جۇگېلىئاڭ،كوڭزى،ساۋساۋ .                                                                                                                                       ‹1› كوڭزى  دۇلىتىمىز تارىخىدىكى داڭلىق  مائارىپچى، ئەۋلىيا -ئەنبىيا ئەمەس.لېكىن فېوداللىق كونا جوڭگۇدا  كوڭزى2000يىلدىن كۇپەرەك ماختىلىۋېرىپ ئەۋلىيا،تەڭرى بولۇپ كەتكەن،بۇنىڭدا كىشىلەر تەبىى ھالدا ئۇنىڭغا چوقۇنىدۇ،ئېتىقات قىلىدۇ. جۇگېلىئاڭ بولسا  جوڭگۇ تارىخىدىكى بىر سىياسەتچى، يىجوڭتىئەننىڭ  قارىشىدا ئۇنى ھەربى ئالىم دەپ قاراش بەك ئاشۇرۇۋېتىلگەن بولۇپ،بىز يىڭوڭتىئەننىڭ52 قىسىملىق لىكسىيەسى                                                                                                                                                                                                                http://jiaren.org/2010/06/11/yizhongtianpinsanguo//پادىشاھلىققا باھا›نى كۇرگەندىن كېيىن ،جۇگېلىئاڭدىن كېيىنكى چوقۇنغۇچىلاردىن بولغان جىن سۇلالىسىدىكى گوسوڭدىن باشلاپ،   لوگۇئەنجوڭغىچە بولغان ئارىلىقتا ۋە لوگۇئەنجوڭدىن ھازىرغىچە بولغان ئارىلىققىچە،جۇگېلىئاڭنىڭ ئەدەبى ئوبىرازى ساۋساۋ ،جوۇيۇ  قاتارلىقلار بىلەن سېلىشتۇرۇش ئۇچۇن نۇرغۇن بىمەنە ،لوگىكىغا ئۇيغۇن بولمىغان ھىكايىلەرنىڭ توقۇپ چىقىرىلغانلىغىنى،بۇنىڭ  {3پادىشاھلىق قىسسىسى}دە ،تەپسىلى بايان قىلىنغانلىغىنى كۇردۇق،ئاپتور شۇ دەۋىرلەردىن باشلاپ ياش ئەۋلاتلارنى تەربىيەلەش ئۇچۇن،ھەم  ئەسەرنىڭ كىشىلەر تەرىپىدىن قۇبۇل قىلىنىشىنى ئىلگىرى سۇرۇش ئۇچۇن‹ھازىر بۇنى بازار ئىگىلىگىگە ماسلىشىش ئۇچۇن دەيمىز›جۇگېلىئاڭنىڭ  خەلق ئارىسىدىكى ئىناۋىتىنى يۇقۇرى كۇتۇرپ ،ئۇنى ھەممە   ياخشى    نۇرغۇن ھىكايىلەرنى توقۇپ چىققانلىنى ئېيتىپ ئۇتكەن.مەسىلەن ،{قۇرۇق شەھەر ھىلىسى }نى ئەسلى ساۋساۋ لۇبۇغا تاقابىل تۇرۇش ئىشلەتكەن،بۇنىڭ جۇگېلىئاڭ بىلەن مۇناسىۋىتى يوق، جۇگېلىئاڭنىڭ چوقۇنغۇچىلىرى  بۇ كەشپىيات ھوقوقىنى  ساۋساۋدىن جۇگېلىئاڭغا ئېلىپ بەرگەن،{كىمە ئۇستۇدىكى ئوت-چۇپ  قارانچۇقلار ئارقىلىق ئوقيا ئوقى يىغىش} ئەسلى سۇنچۇئەن ساۋساۋغا تاقابىل تۇرۇش ئۇچۇن ئىشلەتكەن ئۇسۇل، بۇنىڭمۇ جۇگېلىئاڭ بىلەن مۇناسىۋىتى يوق، بۇنىمۇ شۇ چوقۇنغۇچىلار  سۇنچۇئەندىن جوگېلىئاڭغا ئېلىپ بەرگەن.   چىبى ئۇرۇشىدا بولسا  ساۋساۋنىڭ كىمىلىرىگە ئوت قۇيۇش ئۇچۇن{شەرق شامىلىنى چاقىراش}تەك ۋەقە پەقەت يۇز بەرمىگەن،  بىراق جۇگېلىئاڭنىڭ  ئەدەبى ئوبىرازىنى يۇقۇرى كۇتۇرۇش  ئۇچۇن  بۇنىمۇ ئويدۇرۇپ چىقارغان.بوۋاڭغا ئوت قۇيۇشنى بولسا،لوگۇئەنجوڭ جۇگېلىئاڭغا ياردەملىشىپ قويۇشۇپ بەرگەن. يىجوڭتىئەننىڭ قارىشىدا ئەدەبىياتنىڭ  ئەدىبىي ئوبىرازنىڭ يارىتىلىش نوختىدسىدىن بۇ شۇ قانۇنيەتكە ئۇيغۇن كېلىدۇ،لېكىن تارىخى چىنلىق نوختىسىدىن  قارىغان ۋاختىڭئىزدا، بۇ   لوگىكىغا  تامامەن ئۇيغۇن كەلمەيدۇ.بۇنىڭدا ئالدى بىلەن ساۋساۋ،سۇنچۇئەنلەرنىڭ كەشپىيات مىسىلىسىگە ئېتىۋار بېرىشىمىزگە توغرا كېلىدۇ.ئەلۋەتتە   تەبىى پەن ساھاسىدە بولسا  ئۇنداق قىلىشقا تېخىمۇ بولمايدۇ ،مەسىلەن،                                                                                                                                                 ‹1›ئېلىكتىر چىراق،فاتىفون ،ئاكىمىلىياتور،كىنو.... قاتارلىق 1000دىن ئارتۇق كەشپىياتنى ئامىرىكىلىق ئېدىسون ۋە ئۇنىڭ ياردەمچىلىرى بىللە دىگۇدەك كەشپ قىلغان. ئامىرىكىلىق  فرانكىلىن بولسا چاقماقنى بايقىغان ئادەم،لېكىن  فرانكىلىننىڭ  ئەدىبى ئوبىرازىنى  گەۋدىلەندۇرۇش ئۇچۇن،بۇ 1000دىن ئارتۇق كەشپىياتنى  فرانكىلىن كەشىپ قىلغان دىسەك، بۇ ئېدىسون ئۇچۇن ئادالەتسىزلىك بولىدۇ،قانۇنمۇ يول قويمايدۇ. لېكىن كىلاسسىك  فىزىكىنىڭ تارىخىدىن قارايدىغان بولساق،  نيوتوننىڭ ئەدىبى ئوبىرازىنى ياخشىلاش ئۇچۇن‹ ئالەملىك تارتىشىش كۇچى قانۇنى›نىڭ كەشپ قىلىنىش ھوقوقى  لېيئېن،گوك ۋە خالىيلارنىڭ  قولىدىن  نيوتوننىڭ قولىغا ئېلىپ بەرگەن،بىزنىڭ دەرسلىك كىتاپلارغا بۇرۇن بۇ كىشىلەرنىڭ ئىسمى يوق ئىدى .                                                         ‹2›نيوتون ئەينى ۋاقىتتا  ھاۋادىن ئېغىر جىسىملارنىڭ ئاسماندا ئۇچالمايدىغانلىغىنى ئۇز قانۇنلىرىنىڭ ئىسپاتلايدىغانلىغىنى ئوتتۇرغا قويغان، يەنى   سۇننى ھەمرا،باشقۇرۇلىدىغان بومبا،ئاۋازدىن تېز ئۇچۇش ...  قاتارلىقلارنىڭ  ھەممىسىنى نيوتون تەسەۋۇرغا سىغدۇرالمىغان،بۇنى 1908يىلدىن كېيىن دوكتۇر  ۋون كارمان ئۇتتۇرغا قويغان ،  بۇنىمۇ نيوتوننىڭ چوقۇنغۇچىلىرى ۋون كارماننىڭ قولىدىن نيوتونغا ئېلىپ بەرگەن، ھەم بۇ ئۇسۇل ئارقىلىق پۇتكۇل ئىنسانىيەتنى تەربىيەلەش مەخسىدىگە يەتمەكچى بولغان.