ئابدۇنىياز كامال(سىجاڭ)

yawuzsultan

	شىنجاڭ يېقىنقى زامان تارىخىدىكى مەشھۇر سەركەردە _ ئابدۇنىياز كامال(سىجاڭ) يوللىغۇچى : ياۋۇز سۇلتان      ئابدۇنىياز كامال تۇرپان قوزغىلاڭچىلىرى جەنۇبىي شىنجاڭغا يۈرۈش قىلغان كۈنلەردە تۇرپاندا مەھمۇد سىجاڭ قىسمىغا ئەسكەر بۇلۇپ كىرىدۇ. مەھمۇد سىجاڭ قىسمىي توقسۇن ئەتراپىدا ماجۇڭيىڭ قىسىملىرىنىڭ ھۇجۇمىغا ئۇچرىغاندا خىزمەت كۆرسىتىپ بەنجاڭ، ئۇششاقتالدىكى ئۇرۇشتا پەيجاڭ بولىدۇ.      مەھمۇد مۇھىتى قۇشۇنى قەشقەرگە ئورۇنلىشىپ ئاتلىق ئالتە دىۋىزىيە قىلىپ قۇرۇلغاندا،(بۇ دىۋىزىيىدە 31-، 32-، 33-، 34- پوللك دەپ ئاتالغان تۆت پوللك بار ئىدى) ئابدۇنىياز كامال 33-تۈەننىڭ 1-لىيەنىگە لىيەنجاڭ بولىدۇ. 1937-يىلى 4-ئاينىڭ 2-كۈنى مەھمۇد مۇھىتى بىر بۆلۈم ئادەملىرى بىلەن ھىندىىستانغا چىقىپ كەتكەندىن كىيىن، مەھمۇد مۇھىتىنىڭ قالدۇق قىسىملىرىدىن 33-تۈەن يېڭىساردا، 34-تۈەن يەركەندە تۇرىدۇ. شېڭ شىسەينىڭ قەشقەردە تۇرۇشلۇق قۇربان نىياز شاھىدى باشچىلىقدىكى 31-، 32- تۈەندىن قېچىپ چىققان بىر قىسىم ئەسكەرلەر ۋە مۆيدىن تۈەنجاڭلار كاجۇڭغا بېرىپ، 33-، 34- تۈەنگە قوشۇلىدۇ، كاجۇڭدا ئوفېتسىرلار يغىنى ئېچپ، ئابدۇنىياز كامالنى مەزكۇر قىسىمغا سىجاڭ، مۆيدىن تۆەنجاڭنى مۇئاۋىن سىجاڭ ۋە شىتاب باشلىقى قىلىپ سايلايدۇ. ئابدۇنىياز كامال سىجاڭ بولغاندىن كىيىن پۈتۈن قسىمنى تۆتكە بۆلۈپ دىۋىزىيە قۇرۇپ، ئۇنى 6- دىۋىزىيە دەپ ئاتايدۇ ۋە 1- تۈەننى يەركەننى ئىشغال قىلىشقا ئەۋەتىدۇ. يەركەن ئىشغال قىلىنغاندىن كىيىن سىجاڭ ئابدۇنىياز كامال يەركەندە باش شىتاب قۇرىدۇ. خوتەننى بېسىپ ياتقان 36- دىۋىزىيە كوماندىرى ماخوسەن بىلەن بىرلىشىپ، ئەسكەرلىرىگە ئاق دوپپا كىيگۈزۈپ، بىلىكىگە"فېي سەبىللاھ"دىگەن خەت يېزىلغان لاتىنى باغلاپ، 1937- يىلى 5- ئاينىڭ 9- كۈنى شېڭ شىسەينىڭ قەشقەر يۇمىلاق شەھەردە تۇرۇشلۇق قۇربان نىياز سىجاڭ باشچىلىقىدىكى قىسىمغا قارشى ئۇرۇش باشلايدۇ. بۇ ئۇرۇش باشلايدۇ. بۇ ئۇرۇش قەشقەر، مەكىت، مارالبېشى، ئاقسۇ قاتارلىق جايلارغا كېڭىيىدۇ. ئابدۇنىياز كامالنىڭ قىسمى ئۇرۇش داۋامىدا قەشقەر يېڭىسارنىڭ سېدى دىگەن يېرىدە ۋە كەلپىن ناھىيىسىنىڭ سايۋاغ دېگەن يېرىدە شېڭ شىسەينىڭ ئىككى ئايروپىلانىنى ئېتىپ چۈشۈرىدۇ.       