تۇنجى ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىمىم: ئاپاچ ناملى

Naprat2009

	تۇنجى ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىمىم: ئاپاچ ناملىق ھۇجۇمچى تىك ئۇچار ئايروپىلان تور بەتلىرىمىزدە خالىس تەرجىمانلار تەرجىمە قىلغان ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىملار تارقىتىلىشقا باشلانغاندىن بۇيان، مېنىڭدىمۇ ئۆز ئالاھىدىلىكىمنى جارى قىلدۇرۇپ، تورداشلارغا ئاز-تولا مەنىۋى ئوزۇق ئاتا قىلغۇم كېلىپ قالدى. ئۆزەم ئۇزۇندىن بۇيان ئېنتىرنېتتا تەرجىمە ئىشلىرى بىلەن شوغۇللىنىپ كېلىۋاتقان بولساممۇ، لېكىن تېخنىكا جەھەتتە ياردەم بېرىدىغان بىرى بولمىغاچقا، فىلىم تەرجىمە قىلىش ئارزۇيۇم ئۇزۇندىن بۇيان ئەمەلگە ئاشماي كەلگەن. دۇنيادىكى نۇرغۇن ھەربىي ئىشلار مەستانىلىرىنىڭ قىزىقىشىنى قوزغاپ كېلىۋاتقان، نۇرغۇن ئۇرۇشلاردا ئۆز كارامىتىنى كۆرسەتكەن ئاپاچ ناملىق ھۇجۇمچى ئايروپىلاننى تونۇشتۇغان فىلىمنى تەرجىمە قىلىپ قويغان ، لېكىن تېخنىكا جەھەتتە قوللايدىغان بىرى بولمىغاچقا، بىر يىلدىن بۇيان كومپيۇتىرىمدا ساقلىنىپ تۇرغان ئىدى. يېقىندا شاھ ئۇيغۇر بلوگىنىڭ تېخنىكا جەھەتتە قوللىشى بىلەن، مەن تۇنجى قېتىم تەرجىمە قىلغان ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىم «ئاپاچ ناملىق ھۇجۇمچى تىك ئۇچار ئايروپىلان» ھۆججەتلىك فىلىمى شاھ ئۇيغۇر بلوگىدا ئېلان قىلىندى. مېنى تېخنىكا جەھەتتە قوللىغان شاھ ئۇيغۇر بلوگىغا چوڭقۇر مىننەتدارلىقىمنى بىلدۈرىمەن، تورداشلارغا سەرخىل ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىملارنى داۋاملىق سۇنىمەن. (تۇنجى قېتىم تەرجىمە قىلىشىم بولغاچقا، بەزى خاتالىقلاردىن خالىي ئەمەس، تورداشلارنىڭ قىممەتلىك پىكىرىنى ئايىماسلىقى ئۈمىد قىلىمەن) مەزكۇر فىلىم ئادرىسى: http://shahblog.net/?p=1848 ئاپاچ ناملىق ھۇجۇمچى تىك ئۇچار ئايروپىلان AH-64    ئاپاچ (Apache)  تىك ئۇچار ئايروپىلانى ئامېرىكا ماكدونالد-دوگلاس شېركىتى (McDonnell-Douglas Corporation) ئامېرىكا قۇرۇقلۇق ئارمىيىسىنىڭ «ئىلغار ھۇجۇمچى تىك ئۇچار ئايروپىلان ياساش»پىلانى(AAH) غا ئاساسەن ياساپ چىققان ئىلغار ھۇجۇمچى تىك ئۇچار ئايروپىلان. بۇ تىك ئۇچار ئايروپىلان ناچار ھاۋارايى شارائىتىدىمۇ كېچە كۈندۈز تانكا پاچاقلاش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلىدۇ ھەمدەناھايىتى كۈچلۈك جەڭگىۋارلىقى، قۇتقۇزۇش ۋە مەۋجۇتلۇق ئىقتىدارى بار. 1975-يىلى9-ئايدا،ئىپتىدائىي تىپتىكى ئاپاچ ئايروپىلانى تۇنجى قېتىم ئۇچۇرۇلغان، 1984-يىلى رەسىمىي تاپشۇرۇپ بېرىلگەن. 