سىزنىڭچە بۇ ئۇسۇل ئۇنۇملۇك بولدى دىسەك،ئۇزىمىزنىڭ ئالدانغانلىغىمىزنى يۇشۇرغۇنىمىز بولىدۇ،يەنى كۇرسىمۇ كۇرمەسكە سېلىش دەپمۇ قويىمىز .                                                                                                                                                  ‹3›نيوتوننىڭ 2-قانۇنى ئۇنىڭ 1-قانۇنىنى لوگىكا جەھەتتىن ئىنكار قىلىدۇ. يەنە كېلىپ ئۇنىڭ 1-قانۇنى ئادەم ۋە ھايۋاناتلارنى سىرتقى كۇچنىڭ تەسىرىدە ھەرىكەت قىلىدىغان جانسىز جىسىملار بىلەن ئوىشاش دەپ قارايدۇ.بۇ ئۇنىڭ ئۇز قانۇنلىرىنى چۇشەنمەيدىغانلىغىنى كۇرسۇتۇدۇ.بۇنى قانداق چۇشەندۇرۇمىز؟ ھازىرقى كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتى بۇرۇنقى رىمنىڭ دىننى سوتى بولمىغانلىغى ئۇچۇن ،بۇلاردىن ئەنسىرەپ،يۇرەكلىك پىكىر قىلالماسلىغىمىزنى قانداق چۇشۇنۇش كېرەك.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                网址: china.iop.org, iopscience.iop.org بۇ ئادىرىسنى ئەنگىلىيە فىزىكا جەمىيىتى ئوتكەن يىلى بىزگە ئەۋەتكەن  بولۇپ،پىكىر ئەركىنلىگى بولغانلىغى ئۇچۇن ياخشى سۇپەتلىك ماقالىلار بولسا ،ئېلان قىلىدىغانلىغى ھەققىدىكى سەمىمى كوڭلى ئىدى،لېكىن نيوتوننىڭ خاتالىغى ھەققىدىكى ماقالىنى ئۇلارغا ئەۋەتكەندىن كېيىن ،24سائەت ئىچىدى سىلىققىنە  ئىنكاس قايتۇرۇپ،‹بۇ ماقالىنى بىز ئېلان قىلساق مۇۋاپىق بولمايدۇ › دىدى.ماقالە خاتا بولۇپ قاپتۇ دىمىدى،سىز بۇنىڭدىن نىمىنى چۇشۇنىسىز؟بۇنى رىياللىقتىن ئۇزىنى قاچۇرۇش دەيمىزمۇ قانداق؟                                                                                                                                  {1}  نيوتون قانۇنلىرى كىلاسسىك فىزىكىنىڭ ئاساسى دەپ قارىلىدۇ،ئەمىليەتتە بولسا نيوتوننىڭ بىرىنچى قانۇنى ‹بارلىق جىسىملار سىرتقى كۇچنىڭ تەسىرىگە ئۇچۇرىمايدىكەن  ھامان ئۇزىنىڭ تۇز سىزىقلىق تەكشى ھەرىكەت ھالىتىنى ياكى تىنىچ ھالىتىنى ساخلايدۇ›قانۇنى بىلەن‹جىسىمنىڭ جىسىمغا بولغان تەسىرى كۇچ دىيىلىدۇ›دىگەن ئۇقۇم بىر-بىرىگە زىت كېلىدۇ.   مەسىلەن:ئادەم بىر ساندۇقنى ئىتتىرگەن بولسا ،بۇ ئادەمدىن ئىبارەت بىر جىسىمنىڭ    ساندۇقتىن ئىبارەت يەنە بىر جىسىمغا كۇچ ئارقىلىق تەسىر بەرگەنلىىنى كۇرسۇتۇدۇ،دىمەك  كۇچنىڭ ئاساسى ئۇقۇمىدا ئادەم بىلەن ساندۇق ئوخشاشلا جىسىم،  ئادەتتىكى لوگىكىدا ئادەمنىڭ ھەرىكەت قىلىشى ئۇچۇن  ساندۇققا تەسىر قىلغانغا ئوخشاش سىرتقى كۇچ زۇرۇر بولمايدۇ.يەنى ئادەمنىڭ ھەرىكىتى ‹ئىچكى ئامىلنىڭ ئاساسلىق،سىرتقى ئامىلنىڭ قوشۇمچە رول ئوينىشى› نەتىجىسىدە بولىدۇ،سىرتقى ئامىل دىگەندە،بۇشۇ ئادەمگە بېرىلگەن بۇيرۇق.لېكىن نيوتوننىڭ  ئىنىرىتسىيە قانۇنىدا بارلىق جىسىملار{ئاساسى زەرىچىلەر،ئادەم ۋە ھايۋاناتلارنىمۇ ئۈز ئىچىگە ئالىدۇ،ھەركەت قىلىشى ئۇچۇن سىرتقى كۇچ زۇرۇز بولىدۇ} دىيىلىدۇ،نيوتون ئىدىيالىزىمچى پەيلاسوپ،ئىدىيالىزىمنىڭ پىرىنسىپى‹روخ بىرلەمچى،ماددا ئىكىلەمچى›بولۇپ،تەڭرى بۇ ئالەمنى ياراتقان،بۇنداق بولغاندا ، نيوتون بۇ يەردە تەڭرىدىكى ئاڭنى،روخنى ئېتىراپ قىلىدۇ،ئىنساندا ئاڭ بار ئىكەنلىگىنى  ئېتىراپ قىلمايدۇ. ئادەم ۋە ئىنسانلاردىن ئىبارەت بۇ  ئىككى جىسىم ئىنىرىتسىيە قانۇنىنى  تامامەن ئىنكار قىلىدۇ.يەنى فىزىكىدىكى كۇچ ئۇقۇمى بىلەن نيوتوننىڭ بىرىنچى قانۇنى بىر-بىرىنى ئىنكار قىلىدۇ. خوش،بۇلارنىڭ قايسىسى توغرا،بۇلارنى قانداق كېلىشتۇرگىلى بولىدۇ.بۇ نيوتوننىڭ ئۇز قانۇنىنى چۇشەنمەيدىغانلىغىنىڭ 1-ئىسپاتى.                                                                         {2}ئىنىرىتسىيە قانۇنى بىلەن نيوتون 2-قانۇنى بىر -بىرىنى يەنە  ئىنكار قىلىدۇ.مەسلەن نيوتون 2-قانۇنىدا‹ جىسىمنىڭ تېزلىنىشى شۇ جىسىم ئۇچۇرىغان سىرتقى كۇچلەرنىڭ يىغىندىسىغا ئوڭ تاناسىپ ،شۇ جىسىمنىڭ ماسسىسىغا تەتۇر تاناسىپ بولىدۇ›دىيىلىدۇ. دۇنيادىكى بارلىق  يېنىك ئاتلىتكا مۇسابىقىسىنى ئالايلى ،  ماھىرلارنىڭ  يۇگۇرەش سۇرئىتىنىڭ تېزلىنىشى‹ غەيرەت قىل  ›دىگەن سۇزنىڭ تۇرۇتكىسىدە ئەمەس،بەلكى ماھىرلارنىڭ ئەمىلى كۇچىدىن كەلگەن بولىدۇ،چونكى تاماشىبىنلار ماھىرلارنىڭ ھەممىسىگە مەدەت بىرىدۇ. بۇ قوشۇمچە رول ئوينايدۇ،ئۇنىڭ ھەركىتىنىڭ تېزلىنىشى نيوتوننىڭ قانۇنى بىلەن چۇشەندۇرۇلسە ،نەتىجە ئالغۇچى ماھىر  ئۈزىنىڭ ئەمىلى كۇچىگە تايىنىپ ئەمەس، بەلكى باشقىلارنىڭ كۇچىدىن يەنى{ سىرتقى كۇچتىن} پايدىلىنىپ تېزلىنىش ئالغان بولىدۇ  ،بۇنىڭدا مۇكاپاتنى باشقىلار ئېلىشى كېرەك.نيوتون ۋە نيوتون قانۇنىنى قوللۇغۇچىلار بۇ نوختىلارنى چۇشەندۇرلمەيدۇ .يەنە بىر نوختا ،بىر يايلاقتا شىر بىر بۇغىنى  قوغلاپ كېتىۋاتقان بولسۇن دەيلى،بۇلارنىڭ ئىككىسىلا ھەركىتىدە تېزلىنىش ئالىدۇ،بۇنىڭدا  شىرنىڭ ئۇزۇقلۇق تېپىش ئۇچۇن،بۇغىنىڭ بولسا ھايات قېلىش ئۇچۇن ھەر ئىككىسىلا ھەركەتتە تېزلىنىش ئالىدۇ.  