ئېينىشتىيىننىڭ ئىسپاتلىغىلى بولىدىغان لوگىكىلىق خاتالىغى ،ماقالىدىكى ئاساسى لوگىكىنى ئاغدۇرۇپ تاشلىغۇچىلارنى
www.xjmeifuda.comنىڭ باش لىدىرى مەردان قاۋۇز بىلەن
http://www.21food.cn/company/show-kingraisin.html نىڭ باش دىرىكتورى،{يېشىل ياقۇت}ماركىسىنىڭ قانۇنى ۋەكىلى ھەبىبۇل غۇجىئابدۇل ئەپەندىم بىلەن تۇرپان شەھەر يار يېزا ئۇدۇلىدىكى شەمشات دورا دۇكىنى9000 يۇئەن بىلەن مۇكاپاتلايدۇ.
يىتەكچىلەر:شىنجاڭ ھازىرقى زامان كەسپى تېخنىكا ئىنىستىتوتى مۇدىريەت رەئىسى،دوتسىنىت، غۇپۇر يۇنۇس، فىزىكا لىكتورى پەتەمخان مەڭنىك. {شىنجاڭ ئۇنۋېرستېتى ئىلمى ژورنىلى}نىڭ مۇئاۋىن باش تەھرىرى،دوتسىنىت ئابدۇروسول كىچىك ئاخۇن. ئاپتورلار 1 ،ھاكىم غېنى-تۇرپان ئايدىڭكۇل ، يالقۇن روزى ئاتۇش،ئادىل مەمەت{ پەيزىۋات }، تۇردى ئۇمەر كەلپىن،مەردان قاۋۇز ،ئارزىگۇل قېيىم توخسۇن ئاساسلىق مەزمونى؛ نىسپىلىك نەزىريەسى ئېلان قىلىنغاندا،بۇ نەزىريەنى يەنىمۇ ئىلگەرلەپ چۇشەندۇرۇدىغان كىتاپتىن 900پارچىدىن كۇپەرەگى نەشىر قىلىنغان بولۇپ‹دالى كارنىگنىڭ{ مەشھۇر شەخىسلەر} ناملىق كىتاۋى› ،ئېينىشتىيىننىڭ ئەينى ۋاقتدىكى سۇزىگە ئاساسلانغاندا،بۇ كىتاپلارنى يازغۇچىلار نىسپىلىك نەزىريەسىنى چۇشەنمىگەن،كىتاپنى قارىسىغا يازغان،پەقەت 10دىن 12.5كىچە ئادەم ئېينىشتىيىننىڭ بۇ نەزىريەسىنىڭ ھەقىقى مەنىسىنى چۇشۇنەلىگەن،بىز ھازىر ئېينىشتىيىننىڭ نەزىريەسىنى يەنە بىر قېتىم ئىنچىكە تەھلىل قىلىش ئارقىلىق ،ئېينىشتىيىننىڭ بۇ سۇزىلا ئەمىليەتكە ئۇيغۇن ئەمەس بولۇپ قالماستىن ،بەلكى ئېينىشتىيىننىڭ ئۇزىنىڭمۇ بۇ نەزىريەنى تۇلۇق چۇشەنمەيدىغانلىغىنى بايقىدۇق،ئەلۋەتتە ،بىزنىڭ بۇ يەردە كۇزدە تۇتۇۋاتقىنىمىز‹تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›بولۇپ،كەڭ مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسىنى كۇرسەتمەيدۇ،1905-يىلى ئېينىشتىيىن بېرلىن ئۇنىۋېرستېتىنىڭ ‹فىزىكا يىلنامىسى›ژورنىلىدا 5 پارچە ئىلمى ماقالە ئېلان قىلغان بولۇپ،بۇنىڭ‹نۇر ھەم دولقۇنلۇق،ھەم زەرىچىلىك خۇسۇسىيەتكە ئىگە نەزىريەسى› بىرى1921-يىلى نوبېل فىزىكا مۇكاپاتىغا ئېرىشكەن،كېيىنكى نۇرغۇن تەتقىقاتلار جەريانىدا ئېينىشتىيىن يازغان ئىلمى قاراشلارنى ئىسپاتلاشنىڭ مۇمكىن ئەمەسلىگىنى بايقالغان،بىزنىڭ بۇ ماقالە فىزىكا ئالىملىرى تەتقىق قىلىشقا تېخى ئۇلگۇرمىگەن قاراشلار بولۇپ،ماركىسىزىمنىڭ ئاساسى لوگىكىسى بولغان{بىرنىڭ ئىككىگە بۇللۇنىشى}نى فىزىكا ساھاسىگە ئېلىپ كىرگەندىن كېيىن چىققان نەتىجە.بۇنىڭدا كىشىلەر چۇشۇنۇش تەس بولغان مىسالارنى ئېلىشتىنمۇ ساخلاندۇق چۇنكى مەسىلە قانچە .ئاددى تىلدا چۇشەندۇرۇلسە شۇنچە ياخشى. {1}‹ تار دائىردىكى نىسپىلىك نەزىريەسى› نىڭ 1-مەزمونى بولغان‹ جىسىم نۇر تېزلىگىدە ھەرىكەت قىلغاندا ماكان قىسقىراپ ،زامان ئۇزىرايدۇ› پىرىنسىپى بىلەن ‹ جىسىملار ھەرىكەت تېزلىگىنىڭ ئېشىپ بېرىشى بىلەن جىسىمنىڭ ماسسىسى ئېشىپ بارىدۇ› نەزىريەسى بىر-بىرىنى ئىنكار قىلىدۇ. {2} ئېينىشتىيىن 1905-يىلى‹تار مەنىدىكى نىسپەلىك نەزىريەسى›دە ئوتتۇرغا قويغان بىر ئولچەملىك ماكان- ۋە بىر ئولچەملىك زامان قارىشىنى 1916-يىلى ئوتتۇرغا قويغان‹كەڭ مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى› تامامەن ئىنكار قىلغان، ،لېكىن بۇنىڭغا ئەسكارتىشمۇ بەرمىگەن،سىتىفون خوك بۇنىڭغا يەنە داۋاملىق ۋارىسلىق قىلغان. {3}ماسسا -ئېنىرگىيە فورمۇلىسى ‹E = mc2› دىن كۇرۇشكە بولۇدىكى،نيوتون بارلىق ماددا شەكىللىرىنى ماددىنىڭ مىخانىك شەكلىگە يىغىنچاقلىغان بولسا،ئېينىشتىيىن بارلىق ماددا شەكىللىرىنى ماددىنىڭ فىزىكىلىق ياكى خىمىيەلىك شەكلىگە يىغىنچاقلىغان. {4}-1905-يىلى ئېينىشتىيىن {تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}ئوتتۇرغا قويۇلغاندا ،ئالىملار خاتا ھالدا نيوتوننىڭ مۇتلەق ماكان -زامان قارىشى ئاغدۇرۇپ تاشلاندى دەپ قارىغان،لېكىن ئېينىشتىيىندىن كېيىن ئىسپاتلانغان قاراش مىكرو زەرىچىلەر دائىرسىدە بولۇپ،نيوتوننىڭ مۇتلەق ماكان-زامان قارىشى بىلەن مۇناسىۋىيى يوق.دىمەك نيوتوننىڭ مۇتلەق ماكان -زامان قارىشى تېخى تەل -تۇكۇس ئاغدۇرۇلۇپ كەتمىدى.
