ئائىلە ۋە ئۇنىڭ ئەھمىيىتى

deyanat

	ئائىلە ۋە ئۇنىڭ ئەھمىيىتى بىسمىللاھىر رەھمانىر رەھىيم «ئى پەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ئاياللىرىمىزدىن ۋە ئەۋلاتلىرىمىزدىن كۆزىمىزنىڭ نۇرى بولىدىغان ياخشى كىشىلەرنى ئاتا قىلغىن، بىزنى تەقۋادارلارغا پېشىۋا قىلغىن»[1] ئائىلە نەسەپ ۋە ئۆيلىنىش ئارقىلىق بىرلەشكەن ۋە بىر ئۆيدە ياشايدىغان كىشىلەر جامائەسىدۇر. جەمئىيەتنىڭ ئۇلى بولغان ئائىلە ئۇلۇغ بىر مۇئەسسىسىدۇر. بىر مىللەتنىڭ مەۋجۇد بولۇپ تۇرۇشى، بەخت - سائادىتى، تىنچ ئامانلىقى ۋە داۋام قىلىشى ئۇنىڭ ئۇلى بولغان ئائىلىنىڭ مەۋجۇد بولۇپ تۇرۇشىغا، ساغلاملىقىغا، ھوزۇرلۇق ۋە خاتىرجەم بولۇشىغا باغلىقتۇر. ھەر قانداق بىر جەمئىيەتنىڭ ئىچكىي - تاشقىي خەتەرلەردىن قوغدىنىشى، ھوزۇر ۋە ئامانلىق ئىچىدە ھاياتىنى داۋاملاشتۇرۇشى، ئۇ جەمئىيەتنى تەشكىل قىلغان ئائىلىنىڭ بەخت - سائادەت ۋە ئامانلىقىنىڭ كاپالەت ئاستىغا ئېلىنىشى بىلەن بولىدۇ. ئائىلىنىڭ ئۇلۇغلىقى ۋە قىممىتى ئىماننىڭ ئۇ ئائىلە ئەزالىرىنىڭ قەلبىدە مۇستەھكەم يەرلىشىشى ۋە ئۇلارنىڭ ھېس - تۇيغۇلىرىنى كونترول قىلىشى بىلەن بولىدۇ. بۇنداق ئىمانلىق ئائىلىلەردىن تەركىب تاپقان جەمئىيەتلەر ئېرىشمەكچى بولغان ياخشىلىقلارغا يېتەلەيدۇ ۋە تاشقىي خەتەرلەر بۇنداق ساغلام جەمئىيەت بىناسىنى يىقىتالمايدۇ. ئىسلام دىنى ئائىلىگە ئالاھىدە ئەھمىيەت بەرگەن ۋە بۇ ئۇلۇغ مۇئەسسىسىنى ھەر تۈرلۈك زەرەرلەردىن قوغدىغان. چۈنكى ئائىلە جەمئىيەت قۇرلۇشىنىڭ ئۇلىدۇر. ئىسلامنىڭ ئائىلىگە بەرگەن ئەھمىيىتىنىڭ ئەڭ ئوچۇق دەلىللىرىدىن بىرى، قۇرئان كەرىمدە ئائىلە ھەققىدە كەلگەن بايان ۋە ھۆكۈملەرنىڭ جەمئىيەتلەر ھەققىدە كەلگەن بايانلاردىن كۆپ بولۇشىدۇر. قۇرئان كەرىمدە ئائىلىگە مۇناسىۋەتلىك پۈتكۈل ھۆكۈملەر بارلىق تەپسىيلاتى ۋە ئىنچىكىلىكى بىلەن بايان قىلىنغاندۇر. ئۆيلىنىشكە مۇناسىۋەتلىك ھۆكۈملەر، نىكاھ بىلەن مەيدانغا كەلگەن ھەق ۋە ھوقۇقلار، ئەر - خوتۇنلارنىڭ بىر - بىرىگە قارىتا مەسئۇلىيەتلىرى، نەسەب، مىراس، نىكاھلىنىش بىلەن ھاسىل بولغان ئۇرۇق - تۇغقانلىقلار ۋە باشقا ھۆكۈملەر ئىنسان ئەقلىنى ھەيران قالدۇرىدىغان گۈزەللىكتە قۇرئان كەرىمدە بايان قىلىنىدۇ. بۇنىڭ بىلەن ئائىلىنىڭ بەخت - سائادىتى ۋە خاتىرجەملىكى، ئائىلىنىڭ بۇزۇلماي داۋاملىشىشى ۋە مۇستەھكەملىكى ئەڭ ياخشى ۋە ئەڭ ئادىل پرىنسىپلار بىلەن ئەمەلىيلىشىدۇ. ئىسلامدا ئائىلە بەرپا قىلىپ ۋە ئۇنى خاتىرجەملىك، مۇقىملىق ئىچىدە بەختلىك قىلىشنى ئەمەلىيلەشتۈرۈش بىلەن كىشىلەر باشقا ھېچقانداق نەرسىگە مۇھتاج قىلىنمىغاندۇر. رەسۇلۇللاھ سەللەللاھۇ ئەلەيھى ۋەسەللەمنىڭ سۈننەتلىرى بولسا، قۇرئان كەرىمدە ئائىلە ھەققىدە كەلگەن ئاساسلارنى تېخىمۇ تەپسىيلىي ئىزاھلاپ، ئەمەلىيەتتە ئىجرا قىلىپ كۆرسىتىدىغان گۆھەرلەردۇر. ئائىلىگە بۇنچىلىك ئەھمىيەت بېرىشنىڭ ھېكمىتى مۇنۇلار: ·   ئىنسانلار ئىسلامنىڭ بۇيرۇق ۋە تەۋسىيىلىرىگە ئەمەل قىلىپ، ئۆز مەجۇدىيەتلىرىنى ۋە ئائىلە ھاياتىنى خۇشاللىق ئىچىدە داۋاملاشتۇرسۇن. ·   يەر شارىنى گۈللەندۈرۈپ، ئۇنىڭدىكى سانسىز نېمەتلەردىن توغرا يول بىلەن مەنپەئەتلەنسۇن. ·   ئۆزلىرى باقى ئالەمگە كەتكەندىن كېيىن، ئەۋلاتلىرى ئارقىلىق مەنىۋى مەۋجۇدىيەتلىرىنى داۋاملاشتۇرۇش، ئىنسان نەسلىنىڭ داۋاملىشىشىغا ۋە يەر شارىنىڭ گۈللىنىشىگە ھەسسە قوشۇش بىلەن مەڭگۈلۈك بەخت - سائادەتكە ئېرىشسۇن. ·   ئىنسانلار ئۇلۇغ ئائىلە مۇئەسسىسىنىڭ قوغدىلىشى ۋە ھەق - ھوقۇقلىرىنىڭ ئىجرا قىلىنىشىدا ئەڭ كىچىك بىر تەرەددۇت ۋە شۈبھىگە چۈشمىسۇن، باشقىلارغا مۇھتاج بولمىسۇن. ·   ھېچبىر كىشى، ھاۋا ھەۋىسىگە ئەگىشىپ، جانابى ئاللاھنىڭ بۇيرۇقلىرىغا قارشى چىقمىسۇن، ئائىلىسىنى زىيانغا ۋە ئۆزىنى ئازابقا ئۇچراتمىسۇن. ·   ھەر بىر شەخس بۇ ئائىلە ھەقلىرىنى قوغداش قۇرئاننىڭ ئوچۇق - ئاشكارا ھۆكمى بولغانلىقىنى بىلسۇن. ئائىلىسىنىڭ مەۋجۇد بولۇپ تۇرۇشىغا ۋە ھوقۇقلىرىغا ئالاھىدە رىئايە قىلىپ، شاتلىق ئىچىدە پاك - پاكىزە بىر ھايات