بۇنى سىرتقى كۇچ تەسىرىدە تېزلىنىش ئالغان دىسەك تامامەن خاتا بولىدۇ.چۇنكى ئۇلارنىڭ تېزلىنىشى ئۇز بەدەن ساپاسىنى ئاساس قىلغان بولىدۇ.  نيوتون بىرىنچى قانۇندا‹ ئادەم سىرتقى كۇچ بولمىسا ھەرىكەت قىلمايدۇ ›دەيدۇ،2-قانۇندا‹ ئادەم تېزلىگىنى ئاشۇرۇش ئۇچۇن يەنە سىرتقى كۇچ بولمىسا بولمايدۇ ›دەيدۇ.ئۇنداقتا تېزلىنىش ئېلىشتىن بۇرۇنقى ھەرىكەت نەدىن كەلگەن؟،قايسى كۇچنىڭ تەسىرىدىن بولغان،ھەممە تەنھەركەتچى ئوخشاش سىرتقى كۇچنىڭ تەسىرىدە ھەرىكەت قىلسا نىمە ئۇچۇن ئۇلارنىڭ  يۇگۇرەشتىن ئالغان نەتىجىسى ئوخشاش بولمايدۇ؟    بۇنىڭ سەۋەبى نىمە ؟ جانلىق بىلەن جانسىز نيوتون قانۇنلىرىدا پەرقلەندۇرۇلمىگەن.ئومومەن نىيوتون ئۈز قانۇنلىرىدىكى ئاساسى لوگىكىنىڭ خاتا ئىكەنلىگىنى بايقىيالماي قالغان.مانا  بۇ بىز 300يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىتتىن بۇيان  ۋارىسلىق قىلىۋاتقان نيوتون قانۇنلىرى.                                                                                                             ‹3›نيوتوننىڭ 3-قانۇنى‹تەسىر كۇچ بىلەن ئەكس تەسىر كۇچنىڭ مىختارى تەڭ،يۇنۇلۇشى قارمۇ-قارشى بولىدۇ› بىلەن‹جىسىمنىڭ  جىسىمغا بولغان تەسىرى كۇچ ›دىيىلىدۇ ئۇقۇمى بىر-بىرىنى تۇلۇقلايدۇ،بۇنىڭدا تەسىر كۇچ بەرگۇچىمۇ جىسىم،تەسىر كۇچنى قۇبۇل قىلغۇچىمۇ جىسىم،زەيتۇن توپ مۇسابىقىسىنى كۇز ئالدىمىزغا كەلتۇرسەك،بۇنى چۇشەنگىلى بولىدۇ.چېلىشچىلارنىڭ دۇنيايىۋى مۇسابىقىسىنى كۇز ئالدىمىزغا كەلتۇرسەكمۇ بۇنى يەنە چۇشەنگىلى بولىدۇ.بۇلاردا بەزى پايدىسىز مەيداندا تۇرغان،ئۇتتۇرۇپ قويغان تەنھەركەتچىلەرمۇ روھى ھالەتنى تەڭشىگەندىن كېيىن يەنىلا قارشى تەرەپنى ئۇتالايدۇ. بۇ ئەمىليەتتە ئاڭنىڭ مەخسۇلى،نيوتون قانۇنلىرىدا ئاڭ مەۋجۇت ئەمەس.                                                                                                                                       ‹4› كىلاسسىك فىزىكىنىڭ تارىخىدىن قارايدىغان بولساق، نيوتوندىن كېيىنكى  فىزىكلار،يازغۇچىلار ،مائارىپچىلار،پەننى ئوموملاشتۇرغۇچىلار بولۇپ،بۇلار ئالدى بىلەن نيوتون قانۇنلىرىنىڭ بىر-بىرىگە زىت ئىكەنلىگىنى تۇنۇپ يەتمىگەن يەكى بۇ مەسىلىدىن ۆزىنى قاچۇرغان،نيوتوننىڭ ۆزىنى تەڭرىدىن ئۇستۇن ئورۇنغا قويۇپ تەڭرىنى چاقىرىپ،ۆزىنىڭ ‹مىخانىك  سائەت ›قارىشىنى قوللاشقا ياردەم قىلدۇرغانلىغىنى خىرىستىئان دىنىنىڭ مەيدانىدا تۇرۇپ ئويلۇشۇپ كۇرمىگەن.مۇشۇ ئىككى نوختىلا نيوتوننىڭ ئىنسان ئىكەنلىگىنى ،ئۇنىڭمۇ خاتالىشىدىغانلىغىنى ئىسپاتلاپ تۇرۇدۇ.لېكىن نيوتوننىڭ چوقۇنغۇچىلىرى بولغان بىزلەر  نيوتوننىڭ بۇ خاتالىقلىرىنى بىلمىگەندەك قىلىمىز.  بىزنىڭ تۇتقان يولىمىز دۇلىتىمىزنىڭ فېوداللىق تۇزىمىدىكى ئاشۇ تالىپلار،قەلەمكەشلەر ۋە جۇگېلىئاڭنى پايدىلىنىش ئوبىكتى قىلغان ھۇكۇمران پادىشاھلارنىڭ تۇتقان يولى بىلەن ئوخشۇشۇپ كېتىدۇ،بۇلار 1700يىلدىن بۇيان جۇگېلىئاڭنى قانداق چوقۇنۇش ئوبىكتى قىلغان بولسا،  بىزمۇ نيوتوننى شۇنداق چوقۇنۇش ئوبىكتى قىلدۇق. يەنى نيوتونغىمۇ  خۇددى جۇگېلىئاڭغا  ئوخشاش  مۇئامىلە قىلىپ ،باشقىلارنىڭ  كەشپىيات ھوقوقىنى  نيوتونغا ئېلىپ بېرىش  ئارقىلىق نيوتوننىڭ ئوبىرازىنى ئىلاھلاشتۇردۇق.  مەسىلەن‹ تەرمىلەر › ژورنىلىنىڭ 2008-11سانىدا ئېلان قىلىنغان{ۋون كارماننىڭ ئوقۇتقۇچىسى}ناملىق ماقالىدە بايان قىلىنىشىچە، 1908يىللار ئەتىراپىدا دوكتۇر  ۋون كارمان‹  ئۇزستازىم ›دەپ قارىغان  فېرماننىڭ دىيىشىچە ،نيوتون ئۇز قانۇنلىرى ئارقىلىق ھاۋادىن ئېغىر بولغان جىسىملارنىڭ ھاۋادا ئۇچالمايدىغانلىغىنى  ئىسپاتلىغانلىغىنى ئېيتقان،بۇنداق بولغاندا ئاسماندا ئۇچالايدىغان بارلىق ئايرۇپىلان ،سۇننى ھەمرا،باشقۇرۇلىدىغان بومبا،ئاۋازدىن تېز ئۇچۇش...قاتارلىقلارنىڭ   كەشىپ قىلىنىشى بىلەن  نيوتوننىڭ ئۇزىنىڭ قارىسىشدا ،نيوتون قانۇنلىرىنىڭ مۇناسىۋىتى بولمىغان بولىدۇ.چۇنكى نيوتون بۇنى ئېنىق قىلىپ ئوتتۇرغا قۇيغان. لېكىن  ئەنگىلىيەنىڭ باشقا دۇلەتلەرنىڭ ئەدىبىيات ساھاسىدىكى قەلەمكەشلىرى بولسا ،  بۇ نيوتوننىڭ بۇ  قانۇنيەتنى چۇشەنمىگەن.بۇنىڭ بىلەن ۋون كارمان ۋە ئۇنىڭ فىزىكا ۋە  دىنامىكا ساھاسىدىدىكى نەتىجىلىرىنىڭ ھەممىسىنى ۋون كارماندىن نيوتونغا ئېلىپ بەرگەن،   نيوتون بىلەن ۋون كارمان بىر دەۋىرنىڭ ئادەملىرى بولمىغانلىغى ئۇچۇن ئۇلارنى يۇزلەشتۇرگىلى بولمايدۇ.نيوتوننى ماختاش ئۇچۇن تۇقۇلغان ھىكايىلەرمۇ ئەدىبىياتنىڭ ئوبىراز يارىتىش لوگىكىسىغا ماس كېلىدۇ.