ھالقىلىق سۇزلەر ؛ نيوتون ، ئېينىشتىيىننىڭ ۋە سىتىفون خوكنىڭ ماددىنى مۇئەييەن بىرلا خىل شەكىلگە يىغىنچالاش لوگىكىسىدىكى ئوخشاشلىق ،بۇ ئىدىيالىزىمنىڭ تىپىك ئىپادىسى، ماركىسىزىمنىڭ {بىرنىڭ ئىككىگە بۇلۇنۇش پىرىنسىپى}نى دۇنيا بويىچە ئورتاق پىكىر قىلىش ئۇسۇلىغا ئۇزگەرتىشنىڭ زۇرۇرلىگى. بىزگە مەلۇم،فىزىكا ئىلىمى پۇتۇن دۇنيادىكى بارلىق ئوتتۇرا ۋە ئالى مەكتەپلەرنىڭ ئورتاق دەرسلىگى بولۇپ، ئۇنىڭ تارىخى ماركىسىزىمدىن كۇپ ئۇزۇن،يەنە كېلىپ بۇ جەرياندا ماركىسىزىمنىڭ {بىرنىڭ ئىككىگە بۇلۇنۇش}پىرىنسىپى دۇنيا فىزىكىسى بولۇپمۇ ھازىرقى زامان فىزىكىسى تەرىپىدىن قۇبۇل قىلىنمىغان بولغاچقا ، نيوتون قانۇنلىرى ۋە ئېينىشتىيىننىڭ ‹ تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›دىكى نۇرغۇن لوگىكىغا ئۇيغۇن بولمىغان قاراشلىرى دۇنيا فىزىكا ئالىملىرىنىڭ ھەقىقەتنى كۇرۇشىگە توسالغۇ بولغان .بۇلار تۇۋەندىكىدەك بىرقانچە خىل. ‹1› بىز ئادەتتە پەلسەپە كىتاپلىرىدا، تەبىى پەن بىلەن ئىجتىمايى پەندىكى ماددا ئۇقۇمىنى بىر خىل ئەمەس، دىگەن ئۇقۇمنى تەكرارلاپ تۇرىمىز. لېكىن بۇنى 1905يىلى ئېينىشتىيىن ئىنكار قىلغان،يەنى ئۇ {تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نى چۇشەندۇرۇش ئۇچۇن {قوش كېزەكلەر سەپسەتىسى}نى ئوتتۇرغا قويغاندا ،ئادەم ئولتۇرغان فوتون راكىتاسىنىڭ نۇر تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەتتە ھەركەت قىلغاندا ، راكىتا ئىچىدىكى جانلىقلارنىڭ ئۇمۇرىنىڭ ئادەتتىكىدىن ئۇزۇن بولىدىغانلىغىنى ئوتتۇرغا قويغان، ،مانا بۇ دۇلىتىمىزدىكى تۇنجى پادىشاھ چىنشىخۇئاڭدىن باشلاپ ئىزلەپ كېلىۋاتقان قېرىماسلىقنىڭ يەنە بىر يېڭى رېتسىپىنىڭ تېپىلغانلىغىنىڭ ئىسپاتى.لېكىن بۇنى تىببى ئىلىم ھەر ۋاقىت ئىنكار قىلىدۇ، ‹2› بىز ئالدىنقى ماقالە { كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتى خىرىستىئان دىنى ئىنىستىتوتى دىققەت قىلمىغان نيوتوننىڭ لوگىكىلىق خاتالىغى}دا كۇرسۇتۇپ ئوتكەنگە ئوخشاش، ماددا بىلەن ھەركەت ئايرىلمايدۇ . نيوتون بولسا بارلىق ماددا شەكىللىرىنى ماددىنىڭ مىخانىك شەكلىگە يىغىنچاقلاش ئارقىلىق ماددىنىڭ ھەركىتىنى چۇشەندۇرمەكچى بولغان، بۇنىڭ بىلەن قۇياش سىستىمىسىنىڭ سىموۋىلى بولغان غايەت زور مىخانىك سائەت نيوتون دەۋرىگىچە بولغان 2300يىلدىن كۇپەرەك ھەركەتسىز قالغان يەنى تەڭرى بۇنى ھەرىكەتلەندۇرۇشنى ئۇنتۇپ قالغان، شۇ سەۋەپتىن نيوتون تەڭرىنى چاقىرىشقا مەجبۇر بولغان،بۇنىڭ بىلەن نيوتون ۋە نيوتوندىن كېيىنكى ئالىملارنىڭ قارىشىچە ،تەڭرى نيوتونغا يەردەم قىلغان،ئەمىليەتتە بولسا،نيوتون چاقىرغاندا تەڭرى راستىنلا بىرىنچى ئىتتىرىش كۇچى بىلەن ياردەم قىلغان بولسا ،بۇ تەڭرىنىڭ ئۇز-ئۇزىنى ئىنكار قىلغانلىغى بولىدۇ،بۇ تەڭرىگە ئىشىنىشنىڭ زۇرۇريىتىمۇ قالمايدۇ.چۇنكى نيوتوندىن بۇرۇن بۇ ئالەم ھەرىكەت قىلاتتى .ئېينىشتىيىن بولسا، بۇ خاتالىقنى1905 يىلى يەنە بىر قېتىم تەكرارلىغان. يەنى نيوتون ئادەمنىڭ ئىجتىمايى مىخانىك ھەرىكەت سۇرئىتىنى يۇقۇرى كۇتۇرۇش ئارقىلىق ئۇزۇن ياشىغىلى بولىدۇ دىگەن قاراش. يەنى ھاياتلىق ئۇزۇن ياشايمەن دەيدىكەن نۇر تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەتتە ھەرىكەت قىلىشى كېرەك.لېكىن ھازىرقى زامان تىببى ئىلىم نوختىسىدىن قارىسىڭئىز،بۇنىڭ ئىلمى ئاساسى يوق،ھاياتلىقنىڭ ئۇزۇن قىسقا بولۇشى ھاياتلىق تېنىدىكى گېنلار بىلەن مۇناسىۋەتلىك، بۇنىڭ بىلەن ھەممە ئىشنى تاشقى ئامىل بىلەن چۇشەندۇرۇدىغان ئۇسۇل بولغان ئىدىيالىزىم فىزىكا ساھەسىدە تېخىمۇ چوڭقۇر يىلتىز تارتىپ،تەبىئەت قانۇنيەتلىرىنى چۇشۇنۇش تېخىمۇ تەسكە توختىغان. ئېينىشتىيىن 1905-يىلى {تار دائىردىكى نىسپىلىك نەزىريەسى} نى ئوتتۇرغا قويغاندا ،ئالەم راكىتاسىنىڭ سۇرئىتى نۇر تېزلىگىگە يېقىنلاشقاندا ، ئالەم راكىتاسى ۋە ئىچىدىكى بارلىق جىسىملارنىڭ نيوتون ئوتتۇرغا قويغان ماسسىسى{ يەنى زىچلىغى بىلەن ھەجىمى}نىڭ ئېشىپ بارىدىغانلىغىنى ئەستىن چىقىرىپ قويغان،بۇ قاراش ھازىرغىچە داۋاملىشىپ كېلىۋاتىدۇ .مەسلەن ،جىسىمنىڭ تېزلىگى نۇر تېزلىگىگە يېقىنلاشقاندا ، راكىتانىڭ ماسسىسى ۋە راكىتا ئىچىدىكى بارلىق جىسىملارنىڭ ماسسىسى ئەسلىدىكىدىن ئېشىپ كېتىدۇ.باشقا ئامىللارنى دىمەي تۇرايلى ،ئادەمنىڭ 0.5كىلوگىراملىق يۇرىكى ئەسلىدىكىدىن 70-80ھەسسە يوغىناپ كېتىدۇ.يەنى 30-40كىلوگىرامغا چوڭلايدۇ،بۇنى ئېينىشتىيىن فورمۇلىسى M1=M/√[1-(v/c)^2 ئارقىلىق ھىساپلاپ چىققىلى بولىدۇ.
