مائارىپ نەشىرىياتى ۋە مائارىپ ئىدارىسى

elijan

	ئەسسەلامۇ ئەلەيكۇم مۇنبەرداشلار بۈگۈن دەرىجىدىن تاشقىرى بالدۇر ئىشتىن چۈشۈپ ئۆيۈمنىڭ ئالدىغا كەلسەم ئەسكى تۈسكى يىغىۋالىدىغان بىر يولداش ئۈچ چاقىلىق توكلۇق موتسىكىلىتى بىلەن  ياڭراتقۇدىن ئۆزىنىڭ ئىلانىنى قۇيۇپ قۇيۇپ ئىككى تەرەپكە تەڭ قاراپ چوڭ يولغا ماڭغىلى تۇرۇپتۇ . تۇيۇقسىزلا ئۇنىڭ موتسىكىلىتىدىن خېلى كۆپ مىقداردىكى كىتابلارنى كۈرۈپ قېلىپ چاقىرىپ توختىتىۋالدىم . ھەمدە بۇ كىتابلارنى ساقلاپ قېلىش ئىستىكى قوزغىلىپ ھەر كىلوسىنى  2 يۈەندىن سېتىۋالدىم ...جەمئى 14كىلوگىرام كىتاب ،  قەيەردىن ئالغانلىقىنى سۇرىسام ئالدىنقى بەش ئالتە كوچا نېرىدىكى ئائىلىكتىن سېتىۋاپتۇ ، (بىز بۇ يەرگە كۈچۈپ كەلگىلى بىر يىلدىن ئاشقان بولسىمۇ ئىجتىمائى مۇناسىۋىتىمنىڭ تۈۋەنلىكى سەۋەبلىك مۇشۇ ئەتراپىمدىكى قوشنىلىرىم بىلەنلا ئارىلىشىپ ئۆتەتتىم . كىملىكىنى بىلەلمىدىم )مىنىڭ كىتابلارنىڭ ئىگىسىنى ئىزدەپ تېپىپ ئاپىرىپ بىرىش مەسئۇلىيتىم يوق دەپ ئۆزۈمنى ئالداپ ئۆيگە قايتۇرۇپ كىردىم . كىتابلار ئاساسلىقى دەرىسلىك كىتابلار 12 پارچە 4دانە چوڭ خاتىرە دەپتەر ،يەنە ئادەتتىكى دەپتەر (ئىچى قالايمىغان رەسىملەر ۋە چۈشنىكسىز سەت ئىملا بىلەن يېزىلغان بىر ئىككى قۇردىن  قىلىنغان مەشىق تۇراتتى ، ئىسراپ قىلىش دىسەك ئارتۇق كەتمەيتى ) قالغىنى ئەدەبى كىتابلار . بۇلارنىڭ ئىچىدە ، مەشھۇر خەنزۇ يازغۇچىسى ۋاڭمىڭنىڭ ‹زەڭگەر كۆز› ناملىق پوۋسىتلار توپلىمى  (تەرجىمىسى، بۇ كىتابنى مەن كۈرۈپ باقمىغىلى 10 يىلچە بولغانىدى . پەرىزىمچە 90 ـ يىللاردا نەشىر قىلىنغان بۇلىشى مۇمكىن  ) ،ئائىلىلەردە يىمەكلىك تەييارلاش ،ئوقۇغۇچىلار دوستى (قەشقەر ئۇيغۇر نەشىرىياتى1991-1-نەشىرى  1993-يىلى 2- بېسىلىشى  ئىكەن )،قىززىقچى نەسىردىن ئەپەندى (2پارچە ) ،قۇم باسقان شەھەر (96- يىلىدىكى 1-نەشىرى 1-بېسىلىشى ئىكەن ) ، يەنە بىر دانە ئۇيغۇرچە ئىنگىلىز تىلى ئۈگىتىش دەرىسلىكى بۇلۇپ (بۇ نەشىرىياتنىڭ ئەمەس خۇسۇسى باسمىخانىلاردا بېسىلغاندەك قىلىدۇ ، ناھايتى ، تەپسىلى تۇنۇشتۇرۇلغانكەن ) . بۇلارنى كۈرۈپ ھەيران قالدىم ، ئەقلى بار نۇرمال ئادەم شۇنچە كىتابلارنى ئوننەچچە يۈەنگە سېتىۋەتكۈچە  قۇيۇپ قويسا بولمامدۇ ؟ ھازىر 10 يۈەنگە نىمە كىلەتتى ؟ ئەپسۇسلىق ئىلكىدە تۇرۇپلا قالدىم . بۈگۈن سىلەر بىلەن مۇنازىرە قىلىدىغان تىما كىتابلارنى ئەسكى تۈسكى يىغىدىغانلارغا سېتىۋېتىش مەسىلىسى  ئەمەس،بەلكى شىنجاڭ مائارىپ نەشىرىياتى ۋە ھازىرقى دەرىسلىكلەر توغرىسىدا بۇلىدۇ . بايىقى ئەسكى تۈسكى يىغىۋالىدىغان يولداشتىن سېتىۋالغان كىتابلارنى كۈرىۋېتىپ شىنجاڭ دەپ بىر دەرىسك كىتابنى كۈرۈپ ھەيرانلىق بىلەن قۇلۇمغا ئالدىم ، قارىسام 7- يىللىقلار ئۈچۈن دەپ تۇرىدۇ ، بىراق مەن ئۇقۇغان ۋاقىتلاردا بۇنداق دەرسلىك بولمىغاچقا قىزىقىپ ئاۋال مۇشۇ كىتابنى كۆردۈم ، مۇقاۋىسىدىكى خەتكە قايتا قاراپلا جۇدۇنۇم ئۆرلەپ 90گىرادۇسقا چىقىپ كەتتى ، كىيىن ئېغىر بېسىقلىق بىلەن شىنجاڭنىڭ يېزىلىشقاھەرپ قۇشۇلغان بولسا  بولسا بىلەلمىگەندىمەنمۇ دەپ باشقا يېرىگە قاراپ باقتىم .بىراق ئىچىدىكى توغرا ئىدى . تۆۋەندىكىسى مۇقاۋا ۋە مۇقاۋا ئارقىسىدىكى بىرىنجى قىستۇرما رەسىم مۇقاۋىسى بىرىنجى قىستۇرما بەت (كەچۈرۈڭلار يانفۇنۇمدا تارتىلغان سۈرەت ئىدى . ئانچە ئېنىق چىقمىدى .) باش مۇقاۋىسىغا خاتا، ئىچىدىكى بىرىنجى قىستۇرما بېتىگە توغرا يېزىپتۇ ... يۇقىرىقى رەسىمگە قارىغاند كىتاب مۇقاۋىسىدىكى خەت ئېنىقلا ئىملا خاتالىقى بىلەن يېزىلغان ، كىيىن يەنە باشقىچە تەسەۋۋۇر قىلاي دەپ ئويلاپ مائارىپ دەرسلىكىنى  بىر تۇتاش مەركەزدىن بېسىپ بىرىدىغان ئىش بولسا بۇ باشقا مىللەتتىكىلەرنىڭ ئىشىمىكىن يا دەپ كىتاب ئۇچۇرىغا قارىسام شىنجاڭ شىنخۇا باسما زاۋۇتىدا بېسىپتۇ . شىنجاڭدىكى دەرسلىك ماترىياللىرىنى باسىدىغان بىر زاۋۇتتا ھە توۋا ... ئەجىبا ئۇ يەردە بىرمۇ ئاز سانلىق مىللەتتىن بولغان خىزمەتچىلەر يۇقمىدۇ ؟ بار بولسا ھەممىسى خەنزۇۋانمىدۇ ؟ تۈۋەندىكىسى كىتابنى تۈزۈشكە رەھبەرلىك قىلىش ھەيئىتى ئىكەن تۈزۈشكە رەھبەرلىك قىلىش گۇرۇپپىسى . ئىملا خاتالىقى دائىم كۈرۈلىدىغان خاتالىق . ئەمما مائارىپ ساھەسىدىكىلەرگە بولسا كۆرۈلسە بولمايدىغان خاتالىق . يەنە كىلىپ تېخى كىتابنىڭ مۇقاۋىسى . ھەر كۈنى كۈندە نەچچە قېتىم ئاڭلاپ تۇرىدىغان شۇ كىتابتا شالىسىنى ئېقىتىپ تۇنۇشتۇرماقچى بولغان ، ئۆزى تۈزمەي ، خەق تۈزۈپ بەرسە تەرجىسىمىسىنىمۇ جايلاپ يازالمىغان كىشىلەرگە نىسبەتەن قەتئى كۆرۈلمەسلىككە تىگىشلىك بولغان بىر خاتالىق . ھەممىڭلار بىلسەڭلار كىرەك كىتاب مۇقاۋىسى بىلەن ئىچكى مەزمۇندىكى ئىملا خاتالىقى تۈپتىن ئوخشىمايدۇ . مۇقاۋىنى لاھىيلەپ بولغاندىن كىيىن نۇرغۇنلىغان خىزمەتداشلىرىغا ، مەسئۇل خادىملىرىغا كۆرسىتىدۇ ، ئەجىبا شۇ ساۋادسىز خادىملارمۇ كۆرمىگەنمىدۇ ؟ مۇقاۋىنى لاھىيىلەپ بولغاندىن كىيىن باسمىخاندىكى بىرەر تېخنىكنىڭ ئۇنى كۈرۈپ خاتالىقىنى بايقىيالىشى ناتايىن ،ئېنىقى ئۇ ئاز سانلىق مىللەت ئىشچىسى ئەمەس ،  بۇ كىتاب بېسىلىپ بولغاندىن كىيىن شىنجاڭنىڭ جەنۇب ۋە شىمالىدىكى بارلىق 7- يىللىق ئوقوغۇچىللىرىغا تارقىتىپ بىرىلىدۇ ،كىتاب تىراژىرى 184510 . دىمەك ئاز بولغاندىمۇ150مىڭدىن  ئارتۇق باشلانغۇچتىن ئەمدى ئوتتۇرا مەكتەپكە قەدەم ئالغان كىچىك دوستلارغا تارقىتىلىپ بىرىلىدۇ . ھا ھا  بۇ جەرياندا ھېچقانداق خادىم كۆرمەي  ،كۆرسىمۇ كۆرمەسكە سېلىۋېلىپ يەنە تارقىتىۋېرىشى مائارىپقا بولغان ئېغىر مەسئۇلىيەتسىزلىك . ھېچ بولمىغاندا ئاشۇ كىتابنىڭ مۇقاۋىسىنى قايتا بېسى قايتا بېسىپ ئۈستىگە چاپلاپ تارقاتسىمۇ بۇلاتتىغۇ ؟ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنلىق ئوتتۇرا، باشلانغۇچ ئوقۇتۇش ماترىياللىرىنى تەكشۈرۈپ بىكىتىش كومىتىتى نىمە ئىش قىلىدىغان ئورۇن ؟ ئۇلار نىمىنى تەكشۈرۈپ ، نىمىنى بىكىتىدۇ ؟ تىراژىرى 184510 بولغان چوڭ ھەجىمدىكى بىر كىتابنىڭ بېسىلىشتىن بۇرۇن كۈرۈپ چىقىشقا ، بېسىپ بولغاندىن كىيىن تۈزىتىشكە ئەرزىمەمدىغاندۇ ؟ ئەمدى مائارىپ نىمىگە ھىساب ؟ دەرىسلىكنى تەكشۈرۈپ بىكىتىدىغان ھەيئەتلەرچۇ ؟ ھازىرقى تارقىتىلىۋاتقان دەرسىلىكلەرنىڭ مەزمۇنى بىلەن ئىلگىرىكى مەن ئۇقىغان ۋاقىتتىكى دەرىسلىك ماترىياللارغا ئوخشىمايدىغانلىقىنى توغرا چۈشىنىشكە بۇلار ، بىراق ھازىرقى ئەدەبىيات  دەرىسلىكلىرىگە نىمە ئۈچۈن كۆپىنچە تەرجىمە ئەسەرلەر ۋە دۆلىتىمىزنىڭ ئەسەرلىرى كىرگۈزۈلۈپ ئۇيغۇر تىلىدىكى دەرىسلىك پايدىلىنىش ماترىياللىرى 50% كىمۇ يەتمەيدۇ ؟ يەنە تېخى قايسى ئەقىلسىزنىڭ ئىشى ئىكىن جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىتنىڭ قانۇنىنى كۆزگە ئىلماي تۇلۇقسىز ئوتتۇرا تىل ئەدەبىيات دەرىسلىكىگە تىگىننىڭ ھىكايسىىنى قىستۇرۇپ قۇيۇپتۇ، بىلىشىمچە دەرىسلىك كىتابلارغا دىنغا دائىر ھېچقانداق مەزمۇنلار بولماسلىقى كىرەك ئىدىغۇ ؟(بۇددا دىنى   ھىكايىسى . تىگىن دىگەن كىشى شاھزادە ) يەنە كىلىپ تېخى ئىسلام دىنىغا ئېتقاد قىلىدىغان ئامما پەرزەنىتلىرى ئۇقۇيدىغان ئۇقۇشلۇققا بۇددا دىنىنىڭ ھىكايسىىنى قىستۇرۇپ قۇيىشى تۇلىمۇ بىمەنىلىك . قانداق بىر ئۇيغۇر خىجىل بولماي شۇنى تەھرىرلەپ دەرىسلىككە قۇشۇش پىلانىنى بەردىكىنە ؟ ئاق كۆڭۈللۈكنى بۇ ھىكايىنى قىستۇرمىسىمۇ نۇرغۇنلىغان ساغلام ئۇسۇللار بىلەن چۈشەندۈرگىلى بۇلاتتىغۇ ؟ دەرىسلىككە بۇددا دىنىغا ئائىت ماترىياللار چىقىپ قالسا ھېچكىم تەكشۈرمەيدۇ ، ئۆزىمىزنىڭ يازغۇچىللىرىمىزنىڭ شۇنچە ئەسەرلىرى ئاشۇ بىر ھىكايىچىلىك بۇلالماپتۇ . بۇ توغرىلىق يەنە كۆپ سۆزلىمەي ) بىزنىڭ نەچچە ئەسىرلىك بوران چاپقۇن ۋە ئىسلاھاتلاردا ، ئىنقىلابلاردا (مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى كۆزتە تۇتۇلىدۇ ) ساقلىنىپ قالغان تارىخى ئەسەرلىرىمىز ، يېقىنقى زامان يازغۇچىلىرىنىڭ نادىر ئەسەرلىرى شۇنچە نۇرغۇن تۇرۇقلۇق ئۇنىڭغا دۇنيا ئەدەبىياتى ۋە جۇڭگۇ ئەدەبىياتى (خەنزۇچە ماترىيالدىن تەرجىمە قىلىنغانلارنى كۆرسىتىدۇ ) ئاساسلىق نىسبەتنى ئىگەللەيدىغان بۇلۇپ قالدى ؟   تارىخ دەرىسلىكى تېخىمۇ غەلىتە . شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنىنىڭ يەرلىك تارىخ دەرىسلىكلىرىنى تاپقىلى بولمايدۇ . يۇقىرقى شىنجاڭ دىگەن كىتابتىمۇ تارىخ توغرىلىق ھېچقانداق ماترىيال يوق پەقەت ياۋايى ھايۋان ، بايلىق ، ... قاتارلىقلار قىسقىچە تۇنۇشتۇرىلىپتۇ (يۇقىرقى كىتاب يەرلىك دەرسلىك ئىكەن ، دىمەك يەرلىك دەرسلىك قۇشۇشقا قانۇندىن يول قۇيىدۇ دىگەن گەپ ) . جۇڭگۇ تارىخىغا قارىساق تاڭ سۇلالىسىدىن چىڭ سۇلالىسىگىچە ، ھەتتا ئۇنىڭدىن ئىلگىرىكى تارىخلار ، ئەرزىمەس ئۇرۇشلار توغرىلىق تەپسىلى توختىتىلغان ، شىنجاڭدىكى بالىلار ئۇقۇيدىغان دۇنيا تارىخى دەرىسلىكىگىمۇ دۇنيادىكى تەسىر قوزغىغان ئىشلار يىلنامىلەر بىلەن تەپسىلى تۇنۇشتۇرۇلغان . شۇنىسى قىزىقارلىق ئىكەنلىكى ۋەتىنىمىزنىڭ غەربى قىسمىغا جايلاشقان شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنى دۆلىتىمىز ئىچىدىكى ئەڭ چوڭ ئۆلكە دەرىجىلىك ئاپتۇنۇم رايۇن ، ئەڭ كۆپ چىگرا ئېغىزى بار ، تارىخىمۇ ئۇزۇن بولغان بۇ زىمىننىڭ دەرىسلىكتە سۆزلىنىدىغان يېرى ئادەمنى ئېچىندۇرىدۇ .شۇڭا  جۇڭگۇ تارىىخىغا قۇشۇپ ياكى ئايرىم شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايۇنىدىكى  ئاز سانلىق مىللەت ئوقۇغۇچىللىرىغا يەرلىك دەرسلىك قىلىپ تۇنۇشتۇرۇپ بىرىش ياكى ئۆزى ئۈگىنىدىغان ئۇقۇشلىق قىلىپ دەرىسلىك ماترىياللىرى بىلەن قۇشۇپ تارقىتىش  مائارىپ ساھەسىدىكىلەرنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەجبۇرىيتى . ھازىرقى ئەۋلادلىرىمىزنىڭ تارىختىكى مەشھۇر شەخىسلىرىمىزنى ، چوڭراق ۋەقەلەرنىڭ يىلنامىلىرىنى شىنجاڭدىكى ھەرقايسى خانلىقنىڭ گۈللەنگەن ، خاراپ بولغان ۋاقىتلىرىنى ،چوڭ تىپتىكى ئۇرۇش ، شۇ ۋاقىتتىكى ئۆرپ ئادەت ، خەلىق تۇرمۇشىنى ئۈگىنىش تارىخ دەرىسلىكىگە كىرگۈزۈش كىرەك .