مەسىلەن،1969-يىلى ‹ئاپوللو  11›ئاي شارىغا چىققاندا ،بىر مۇخبىر ‹سىلەر ئاي شارىغا چىقىشتا ئېينىشتىيىننىڭ نىسپىلىك نەزىريەسىدىن پايدىلاندىڭلارمۇ ›دەپ سورالغان سۇئالغا، ئاي شارىغا چىققۇچى‹ئامىستېردام بولۇشى ئېھتىمالغا يېقىن›:‹بىز بۇنىڭدا نيوتون قانۇنلىرىدىنلا پايدىلاندۇق،ئېينىشتىيىنغا ھاجىتىمىز چۇشمىدى› دەپ جاۋاپ بەرگەن،بۇ يەردە ۋون كارمان تىلغا ئېلىنمىغان.دىمەك ئاي شارىغا چىقىش بىلەن ۋون كارماننىڭ مۇناسىۋىتى بۇ مىسالدا ئېتىراپ قىلىنمىغان ،بۇ سۇزنى پۇتۇن دۇنيا 43يىل بۇرۇن ئاڭلىغان. مۇشۇ سۇزنىڭ مەنىسىدىنلا كۇرۇۋالغىلى بولىدىكى ، بۇ ۋون كارمان ئۇچۇن ئادالەتسىزلىك بولىدۇ.                                                                                                                                 {5}  نيوتون {تەبىئەت پەلسەپەسىنىڭ ماتېماتىكىلىق پىرىنسىپلىرى}دىگەن كىتاۋىنىڭ ئىككىنچى نەشىرىدە ، ئەسكەرتىش بېرىپ ، ‹ئالەملىك تارتىشىش كۇچى قانۇنى›نى،نيوتون ، خالىي،لېيئېن،گوك  قاتارلىق تۇت كىشىنىڭ مۇستەقىل   بايقىغانلىغىنى ئەسكەرتكەن بولسىمۇ ، بۇنىڭدى كېيىنكى300يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىتتا،  يازغۇچىلار بۇلارنىڭ ھەممىسىنى نيوتوننىڭ تۇھپىسى دەپ قارىغان، بۇ بىز ئۇگەنگگن دەرسلىكلەردا تۇلۇق ئەكىس ئېتىدۇ.يەنى ئالمىنىڭ نيوتوننىڭ بېششىغا چۇشكەنلىگىنى ‹ئەمىليەتە نيوتوننىڭ ھويلىسىدىكى ئالما   نيوتوننىڭ يېنىغا چۇشكەن،بۇنىڭغا نيوتون ۋە ئۇنىڭ دوستى بولۇپ،ئىككى ئادەم گۇۋالىق بېرەلەيدۇ›،لېكىن لېيئېن،خوك ۋە خالېيلارنىڭ بېششىغا ياكى يېنىغا ئالمىنىڭ چۇشكەنلىگى ھەققىدە ماتىريال يوق.ئۇلارنىڭ قانداق ئەھۋال ئاستىدا بۇ قانۇننى بايقىغانلىغىمۇ تىلغا ئېلىنمىغان. نيوتوننىڭ چوقۇنغۇچىلىرى  بۇ توھپىلەرنىڭ ھەممىسىنى نيوتونغا  مۇجەسسەملەشتۇرگەن، بۇ ماقالە فاڭ جوزىنىڭ {ئېينىشتىيىن تەڭرىگە ئىشىنەمدۇ؟}دىگەن كىتاۋىنىڭ  25-بېتىدە ئۇچۇرايدۇ،گۇئاڭشى پەن-تېخنىكا نەشىرياتى2009-8-1نەشىرى. ئېدىسون كەشپ قىلغان 1000دىن ئارتۇق كەشپىياتنى فرانكىلىن كەشپ قىلغان دىسەك،قانۇنغا، ئەخلاققا خىلاپ بولىدۇ،لېكىن ‹ئالەملىك تارتىشىش كۇچى قانۇنى›نى 4ئادەم كەشىپ قىلغان تۇرسا،بۇنى بىرلا نيوتون كەشپ قىلغان دىسە ،بۇ ئاشۇ 300يىلدىن كۇپەرەك ۋاقىتتا،قانۇنغا ،ئەخلاققا قانداق ئۇيغۇن بولغان بولىدۇ؟                                                                                                                                                         ‹6›   نيوتوننىڭ ئۇزىنى تەڭرىدىنمۇ ئۇستۇن ئۇرۇنغا  قويغانلىغىنىڭ ئىسپاتى ،ئۇنىڭ  تەڭرىنى چاقىرغانلىغى بولۇپ،   {ئۇچار تەخسە تەتقىقاتى}ژورنىلىىڭ 2002يىلى 6-ئايدىكى سانىدا‹چۇشۇنۇش تەس بولغان ھالقا›دا مۇنداق بىر ئابزاس بار  :{كىلاسسىك فىزىكىنىڭ  ئاساسىنى سالغۇچى نيۇتون بۇلۇپ ،ئۇنىڭ دۇنيا قارىشى مېخانىك ئىدى.ئۇ ئەينى چاغدا پۇتۇن ئالەمنى غايەت زور مېخانىك سائەتكە ئوخشاتقان بولۇپ ،بۇ سائەتنىڭ ھەممە يەرلىرى ناھايىتى ئىنچىكە ئورۇنلاشتۇرۇلغان ،بۇ سائەت تەڭرىنىڭ رولىنى  تامامەن يوققا چىقارغان بولۇپ ،نيۇتوننىڭ نەزىرىيەسى شۇ چاغدا ھۆكۈمران ئورۇندا تۇرۇپ كەلگەن ئىلاھشۇناسلىق ئىلىمىگە ناھايىتى زۆرۈر زەربە بولغان.لېكىن  نيوتون بۇ سائەتنىڭ تېخى ھەركەت قىلمىغانلىغىنى،بۇنى ھەرىكەتلەندۈرۈش ئۈچۈن‹ بىرىنچى تەسىر كۈچ›نىڭ كەم ئىكەنلىگىنى سەزگەن.شۇنىڭ بىلەن ئامالسىز،سىرتقى كۈچ‹تەڭرى›نى چاقىرىپ كەلگەن،بىراق  سىرتقى كۈچ بۇ سائەتنى ھەركەتلەندۇرۇپ بولغاندىن كېيىن نيۇتون بۇ سىرتقى كۈچنى  دۇنيانىڭ ئىشلىرىغا ئارىلاشتۇرمىغان.بۇنىڭدىن كېيىنكى ئىشلارنى بولسا نيۇتون ھەركەت قانۇنلىرى چۇشەندۇرگەن،.....،}."  مانا بۇ 320يىل بۇرۇن نيۇتون دەۋرىدىكى نيۇتون ھەرىكەت قانۇنلىرىنىڭ مەيدانغا كېلىشىنىڭ ھەقىقى ئارقا كۇرۇنۇشى .بۇنىڭدا بىزگە مۇنداق بىرقانچە سۇئال تۇغۇلىدۇ.                                                 {1} نيۇتون ئەينى چاغدا قانداق ئۇسۇل ئارقىلىق تەڭرى بىلەن ئالاقە قىلغان؟تەڭرىنى نەگە چاقىرىپ كەلگەن؟نىمە سەۋەپتىن تەڭرىنى يەنە ئۇزىتىپ قويغان؟ئەجىبا ئەيسا پەيغەمبەر كىرىسقا مىخلانغاندا تەڭرىنى چاقىرىش ئېسىگە كەلمىگەندىمۇ؟ ئىراقنىڭ بۇرۇنقى زۇڭتۇڭى سادام ھۇسەييىن  ۋە لىۋىيە زوڭتوڭى كازافېي ئەڭ قىيىن ئەھۋالدا قالغاندا ،تەڭرىنى چاقىرىپ كېلىش ئېسىگە كەلمىگەندىمۇ؟ تارىخى ماتىريالىزىملىق مەيداندا تۇرۇپ قارىغاندا دۇنيادا پەقەت ماددا بىلەن ماددىنىڭ تەرەقىياتىدىن كېيىن پەيدا بولغان ئاڭلا بار،تەڭرى مەۋجۇت ئەمەس ،بۇنداق ئەھۋالدا نيوتون قايسى تەڭرىنى چاقىرىدۇ؟ ئەلۋەتتە،بۇ مەسىلىدە كىشىلەر،‹نيوتون دەۋرىدىكى ئىلىم-پەننىڭ تەرەقىيات سەۋىيەسىدە تەڭرى بار ئىدى› دەپ چۇشەندۇرۇدۇ،بۇ مەسىلىگىمۇ يەنە جاۋاپ بار،يەنى، نيۇتوندىن بۇرۇن قۇياش سىستېمىسى ھەرىكەت قىلامتى ياكى قىلمامتى ؟