1989-يىلى12-ئايدا،پانامادا تۇنجى قېتىم ئۇرۇشقا قاتناشتۇرۇلغان. 1991-يىلدىكى دېڭىز قولتۇقى ئۇرۇشى ۋە 1999-يىلى شىمالىي ئاتلانتىك ئەھدى تەشكىلاتى يۇگۇسلاۋىيەگە ھەربىي زەربە بەرگەندە ھەمدە يېقىنقى ئىراق ئۇرۇشىدا نۇرغۇن AH-64 ئاپاچ تىك ئۇچار ئايروپىلانىنى ئىشقا سېلىنىپ، ئۆزگىچە ئۇرۇش قىلىش ئىقتىدارىنى نامايەن قىلدى.    ئاپاچنىڭ تىپلىرىدىن: AH-64A «ئىلغارئاپاچ»، «كۆپ باسقۇچلۇق ئۆزگەرتىش پىلانى»؛ AH-64B  بولسا AH-64Aئۆزگەرتىلگەن تىپى، يەر شارى ئورۇن بەلگىلەش سېستىمىسى(GPS) ئورنىتىلغان، نىشان تۇتاشتۇرۇش ئىقتىدارى بار؛ AH-64C بولساAH-64Aنىڭ ئۆزگەرتىلگەن تىپى؛ AH-64D«ئۇزۇن يالىق ئاپاچ»، «ئۇزۇن يالىق» رادارئورنىتىلغان، رادىئو چاستوتىسى باشلاپ ماڭىدىغان «دوزاخ ئوتى» (Hellfire) باشقۇرىلىدىغان بومبىسىنى ئېلىپ يۈرەلەيدۇ؛ ئامېرىكا ئارمىيىسى قۇۋۋىتى تېخىمۇ  يۇقىرى بولغان ھەممىباب ئېلىكترون شېركىتىنىڭ T700-GE-701C ماتورى،يېڭى توك تەقسىملەش سېستىمىسى، قوش ھەسسىلىك70كىلوۋولت ئامپىرلىق چوڭ تىپتىكى ترانسىڧور ماتور ھەمدە AN/ASN-157 دوپلېر يول باشلاش سېستىمىسى سەپلەشنى پىلانلانماقتا. ئاساسلىق ئورۇنلاشتۇرىلىشى: 4 تال چاقپېلەك قانىتىلىق تولۇق چاتما شەكىلدىكى پىرقىرىما قانات سېستىمىسى،پولات لېنتىلىق ئۇلاش دېتالى ۋە ئىلاستىكىلىق تەۋرىنىشنى ئۈچۈرگۈچ قوللىنىلغان. قۇيرۇق قانىتى 2 چاقپېلەك قانىتى بار پىرقىرىما قانات ئوخشاش بىر ئاچا شەكىللىك ئۇلاش ئۇچىغا ئورنىتىلغان. ھەركەتلەندۈرگۈچ قۇرۇلمىسى:2 دانە ھەممىباب ئېلكترون شېركىتىنىڭT700-GE-701 پىرقىرىما ئوقلۇق ماتور، ھەر بىرىنىڭ قۇۋۋىتى1285كىلوۋات كېلىدۇ، يۈزىنچى ئاپاچ AH-64A دىن باشلاپT700-GE-701C ماتورى سەپلىنىشكە باشلىدى، ھەر بىرىنىڭ قۇۋۋىتى1417كىلوۋات.    قورال-ياراغلىرى: ئامېرىكا خىيۇج شېركىتىنىڭXM-230-E1 تىپلىق 30كالبېرلىق زەنجىلىك پىلموت، 1200پاي ئوق بار، مىنۇتىغا652پاي ئاتىدۇ،16دانە « دوزاخ ئوتى »(Hellfire) باشقۇرىلىدىغان بومبىسى ئېلىپ يۈرىدۇ، 70مىللىمېتىرلىق راكېتا ئوقى قاچىلىغىلى بولىدۇ، ھەر بىر ئېسىش نۇقتىسىغا 19 تۆشۈكلۈك قويۇپ بېرىش چاڭگىسى ئاسقىلى بولىدۇ، ئەڭ كۆپ بولغان4 نى ئاسقىلى بولىدۇ، جەمئىي 76 دانە راكېتا ئوقى بار. رازمېرلىرى: پىرقىرىما قاناتنىڭ دىئاممېتىرى 14.63 مېتىر، قۇيرۇق قانىتىنىڭ دىئاممېتىرى 2.77 مېتىر،ئايروپىلان ئۇزۇنلۇقى17.76مېتىر،ئېگىزلىكى 3.52 مېتىر.