شۇ كۈنلەردە سوۋىت ئىتتىپاقى ھۆكۈمىتىدىن شېڭ شىسەيگە ياردەمگە كەلگەن تانكا، ئايروپىلان، بېرونېۋىكلار بىلەن قوراللانغان سوۋىت قىزىل ئارمىيىسى بىلەن ئۇرۇش قىلىدۇ. بۇ ئۇرۇشتا ئابدۇنىياز قىسىملىرىنىڭ ئوق-دورىسى تۈگەپ چېكىنىدۇ. قالدۇق قىسمىنى ئابدۇنىياز تارقىتىۋىتىپ، يەركەنگە چېكىنىدۇ ۋە 1937- يىلى 10- ئايدا بىر قىسىم ئەسكەرلىرى بىلەن چەتئەلگە چىقىپ كەتمەكچى بولىدۇ. دەل شۇ چاغدا سوۋىت ئىتتپاقى قىسىملىرى ئابدۇنىياز ۋە ئۇنىڭ ئادەملىرىنى سېزىپ قالىدۇ. شېڭ شىسەي قەشقەردە تۇرۇشلۇق قوماندانىغا ئابدۇنىيازنى تۇتۇشقا بۇيرۇق بېرىدۇ. ئىلگىرى ئۆزى بىلەن بىرگە ئىشلىگەن يۈسۈپ لىيەنجاڭ ئابدۇنىيازنى قورشىۋالىدۇ. ئابدۇنىياز : "يۈسۈپ لىيەنجاڭ، بىر-بىرىمىزنى تۇتۇپ بېرىش، بىر-بىرىمىزنى قىرىشتەك يامان پەيلىمىز بىزنى خاراب قىلدى، خالىساڭ بىز بىلەن بىللە چىقىپ كەت، بولمىسا ئىختىيارىڭ" دەيدۇ. بۇ چاغدا يۈسۈپ لىيەنجاڭ : "مەن بۇيرۇق بىلەن كەلدىم" دەيدۇ. ئابدۇنىياز ئۆز قىسمىنىڭ قارشىلىقنى چەكلەپ يان قورالىنى تاشلاپ بېرىپ : "بىزنىڭ بۈگۈنىمىز ، سېنىڭ ئەتەڭ" دەيدۇ. يۈسۈپ لىيەنجاڭ ئابدۇنىيازلارنى قولغا ئېلىپ ھۆكۈمەتكە تاپشۇرىدۇ. ئابدۇنىياز ئايروپىلاندا ئۈرۈمچىگەئېلىپ بېرىلىدۇ. (ئېيتىشلارغا قارىغاندا، ئۈرۈمچىدە ئابدۇنىياز كامال شېڭ شىسەي تۈرمىسىدە ئۆلتۈرۈلگەنمىش). مەنبەسى :  شېرىپ نىياز خۇشتار ئەپەندىنىڭ "شىنجاڭ يېقىنقى زامان تارىخىدا ئۆتكەن شەخسلەر " ناملىق كىتابىدىن ئېلىندى.

alipbay

	"بىزنىڭ بۈگۈنىمىز ، سېنىڭ ئەتەڭ":qiray121

ramu

	رەخمەت جاپا چىكىپسىز!ئەھمىيەتلىك تېمىڭىزغا تەشەككۇر!

خەلىفە

	ھاجىم موللامنى تۇتۇپ بىرىۋاتسا ئۇ سادىق يالاقچىنىڭ تۇتۇپ بىرىشى ئىنىق

satuq

	ئابدۇنىياز پالىگان مەن ئەڭ قول قۇيىدىغان ئادەم.

oygan0

	ئىبرەت....

Jim

	ئىبرەتلىك تارىخ

dolantograk004

	رەھمەت بەك خۇش بولدۇم