جاۋابى: ئەلۋەتتە ھەرىكەت  قىلاتتى،بۇنى نيۇتوندىن باشقا ئالىملار ۋە ئادەتتىكى كىشىلەر بىلەمتى ياكى بىلمەمتى؟جاۋابى: ئەلۋەتتە بىلەتتى .نيۇتون ياشىغان دەۋىردە ئەنگىلىيەدە تۆت پەسىل بارمۇ -يوق؟  جاۋابى:ئەلۋەتتە بار،بىرىنچى ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچنى كىم چاقىرغان ؟ بۇنى ئەلۋەتتە نيوتون چاقىرغان.ئادەتتىكى كىچىك بالىلار بىلىدىغان،چاقىرىشنىڭ ھاجىتى بولمىغان تەڭرىنى چاقىرغاندىكىدەك  مەزمونلارنى تەڭرى ۋە نيوتوندەك دۇنيا ئورتاق ئېتىراپ قىلىدىغان ئالىمنىڭ  بىلمەسلىگىگە كىشىنىڭ ئەقلى يەتمەيدۇ.بىرنىڭ قارىشىمىزدا،‹تەڭرىچىلەرنىڭ قارىشىغا ئاساسلانغاندا،تەڭرى ھەقىقەتەن بار بولسا،تەڭرى ئالەمنىڭ ھەرىكەت قىلىۋاتقانلىغىنى بىلەتتى،شۇنىڭ ئۇچۇن ئۇنىڭ كېلىشىنىڭ زۇرۇريىتى يوق،شۇنىڭ ئۇچۇن تەڭرى نيوتوننىڭ چاقىرىشىغاا پەرۋا قىلمايدۇ،ئۇنداق بولسا،قۇياش سىستىمىسىنىڭ سىموۋىلى بولغان بۇ غوڭ سائەت قانداق ھەرىكەت قىلغان،بۇنىڭ جاۋابى بەك ئاددى،بۇنى نيوتون ھەرىكەتلەندۇرگەن بولىدۇ.                                                              ‹8›بىز  دۇنيا پەلسەپە بىرلەشمىسى‹  http://www.fisp.org/›نىڭ 119دىن ئارتۇق  دۆلەتكە   تارقالغان  ئاپاراتلىرىنىڭ تەتقىقات پىروگىراممىلىرىدىن شۇنى كۆردۈقكى ،ئۇلارنىڭ تەتقىقات تىمىلىرى ئىچىدە  ئېنگىلسنىڭ لوگىكىسى بولغان{ھەرىكەتنىڭ ئاساسى شەكىللىرى}ۋە ئۇنىڭ داۋامى بولغان{ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى }يوق بولۇپ،ماركسىزمنىڭ ماددا كاتۇگىرىيەسىگە ئائىت ھىچ بىر مەزمون يوق ،بۇ دەل دۇنيادا تاكى ھازىرغىچە بوش تۇرىۋاتقان بوشلۇق بولۇپ ،بۇ بوشلۇق پۈتكۈل ئىنسانىيەتنى  ھەم نيۇتوننىڭ قارىشىنى قۇللايدىغان قاراشقا ئىگە قىلدى،بۇندىن ئۇن نەچچە يىل بۇرۇن  جوڭگۇ ئىجتىمايى پەنلەر ئاكادىمىيىسى پەلسەپە تەتقىقات ئۇرنى‹ ماركسىزىمنىڭ  ماددا كاتوگىرىيەسى›نى تەتقىق قىلىدىغانلىغىنى،بۇنىڭ ماركىسىزىم ئۇچۇن ئىنتايىن زۇرۇر ئىكەنلىگىنى 70تىن ئارتۇق دۇلەتنىڭ پەيلاسوپ ۋە ئالىملىرى قاتناشقان يىغىندا ئۇتتۇرغا قويغان،بۇ ئىلىمى يىغىننىڭ مەزمونى‹جوڭگۇ ياشلىرى›گېزىتىنىڭ شۇ يىللاردىكى سانىدا ئېلان قىلىنغان،بىز شۇ ۋاقىتتا {ماددىنىڭ ئاساسى شەكىلىرى}نى تەتقىق قىلىپ خېلى نەتىجىلەرگە ئېرىشكەن بولۇپ، بۇ خەۋەرنى كۇرۇپلا بۇ ئەسەرنىڭ ئەينى چاغدىكى نۇسخىسىنى ئاپتونوم رايونلۇق نەشىريات ئىدارىسىدە  تىزىمغا ئالدۇرغان، شۇنىڭدىن كېيىنمۇ بۇ ئەسەر يەنە 2قېتىم چوڭ ئۇزگەرتىلىپ يەنە تىزىمغا ئالدۇردۇق،لېكىن ھازىرغىچە بۇ تەتقىقات تۇرىنى قويللايدىغان تۇرنى قولغا كەلتۇرەلمىدۇق.                                          ‹9›    ئەسلى گەپكە قايتىپ كەلسەك.  {-1تەھلىل} قۇياش سىستېمىسى زادى سائەتكە ئوخشامدۇ ياكى ئوخشىمامدۇ؟  ئىنجىلدا دىيىلىشىچە ،تەڭرى 4004يىلى 10-ئاينىڭ 23-كۇنى{ يەنى يەكشەنبە}  چۇشتىن بۇرۇن سائەت 10دا،  يەر شارىنى ۋە ئىنسانلارنى يارىتىپ بولغان بولۇپ،بىز ھازىر بۇ كۈننىڭ تەڭرىنىڭ ئالەمنى ياراتقان ئەڭ ئاخىرقى كۈنىمۇ ياكى ئەڭ دەسلەپكى  كۈنىمۇ بۇنى بىلەلمەيمىز. لېكىن نيۇتوننىڭ غايەت زور مېخانىك سائەت نەزىرىيەسىگە ئاساسلانساق ،ئەڭ مۇكەممەل تەڭرىمۇ بۇ سائەتنى پۈتتۈرۈش ئۈچۈن 6كۈن ۋاقىت سەرپ  قىلغان، ئادەتتىكى لوگىكىغا ئاساسلانغاندا،  پەقەت مېخانىك سائەت پۈتكەندىن كېيىنلا ھەركەت قىلالايدۇ. كۆرۈشكە بولىدۇكى  بۇ يەردىكى  روشەن خاتالىق دەل {ئىنجىل}غا ئاساسلانغاندا ، تەڭرىنىڭ سائەت پۈتمەي تۇرۇپ ،ئۇنى ھەركەت قىلدۇرالىشىمۇ  مۇمكىن ئەمەسقۇ؟يەنە كېلىپ،ماددا پەيدا بولۇپ تاكى 6-كۇنىگىچە ئۇ قانداق مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇدۇ؟،بۇنىڭغا ھىچكىم جاۋاپ بەرمەيدۇ ياكى جاۋاپمۇ بىرەلمەيدۇ، دىمەك نيۇتوننىڭ مېخانىك   ھەركەت  نەزىرىيەسىدە ماددا پەيدا بولغان بىلەن تەخمىنەن  2320يىلغىچە ھەركەت قىلمايدۇ، پەقەت نيۇتون تەڭرىنى چاقىرىپ كەلگەندىن {توغراراق ئېيتقاندا ،نيۇتۇن تەڭرى بولغاندىن كېيىن}لا،بۇ سائەت ھەرىكەتكە كەلگەن.نيوتوننىڭ بۇ نەزىريەسىنى  ھازىرقى ئىلىم -پەن پاكىت جەھەتتىن  مۇتلەق ئىنكار قىلىدۇ.دىمەك غايەت زور مېخانىك سائەت نەزىرىيەسى پۇت دەسسەپ تۇرالمايدۇ.  يەنە  نيوتون تەڭرىنىڭ 4004-10-23كۇنى  ئالەمنى ياراتقانلىغىنى   پۈتۈن كۈچى بىلەن قوللايدۇ. لېكىن بۇ قوللاش نيوتون ھەرىكەت قانۇنلىرىنى تۇزگەندە شۇنداق بولغانمۇ ياكى نيوتون ئۇمۇرىنىڭ ئاخىرىدا خىرىستىئان دىنىغا كىرگەندە شۇنداق بولغانمۇ بۇنىڭدا يىللار يۇشۇرۇپ قېلىنغان، دىمەك بىز نيۇتوننىڭ ئۆز نەزىرىيەسىنىڭ ئاساسى لوگىكىسىنى تولۇق چۈشەنمەيدىغانلىغىنى ئىسپاتلايدۇ.                                                                                                                                                                                                                                                                                          ‹10› بىز پتولومىنىڭ ‹يەر مەركەز تەلىماتى›نىڭ 1100يىلدىن كۇپەرەك دەۋىر سۇرگەنلىگىنى،بۇ تەلىماتنىڭ دىننى جەمىيەت تەرىپىدىن پايدىلىنىپ كېتىلگەنلىگىنى ،  كوپىرنىكنىڭ بۇ نەزىريەنى ئاغدۇرۇپ تاشلايدىغان ، ‹قۇياش مەركەز تەلىماتى›نى ئوتتۇۇرغا قويۇپ، ناھايىتى چوڭ  بالاغا قالغانلىغىنى بۇ كىتاۋىنى نەشىر قىلغاندىمۇ ئۇمۇرىنىڭ ئەڭ ئاخىرقى بىرقانچە مىنوتقا بېرىپ قالغانلىغىنى ،كېيىن گالىلېينىڭ ‹قۇياش مەزكەز تەلىماتى}قوللاپ قويۇپ، قەدىمقى رىمنىڭ سوتى تەرىپىدىن سوتقا تارتىلغانلىغىنى ،‹يەر شارى قۇياشنى ئايلىنامدۇ ياكى قۇياش يەر شارىنى ئايلىنامدۇ›دىگەن مەسىلىگە ،گالىلېينى دۇمبالاش ئارقىلىق ‹قۇياش يەر شارىنى ئايلىنىدۇ›دەپ جاۋاپ بەرگۇزگەنلىگىنى  ، گالىلېيغا بېرىلگەن جازانىڭمۇ  1980يىللارد كەلگەندە  ئاندىن ئەمەلدىن قالغانلىغىنى ئۇقۇتقۇچىمىزدىن ئاڭلىغان،دەرسلىكلەردىن كۇرگەن. شۇنداقلا كوپىرنىك،گالىلېينىڭ دۇنياقارىشى توغرا دەپ   ھەممە ئوقۇغۇچى تاپشۇرۇق شەكلىدە  ماقالىمۇ يازغانلىغىمىز ئېسىمىزدە بولسا كېرەك.. بەلكىم پۇتۇن دۇنيادا نەچچە مىليون،نەچچە مىليارت ئۇقۇغۇچى شۇنداق قىلغان بولۇشى مۇمكىن،لېكىن نيوتوننىڭمۇ گالىلېيغا ئوخشاش ئاقىۋەتكە قالغانلىغىدىن ،كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتىنىڭمۇ قەدىمقى رىم سوتىغا ئوخشاش مەيداندا تۇرۇپ،نيوتونغا تەھدىت سالغانلىغىنى بايىقى توردىن  ئەمدى كۇرۇۋاتىمىز،دىمەك بۇمۇ بايا دىگەندەك،نيوتون ۋە كېمبىرىجنىڭ ئەدىبى  ئوبىرازىنى ياخشىلاش ئۇچۇن بۇ ماتىرياللارنىڭمۇ  قەستەن گېزىت يۇزىگە چىقارمىغانلىغىنى  تەسەۋۇر قىلىشقا بولىدۇ. خوش ،ئۇنداق بولسا  دۇنيا  ئىلىم -پەن تارىخىدا ئەڭ يۇقۇرى نوپوزغا ئىگە دەپ قارىلىۋاتقان كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتى قايسى يىللاردا  تەبىى پەنگە دىننىڭ ھۇكۇمرانلىق قىلدۇرۇش ئالاھىدىلىگىدىن ۋاز كەچكەن؟، بۇ ئۇنىۋېرستېتمۇ ‹سۇنىڭ ئېقىشىغا ،تۇكنىڭ يېتىغا ›قاراپ ئىش كۇرۇپ،  ئىلىم-پەن ھەققىدىكى شۇئارلارنى قاچانلاردا توۋلىغان بولغىيىتتى؟يەنە كېلىپ نيوتون قانۇنلىرىنىڭ ئاساسى بولغان تەڭرى بۇ نيوتون قانۇنلىرىدا   يۇشۇرۇن ئەكەس ئېتىدۇ، بۇ قانۇنلاردىكى تەڭرى بولغان سىرتقى كۇچ بۇلار قاچان ئەمەلدىن قالدۇرلىدۇ؟جاۋابى ناھايىتى ئېنىق:  ماركىسىزىمنىڭ‹ماددىنىڭ ئۇزگۇرۇشى ۋە تەرەقى قىلىشى ئىچكى ئامىلنىڭ ئاساسلىق ،سىرتقى ئامىلنىڭ قوشۇمچى رول ئۇينۇشى نەتىجىسىدە بولىدۇ ›قارىشى بىلەن ئېنگلسنىڭ لوگىكىسىنىڭ داۋامى بولغان‹ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى› ئاساس قىلغان ‹ يېڭى نيوتون قانۇنلىرى› مەيغانغا كەلگەن بىلەن بۇنى قوللايدىغان ئادەم بەكلا ئاز.                                                                                                                                                                     ‹11›   1980-يىللارغا كەلگەندە ئۇيغۇن خەلقىنىڭ ئاتاقلىق يازغۇچىسى  زۇردۇن سابىر{ئانا يۇرت }رومانىنىڭ 189-بېتىدە ، نيوتوننىڭ ئوبىرازىنى مۇشۇ ئاساستا تېخىمۇ گەۋدىلەندۇرۇپ ،{نۇرى دائىم باشقىلارنىڭ ،نۇرى لومونوسوپ بولىدۇ،چوقۇم نيوتۇن بۇلۇپ فىزىكىنىڭ يېڭى بىر قانۇنىنى كەشپ قىلىدۇ،بۇ خىمىيە ئالىمى مېندېلېيىپنىڭ نەق  ئۈزى}دىگىندەك سۇزلىرنى ئاڭلاپ .ئۇزىنىڭ كەلگۇسىدە راستىنملا ئالىم بولىدىغانلىغىغا ئىشىنەتتى...}،مەرھۇم يازغۇچى زۇردۇن سابىر نۇرىنى نيوتونغا ئۇخشۇتۇش ئارقىلىق ئۇنىڭ ئوبىرازىنى گەۋدىلەندۇرمەكچى بولغان.لېكىن بۇ يازغۇچى زۇردۇن سابىرنىڭ  نيوتوننى توغرا قانۇن تۇزگەن دەپ قارايدىغانلىغىنى چۇشەندۇرۇدۇ ،يازغۇچىمىز  زۇردۇن سابىر ئالەمدىن ئوتتى،نيوتون ھەققىدىكى ئەمىلى ئەھۋاللارنىمۇ بىلىش ئىمكانىيىتى بولمىدى.                                                                 بۇ يەردىكى مويىم مەسىلە، مەيلى پەيلاسوپلار بولسۇن ياكى فىزىكلار بولسۇن،بۇ سائەتنى كىم ياسىغانلىغىنى،نىمە ئۇچۇن نيوتون تۇغۇلغىچە بۇ سائەت ھەركەت قىلمايدۇ دىگەن مەسىلىلەرگە جاۋاپ بېرىپ بېقىشنى ئويلاشمىغان؟ ئېنگىلسنىڭ لوگىكىسىغا ئاساسلانغاندا ،  سائەت ئورنىنىڭ1-ئورۇندىن يەنە بىر ئورۇن 2-ئورۇنغا يۇتكۇلىشى  مىخانىك ھەركەت ئىدى،بۇنىڭ  بىلەن سائەتنىڭ ۋاقىت ھىساپلاش ئۇچۇن مېڭىشى  تامامەن پەرقلىنىدىغان ھەرىكەت، يەنى مىخانىك ھەركەت دىگەن جىسىم ئورنىنىڭ ئۇزگۇرۇشىنى كۇرسۇتۇدۇ،بۇ سائەتنى ياساپ ئاندىن ئۇنى ھەرىكەتلەندۇرۇش بۇ ئىجتىمايى ھەركەت دائىرسىگە كىرىدۇ،مەسىلەن ،زاۋۇتتىن چىققان سائەتلەر سىناقتىن ئۇتۇپ بولغاندىن كېيىن ئۇنى ماڭغۇزمايدۇ،خىرىدار سىتىپ ئالغاندىن كېيىن ئاندىن ئۇنى ھەرىكەتلەندۇرۇدۇ،لېكىن ئۇ يەر شارى بىلەن بىللە ھەرىكەت قىلىۋېرىدۇ.