قۇرۇق ئېغىرلىقى5092 كىلوگىرام، ئەڭ چوڭ ئۇچۇش ئېغىرلىقى 9525 كىلوگىرام، ئەڭ چوڭ سىرتقى ئاسما يۈك كۆتۈرۈشى 771 كىلوگىرام، ئاساسلىق ۋەزىپىدىكى ئېغىرلىقى 6552 كىلوگىرام. ئىقتىدار سانلىق مەلۇماتلىرى: ئەڭ چوڭ ئۇچۇش تېزلىكىm/h 365، ئەڭ چوڭ تۈز ئۇچۇش ۋە چارلاش سۈرئىتى m/h 293 ئەڭ چوڭ ئۆرلەش تېزلىكى سېكونتىغا4.32 مېتىر، ئېگىزگەئۆرلەش چەكلىمىسى6400مېتىر، مۇساپىسى(ئىچكى يېقىلغۇ)482 كىلومېتىر، داۋاملىق ئۇچۇش ۋاقتى1سائەت50 مىنۇت، ئەڭ چوڭ داۋاملىق ئۇچۇش ۋاقتى3سائەت 9 مىنۇت. نۆۋەتتە ئاپاچ تىك ئۇچار ئايروپىلانىنى ئامېرىكا قۇرۇقلۇق ئارمىيىسى، ئەنگىلىيە، گوللاندىيە، ئىسرائىلىيە، سېنگاپور، مىسىر، سەئۇدى ئەرەبىستانى، ئەرەب بىرلەشمە خەلپىلىكى قاتارلىق دۆلەتلەر ئىشلىتىدۇ، كۆپ قىسىمى AH-64D«ئۇزۇن يالىق ئاپاچ» نى ئىشلىتىدۇ.ئىسپانىيە 8 دانە AH-64 ئاپاچنى ئىجارىگە ئالدى، يەنە "ئۇزۇن يالىق ئاپاچ"نى سېتىۋېلىش باسقۇچىدا. 2002-يىلى 4-ئايدا ئامېرىكا دۆلەت مۇداپىئە مىنىستېرلىكى شۇ ئاينىڭ ئاخىرى كۇۋەيتكە 16دانە AH-64D سېتىپ بېرىشى مۇمكىن ئىكەنلىكىنى جاكارلىدى.2002-يىلى 5-ئايدا، ئامېرىكا ھۆكۈمىتى تەيۋەنگە 30 دانە AH-64Dئاپاچ تىك ئۇچار ئايروپىلانى سېتىپ بېرىشنى تەستىقلىدى. دېڭىز قولتۇقى ئۇرۇشىدا ئاپاچ تىك ئۇچار ئايروپىلانى بىرىنچى پاي ئوقنى ئاتتى. 1991-يىلى1-ئاينىڭ17-كۈنى سەھەردە، «قۇملۇق بورىنى» ھاۋادىن ھۇجۇم قىلىش ھەركىتى باشلىنىشتىن 22 مىنۇت ئىلگىرى، ئامېرىكا ئارمىيىسىنىڭ 8 دانە AH-64ئاپاچ قوراللىق تىك ئۇچار ئايروپىلانى تۆۋەن بوشلۇقتا ئۇچۇش شەكلى ئارقىلىق ئىراق ئارمىيىسىنىڭ رادار تورىدىن ئەپچىللىك بىلەن ئۆتۈپ، ئىراقنىڭ جەنۇبىي قىسىمىغا يوشۇرۇن كىردى. ئىراق ئارمىيىسىنىڭ ئىككى مۇھىم ئالدىن سىگنال بېرىش رادار پونكىتىنى بايقىغاندىن كېيىن، 8دانە ئاپاچ ئايروپىلانى ئىككى گۇرۇپپىغا بۆلىنىپ، رادار پونكىتىغا شىددەتلىك ھۇجۇم قىلدى. «دوزاخ ئوتى» باشقۇرىلىدىغان بومبىلىرىنى كەينى-كەينىدىن قويۇپ بېرىپ، ئىراق رادار پونكىتىنىڭ كۈلىنى كۆككە سورۇۋەتتى. كۆپ دۆلەت قىسىملىرى ئۈچۈن بىخەتەر يول ئېچىپ بەردى، كۆپلىگەن بومباردىمانچى ئايروپىلانلار يوچۇقتىن كىرىپ، باغداد ھاۋا بوشلۇقىدا تۇيۇقسىز پەيدا بولدى. «قۇملۇق بورىنى ھەركىتى »موشۇنداق باشلاندى. 2003-يىلى 3-ئاينىڭ 24-كۈنى ئىراق ئۇرۇشىدىكى ئامېرىكا ئارمىيىسى باغدادقا ھۇجۇم قىلىش ھەركىتىدە، 32دانە AH-64ئاپاچ قوراللىق تىك ئۇچار ئايروپىلانى كەربالانى ساقلاۋاتقان ئىراق جۇمھۇرىيەت قوغدىنىش ئەترىتىنىڭ «مەدىنە» دېۋىزىيىسىگە شىددەتلىك ھۇجۇم قوزغاپ، باغداد ئۇرۇشىنىڭ تۇنجى پاي ئوقىنى ئاتتى. قىسقا ۋاقىت ئىچىدە ئىراق ئارمىيىسىنىڭ 10 تانكىسىنى پاچاقلاپ تاشلىدى. (نەپرەت2009 تەرجىمىسى)