بۇنداق بولغاندا ھەرقانداق بىر دوختۇر راكىتا ئىچىدىكى بۇ ئادەمنىڭ ئاللىقاچان ئۇلۇپ بولغانلىغىنى سىزگە كەسپى ئەخلاق نۇختىسىدىن ئېيتىپ بېرىدۇ. لېكىن{ تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى} دە بولسا،راكىتا ئىچىدىكى بۇ ئادەم ناھايىتى ئۇزۇن ئۇمۇر كۇرۇدۇ دەپ قارايدۇ. بۇنى نوختىغا ئېينىشتىيىنلا ئەمەس،بەلكى پۇتۇن دۇنيادىكى نەچچە مىليون فىزىكلىرىنىڭ سەل قارىغانلىغىنى چۇشۇنۇش ناھايىتى تەس. نىسپىلىك نەزىريەسى{ تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى }ۋە {كەڭ مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}دەپ ئىككى خىلغا بولىنىدۇ، شۇنداقلا بۇ نەزىريە بىلەن كۇۋنت مىخانىكىسى ھازىرقى زامان فىزىكىسىنىڭ ئىككى ئاساسى تۇۋرىكى دەپ قارىلىدۇ . كۇرۇشكە بولۇدىكى تىببى ئىلىم بىلەن‹ تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›نىڭ لوگىكىسى يەنە زىت كېلىدۇ.بۇنى بايىقى فورمۇلا ئىسپاتلايدۇ. ‹3›-{تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نى خاتا دىيىشىمىزنىڭ 2- سەۋەبى، ئېنگىلسنىڭ {ھەركەتنىڭ ئاساسى شەكىللىرى}نى تەتقىق قىلش جەريانىدا ،{ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى } نىڭ بەزى ئاساسلىق مەزمونلىرىنى تەتقىق قىلىپ چىقتۇق .{ھەرىكەتنىڭ ئاساسى شەكىلىىرىنى}نى ئېنگىلىس19-ئەسىرنىڭ 40يىللىرى ئۇتتۇرغا قۇيغان بولۇپ ،بۇلار مىخانىك ھەرىكەت،فىزىكىلىق ھەرىكەت،خىمىيەلىك ھەرىكەت ،بىولوگىيەلىك ھەرىكەت ۋە ئىجتىمايى ھەرىكەت قاتارلىق 5خىل ھەرىكەت شەكلى بولۇپ،بۇ ھەرىكەت شەكىللىرى ئاددىدىن مۇرەككەپكە قاراپ تىزىلغان ،يۇقۇرى دەرىجىلىك ھەرىكەت شەكلى بولغان ئىجتىمايى ھەرىكەت شەكلى،بىولوگىيەلىك ھەرىكەت قاتارلىقلار تۇۋەن دەرىجىلىك ھەرىكەت شەكلى بولغان مىخانىك ھەرىكەت ،فىزىكىلىق ھەرىكەت ۋە خىمىيەلىك ھەرىكەت شەكىللىرىدىن تەرەقى قىلىپ كەلگەن،ھەم بۇ ئاددى ھەرىكەت شەكىللىرىنى ئۈز ئىچىگە ئالىدۇ.تۇۋەن دەرىجىلىك ماددا ۋە ھەرىكەت شەكلى يۇقۇرى دەرىجىلىك ھەرىكەت ۋە ماددا شەكلىنىڭ پەيدا بولۇشى ۋە تەرەقى قىلىشىدىكى ماددى ئاساس. شۇنىڭ ئۇچۇن ماددا ۋە ئۇنىڭ ھەرىكىتىنىڭ يۇقۇرى دەرىجىلىك شەكلىنى تۇۋەن دەرىجىلىك شەكلىگە يىغىنچاقلاپ قويۇشقىمۇ ،شۇنداقلا تۇۋەن دەرىجىلىك ماددا ۋە ئۇنىڭ ھەرىكەت شەكلىنى يۇقۇرى دەرىجىلىك ھەرىكەت شەكلىگە كۇتۇرۇشكىمۇ بولمايدۇ. ئەلۋەتتە بۇ خىل قاراش نيوتون قانۇنلىرى پەيدا بولۇپ ،170يىلدىن كېيىن ئېنگىلس تەرىپىدىن ئوتتۇرغا قويۇلغان،بۇ قاراشقا ئاساسلانغاندا نيوتون قانۇنلىرى تەڭرىنى ئاساس قىلغانلىغى،يەنە كېلىپ ئىجتىمايى ھەرىكەتنى مىخانىك ھەرىكەتكە يىغىنچاقلىغان بولغانلىغى ئۇچۇن،ئەسلىدىكىدىن ئۇچ قانۇن تەرەقى قىلىشى كېرەك ئىدى،چۇنكى ، مىخانىك ھەرىكەت چۇشەنچىسى بىلەن ئىجتىمايى ھەرىكەتنى چۇشەندۇرگىلى بولمايدۇ چۇنكى مىىانىك ھەرىكەت جانسىز جىسىملارنىڭ ھەركىتى،ئىجتىمايى ھەرىكەت بولسا ئاڭنىڭ يىتەكچىلىگى ۋە رول ئوينۇشۇ نەتىجىسىدە بولىدىغان ھەرىكەتتۇر.لېكىن ئېينىشتىيىن بولسا بۇنى يەنە بىر قېتىم تەكرارلايدۇ،ھازىرقى زامان ئالىملىرى بولسا،تەجىربىلەرگە ئاساسەن چىقىرىلغان ئاساسى زەرىچىلەرنىڭ يىمىرلىشىگە ئاساسەن چىققان نەتىجىلەرگە ئاساسلىنىپ،ئادەم ئۇزۇن ئۇمۇر كۇرۇدۇ دەپ قارايدۇ،ئاساسى زەرىچىلەر ئاساسەن بىر خىلدىن يەنە بىر خىلغا ئۇزگۇرەپ تۇرۇدۇ، يۇقۇرى تېزلىكتە ھەرىكەت قىلغاندا بولسا،بۇ خىل ئۇزگۇرەشنىڭ سۇرئىتى ئاستا بولىدۇ،ئادەممۇ تۇغۇلۇش،ئۇسۇپ يېتىلىش،قېرىش ،ئۇلۇش جەريانلىرىنى باشتىن كەچۇرۇدۇ،ئېينىشتىيىننىڭ ۋە ھازىرقى زامان نوپوزلۇقلىرىنىڭ دىيىشىچە ،ئادەممۇ يۇقۇرى سۇرئەتتە ھەرىكەت قىلغاندا،ئۇنىڭ قېرىشى ئاستىلايدۇ دەپ قارايدۇ،لېكىن ئادەم بەدىنىنىڭ ھەركەت جەريانىدا ھەسسىلەپ چوڭلايدىغانلىغىنى نەزەردىن ساقىت قىلىدۇ. ‹E = mc2› بۇ فورمۇلا ئارقىلىق قۇياشنىڭ ئېنىرگىيەسىنى ،ئاتوم بومبىسىنىڭ ئېنىرگىيەسىنى چۇشەندۇۇرگىلى بولىدۇ.لېكىن ماسسىنىڭ كۇرسۇتۇدۇغىنى خۇددى نيوتون بارلىق جىسىملارنى مىخانىك سائەتكە يىغىنچاقلىغان بولسا،ئېينىشتىيىن ئاتومنىڭ يادروسىغا ياكى ئاتومغا يىغىنچاقلايدۇ . بىلىشىڭئىز كېرەككى ،ئاتوم بىلەن ئادەم ۋە ھايۋانات پەرق قىلىدۇ،بۇلارنىڭ كۇچىنى ئاتوم بومبىسى بىلەن ئوخشاش دەپ قارىسىڭئىز بولمايدۇ. بىز بۇ مەقالىدە ‹تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›نىڭ ئاساسى لوگىكىلىق خاتالىغىنى مۇزاكىرە قىلىمىز. بۇ ئۇچ مەزموندىن تۇزۇلگەن. 1- جىسىم نۇر تېزلىگىدە ھەركەت قىلغاندا ،ماكان قىسقىراپ ،زامان ئۇزىرايدۇ . 