كەچۈرسۇن. ئۆيلىنىش ۋە ئائىلە قۇرۇش ئارقىلىق ئېرىشىلمەكچى بولغان ئاساسلىق غايە كۆزلەرگە نۇر، كۆڭۈللەرگە شاتلىق بېغىشلايدىغان جۆر ۋە ئەۋلادقا ئېگە بولۇشتۇر. يەنە بىرى ئاللاھ تائالا نەزدىدە سۆيۈملۈك ۋە سالىھ كىشىلەر بولغان تەقۋادارلارغىمۇ پىشىۋا بولالايدىغان مەنىۋى ئۈستۈنلۈككە ئېرىشىشتۇر. ئىنسانىيەت ئۈچۈن ھەقىقى ئىلگىرىلەش ۋە يۈكسىلىش مانا مۇشۇدۇر. ئىسلام ئىنسانىيەتكە بولۇپمۇ مۆمىنلەرگە بۇ غايىنى بىلدۈرگەن، بۇ غايىگە ئېرىشىشنىڭ ئاساسلىرىنى بېكىتكەن ۋە يولىنى كۆرسەتكەن. ئىنسانلار ئۈچۈن ھوزۇر، خاتىرجەملىك ۋە ھەقىقىي بەخت - سائادەتكە يېتىدىغان يولنىڭ مۇشۇ بولغانلىقىنى بىلدۈرگەن. قۇرئان كەرىمدە ئىنسانلارغا ئۈلگۈ بولۇشى ئۈچۈن، بۇ غايىگە ئېرىشكەنلەرنىڭ پوزىتسىيىسى ۋە بۇ غايىگە ئېرىشىشنى جانابى ئاللاھتىن قانداق بىر تىل بىلەن تەلەپ قىلغانلىقى بايان قىلىنىدۇ: «ئى پەرۋەردىگارىمىز! بىزگە ئاياللىرىمىز ۋە ئەۋلاتلىرىمىز ئارقىلىق شادلىق بېغىشلىشىڭنى (يەنى بىزگە ساڭا ئىتائەتمەن پەرزەنت ئاتا قىلىشىڭنى) تىلەيمىز، بىزنى تەقۋادارلارنىڭ پېشىۋاسى (يەنى تەقۋادارلارنىڭ نەمۇنىسى، ياخشىلىققا دەۋەت قىلغۇچى) قىلغىن»[2] ئائىلىنىڭ قىممىتىنى بىلگەن ۋە قۇرئان كەرىم بايان قىلغاندەك ئائىلە ھوقۇقىغا ئالاھىدە ھۆرمەت قىلىدىغان ئائىلىلەر بىلەن جەمئىيەتلەر دۇنيادا پاك ۋە دۇرۇست ھايات كەچۈرىدۇ. بۇ ئەمەلىنىڭ نەتىجىسىدە مەڭگۈلۈك بەختكە ئېرىشىدۇ. «ئەنە شۇلار سەۋرلىك بولغانلىقى ئۈچۈن جەننەتنىڭ ئەڭ يۇقىرى مەرتىۋىلىرى بىلەن مۇكاپاتلىنىدۇ، ئۇلار جەننەتتە (پەرىشتىلەر تەرىپىدىن قىلىنغان) ھۆرمەت ۋە سالام بىلەن قارشى ئېلىنىدۇ. ئۇلار جەننەتتە مەڭگۈ قالىدۇ، جەننەت نېمىدېگەن گۈزەل قارارگاھ! نېمىدېگەن گۈزەل جاي!»