ئىلگىرى ئەدەبىيات دەرسلىكلىرىمىزگە ئاساسەن ئۇيغۇر يازغۇچىللىرىنىڭ ئەسەرلىرى مىسال قىلىپ ئۆتۈلەتتى ،چەتئەل ئەدەبىياتى ۋە جۇڭگۇ ئەدەبىياتى (خەنزۇتىلىدىن تەرجىمە قىلىنغان ) كۆپ ئەمەس ئىدى . ھازىرقى دەرسلىكلەر ئالمىشىپ بەئەينى 2- ئوتتۇرىنىڭ ( ناھىيمىزدىكى 2-ئوتتۇرا خەنزۇلارنىڭ . ئۇيغۇرلارنىڭ 1-ئوتتۇرا . ) دەرىسلىكىنى ئۇدۇل تەرجىمە قىلىپ قويغاندەكلا ... ئىلگىركى ئۇيغۇر تىلى دەرىسلىكى ھازىر ئەدەبىياتقا ئاسسىلماتسىيە بۇلۇپ ئەدەبىيات دەرىسلىكىنىڭ ئارقىسىدكى بىر ئىككى بەتكە يىغىلىپ قاپتۇ ،بۇ ھېچ بولمىغاندا باشلانغۇچ مەزگىلىدىكى ئوقۇغۇچىلارنىڭ بىر يىللىق دەرىسلىك پىلانىغا كىرگۈزىلىشى كىرەك .  ئەگەردە قوشتىل مائارىپىنى ئىسلاھ قىلىشقا بولمايدۇ دەپ قارالسا ، ئۇيغۇر تىلى بىلەن خەنزۇ تىلىنىڭ گىرامماتىكىسىنى ،  ئالاھىدىكلىرىنى ، ئوخشىمايدىغان جايلرىنى مۇشۇ ئۇيغۇر تىلى دەرىسلىكىگە قۇشۇپ ئىككى تىلنى پەرىقلەندۈرىدىغان بىرخىل دەرىس تۈرى قىلىپ بىكىتىلسە بالىلارنىڭ خەنزۇتىلى ئۈگىنىشى تېخىمۇ ئاسان بۇلىدۇ . ئانا تىلدىن باشقا تىلنى بىلىدىغان ئادەملەرنىڭ ھەممىسى بىلەمدىكىن ئۆزىنىڭ ئانا تىلىنى ياخشى ئۈگەنمىگەن ئادەم باشقا ھېچقانداق تىلنى ئۈگىنەلمەيدۇ ، شۇڭا ئۇيغۇر تىلى دەرىسكىلى  (گىرامماتىكا) ناھايتى مۇھىم ئۇرۇندا تۇرىدۇ . مۇمكىن بولسامەجبۇرىيەت مائارىپى تۈرىدىكى قوش تىل مائارىپى بالىلار ئۆزىنىڭ ئانا تىلىنى پۇختا ئىگەللەپ بولغاندىن كىيىن ، ئىككى تىلنىڭ لوگىكىلىك پەرقىنى ، فونتىكىلىق ئالاھىدىلىكىنى بىلگۈدەك بولغاندا مەسىلەن 3-4- يىللىقلاردىن باشلاپ ئاندىن قوش تىل مائارىپى يولغا قۇيۇلسا ،  بولمىسا ھازىرقى بالىلار خەنزۇتىلى بىلەن ئۇيغۇر تىلىنى قۇشۇپ ئەبجەش سۆزلەپ ئىلگىرى دۇنيادا يوق ، 21- ئەسىردە پەيدا بۇلۇشقا باشلىغان جۇڭگۇدىكى 57 - مىللەت تىلىدا سۆزلىشىدىغان بۇلۇپ قالىدىكەن ... مائارىپقا مۇناسىۋەتلىك باشلىقلار (ئاساسەن كىتابنى تۈزۈش ھەيئىتىدىكىلەرگە قارىتىلغان ) قوشتىلنى كۈچەپ تەشۋىق قىلىۋاتقان ، قەلىمىنىڭ سىياھىنى ئايىماي تەستىق