2- جىسىملار ھەركەت تېزلىگىنىڭ ئېشىپ بېرىشىغا ئەگىشىپ ،ماسسىسىنىڭ ئېشىپ بارىدۇ ،بۇنى تۇۋەندىكى فورمۇلا ئارقىلىق ھىساپلاپ چىققىلى بولىدۇ. M1=M/√[1-(v/c)^2- 3- مەزمون ئېنىرگىيە ۋە ماسسا مۇناسىۋىتى، E = mc2 5- بىز ماقالىنىڭ ئاساسى مەزمۇنىدىمۇ 1-ۋە 2-مەزمون بىر -بىرىنى ئىنكار قىلىدۇ دىگەن. ‹جىسىم دەپ قارالغان بۇ ئادەم } نۇر تېزلىگىدە ھەركەت قىلغاندا دىگەن مەزموندىنلا كۇرگىلى بولىدىكى ،ئادەممۇ بىر جىسىم ،فىزىكا جىسىم دەيدۇ ،ماركىسىزىم ماددا دەيدۇ.ئەمىليەتتە بۇ بىر گەپ. نىسپىلىك نەزىريەسىنىڭ 2-پىرىنسىپىدا بولسا،ھەرىكەت جەريانىدا ماسسا ئېشىپ ماڭىدۇ. بۇ قانۇننى توغرا دەپ قارىغان ۋاختىمىزدا نىسپىلىك نەزىريەسىنىڭ 1-مەزمونىنى ئىنكار قىلىپ تۇرۇمىز.چۇنكى ماسسىسى بولمىغان فوتون نۇر تېزلىگىدە ھەرىكەت قىلالىغان بىلەن ئىنسانلار نۇر تېزلىگىدە ھەركەت قىلالمايدۇ.چۇنكى بۇ جەرياندا ئادەمنىڭ ماسسىسى چوڭلايدۇ. ئېينىشتىيىننىڭ دىگىنى ئەگەر ئىلىم- پەن تەرەقى قىلىپ ئىنتايىن يۇقۇرى سەۋىيەگە يەتكەندە، ئۇ نۇر تېزلىگىگە يېقىن تېزلىك بىلەن ھەرىكەت قىلالايدۇ،دەل مۇشۇ ۋاقىتتا ھەرىكەت قىلغۇچى ماددىدا ماكان {شۇ ماددىنىڭ ئۇزۇنلۇغىلا قىسقىرايدۇ، ئىگىزلىك ۋە كەڭلىكتە ئۇزگۇرۇش بولمايدۇ}، دەپ قارايدۇ، ئەمىليەتتە بولسا،بۇ ئىگىزلىك بىلەن كەڭلىك ماكانغا تەۋە بولۇپ،ماكاننىڭ يەنە ئىككى ئالاھىدىلىگەدىن ئىبارەت،بۇ نوختىغىمۇ فىزىكلار سەل قارىغان. ،زامان بولسا -مۇشۇ جىسىم ئىچىدىكى ۋاقىت ئاستا ئۇتۇدۇ. فىزىكا ئالىملىرى ھازىرقى زامان پەن -تېخنىكىسىنىڭ تەرەقى قىلىشىغا، تەجىربە ئۇسكۇنلىرىنىڭ ئىلغارلىشىشىغا ئەگىشىپ ئېلىپ بارغان نۇرغۇن قېتىملىق تەجىربىلەر، { تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نىڭ 2-مەزموننىڭ توغۇرلىغىنى مەلۇم جەھەتتىن دەلىللىگەن ،يەنى پىروتوننىڭ تېزلىگى نۇر تېزلىگىگە يېقىنلاشقاندا ،ئۇنىڭ ماسسىسى ئەسلىدىكىدىن 100ھەسسىگە يېقىن ئاشقان. بۇ دىمەكلىك تەجىربە نەتىجىسىدە پروتوننىڭ ھەجىمى بىلەن زىچلىغى ئەسلىدىكىدىن 100ھەسسىگە يېقىن ئاشقان بولىدۇ، لېكىن ماسسىغۇ ئاشقان،ئۇنىڭ زىچلىغىنىڭ ئاشقانلىغىنى قانداق دەلىللەپ چىققىلى بولىدۇ. زىچلىقنىڭ ئېشىشىنى مۇنداق چۇشەندۇرۇمىز بىر ئىستاكان قەھۋەگە قەھۋە بىلان شىكەرنى مۇۋاپىق سالىمىز،بۇنىڭدا بۇ مۇۋاپىق زىچلىققا ئىگە بولغان بولىدۇ،بۇ زىچلىقنى ئاشۇرۇش ئۇچۇن داۋاملىق قەھۋە بىلەن شىكەرنى يەنە قۇيىمىز،بۇنىڭ بىلەن سۇيۇقلۇقنىڭ زىچلىغى داۋاملىق ئاشىدۇ،لېكىن نۇر تېزلىگىگە يېقىن تېزلىكتىكى بۇ پروتونغا كىم يەنە پروتوننى قۇشۇپ،ئۇنىڭ زىچلىغىنى ئاشۇرىدۇ،بۇنى قايسى فىزىكا ئالىمى بىزگە چۇشەبدۇرۇپ بىرەلەيدىكىن؟،شۇنداقلا نۇر تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەت بىلەن ھەركەت قىلغان زەرىچىلەرنىڭ يىمىرلىشىمۇ ئادەتتىكىدىن ئاستا بولغان. ئينىشتىيىن بۇ زەرىچىنىڭ ئورنىغا ئادەمنى ئالماشتۇرۇپ قارىغان،ھازىر پۇتۇن دۇنيانى قاپلىغان ئېينىشتىيىنچىلارمۇ بۇ قاراشتا،ئەگەر پروتون بىلەن ئادەم تەڭ يۇقۇرى سۇرئەتتە ھەركەت قىلسا قانداق بولىدۇ ئۇنىڭ جاۋابىنىمۇ بىلىپ بولدىڭئىزغۇ دەيمەن. ‹6› ھازىرقى كېمبىرىج ئۇنىۋېرىستېتىنىڭ ئاستىرونومىيە ۋە ھازىرقى زامان فىزىكا ئالىمى سىتىفون خوك ھازىرقى زامان فىزىكىسىنى تېخىمۇ تەرەقى قىلدۇرغان ئېينىشتىيىننىڭ ۋارىسى،نىسپىلىك نەزىريەسى ھازىرقى زامان فىزىكىسىنىڭ ئاساسى تۇۋرۇكلىرىنىڭ بىرى بولغانلىغى ئۇچۇن،بۇ فىزىكا ساھاسىگە كۇرسۇتۇدىغان تەسىرى چوڭ.بۇنى بىز ھازىرقى زاماندىمۇ كۇرۇپ تۇرۇپتىمىز.مەسىلەن، قۇياش سېستىمىسى بىلەن باشقا سەييارىلەرنىڭ ئارلىقى 4.3 نۇر يىلى بولۇپ، سۇرئىتى ئەڭ يۇقۇرى دەپ قارالغان{ھازىر بۇنىڭدىنمۇ تېزلىك بايقالدى،ئوقۇرمەنلەرنىڭ چۇشۇنۇشى ئۇچۇن يەنە ئېينىشتىيىننىڭ نەزىريەسىنى مىسال قىلىمىز}نۇرنىڭ قۇياش سىستىمىسىنىڭ سىرتىدىكى سەييارىلەرگە يېتىپ بېرىشى ئۇچۇنمۇ 4.3يىل ۋاقىت كېتىدۇ. سىتىفېن خوك يېقىندا {ئالەمگە تۇتاشقان مەخپى قۇرۇلما}دىگەن ئەسىرىدە مۇشۇ 4.3نۇر يىلى ئارىلىقنى بېسىپ بولۇش ئۇچۇن ،ئىنسانلار ھازىرقى ئۇچۇش تېخنىكىسىغا ئاساسلانغاندا 50000 يىل ۋاقىت كېتىدىغىنىنى،ئەگەر ئانتى ماددىنى ئالەم راكىتاسىنىڭ يېقىلغۇسى قىلغاندا بولسا ،بۇنچىلىك ئارلىقنى 6يىلدا تاماملىغىلى بولىدىغانلىغىنى ئوتتۇرغا قويغان.بۇ ئالىممۇ ئادەم نور تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەت بىلەن ھەركەت قىلغاندا ،ئۇنىڭ بەدىنىنىڭ ھەجىمى بىلەن زىچلىغىنىڭ ئاشىدىغانلىغىنى ئەستىن چىقىرىپ قويغان. ‹7› - { تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نىڭ ماكان ۋە زامان ئۇقۇمىنىڭ لوگىكىلىق ئىلمى ئاساسى يوق. چۇنكى نىسپىلىك نەزىريەسىدىكى ماكان-زامان بىر ئۇلچەملىك ماكان ۋە بىر ئولچەملىك زامان قارىشى بولۇپ، بۇ ماركىسىزىملىق پەلسەپە ، فىزىكا ۋە ماتىماتىكىدىكى ئوچ ئولچەملىك ماكان ۋە بىر ئولچەملىك-زامان ئۇقۇمى بىلەن تامامەن زىت كېلىپ قالىدۇ. ئېينىشتىيىن ئۇزىنىڭ 1916-يىلى ئېلان قىلغان {كەڭ مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى }دىكى4 ئولچەملىك ماكان -زامان قارىشى بىلەن بۇ قاراشنى ئاغدۇرۇپ تاشلىغان.