[3] ھوزۇرلۇق ۋە خاتىرجەم ياشايدىغان بىر جەمئىيەتنىڭ ۋۇجۇتقا چىقىشى ئۈچۈن جەمئىيەت بىناسىنىڭ ساغلام ۋە تەۋرەنمەس ئائىلىلەردىن تەشكىل قىلىنىشى كېرەك. چۈنكى جەمئىيەتنى مەيدانغا كەلتۈرگەن نەرسە ئائىلىدۇر. بۇ ئاساسلىق ئامىل قانچىلىق ساغلام ۋە خاتىرجەم بولسا، ئۇ ئائىلىلەردىن مەيدانغا كەلگەن جەمئىيەتمۇ شۇنچىلىك ساغلام ۋە بەختلىك بولىدۇ. ھوزۇرلۇق بىر جەمئىيەتنى تەشكىل قىلىدىغان ئائىلىنىڭمۇ پەزىلەتلىك كىشىلەردىن مەيدانغا كېلىشىنىڭ زۆرۈرلىكى ئۆزلىگىدىن ئايان بولىدۇ. چۈنكى جەمئىيەت، شەخس، ئائىلە ۋە جامائەتتىن ئىبارەت ئۈچ گەۋدىدىن تەركىب تاپىدۇ. ئائىلىنى تەشكىل قىلىدىغان شەخسلەر مەيدانى مۇستەھكەم، مەسئۇلىيىتىنى بىلىدىغان پەزىلەتلىك كىشىلەر بولغاندا، بۇلاردىن مەيدانغا كەلگەن ئائىلە ۋە جەمئىيەتمۇ ئالاھىدە خۇسۇسىيەتكە ئىگە بىر جەمئىيەت بولۇپ دۇنيادىكى يېرىنى ئالىدۇ. ئەزالىرى ناچارلاشقان، ئائىلە تەرتىپى بۇزۇلغان، ئەخلاقىي چۈشكۈنلۈككە ئۇچرىغان ئىنسان دۆۋىلىرىدىن تەركىب تاپقان بىر جەمئىيەتنىڭ ھوزۇرلۇق ھايات كەچۈرۈشى ۋە مەجۇدىيىتىنى داۋاملاشتۇرالىشى مۇمكىن ئەمەس. چىدامسىز ۋە بىر - بىرىگە چاپلاشمىغان كىرپىشلەر بىلەن سېلىنغان بىنا ساغلام بولمايدۇ. بىر بىنانىڭ ساغلام بولۇشى ئۇنى مەيدانغا چىقارغان ماتىرىياللارنىڭ ساغلام ۋە بىر - بىرىگە مۇستەھكەم باغلىنىشى بىلەن بولىدۇ. جەمئىيەتمۇ شۇنداق. ھوزۇرلۇق ۋە خاتىرجەم بىر جەمئىيەت ھاياتىغا ئېرىشىشنى خالايدىغان مەسئۇليەتچان، ئەقلى - ھوشى جايىدا كىشىلەرنىڭ ھەر دائىم بۇ تەرەپنى كۆز ئالدىدا تۇتۇشى لازىم. جەمئىيەت ھاياتىنىڭ ھوزۇرلۇق ۋە خاتىرجەم بولۇشى ئۈچۈن جەمئىيەتنى تەشكىل قىلغان ئائىلىلەرنىڭ ھەر تۈرلۈك تەھلىكىلەردىن ساقلىنىشى كېرەك. بۇ پەقەت ئائىلە بىناسىنىڭ داۋاملىشىشىنىڭ ۋە ھوزۇرىنىڭ كاپالىتى بولغان، خەتەرلەرگە قارشى تۇرۇش كۈچى بەرگەن ئامىللارنىڭ كۈچلۈك بولۇشى بىلەن مۇمكىن بولىدۇ. بۇ سەۋەپتىن ئائىلە تايىنىدىغا ئاساسلارنى ياخشى بىلىش ۋە ئۇلارنىڭ مەۋجۇدىيىتىنى قوغداش زۆرۈردۇر. ھاياتنىڭ قەدرى قىممىتىنى بىلگەن ھەر بىر كىشى ئائىلە قۇچىغىنىڭ ئائىلە ئەزالىرى ئۈچۈن ھوزۇر، خاتىرجەملىك، ھەمكارلىشىش، مېھرى مۇھەببەت، شەپقەت، مەرھەمەت بىلەن تولغان بىر مۇئەسسىسە ۋە