nurzad

	ساقلاپ قويۇپ كۆرۈشكە ئەرزىگىدەك كىنو كەن  مەن ساقلىۋالدىم  رەخمەت سىزگە

azeza

	بۇمۇ بىر ياخشى ئش بوپتۇ،رەخمەت سېزگە بۇندىن كېيىنكى ئېشلىرىېڭىز تېخمۇ ئوڭۇشلۇق بولسۇن.

bujahan

	نىمانداق يامان ئايروپىلان ئاۋۇ؟ موللاق ئاتسىمۇ چۈشۈپ كەتمەيدىكەن.يەنە تېخى يېقىلغۇسى تۈگەپ كەتسىمۇ يېرىم سائەت ئۇچالايدىكەن.

kaqmixlar

	تىما ئىگىسىگە رەخمەت ..ساقلىۋالدىم

ad0903

	مەن قىزىقىدىغان فىلىمكەنغۇ بۇ

adil2052103

	مەن تېخى تۈشتە كۆرگەن  كۈرۈپ شۇنداق  خوشبولدۇم   بۇكاساپەتنى  ياساشجەريانى  بىرمۇ بىر سۆزلىنىپتۇ Naprat2009 بۇرادەر  جاپا تارتىپسىلە رەھمەت مەن  بۇ ئايرىپىلانغا  ئوتتەك قىزقىشىم تۇپەيلى ئۆزەمدەك  چوڭلىقتىكى  ئايرىپىلان ئېلىشقا مەجبۇر قىلدى بىر كۈنى  ۋاقىت بولسا  مائۆيدىكى  ئاپاچ  ماركىلىق ئايرىپىلانىمنى  بىر ھۆججەتلىك فىلىم قىلىپ  ھۇزۇرۇڭلاغا سۇنمىسام  ئاللاھ خالىسا

kvkbvra

	ئۆز  ئارتۇقچىلىقىڭىزنى ياخشى جارى قىلدۇرۇڭ.........كۆمىلەپ قالماڭلار.....

kizhumar0998

	سىزنى تەبرىكلەيمەن، يەنىمۇ تىرىشىڭ. ئەگەر يەنە فىلىم كىرىشتۈرۈش، بوشلۇققا يوللاش ئىشلىرىدا قىيىنچىلىققا يولۇقسىڭىز ئاق بۈركۈت ئۇيغۇرچە خەتلىك فىلىم تورى ياردىمىنى ئايىمايدۇ. www.akburkut.com

kimina

	ساقلىۋىلىپ كەچتە كۆرەي،رەھمەت سىزگە.........