بۇ خۇددى نيوتون بىرىنچى قانۇنى بىلەن فىزىكىدىكى كۇچ ئۇقۇمىنىڭ بىر-بىرىگە تامامەن قارمۇ -قارشى ئىكەنلىگى بىلەن ئوخشاش.يەنى { تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى} پەيدا بۇلۇپ تاكى ھازىرغىچە خۇددى نيوتون قانۇنلىرىنىڭ بىرەر فىزىكىچىنىڭ بۇنىڭدىكى ئاساسى لوگىكىنى چۇشەنمىگەندەك ، پۇتكۇل دۇنيادىكى بارلىق ئالىملارغىچە ھىچكىم بۇ نەزىريەدىكى زىتلىققا دىققەت قىلمىغاندەك تۇرۇدۇ. بۇنى مۇنداق مىسال ئارقىلىقمۇ چۇشۇنىمىز: {تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}دىكى 2 ئۈلچەم مۇنداق،يەنى {ھەركەتتىكى سائەتنىڭ ئاستىلاپ ،شىكالىنىڭ قىسقىرىشى} دىكى شىكالىنىڭ قىسقىرىشى ئۇزۇنلۇقنىڭ قىسقارغانلىغىنى كۇرسۇتۇدۇ.بۇ يەردى جىسىمنىڭ كەڭلىگى ۋە ئىگىزلىگى مەۋجۇت ئەمەس.ماكاننىڭ بىر ئۇلچەملىكلىكلىگى دەل مۇشۇ.سائەتنىڭ ئاستىلىشىش مەسىلىسى بولسا،فىزىكلار بۇنى مۇنداق چۇشەندۇرۇدۇ.يەنى بايىقى مىسال ،زەرىچىلەرنىڭ تېزلىگى تېزلەتكۇچ تەرىپىدىن تېزلىتىلگەندىن كېيىن ئۇلارنىڭ يىمىرلىشى ئەسلىدىكىدىن ئاستا بولغان.يەنى فىزىكلار ئادەمنى ئاساسى زەرىچە دەپ قارىغان.بۇلار ئوتتۇرسىدىكى پەرقنى تامامەن يوققا چىقارغان،ئەلۋەتتە ئادەم بەدىنىنى بۇلسەك ئەڭ ئاخىرى ئاساسى زەرىچىلەرگە بۇلۇنىدۇ ،ئاساسى زەرىچىلەرنىڭ ھەركىتى فىزىكىلىق ھەركەت كاتوگىرىيەسىگە كىرىدۇ،ئىنسانلارنىڭ ھەركىتى بولسا ئىجتىمايى ھەركەت كاتوگىرىيەسىگە كىرىدۇ،يەنى فىزىكلار ئىجتىمايى ھەركەتنى فىزىكىلىق ھەركەتكە يىغىنچاقلاپ چۇشەندۇرۇدۇ،بۇ ماركىسىزىملىق لوگىكىغا خىلاپ . 8- بىز مەسىلىگە {بىرنىڭ ئىككىگە بۇلۇنىشى }بويىچە،مۇئەييەنلەشتۇرۇشكە تېگىشلىگىنى مۇئەيلەشتۇرۇشىمىز،ئىنكار قىلىدىغانلىرىنى ئىنكار قىلىشىمىز كېرەك، ئېينىشتىيىننىڭ كىشىلەر تېخى بايقىمىغان ،فىزىكىغا ۋە پەلسەپەگە قوشقان توھپىسى بولسا ، ئۇ 1905 يىللىرىلا فىزىكىدىكى ماددا قارىشى بىلەن ماركىسىزىمدىكى ماددا قارىشىنى بىرلىككە كەلتۇرۇپ بولغان.يەنى ئالەم راكىتاسى نۇر تېزلىگىگە يېقىن سۇرئەت بىلەن ھەركەت قىلغاندا ئېلىكتىر ماگنىت مەيدانى تەرىپىدىن كۇونتۇرول قىلىنىدىغان ئادەم بەدىنىنىدىكى سائەتنىڭ ئاستا ئوتۇدىغانلىغىنى ئوتتۇرغا قويغان بولۇپ،مۇشۇ ئارقىلىق ئادەم ئوزۇن ياشايدۇ دەپ{قوش كېزەكلەر سەپسەتىسى}نى ئوتتۇرغا قويغان ،بۇ تەلىمات {تار دائىردىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نى چۇشەندۇرۇشتە تازا ياخشى مىسال بولغان،بۇنىڭ بىلەن سان- ساناقسىز ئىلمى فانتازىيىلىك ھىكايىلەر ،كىنولار،قونچاق فىلىملەر مەيدانغا كەلگەن. بۇنىڭ بىلەن ئېينىشتىيىننىڭ ئەدىبى ئوبىرازى تېخىمۇ جەۋلان قىلغان،پارلىغان. شۇنىڭ بىلەن ئېينىشتىيىن ھازىرقى زامان فىزىكىسىنىڭ ئەڭ داڭلىق ئالىمى دەپ قارالغان،يەنە كېلىپ ،نىسپىلىك نەزىريەسىگە ئاساسلانغاندا ماددىنىڭ ھامان بىر باشلىنىش نوختۇسىنىڭ بولىدىغانلىغىنى ئوتتۇرغا قويغان.بۇ نەزىريە {ئالەمنىڭ چوڭ پارتلاش نەزىريەسى}نىڭ مەيدانغا كېلىشىگە ئاساس سالغان.بۇ نەزىريە بىزنىڭ {ماركىسىزىملىق ماددا كاتۇگىرىيەسى-ماددىنىڭ ئاساسى شەكىللىرى } دىگەن ئىلمى قارىشىمىزنىڭ مەيدانغا كېلىشىگە ناھايىتى كۇچلىك دەلىل بىلەن تەمىن ئەتكەن .
‹9›-- ئەسلى گەپكە كەلسەك،{ تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}گە ئاساسلانغاندا ،ماكان قىسقىراپ ،زامان ئۇزىرايدۇ،يەنى راكىتا ئىچىدىكى ئادەم ئۇزۇن ئۇمۇر كۇرۇدۇ.دىمەك ،بۇ يەردە سۇپەت جەھەتتە بىر-بىرىگە ئوخشىمايدىغان بىرنەچچە تۇرلۇك ماددا شەكلى بار بۇلۇپ،بۇلارنىڭ ھەممىسى ئالەم راكىتاسىنىڭ ئىچىدە بۇلۇپ،ئولار ئادەم،ھايۋانات،ئۇسۇملۇك ۋە ئالەم راكىتاسىغا ۋە ئادەم ،ھايۋانات،ئوسۇملۇكلەرگە كىرەكلىك بولغان تۇرمۇش لاۋازىمەتلىكلىرى بولۇپ ، ئادەتتىكى مەيداندا تۇرۇپ قارىساقمۇ بۇنى چۇشۇنۇش ناھايىتى ئاسان.
دىمەك ئېينىشتىيىننىڭ‹ قوش كىزەكلەر تەلىماتى›غا ئاساسلانغاندا، ئالەم راكىتاسىنىڭ ماسسىسىلا ئەمەس ،بەلكى پرۇتون بىلەن تەڭ ماڭغان راكىتا ئىچىدىكى ئىنسانلار ،ھايۋانات،ئۇسۇملۇك ،ۋە باشقا تۇرمۇش لاۋازىمەتلىكلىرىنىڭ ماسسىسمۇ ئەسلىدىكىدىن 70-80ھەسسە چوڭلايدۇ، ،گەپ مۇشۇنداق ۋاقىتتا ئالەم راكىتاسىنىڭ ماسسىسىمۇ ئەسلىدىكىدىن چوڭلاپ كېتىدۇ،ئەجىبا راكىتا بۇزۇلماي قالۇرمۇ؟ ئالىملار پروتوننىڭ ماسسىسىنىڭ چوڭلىغانلىغىنى ئېتىراپ قىلىدۇ ،لېكىن راكىتا، ئادەم ،ھايۋانات ،ئۇسۇملۇك ۋە باشقا تۇرمۇش لاۋازىمەتلىكلىرىنىڭ ماسسىسىنىڭ چوڭلىغانلىغىنى ئەستىن چىقىرىپ قويىدۇ.