ئىنساننى بەختكە ئېرىشتۈرىدىغان بىر ھايات مەكتىپى بولغانلىقىنى بىلىدۇ. بۇنىڭ بىلەن بىرلىكتە جەمئىيەت ھاياتىدا، بولۇپمۇ كۈنىمىزدە ھەر تۈرلۈك سەۋەبلەر بىلەن ئەڭ قاتتىق تەۋرىنىش ۋە خەتەرگە ئۇچراۋاتقان مۇئەسسىسىلەردىن بىرى ئۆي ۋە ئائىلىدۇر. ئۆي ۋە ئائىلىگە يۈزلەنگەن خەتەرلەر ھەقىقەتەن قورقۇنۇشلۇقتۇر. ئۆي ۋە ئائىلىنى تەھدىت قىلىۋاتقان خەتەرلەرنىڭ ئالدى ئېلىنمىسا، كىچىك بىر جەمئىيەت بولغان ئائىلىنىڭ ئەزالىرى پارچىلىنىشقا ئۇچرايدۇ. بۇ بولسا ئائىلىنىڭ ۋە جەمئىيەتنىڭ ھالاك بولۇشى دېمەكتۇر. چۈنكى شەخسلەردىكى بۇزۇلۇش ئائىلىگە سىزىدۇ. ئائىلىنىڭ پارچىلىنىشى بىلەن جەمئىيەت يىقىلىدۇ. بۇلارنىڭ نەتىجىسىدە مىللەت ھالاك بولىدۇ. چۈنكى مىللەت ھاياتىدا ئائىلە جەمئىيەتنىڭ ئاساسى، ئاساس يىقىلسا، ئۇنىڭ ئۈستىدىكى بىنانىڭ پۇتتىرەپ تۇرالىشى مۇمكىن ئەمەس. بۇ سەۋەبتىن ئائىلىدىكى ھوزۇر، خاتىرجەملىك، ھەمكارلىشىش، مېھرى مۇھەببەت، شەپقەت ۋە باشقا ياخشى تۇيغۇلارنىڭ پۈتۈن ئائىلە ئەزالىرى تەرىپىدىن مۇھاپىزەت قىلىنىشى زۆرۈردۇر. شۇنىڭدەك ئائىلە بىناسىغا كېلىشى مۇمكىن بولغان ھەر تۈرلۈك خەتەرلەرنىڭ ئالدىنىڭ ئېلىنىشى، جەمئىيەتنىڭ ۋە بارلىق مەسئۇللارنىڭ مۇقەددەس ۋەزىپىسىدۇر. ئائىلىنىڭ سائادىتى يۇقىرىدىكى ئامىللارنىڭ مەۋجۇتلىقى بىلەن مۇمكىن بولىدۇ. جەمئىيەتنىڭ خاتىرجەم ۋە ھوزۇرلۇق بولۇشى، ئارزۇلىغان بەختكە ئېرىشىشى ئائىلە ھوزۇرىنىڭ مەۋجۇدىيىتى ۋە قوغدىنىشى بىلەن بولىدۇ.                -------------------------------------------------------------------------------- [1] سۈرە فۇرقان: 74- ئايەت. [2] سۈرە فۇرقان: 74- ئايەت. [3] سۈرە فۇرقان: 75-76- ئايەتلەر.

hekmat-uyghur

	ئائىلە  ئۈچۈن بارلىق  تىرىشچانلىقىمنى  كۆرسىتىۋاتىمەن،بىراق ئائىلەم  يەنىلا  شۇنداق  سوغوق.  توي قىلمىغان جىمىكى ئەر  يولداشلار نىڭ ئۆزى  ياخشى كۆرگەن، ئايال  يولداشلارنىڭ ئۆزىنى  ياخشى  كۆرگەنلەر  بىلەن توي  قىلىشىنى  تەۋسىيە  قىلىمەن.