سېلىۋتاتقان  رەھبەرلەر  ھازىرقى بالىلارنىڭ ئەتىگىنى مەكتەپكە ماڭغاندا ‹‹دادا مەن بارىمەن مەكتەپكە ! ›› دەپ مېڭىۋاتقانقانلىقىنى ، ساناق ساناپ باقە ئوغلۇم دىسە 20دىن كىيىنكى سانلارنى ‹‹ئىككى بىر ، ئىككى ئىككى ، ئىككى ئۈچ ›› دەپ ساناۋاتقانلىقىنى ئويلامدىغاندۇ يېزىقىمىزنىڭ بارغانسىرى ئورنى قالمايۋاتقانلىقىنى كۆرۈۋاتقانمىدۇ ؟ ئاتا ـ ئانىلارغا : ئۆزىنىڭ ئانا تىلىدىكى مەكتەپلەر بار بولسىمۇ، ئاللىقانداق سەۋەبلەر بىلەن پەرزەنىتلرىنى خەنزۇ تىلىدىكى مەكتەپلەرگە بەرگەن ئاتا ـ ئانىلار بالىلىرىنىڭ نۇرغۇنلىغان ناتۇنۇش بالىلار ئالدىدا ئوقۇتقۇچىسىسى سۆزلىسە چۈشىنەلمەي ، سۇئال سۇرىسا جاۋاپ بىرەلمەي ، بېشىنى تاتىلاپ يەرگە قاتاپ تۇرغانلىقىنى ، سۇراي دىسە ساۋاقداشلىرىنىڭ تىلىنى چۈشىنەلمەي ، ئوي پىكىرلىرىنى ئانا تىلىدا سۆزلىيەلمەي، ئەركىن تەپەككۇرى بۇغۇلۇپ قېلىۋاتقانلىقىنى، ئائىلىدە سۆزلىگەندە تۆت ئېغىز گەپنىڭ ئۈچىنى خەنزۇ تىلىدا سۆزلەۋاتقانلىقىنى چوڭلار ئالدىدا ئۇيغۇرچە سۆزلىگەندە ئېغىزىدىن چىقىۋاتقان سۆزلىرىنىڭ ‹ ئىگە ›‹ پىئېل ›،‹ خەۋەر›  ،‹سۈپەت› لىرىنىڭ ئالمىشىپ ياكى چۈشۈپ  قېلىۋاتقانلىقىنى ھېس قىلالمىغاندىمۇ ؟ بالىلارنىڭ  كىچىككىنە كاللىسىنىڭ مەدەنيەتلەر ئارىسىدا تۇقۇنۇشۇپ قېلىۋاتقانلىقىنى ئويلاپمۇ باقمىدىمىكىنە ؟ تېخىمۇ يامان بولغىنى نەچچە يۈز يىللاردىن بېرى ئۈزۈلۈپ قالمىغان ، يېزىقىمىز، بىزنىڭ قەدىرلىمەسلىكىمىز ، سەۋەبلىك بىلىدىغانلار ئازلاپ ئاخىرى يوقاپ كىتەرمۇ ؟ ئەينى ۋاقىتتا چىڭ سۇلالىسىنى قۇرۇپ 200 يىلدىن ئارتۇق ھۈكۈمرانلىق قىلغانلارمۇ ئۆز يېزىقىنى ياراتماي تاشلاپ قويغانلىقى سەۋەبلىك نىمە بولغانلىقىنى ھەممىمىز بىلىمىز ،  قۇمۇل دىھقانلار قوزغىلىڭىدا «ياردەم » قىلغان ‹‹مۇسۇلمان ›› ما فامىلىلىكلەرنىڭ ھازىرقى تىلى ۋە يېزىقىنى ھەممىمىز بىلىمىز .  كۆپ خىل مىللەت ۋە تىل بولسا دۇنيا تېخىمۇ گۈزەل بۇلىدۇ .يوقاتقان نەرسىنى قەدىرلىگەننىڭ پايدىسى يوق ، ئەجدادلىرىمىز ئىشلىرىدىن پەخىرلىنىمىز ئەمدى كەلگەندە ھەممە ئۆرپ ـ ئادەتلىرىمىزدىن نۇمۇس قىلىمىز . . .  ئۆز تىلىمىزنى ئىشلىتىش نۇمۇس بۇلۇپ قالدى . . .  باشقا تىلنى بىلىش ھەقىقەتەن شەرەپلىك ئىش ، ھەم پايدىسىمۇ كۆپ . بىراق ئۆزىنىڭ تىلىنى ئۇنتۇپ ئۆزگە تىلنى ئۈگۈنىۋېلىش  دارۋېن ئېيىتقان ئاتا بوۋىسى بىلەن ئوخشاپ قالىدىغانلىقىنى بىلەمدىغاندۇ ؟