‹E = mc2› فورمۇلا {تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى}نىڭ 3-مەزمونى بولۇپ، بۇ نەزىريە ئېلان قىلىنىپ 40يىلدىن كېيىن يەنى 1945-يىلى ياپونىيەنىڭ خىروسىما ئارىلى بىلەن ناگاساكى ئارىلىدا پارتىلىغان 2دانە ئاتوم بومبىسى ھاسىل قىلغان غايەت زۇر ئېنىرگىيە بو فورمۇلىنىڭ توغۇرلىغىنى ئىسپاتلىغان. لېكىن بۇ ئىسپاتلاشمۇ ئاتوم دائىرسى بىلەن چەكلىنىدۇ ،بايا دەپ ئوتكەندەك،ئادەم ۋە ئىنسانلارنىڭ ئېنىرگىيە كۇچىنى ھىساپلاشقا ماس كەلمەيدۇ. لېكىن ئادەم ،ھايۋاناتلارنىڭ ھەممىسىنىڭ ماسسىسى بىر خىل بەلگە ئارقىلىق ئىپادىلىنىدۇ،ئاتوم ئېنىرگىيەسىدىن پايدىلىنىش ھازىرقى دۇنيادىكى ئاساسى ئېقىم بولۇپ ،بۇنىڭ يارىتىدىغان ئىقتىسادى ئۇنىمى ئىنتايىن يۇقۇرى.ئەلۋەتتە بۇنىڭ بىلەنلا نىسپىلىك نەزىريەسەنىنىڭ 1ۋە 2-مەزمونىدىكى كېلىشتۇرگىلى بولمايدىغان زىدىيەتنى نەزەردىن ساقىت قىلىشقا بولمايدۇ. بۇ مەسىلىنى ئوقۇرمەنلەرنىڭ ئېنىق چۇشۇنىشى ئوچۇن،پۇتۇن دۇنياغا تۇنۇشلۇق بولغان مىسال ئالايلى،ھازىرقى {خەلق}گېزىتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىغى بولۇپ ئىشلەۋاتقان لىاڭ خېڭ تۇزگەن ،شىنجاڭ خەلق نەشىرياتى ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان {ماتىماتىكا-خىمىيە-فىزىكىدىن ئاممىباپ لىكسىيە}دىگەن كىتاپنىڭ554 بېتىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسىگە ئائىت مىسالنى كۇرەيلى.{قارىماققا ئىنتايىن，ئىشەچىسىز كۇرىنىدىغان ‹سائەتنىڭ ئاستىلپ ،شىكالىنىڭ قىسقىرىشى›،بۇ دىگەنلىك ،ھەرىكەت قىلىۋاتقاندىكى سائەت ،تىنىچ تۇرغان ۋاقىتقا قارىغاندا ئاستا ماڭىدۇ،گەز شكالىسىمۇ قىسقىراپ قالىدۇ.بىز ئادەتتە دائىم تۇۋەن تېزلىكتىكى ھەركەتتە- ئۇنى ھىس قىلالمايمىز،لېكىن، شىكالا سېكىنۇتىغا260000كىلومېتىرلىق تېزلىك{يەنى 0.87ھەسسە نۇر تېزلىگى } بىلەن ھەرىكەت قىلغان ۋاقىتتا ،بىر مېتىرلىق گەز قىسقىراپ يېرىم مېتىر بولۇپ قالىدۇ.يەردە بىر سائەت ئوتسە،ھەرىكەتتىكى سائەت ئاران يېرىم سائەت ماڭغان بۇلىدۇ.بىر ئادەم ئەگەر فۇتون راكىتاسىغا ئولتۇرۇپ،ئالەمنى ساياھەت قىلغان بولسا،ئۇ قايتىپ كەلگەندىن كېيىن ئۇغلۇنىڭ قېرىپ ،چاچلىرىنىڭ ئاقىرىپ كەتكەنلىگىنى .ئوزىنىڭ يەنىلا ئاۋالقىدەك ياپياش تۇرغانلىغىنى كۇرۇپ ھەيران قالىدۇ.بۇنداق سىناقنى بىز ئەلۋەتتە قىلالمايمىز.ئەمما ئوخشاش قانۇنىيەتلىك سىناق ئارقىلىق ھەركەتتىكى سائەتنىڭ ئاستىلاپ قالىدىغانلىغانى ئىسپاتلاپ چىقىشقا تامامەن بۇلىدۇ،ئالدىنقى بىر نەچچە باپتا ،بىز ئاتۇمنىڭ رادىوئاكتىپلىغىنى سۇزلىگىنىمىزدە ،نىمىنىڭ {يېرىم يىمىرىلىش دەۋرى} ئىكەنلىگىنى بىلگەنىدۇق. مەلۇم بىرخىل ئېلېمېنتار زەرىچىلەرنىڭ{ يېرىم يىمىرىلىش دەۋرى} ئۇزگەرمەيدۇ،شۇنىڭ ئۇچۇن بىز ئۇنى ‹سائەت› دەپ قارايمىز،نىسپىلىك نەزىريەسىگە ئاساسلانغاندا ،ھەرىكەتتىكى زەرىچىلەرنىڭ تىنىچ تۇرغان زەرىچىلەرگە نىسپەتەن يېرىم يىمىرلىش دەۋرى ئوزۇنراق بۇلۇشى كېرەك،تەجىربىلەر ئسپاتلىدىكى ،ئاكسېلېراتۇردىن چىققان تېزلىگى نۇر تېزلىگىگە يېقىنلاشتۇرۇلغان زەرىچىلەرنىڭ يىمىرلىشى ھەقىقەتەن باشقا زەرىچىلەرگە قارىغاندا ئاستا بولغان. ‹10› بۇنى بىز نەزىريەۋى ئىدىيە جەھەتتىن تەجىربە قىلىپ كۇرسەكمۇ بولىدۇ .ھازىرقى زامان تەجىربە فىزىكىسىنىڭ ئاتىسى گالىلېي بولۇپ ،ئۇ تەجىربىدىن ئوتكەن پاكىتنى ئاساس قىلىدۇ .شۇنىڭ ئۇچۇن بىز توغرا تاناسىپلىق ئۇسۇلدىن پايدىلىنىپ ئالەم راكىتاسىنىڭ ئومومى قۇرۇلمىسى بىلەن ئۇنىڭ ئىچىدىكى ھەرقايسى ماددا شەكىللىرىنىڭ ئۇزگۇرىش ئەھۋالىنى بايا دىگەندەك نەزىريەۋى فىزىكا ئۇسۇلىدىن پايدىلىنىپ ھىساپلاپ كۇرەيلى . ئالدى بىلەن ئۇزۇنلىغى 10مېتىرلىق ئالەم راكىتاسىغا ئالەم راكىتاسى بىلەن ئوخشاش ئۇزۇنلۇقتا ماتىريالى ئوخشاش بولغان بىر شىكالە باغلايمىز.ئادەم ئالەم راكىاسىغا ئۇلتۇرۇپ سىكىنوتىغا 260مىڭ كىلومېتىرلىق سۇرئەت بىلەن ئۇچقاندا ئالدى بىلەن 10مېتىرلىق راكىتا ۋە شكالە قىسقىراپ 5مېتىر بولۇپ قالىدۇ ،بىز بۇ يەردە پەقەت شكالە قىسقىرايدۇ،راكىتا قىسقارمايدۇ دەپلا قاراپ كەلدۇق.ماكان دىگەن مۇشۇ راكىتانىڭ ئۇزۇنلىغى،كەڭلىگى ۋە ئىگىزلىگى بولۇپ ،شىكالىنىڭ قىسقارغانلىغى راكىتانىڭمۇ قىسقارغانلىغىنى كۇرسۇتۇدۇ .بۇ راكىتا ئىگىزلىگى ۋە كەڭلىگىنىڭمۇ كېمەيگەنلىگىنى كۇرسۇتۇدۇ.بۇ دەل ماكان قىسقاردى دىگەن سۇز.ھەم بۇ قاراش راكىتانىڭ بۇزۇلۇپ كەتمەيدىغانلىغىنىمۇ ئۇز ئىچىگە ئالىدۇ.سىز ئىچىگە لىق سۇ قاچىلانغان 10مېتىرلىق گۇەنزىنى سىقىپ قىسقارتىپ بېقىڭ،ئىچىدىكى سۇ نەگە كېتىدۇ؟بۇ لوگىكىغا ئۇيغۇن كەلمەيدۇ. ئەسلى گېپىمىزگە كەلسەك،راكىتانىڭ ئۇزۇنلىغىنىڭ يېرىمى كۇيۇپ تۇگەمدۇ ياكى ئۇپىراپ كىتەمدۇ،ئىشقىلىپ،يوقاپ كېتىدۇ.بۇ ئالەم راكىتاسىدىكى ئاھەم 1يىلدىن كېيىن قايتىپ كېلىپ،ھىلىقى قېرىپ كەتكەن بالىسىنى كۇرۇپ ھەريان قالغاندا بولسا، ھەممىسى يەنىلا ئەسلىگە كېلىپ قالىدۇ،دىمەك ئالەم راكىتاسى ،ئىنسانلار،ھايۋاناتلار ،ئۇسۇملۇكلەر ۋە باشقا تۇرمۇش لاۋازىمەتلىكلىرى ھەم ئۇزىرايدىغان ،ھەم قىسقىرايدىغان رېزىنكىگە ئوخشاش ئالاھىدىلىككە ئىگە بۇلۇپ، ئەلۋەتتە بۇ نىسپىلىك نەزىريەسىدىن باشقا ھىچقانداق بىر لوگىكىغا ئۇيغۇن كەلمەيدۇ . {11}مەسىلە،بىز لىئاڭ خېڭ ئەپەندىنىڭ مىسالى بىلەن ھىساپلاپ كۇرسەك ، ئادەم ئالەم راكىتاسىغا ئولتۇرۇپ سىكىنۇتىغا 260مىڭ كىلومېتىرلىق سۇرئەت بىلەن ماڭغاندا ھەركەتتىكى سائەت 30 مىنۇت ماڭغان بۇلىدۇ، يەنى يەر يۇزىدىكى سائەت 1يىل ماڭسا ،ئالەم راكىتاسى ئىچىدىكى سائەت 6ئاي ماڭغان بولىدۇ،بۇ خىل ئەھۋالدا {قوش كېزېكلەر نەزىريەسى}گە ئېلىپ كەلسەك ،ئىنىسى فۇتۇن راكىتاسىغا ئولتۇرۇپ ئالەمنى بىر ئايلىنىپ كەلسىمۇ فۇتون راكىتاسى ئىچىدىكى ۋاقىت يەر يۇزىدىكى ۋىقىتقا قارىغاندا تەخمىنەن6 ئايدىن سەل قىسقا بولىدۇ،ھەرگىز ئېينىشتىيىن دىگەندەك 25 يىل بولمايدۇ.بۇمۇ نىسپىلىك نەزىريىسىنى بىرەر كىشىنىڭ تېخى چۇشەنمىگەنلىگىنىڭ ئەمىلى پاكىتى.ئەلۋەتتە ھازىر نۇرغۇن ئالىملار پاكىتلار ئارقىلىق ئېينىشتىيىننىڭ بۇ قانۇنلىرىنىڭ ئەمىليەتكە ئۇيغۇن كەلمەيدىغان تەرەپلىرىنى بايقىدى،بىزنىڭ ماقالىمىز بولسا ماركىسىزىملىق مەيداندا تۇرۇپ ،ئۇلارمۇ بايقىمىغان يېڭى نەسسىلەرنى بايقاش بولدى،بولمىسا باشقىلارنىڭ ماقالىسىنى بۇ يەرگە كۇچۇرۇپ قويۇشنىڭ زۇرۇريىتى نىمە؟ {12}-مەسىلە :{ماسسا ۋە تېزلىك}فورمۇلىسىغا ۋە فىزىكا ئالىملىرىنىڭ پۇروتون ئۇستىدە ئېلىپ بارغان تەجىربىسىگە ئاساسلانغاندا ،ئالەم راكىتاسىنىڭ ئۇزۇنلىغى،كەڭلىگى ۋە ئىگىزلىگى ھەرىكەت جەريانىدا قىسقارماستىن ئۇزۇرۇشى كېرەك،چۇنكى ماسسا چوڭلىسا ئونىڭ ئوزۇنلىغى ،كەڭلىگى ۋە ئىگىزلىگى ئەسلىدىكىدىن ئېشىپ ماڭىدۇ ،ماكان ئۇزارسا راكىتا بۇزۇلىدۇ. بۇنداق ئەھۋالدا، فوتون راكىتاسىنىڭ نۇر تېزلىگىگە يېتىشى تېخىمۇ مۇمكىن بولمايدىغان ئىش.