Jim

	بىز ئالى مەكتەپنى پۈتتۈرىدىغان چاغدا مۇھەببەتلىشىپ خىزمەتكە چىقىپلا ئىللىق ئائىلىمىزنى قۇرۇۋالغان ئىدۇق، ھەر ئىككىمىزنىڭ خىزمەت ئورنىمىز ۋە باشقا شارائىتلىرىمىزمۇ ياخشى، نىيتىمىزنى بىر قىلپ ئورتاق تىرىشىش نەتىجىسىدە ئەھۋالىمىز تېزلا ياخشىلىنىپ راۋۇرۇس ئۆيدىن بىرنى سېتىۋالدۇق، ئىككى يىلدىن بىرى بويۇمدا قالماي سەل ئەنسىرىگەننى ھىساپقا ئالمىغاندا تۇرمۇشىمىز كۆڭۈللۈك ئۆتىۋاتاتتى. ئېرىمنىڭ ئاپىسىنى تويىمىزدا بىرلا قېتىم كۆرگەنچە قايتا كۆرۈپ باقمىدىم، ئېرىمنىڭ دەپ بېرىشىچە ئۇ 3ياش چېغىدىلا دادىسىدىن ئايرىلىپ قالغان بولۇپ، قىيناپام قايتا ياتلىق بولماي پۈتۈن مىھرى-مۇھەببىتىنى ئۇنىڭغا بېرىپ، يېزىدا پۈتۈن دېقانچىلىق ئىشلىرىنى ئۆزى زىممىسىگە ئېلىپ، ھەم دادا ھەم ئانا بولۇپ ئېرىمنى تولىمۇ تەسلىكتە ئوقۇتقان ئىكەن، شۇڭلاشقىمۇ بۇ ئانىغا تولىمۇ قايىل ئىدىم. ئۇنى يېنىمىزدا تۇرغۇزۇپ باقىدىغان خىيالىم بار ئىدى، ئىلگىرىكى ئۆيىمىز بىر ئېغىزلىق بەكلا كىچىك بولغاچقا ئەكىلىۋېلىشقا قولايلىق بولمىغان، مانا ئەمدى يېڭى ئۆيگە كۆچۈپ كىرىپ بىرىنچى گېپىم يەنە شۇ بولدى: ئانامنى قاچان ئەكىلىۋالىمىز؟ئېرىم مەندىن تولىمۇ مىننەتدار بولغان ئىدى، شۇنداقتىمۇ ئانام كەلگىچە ئارلىقتا ئەندىشىلىرىنى ئېيتىپمۇ ئۆتتى: ئانام يېزا تۇرمۇشىغا كۆنۈپ قالغان، بەزى ئىشلىرى كۆزىڭىزگە سىغماي قېلىشى مۇمكىن، ئەيىپكە بۇيرىمايسىز-ھە.نىمىلەرنى دەيدىغانسىز، ئانامنى ياخشى كۆرىدىغانلىقىمنى بىلىسىزغۇ، ياخشى كۆرگەن ئادىمىنىڭ ھەممىلا ئىشى كۆزىڭىزگە سىغىدىغان بولۇپ قالىدۇ، كۆزۈمگە سىغمىسا كۆرمىگەنگە سالارمەن...ھەي، بۇ ئالدىراپ دەيدىغان گەپ ئەمەسكەن،ھەممىلا كۆڭۈلسىزلىك قىينانامنىڭ كېلىشى بىلەن باشلاندى......... قىينانامغا بىرىنچى بولۇپ سودا قىلىشىم يارىمىغىلى تۇردى.....ۋاي-ۋۇي، مۇشۇ بىر ئاياغ 300يۈەنمۇ؟ نىمە دەپ يۈرىدىغانسىز، 550يۈەنگىمۇ سومكا سېتىۋالغان بارمۇ؟ قۇرۇپ كەتسۇن داڭدار ماركىسى..... نىمە؟خەقنىڭ توغۇلغان كۈنىگە مۇشۇ گۈلنى 100يۈەنگە ئېلىپ بارامسىز؟ ئەتىلا قۇرۇپ كەتمەمدۇ، مۇشۇ ياشلارنى زادىلا چۈشەنگىلى بولمايدىغۇ زادى..... . -ئەستا نىمە دىگۈلۈك ئەمدى، چوڭلارنىڭ مىجەزى شۇ، رەنجىپ نەگە باراي... كېيىنچە نەرسە كېرەك سېتىۋالسام يالغۇز چىقىدىغان، ئالغان نەرسىلىرىمنىمۇ دىمەيدىغان بولۇپلا قۇتۇلدۇم، قىيناناممۇ سەزدى بولغاي، ئۇھ تارتىپ قويۇپ گەپ قىلمايلا قويدىغان بولدى. مىنىڭ بىلەن سىمىنا ئالمىشىپ ئىشلەيدىغان خىزمەتدىشىمنىڭ يېقىندىن بېرى سالامەتلىكى ياخشى بولالماي قېلىپ مىنىڭدىن بىرەر مەزگىل كېچىلىك سىمىنا ئالمىشىپ ئىشلىشىپ بېرىشنى ئۆتۈنۈپ تۇرىۋالدى، مەنمۇ ياردىمىم بولۇپ قالسۇن دەپ قوشۇلۇپتىمەن،............... ئىلگىرى ھەپتىدە 3كۈن كېچىلىك سىمىنا ئىشلەيدىغان ئادەم ئەمدى ھەر كۈنى كېچىلىك سىمىنا ئىشلەپ سەھەر سائەت 4 بىلەن دىجۇرنى ئالمىشىپ ئۆيگە كىلىمەندە، بىر ئۇخلىغان پېتى سائەت 10لار بىلەن ئويغىنىمەن. بۇرۇن كېچىلىك سىمىنا ئىشلىگەن چاغلىرىمدا ئېرىم ئۆزىگە ناشتىلىق تەييارلىغاچ ماڭىمۇ تەييارلاپ ئۈستۈلگە قويۇپ كېتەتتى، قىينانامنىڭ بۇنى كۆرۈپلا جۇدۇنى تۇتتى:خوتۇن بولغۇچى كۈن چۈشكىچە ئۇخلاپ ياتسۇنۇ، ئەر كىشى قوپۇپ تاماق ئەتسۇن؟ نەنىڭ قائىدىسى بۇ، نۇمۇسۇمنى كەلتۈرمەي چىقە ئاشخانىدىن..... قىينانام چالۋاقىغان پېتى ئاشخانىغا كىرىپ ئېرىمنى قوغلاپ چىقتى-دە مەن كېچىلىك سىمىنا ئىشلىگەن كۈنلىرىم ناشتىلىقنى ئۆزىلا تەييارلايدىغان بولىۋالدى، قىينانامنىڭ ئاغزى ئىتتىك بولغان بىلەن كۆڭلى تۈز، شۇڭا ئېرىم ئىككىمىز ئۇنىڭ قايناشلىرىغا كۈلۈپلا قوياتتۇق، ئەلۋەتتە ئادەتتىكى كۈنلەردە ناشتىىقنى يەنىلا ئۆزەم تەييارلايتىم.... ئەمدى بولغاندا ماڭا كۈندىلا كېچىسى ئىشلەش توغرا كىلىپ قېلىپ ناشتىلىق تەييارلاش قىينانامنىڭلا ئۈستىگە چۈشۈپ قېلىۋىدى، ئۇششاق گەپمۇ كۆپىيىپ قېلىۋاتقانلىقىنى ھىس قىلىپ قالدىم. مۇشۇنداق قىلىپ 2 ھەپتە ئۆتۈپ كەتتى، بۈگۈن دەم ئېلىش بولۇپ قاپتۇ، 2-3كۈن بولۇپ قالدى، بېشىم قېيىپ، يېنىم يەر تارتىپلا تۇرىدۇ، كۆڭلۈم پەقەت غىزا تارتمايدۇ، 3كۈندىن بىرى ناشتىلىقمۇ گېلىمدىن ئۆتمەيدۇ. ئەسلىدىنلا مىنى ھورۇنلۇقتا نارازى بولۇپ يۈرگە قىينانامنىڭ جۇدۇنى 40گەز ئۆرلىدى دە قايناپلا قالدى: ئەمدى مەن ئەتكەن تاماقمۇ ئاغزىڭىزغا تېتىمايدىغان بولۇپ قاپتىمۇ.... قىينانامنىڭ ناشتىلىقنى يەۋېلىپلا ئازراق مۈگىدىۋالىدىغان مىجەزى بار. ئېرىم تىلۋىزۇر كۆرۈۋاتاتتى، ئۆيدە بىكار تۇرغۇچە ئاشخانىنى تازىلىۋىتەي دەپ ئاشخانىغا كىردىم، قىينانامنى قاچا يۇيۇش پاراشۇكىنى ئىشلىتىشكە زادىلا كۆندۈرەلمىگەن ئىدۇق، چىنە-قاچىلار كۆزۈمگە مايلىشىپ قالغاندەك كۆرۈندى، ئىشكاپتىن تارتىپ چىقىرىپ قاچا يۇيۇش پاراشۇكى بىلەن يۇيۇشقا باشلىدىم......