NurQut

	سانغىلا قاراپ سۈپەتكە قارىماسلىق، ئاخىرىغا «سەۋەنلىكتىن خالىي ئەمەس، پىكىر-تەكلىپ بېرىشىڭلارنى قارشى ئالىمىز» دەپ يېزىپ قويۇپلا ئۆزىنىڭ بىلگىنىنى قىلىدىغان بولۇپ كەتتى. مۇھىمى كىتابلارنى ھەقسىز تارقاتقاندىكىن بۇ ئىشلار بېلەنمۇ باشقىلارنىڭ جىق كارى يوقمىكىن، يانچۇقىدىن پۇل چىقىرىپ ئالمىغاندىكىن.(شەخسىي پىكرىم)

ablat524

	ھەقىقەتەن ئادەمنىڭ ئىچىنى ئېچىشتۇرىدۇ بۇ ئىشلار ،مانا بىزمۇ باشلانغۇچنىڭ 3-يىللىقىدىن باشلاپ خەنزۇتىلىنى ئانچە مۇنچە ئۆگۈنۈشكە باشلىغان ،مانا ھازىر بىزمۇ ئىچكىردىكى ئالى مەكتەپلەردە تىل جەھەتتە قىينالمايلا ئوقۇۋاتىمىزغۇ؟ باشلاپ ئۆتمىسىمۇ ،تولۇقسىزدا ئازراق بېسىپ ئۆگۈنۈپ بەرسە تىل سەۋىيىسى خېلى ئۆسۈپ قالىدۇ .ھەي بۇ باشلىقلىرىمىز نىمە كويدا ،خەلق نىمە ئويدا .....سۆزلىسەم بىر قوساق گەپلىرىم باتتى ،،،،،تاقىلىپ قالماي ،،،،،،(بۇيەردە 10،000خەت قىسقارتىلدى)

toxkanjan

	ھازىر دىگەن باشلىقنىڭ دىگىنى ھېساب، قوش تىل ئۆگىتشكە شارائىتى بارمۇ يوقمۇ ،بىلىم ئۆگىنۋاتامدۇ ياكى شەكىلگە مەكتەپكە كېلسۋاتامدۇ بۇنى سۈرۈشتۈردىغان ئىگىسى يوق.شۇڭا مېنىڭ كىچىك ئىنممۇ ئۈچىنچى سىنپقا چىقىپمۇ ئۇيغۇرچە ساۋادى يوق.خەنزۇچىىنىڭغۇ نىمىلىكىن ئۇقمايدۇ،شۇڭا ئەمدى بۇ ئىشنىڭ نەتىجىسى يەنە ئون يىللاردىن كىين چىقىدۇ،ئۇ چاغدا بىر توپ ساۋاتسىزلار توپى شەكىللىنپ يەنە  شۇ 80-ىيللاردىكىدەك قايتىدىن ساۋات چىقىرش سىنىپلىرى قۇرۇلدۇ، شۇڭا ئەڭ ياخشىسى بۇ ئىشلارغا باش قاتۇردىغان باشلىقلار بولغاندىكىن بىز ئۆيمىزدە ئۆز باللىرمىزغا ياخشى قارايلى، ئۆزىمىز ئۆيدە ياخشى ساۋادىنى چىقىرىپ قارا قورساق بولۇپ قېلىشتىن ساقلىنايلى.