بۇ ماقالە بۇرۇن دۇلەت دەرىجىلىك ژورنال{تور بايلىغى}دا ئېلان قىلىنغان،كېيىن نۇرغۇن دوستلار،ساۋاغداشلار ،خىزمەتداشلار بولۇپ،ئۇلارنىڭ نۇرغۇنلىغان ئۇخشىمىغان پىكىرلەرنى تاپشۇرۇپ ئالدۇق،بۇ پىكىر ئېقىملىرى ئاساسەن ئېينىشتىيىننى قوللۇغۇچىلار،ماركىسىزىمنىڭ {بىرنىڭ ئىككىگە بۇلۇنىشى}بويىچە پىكىر قىلغۇچىلار، ،ماتىماتىكىلىق لوگىكىلىق مەيداندا تۇرۇپ پىكىر بەرگۇچىلەر، تىببى نوختىدا تۇرۇپ پىكىر بەرگۇچىلەر بولۇپ ،پىكىرلەر ئۇزلۇكسىز كېلىۋاتىدۇ، يەنە كېلىپ بۇ پىكىرلەرنىڭ ئايىغى زادىلا ئۇزۇلمىدى،ماقالىنى تۇلا تولۇقلاپ،ئوزگەرتىپ ھېرىمپمۇ قالدۇق،بۇنداق بولغاندا مۇشۇ 3يىلدا ئالدىن كەلگەن پىكىرلەر ئاساسىدا ئوزگەرگەن قىسمىنى تورداشلارغا يوللاشنىڭ زۇرۇرلىگىنى باشقا ئاپتورلار قايتا-قايتا تاپىلىدى،بۇنىڭ بىلەن {بولدىلا ،مۇسۇلماندارچىلىقمۇ ئاستا -ئاستا دەيدىغان} سۇز بارغۇ،تورداشلارمۇ بۇ ماقالىنى بىر كۇندىلا چۇشۇنۇپ كېتەلىشى يەنى پۇتۇنلەي چۇشۇنۇپ كېتەلىشى تەسكە توختايدۇ دەپ قاراپ بۇنى تورغا يوللۇدۇق، ماقالە ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن سەمىمى ،ئىجابى ۋە سەلبى پىكىرلەرنى بەرگەن دۇستلار مۇنۇلار: شىنجاڭ ئۇنىۋېرىستېتى مۇئاۋىن مەكتەپ مۇدىرى دوكتۇر،فرافېسسور نۇرشات{بۇ ئۇستاز مېنىڭ يېزا ئەگىلىك ئۇنىۋېرىستېتىدىكى ئۇقۇتقۇچۇم}،شىنجاڭ ئاپتونوم رايونلۇق پارتىكوم گۇيخۇابەندىن تەتقىقاتچى ئەكپەر،ئاپتونوم رايونلۇق پارتىكوم ئىدارىلەر پارتىكومىدىن مەمتىمىن ، تۇرپان شەھەرلىك يار يېزا دوختۇرخانىسى قىيپاش ئۇدۇلىدىكى شەمشات دورىخانىسىدىن ئادىلە غېنى، شىنجاڭ مائارىپ ئىنىستىتوتى ئەدەبىيات پاكۇلتىتىدىن دوتسىنىت غېنى ئابدىگۇل ،شىنجاڭ ئۇنۋېرستېتى سېستىما ۋە ماتىماتىكا پەنلىرى ئىنىستۇتىنىڭ مۇئاۋىن باشلىغى،ماتىماتىكا دوكتۇرى،فرافېسسور ئابدۇرىشىت ، شىنجاڭ ئۇنىۋېرستېتى ئۇچۇر -ئاخبارات ئىنىستىتوتىدىن دولقۇن ئابدۇللا ،{شىنجاڭ پەن ۋە تۇرمۇش} ژورنىلىنىڭ باش تەھرىرى ،فرافېسسور ئالاۋىدىن ئابدۇرېيىم ، ئاپتونوم رايونلۇق يېزا ئىگىلىك بانكا پارتىيە مەكتىۋىدىن ئەخمەت رەخمىتۇللا{كەلپىن}،خوتەن قاراقاش ناھىيە يەر باشقۇرۇش ئىدارىسىدىن غۇجى ئابدۇللا ناسىر،بۇگۇر ناھىيە ئاق ساراي بازارلىق ھۇكۇمەتتىن زاكىر ،خوتەن ۋىلايەتلىك ئىستاتىستىكا ئىدارىسىدىن ئادىل مەمەت،شىنجاڭ يېزا ئىگىلىك ئۇنۋېرستېتى تاشقى ئىشلار باشقارمىسىنىڭ باشلىغى،دوكتۇر، فرافېسسور كېرېم ئېلى. شىنجاڭ يېزا ئىگىلىك ئۇنىۋېرستېتى كۇتۇپخانىدىن دوتسېنىت بەكرى ، شىنجاڭ ھازىرقى زامان كەسپى تېخنىكا ئىنىستوتى ئوقۇغۇچى قۇبۇل قىلىش باشقارمىسىدىن تىببى پەنلەر ماگىستىرى پەرىدە غۇپۇر،شىنجاڭ ھازىرقى زامان كەسپى تېخنىكا ئىنىستىتوتىدىن مۇنىرە غۇپۇر،شىنجاڭ مالىيە نازارىتى تۇرلەر باشقارمىسىدىن باشقارما باشلىغى قاھار ياسىن ، شىنجاڭ ئىجتىمايى پەنلەر ئاكادىمىيىسى ئىقتىسات تەتقىقات ئورنىدىن فرافېسسور ئەدىلقان مامۇقان ،شىنجاڭ ئادىل -پاك ئادۋۇكاتلىق ئۇرنىدىن ئادۋۇكات ئاسىپجان ياسىن ، شىنجاڭ خەلق نەشىرياتى مالىيە باشقارمىسىدىن ئادىل سىيىت، {شىنجاڭ ياشلىرى }ژورنىلىدىن ئەسەت مەسئۇت ،شىنجاڭ ئىشلەپچىقىرىش -قۇرلۇش بانكىسىدىن ئالى مۇخبىر گۇشۇيگېن، ،ئاپتونوم رايونلۇق يېزا ئىگىلىك بانكا {شىنجاڭ يېزا پۇل مۇئامىلىسى }ژورنىلىدىن تەھرىر نىجات سوپىيوف ،بىڭتۇئەن بانكىسى ئۇرۇمچى شەھەر تارمىغىدىن شۇھرەت ئابدۇقادىر ،ئۇرۇمچى شەھەرلىك 6-ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇتۇش بۇلۇمىدىن ماتىماتىكا پەنلىرى دوتسېنتى ئەكپەر ، ئۇرۇمچى شەھەرلىك 20-ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇتۇش بۇلىمىدىن دوتسېنت يالقۇن ،تۇلۇق ئوتتۇرا سىنىپ بۇلىمىدىن خەنزۇ تىلى ئۇقۇتقۇچىسى مەرھابا ، خىمىيە ئۇقۇتقۇچىسى ئەلىشىر، تارىخ ئۇقۇتقۇچىسى ھەبىبە،ماتىماتىكا دوتسېنتى مېھرىگۇل ، فىزىكا ئۇقۇتقۇچىسى گۇلزار، ئەدبىيات ئۇقۇتقۇچىسى خۇشتار، فىزىكا ئۇقۇتقۇچىسى قەيسەر ،{شىنجاڭ پەن تېخنىكا گېزىتى} تەھرىر بۇلىمىدىن سەمەتجان ،شىنجاڭ يازغۇچىلار جەمىيىتىدىن مۇھەممەت باغراش . ياسىنجان ئابدۇشكۇر{شايار} ،شىنجاڭ تېلۋىزىيەسى 9-قانالدىن ئادىلجان ئابلىمىت ،تۇرپان ۋىلايەتلىك مائارىپ ئىدارىسىدىن مۇئاۋىن ئىدارە باشلىغى ئالىم ئىمىن،تۇرپان ۋىلايەتلىك سۇپەت تەكشۇرۇش پونكىتىدىن ھەبىبۇل،تۇرپان شەھەرلىك خەلق ئىشلار ئىدارىسى ئىدارە باشلىغى بارى، تۇرپان شەھەرلىك ئۇلچەش -سىزىش ئىدارىسىدىن ئالى ئىنجىنىر ئابلىز ئابلەت،تۇرپان ۋىلايەتلىك قۇرۇلۇش ئىدارىسىدىن ھەبىبۇل، تۇرپان ۋىلايەتلىك ئورمانچىلىق ئىدارىسى مۇئاۋىن باشلىغى نېجىم ئابلەق.