ئەگەر تەڭرى سائەتكە ئوخشايدىغان ئالەمنى ھەرىكەتلەندۇرگەن،ئادەم سائەتنى ھەرىكەتلەندۇرگەن ئىش ئوخشاش بولسا ،ئادەم بىلەن تەڭرى بىر گەپ بولۇپ قالىدۇ.                                                                                                                ئىزاھات:‹1›ھاكىم غېنى‹شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش -قۇرۇلۇش بانكىسى شىنجاڭ شۇبىسى ئۇرۇمچى شەھەرلىك تارمىغىدىن ›،  ‹2›يالقۇن روزى{شىنجاڭ مائارىپ نەشىرياتى تەھرىر بولىمىدىن،دوتسىنىت›.                                                                          ‹3›ئادىل مەمەت‹شىنجاڭ فىداگوگىكا ئۇنىۋېرىستېتى سىياسەت ۋە قانۇن پەنلىرى ئىنىستىتوتى،  پەلسەپە پەنلىرى دوتسىنتى،ماگىستېر يىتەكچىسى›.                                                                                             ‹4›تۇردى ئۇمەر‹شىنجاڭ پەنلەر ئاكادىمىيىسى فىزىكا-خىمىيە تەتقىقات ئۇرنىدىن دوكتۇر،تەتقىقاتچى›                                                           ‹5›ئارزىگۇل قېيىم‹شىنجاڭ يىندولەن ئۇيغۇر دورىگەرلىگى شىركىتىدىن› پايدىلانغان ماتىرياللار:يالقۇن روزى‹تەكلىماكاندىكى ئالتون كولدۇرماما›،شىنجاڭ خەلق نەشىرياتى،1999-يىل 12-ئاي 1-بېسىلىشى. {2}‹ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ مەشھۇر ئالىملار› خەنزۇچە 89-بەت.                                                                  {3} .ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ مەشھۇر ئالىملار› 78-79-بەتلەر،مۇشۇ كىتاپ 74-بەت.{100مەشھۇر شەخس-ئۇيغۇرچە 336-بەت.                     ‹4›دالى كارنىگنىڭ بارلىق  كىتاپلىرى.                                                                                             5‹›‹كەڭ دائىردىكى ›ۋە ‹تار  مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›-‹ئېينىشتىيىن›  تور بېكىتى .                                         ‹6›‹يۇقۇملۇق كىسەللىكلەر رىتسىپلىرى› شىنجاڭ نېفىت دوختۇرىانىسى ئەخمەت  مەمەت ‹شىنجاڭ پەن -تېخنىكا سەھىيە نەشىرياتى2000-يىلى نەشىرى。                                                                                                             7‹ېيجىڭ ئۇنۋېرستېتى  دوكتۇرلار ئىلمى ماقالىلەر توپلىمى›                                                                                         ‹ 8›بېيجىڭ ئىلمى مائارىپ كىنو سىتودىيەسى بىلەن  مەركىزى تېلۋىزىيە ئىستانسىسى 6-قانال بىرلىشىپ ئشلىگەن  ئىلمى تەربىيىۋى فىلىم‹ئالەم ۋە ئىنسانلار›.                                                                                                           {8}‹ۋاقىتنىڭ قىسقىچە تارىخى›،‹مىۋە قېپى ئىچىدىكى ئالەم › ئاپتورى  سىتىفون  خوك.                                                 ‹9›يىجوڭتىئەننىڭ  ‹ئۇچ پادىشاخلىق ›قا بەرگەن باھاسى-جەمى 52 قىسىم .                                                                ‹10›.ماركس ،ئېنگىلىس ،لېنىن ،ستالىن تاللانما ئەسەرلىرى 1،2،3،4توملار.                                                         ‹11›‹تەبىئەت دىيالىكتىكىسى›--ئېنگىلىس 1979-يىلى  مىللەتلەر نەشىرياتى يېڭى يېزىق نەشىرى                                               ‹12›  ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر - مەرھۇم يولۋاس راشىدىن -شىنجاڭ مائارىپ نەشىرياتى ئەدەبىيات فاكولتىتى 2002يىلى نەشىر قىلدۇرغان.                                                                                                                             ‹13›ئىنسانىيەتنىڭ تارىخى تەرەقىياتىغا تەسىر كۇرسەتكەن 100مەشھۇر شەخىس. ئاپتورى مېخائىل خارت -ئامىرىكا -تەرجىمە قىلغۇچىلار ئازات ئالماس ،تەلئەت ئىمىن ،رىشىت ئابدۇراخمان ،تىلەك ›.2000 -يىل شىنجاڭ خەلق نەشىرياتى.                                  ‹14›‹ئەڭ بۇرۇنقى 3 مىنوت› - سىتىۋىن  بوگىن {ئامرىكا›.                                                                        ‹15›-‹ماتىماتىكا -فىزىكا -خىمىيەدىن ئاممىباپ لىكسىيە›-ئاپتورى لىياڭ خېڭ ،مۇھەممەتجان نۇجۇۋۇللا ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان.--‹ماقالە داۋاملىق يېزىلىۋاتىدۇ،تورداشلارنى ساخلىتىپ قويمايلى دەپ بۇ ئاز-تۇلا چالا قالغان ماقالىنى تورغا يوللۇدۇق›