doppamkok

	؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟

مارشال

	مائارىپ -بىر مىللەتنىڭ مەۋجۇت بۇلۇپ تۇرۇشنىڭ ئاساسى،شىنجاڭ مائارىپ نەشرىياتى ئاساسلىقى دەرسلىك كىتابلارنى كۆپ نەشىر قىلىدۇ،ئانا تىلنى قوغداشتا ھەممە كىشىنىڭ ئورتاق مەسئۇلىيىتى بار،بۇنىڭدىن ھېچكىم قېچىپ قۇتۇلالمايدۇ. ئانا تىل-جان تىل،ئانا تىلنى ئەڭ ئاۋال مۇشۇ ئورۇن يوقۇرى سۈپەت بىلەن كىتابلارنى توغرا نەشىر قىلىش زۆرۈردۇر. ئۇيغۇرتىلىدىكى گىراماتىكا،ئىملا شەكلىگە دىققەت قىلىش بىزنىڭ باش تارتىپ بولمايدىغان مەجبۇرىيىتىمىز. تېمىڭىزدا ئوتتۇرغا قۇيۇلغان مەسىللەر ئەتراپلىق مۇھاكىمە قىلىنىپتۇ.نەشرىياتچىلىق بۇرۇنقىدىن كۆپ تەرەقىياتقا ،ياخشى پۇرسەتلەرگە نائىل بولماقتا.بۇنىڭدىن كېيىنكى خىرىس،رىقابەت بىزگە كۆپ،بىز بېسىپ ئۆتىدىغان نۇرغۇن داۋانلار بار،بىر مىللەتنىڭ ساپاسىنى يۇقۇرى كۆتۈرۈش ئۈچۈن نەشرىياتلار ئورۇنلىرى تولىمۇ مۇھىم رول ئوينايدۇ.

muhtarbay@921

	ئۇيغۇر مائارىپى خۇددى تەجىربە ئاق چاشقىنغا ئوخشاش بوپ قالدى ~~ بىردەم ساپا مائارىپى دىگەن ، يەنە بىردەم قوش تىل مائارىپ دىگەن :qiray16

obul21c

	قانداق قىلىمىز ئەمدى،ھەقىسز كىتاپ بولغانلىقى ئۈچۈن، قانداق بولسا قولدىن چىقىدۇ دەپ قالغان بولىشى مۇمكىن،كىتاپخانىلارغا سېلىپ بىردىن-بىردىن ساتىدىغان كىتاپ بولسىدى ھەرگىز ئۇنداق بولماستى بەلكم،بىراق قايسى خەت خات يېزىلپ قاپتۇ، ھىچ بىلەلمىدىم،رەسىممۇ چىقماپتۇ.

tograk1010

	جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى ئاساسى قانۇنىدا قوش تىللىق مائارىپقا بېرىلگەن چۈشەندۈرۈش: قوش تىللىق مائارىپ شۇ مىللەت تىلىنى ئاساس،خەنزۇتىلىنى قوشۇمچە قىلغان مائارىپنى كۆرسىتىدۇ . دىمەك،شىنجاڭنىڭ يەرلىك قانۇنى ئاساسى قانۇن يول قويغان دائىرىدىن ھالقىپ كەتكەن .

noriya

	مۇقاۋىغا بىسىلغان خەتنىڭ خاتالىقىنىمۇ ھىس قىلالمامدۇ ئەمدى .... دەرىسلىك كىتاپلارنىڭ ئىچىدىكى خاتالىقلارغۇ تولا ئۇچراپ تۇرىدۇ . قوش تىل مائارىپى يولغا قويۇلغاندىن بۇيان مەكتەپ خەنزۇتىلى ئۈگۈنۈشنى چىڭ تۇتسا ئائىلىدىكىلەر بالىلارنىڭ خەنزۇتىلى ئۈگۈنىشىگە ماسلاشتۇق دەپ ئائىلىدە ياكى بالىلار بىلەن بىللا ۋاقىتلاردا خەنزۇتىلىدا سۆزلىشىدىغان بولدى ،شۇنىڭ بىلەن بىر تۈركۈم چالا مىن كوۋ خەن لەر مەيدانغا كەلمەكتە .