ئورمان پونكىتى مۇئاۋىن مۇدىرى ئۇسمان،تۇرپان ۋىلايەتلىك تېخنىڭ كېڭئەيتىش پونكىتىدىن ئۇمەر،تۇرپان شەھەرلىك يېزا ئامانەت قەرز كوپىراتىۋى يار يېزا پونكىتىدىن باۋدۇن زىياۋۇدۇن، يېزا ئامانەت كوپىراتىۋى ئايدىڭكۇل پونكىتىنىڭ مۇدىرى ئابابەكرى،قۇمۇل شەھەرلىك سىياسى كېڭئەش مالىيە بۇلۇمىدىن ئابلىز ئوسمان پىچان ناھىيە تۇيۇق ئۇتتۇرا مەكتەپتىن ئابلىكىم ئالماس،ھەلىمە ھەتتەم،ئۇمەر ئابدۇرېيىم،،تۇرپان شەھەر ئايدىڭكۇل ئوتتۇرا مەكتەپتىن مەتىنياز مەڭنىك ،ئەخمەت مەمتىمىن،مەكتەپ مۇدىرى ئېلى توختىنىياز ،مۇئاۋىن مەكتەپ مۇدىرى ئابدۇل نېجىم،سىكرىتار غېنى ئابلىمىت.ئوقۇتۇش تەتقىقات رايونىدىن مەخمۇت ھەبىبۇل ،مەمەت نىجىمدىن ،ئۇقۇتقۇچىلاردىن، باۋدۇن سىراي،نىياز ئېزىز،ئەنۋەر ئامىسلىم،غاپپار غۇپۇر،شىنجاڭ سۇ ئېلىكتىر مەكتەپتىن پەتتار مەمەت ئۇرۇنچى شەھەرلىك تېلىگىراق ئۇلاپ -يەتكۇزۇش ئىدارىسىدىن مەمەت سەيدۇل،ئاپتونوم رايونلۇق سىياسى كېڭئەشتىن ياسىن رىشىت،پىچان ناھىيە لەمجىن بازىرى مۇئاۋىن باشلىغى {نوختىدا تۇرۇپ ۋەزىپە ئۇتەۋاتقان ياپونىيەدە ئۇقۇپ ماگىستىرلىقنى تاماملىغان غېنى نېيىم، شىنجاڭ نېفىت دوختۇرخانىسىدىن دوختۇر ئەخمەت مەمەت،سۇ ئىشلار نازارىتىدىن ئەنۋەر ئابدۇرېيىم، بۇلاق تاغ رايونلۇق خەلق ھۇكۇمەتتىن ئادىل ياسىن ،شىنجاڭ شېنخۇا گۇروھىدىن ھامۇت مامۇت قاتارلىقلار بولۇپ ، تالاش تارتىشلار ئۇزۇلۇپ قالمىدى،كېيىن يەنە تېخىمۇ سەرخىللاشقان ماقالىنى تورداشلارنىڭ ھۇزۇرىغا سۇنىمىز.،،،،دىمەك داۋامى يېزىلىۋاتىدۇ
پايدىلانغان ماتىرياللار: {1}ئىنسانىيەت تارىخىدىكى ئەڭ مەشھۇر ئالىم خەنزۇچە 89-بەت. {2}مۇشۇ كىتاپ 78-79-بەتلەر،مۇشۇ كىتاپ 74-بەت.{100مەشھۇر شەخس-ئۇيغۇرچە 336-بەت. ‹3›دالى كارنىگنىڭ بارلىق كىتاپلىرى. 4 ，‹كەڭ دائىردىكى ›ۋە ‹تار مەنىدىكى نىسپىلىك نەزىريەسى›-‹ئېينىشتىيىن› بىكىتى. ‹5›‹يۇقۇملۇق كىسەللىكلەر رىتسىپلىرى› شىنجاڭ نېفىت دوختۇرىانىسى ئەخمەت مەمەت ‹شىنجاڭ پەن -تېخنىكا سەھىيە نەشىرياتى2000-يىلى نەشىرى。 6‹ېيجىڭ ئۇنۋېرستېتى دوكتۇرلار ئىلمى ماقالىلەر توپلىمى› {7}بېيجىڭ ئىلمى مائارىپ كىنو سىتودىيەسى بىلەن مەركىزى تېلۋىزىيە 6-قانال بىرلىشىپ ئشلىگەن ئىلمى تەربىيىۋى فىلىم《ئالەم ۋە ئىنسانلار〉. {8}‹ۋاقىتنىڭ قىسقىچە تارىخى›،‹مىۋە قېپى ئىچىدىكى ئالەم › ئاپتورى سىتىفون خوك. ‹9›يىجوڭتىئەننىڭ ‹ئۇچ پادىشاخلىق ›قا بەرگەن باھاسى-جەمى 52 قىسىم . ‹10›.ماركس ،ئېنگىلىس ،لېنىن ،ستالىن تاللانما ئەسەرلىرى 1،2،3،4توملار. ‹11›‹تەبىئەت دىيالىكتىكىسى›--ئېنگىلىس 1979-يىلى مىللەتلەر نەشىرياتى يېڭى يېزىق نەشىرى ‹12› ئىستىلىستىكىلىق ۋاستىلەر - مەرھۇم يولۋاس راشىدىن -شىنجاڭ مائارىپ نەشىرياتى ئەدەبىيات فاكولتىتى 2002يىلى نەشىر قىلدۇرغان. ‹13›ئىنسانىيەتنىڭ تارىخى تەرەقىياتىغا تەسىر كۇرسەتكەن 100مەشھۇر شەخىس. ئاپتورى مېخائىل خارت -ئامىرىكا -تەرجىمە قىلغۇچىلار ئازات ئالماس ،تەلئەت ئىمىن ،رىشىت ئابدۇراخمان ،تىلەك ›.2000 -يىل شىنجاڭ خەلق نەشىرياتى. ‹14›ئەڭ بۇرۇنقى 3 مىنوت - سىتىۋىن بوگىن {ئامرىكا›‹15›-‹ماتىماتىكا -فىزىكا -خىمىيەدىن ئاممىباپ لىكسىيە›-ئاپتورى لىياڭخېڭ ،مۇھەممەتجان نۇجۇۋۇللا ئۇيغۇرچىغا تەرجىمە قىلغان.-----2012-01-
ئاپتورلار ھاكىم غېنى{شىنجاڭ يېزا ئىگىلىك بانكا قۇرۇلۇش يولى تارمىغى}،يالقۇن روزى{شىنجاڭ مائارىپ نەشىرياتى }،ئادىل مەمەت{شىنقاڭ فىداگوگىكا ئۇنىۋېرىستېتى سىياسەت ۋە قانۇن پەنلىرى ئىنىستىتوتى دوتسېنتى،ماگىستېر يىتەكچىسى ئادىل مەمەت.تۇردى ئۇمەر{شىنجاڭ تەبىى پەنلەر ئاكادىمىيىسى فىزىكا خىمىيە تەتقىقات ئورنىدىن دوكتۇر،تەتقىقاتچى }،مەردان قاۋۇز
http://www.xjmeifuda.com/نىڭ باش لېدىرى،ئارزىگۇل قېيىم{شىنجاڭ يىندولەن ئۇيغۇر دورىگەرلىك چەكلىك شىركىتىدىن}.
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا akimarzigul تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2012-1-26 02:05 PM
يوللىغان ۋاقتى 2012-1-26 02:04:11 PM