akimarzigul

	-------- Forwarding messages -------- From: "Professor Mingfang Lu" <iopscience@iop.org> Date: 2010-12-21 18:58:08 To: "akimbankaniyoton"<akimbankaniyoton@163.com> Subject: 英国物理学会出版社(IOPP)向您致以节日问候！ 无法阅读此邮件? 请通过浏览器查看. Image: representation of fractal cluster growth via diffusion and sticking of random-walk particles, taken from the article: 'The harmonic measure of diffusion-limited aggregates including rare events' D A Adams et al 2009 EPL 87 20001. Artistic interpretation by Frédérique Swist.   您好！ 在2011年新年即将到来之际，我们谨向您致以节日的问候，并感谢您作为作者、审稿人或编委成员对IOP期刊的支持！我们由衷的感谢您对IOP出版的60多种期刊的成功运作和不断发展做出的重要贡献. 在即将结束的2010年，IOPP共计收到来自全球作者的投稿34,066篇，其中接受和发表15,844篇，总平均接受率为46.5%.其中，中国大陆作者投稿6,871篇，接受1,507篇，平均接受率为22.0%. 中国大陆继续保持在IOP的第一投稿大国和发表论文的第三大国，仅次于美国（发表5,003篇）和德国（发表1,734篇）. 并且中国论文的水平在不断稳步提高. 在IOP发表论文最多的前10个国家依次为，美国（5,003篇），德国（1,734篇），中国大陆（1,507篇），英国（1,449篇），法国（1,105篇），日本（984篇），意大利（901篇），加拿大（642篇），西班牙（624篇）和韩国（617篇）. 我们邀请并欢迎您在2011年继续向IOPP期刊投稿发表高水平研究论文，您可以通过在线投稿，或通过电子邮件投稿到 mingfang.lu@iop.org. 再次向您致以衷心感谢并期待在2011年与您更加紧密的合作！ 吕铭方 英国物理学会北京代表处 首席代表/IOP中国区总编 博士, 教授, IOP Fellow 中国北京市海淀区中关村南三街8号A楼512房间 北京603信箱37号分箱 邮政编码 100190 电话: 010 82649679 手机: 139 1132 6927 传真: 010 82649678 电子邮件与投稿: mingfang.lu@iop.org, aiopchina@aphy.iphy.ac.cn 网址: china.iop.org, iopscience.iop.org

akimarzigul

	بۇ ئەنگىلىيە فىزىكا جەمىيىتى ئوتكەن يىلى ئەۋەتكەن يېڭى يىللىق خەت،بۇنىڭدا تېلىفونمۇ،خەت ساندۇغىمۇ بار،ماقالىنىڭ خەنزۇچىسىنىمۇ تورغا چىقىرىپ قويدۇق،تورداشلارنىڭ بۇ ئەنگىلىيە  فىزىكا جەمىيىتىنىڭ بېيجىڭدىكى ئىش بىجىرىش ئورنىغا تېلىفون قىلسىمۇ،قىسقا ئۇچۇر يوللۇسىمۇ ياكى ئېلىكتىرونلۇق پوچتا يوللانمىسىنى يوللۇسىمۇ بولىدۇ،تورداش ئوماق-لايلا خانقىز  ماقالىنى پەقەت بايدۇغا ياكى گوگۇلغا يوللاشنىلا دىگەن،بىز بۇنى 5يىل بۇرۇنلا دۇنيادىكى نوپوزلۇق ئۇرۇن دەپ قارالغان ئورۇنلارنىڭ ھەممىسىگە يوللۇغان،يەنە كېلىپ ھازىرغىچە يوللاپ كېلىۋاتىمىز،نەزىرىمىزنى دۇنياغا تىككەندىلا ئاندىن دۇنيا بىلەن بىزنىڭ ئارلىغىمىزنىڭ قانچىلىك پەرقلىك ئىكەنلىگىنى بىلگىلى بولىدۇ،بىزنىڭ قارىشىمىزدا ئۇيغۇر قېرىنداشلىرىمىزنىڭ سەۋىيەسىمۇ دۇنيانىڭ سەۋىيەسىدىن بەكلا ئارقىدا قالماپتۇ.

akimarzigul

	adilmamat@sina.com--بۇ ئادىل مەمەت مۇئەللىمنىڭ خەت ساندۇغى،"466124043@qq.com"<466124043@qq.com>;--بۇ يالقۇن روزى ئەپەندىمنىڭ خەت ساندۇغى،"turdiumar@hotmail.com"<turdiumar@hotmail.com>;بۇ فىزىكا دوكتۇرى تۇردى ئۇمەر ئەپەندىمنىڭ خەت ساندۇغى،akimbankaniyoton@163.com;-بۇ ھاكىم غېنىنىڭ خەت ساندۇغى،توردا قالدۇرۇش ئەپسىز بولغان سۇز ۋە مەسىلىلەرنى بۇ خەت ساندۇقلىرىغا يوللىسىڭئىزمۇ بۇلودۇ،قالغانلار  خەت ساندۇغىنى ھازىرچە ئاشكارىلاشقا قوشۇلمىدى،توغرا چۇشۇنەرسىزلار،رەخمەت.

akimarzigul

	adilmamat@sina.com--بۇ ئادىل مەمەت مۇئەللىمنىڭ خەت ساندۇغى،"466124043@qq.com"<466124043@qq.com>;--بۇ يالقۇن روزى ئەپەندىمنىڭ خەت ساندۇغى،"turdiumar@hotmail.com"<turdiumar@hotmail.com>;بۇ فىزىكا دوكتۇرى تۇردى ئۇمەر ئەپەندىمنىڭ خەت ساندۇغى،akimbankaniyoton@163.com;-بۇ ھاكىم غېنىنىڭ خەت ساندۇغى،توردا قالدۇرۇش ئەپسىز بولغان سۇز ۋە مەسىلىلەرنى بۇ خەت ساندۇقلىرىغا يوللىسىڭئىزمۇ بۇلودۇ،قالغانلار  خەت ساندۇغىنى ھازىرچە ئاشكارىلاشقا قوشۇلمىدى،توغرا چۇشۇنەرسىزلار،رەخمەت.

alxir103

	بۇ تېمىڭىزنى يېزىش ئۈچۈن قانچىلىك ۋاقتىڭىز ئىسراپ بولغاندۇ ؟

kaitmas

	مەن بۇلارنى تازا چۇشۇنۇپ كىتەلمىگىتەكمەن شۇ تولۇقلىما مەزمۇن (2012-2-8 03:36 PM): 1111

ilim-pen

	يەنە كونا مۇقامدا جۆيلۇش........ ساختا ئىلىم ئەھلىلىرى مىسرانىمدا كۆپۇيۇپ قالدى دېسە :qiray13

maraz

	:qiray143:qiray143:qiray143:qiray143