ئاشخانىنىڭ ئىشكى ئېچىلغاندەك قىلدى، قارىسام قىينانام تۇرۇپتۇ.................. 3كۈندىن بىرى نىمە بولدىكىن دەپتىمەن، ئەسلى مەن ئەتكەن تاماقنى مەينەت كۆرۈپ يىمەيدىكەن-ئەمەسمۇ، ئۇچۇق دىسە بولمامدۇ، مەن تاماق ئەتمىسەملا بولمىدىمۇ....ھۈ...ھۈ.....ھۈ قىينانام ئاۋازىنى قويىۋېتىپ يىغلاشقا باشلىدى، بىچارە ئېرىم بۇ ئىشنى قانداق چۈشىنىشنى بىلمەي تۇرۇپلا قالدى، ئاندىن ماڭا غەزەپ بىلەن بىر قارىۋەتكەندىن كېيىن ئاپىسىنى يۆلەپ مىھمانخانىغا ئەكىرىپ كەتتى...مەن نىمە قىلارىمنى، نىمە دىيىشىمنىمۇ بىلمەي پەرتۇقۇمنى چىڭ مىجىقلىغىنىمچە تۇرۇپلا قالدىم..... ئېرىم قىينانامنى سىرتقا ئەپچىقىپ كەتتى، نەلەرگە بېرىپ كەلدىكىن بىلمىدىم، ئۇلار قايتىپ كەلگۈچە ئۇخلاپ قاپتىمەن، ئەتىگەندە قارىسام ئېرىم كىيىملىرىنىمۇ يەشمەي سافادىلا ئۇخلاپ قاپتۇ، بۈگۈن ئەجەپ ئىشقا بارماپتىغۇ....بېشىم قېيىپلا تۇرىدۇ، ئاشخانىغا كىرسەم قىينانام قاپاقلىرىدىن قار ياغدۇرۇپ ناشتىلىققا تۇتۇش قىلغىلى تۇرۇپتۇ - ناشتىلىقنى ئۆزۈم تەييارلايمەن، يىسىڭىزيەڭ، يىمىسىڭىز ئەنە قازان، ئۆزىڭىز تەييارلاپ يەرسىز..... -ياق ئانا، خاتا چۈشىنىپ قاپسىز، مەن.....قىينانام بېشىنى كۆتىرىپ قاراپمۇ قويماي مىنى سوقۇپ ئۆتۈپ تازىلىق ئۆيىگە چىقىپ كەتتى، مىنىڭمۇ خۇيۇم تۇتتى دە،<< نىمانچە قىلىدىكىنە؟>> دىگەنلارنى كۆڭلۈمدىن ئۆتكۈزۈپ ياتاق ئۆيگە كىرىپ كەتتىم. ناشتىلىق تەييار بوپتۇ، ھەممىمىزنىڭ كەيپىمىز شۇنداق ناچار، قىينانامنىڭ يەنە جۇدۇنى تۇتتى: مەن سىلەرگە زەھەر تەييارلىمىدىم، يىسەڭلەر يەڭلار،يىگىڭلار بولمىسا ئىشىڭلارغا مېڭىۋېرىڭلار.... يولدىشىم ماڭا قاراپ قويدى، چىشىمنى چىشلەپ ھىچنىمە دىمىدىم، تاماقتىن ئەمدىلا بىر قوشۇقنى ئاغزىمغا سالغىنىمنى بىلىمەن، خۇدا ساقلىغىن.....ئۆزەمنى شۇنچە تۇتۇپمۇ تۇتۇپ بولالمىدىم..... دەرھال تازىلىق ئۆيىگە يۈگۈردۈم.... توختىماي قەي قىلاتتىم، يا بىر نەرسە يانمايدۇ.....كۆزلىرىمدىن تاراملاپ ياش قويۇلاتتى، ئېرىمنىڭ مۇشۇ ۋاقىتتا يېنىمغا كىلىپ ئەھۋال سورىشىغا قانچىلىك ئىنتىزار ئىدىم-ھە. خۇداغا شۈكرى ئېرىم تازىلىق ئۆيىگە كىردى، بېشىم قېيىپ تۇرىۋاتاتتى، ئۇنىڭغا قاراپ قولۇمنى ئۇزاتتىم....... <<چاڭ>>......ئوڭۇممۇ-چۈشۈممۇ بىلمىدىم، كۆز ئالدىمدا يۇلتۇز كۆرىنىۋاتاتتى، ئاللىقانداق بىر يەرلەردىن چىنە-قاچىلارنىڭ سۇنغان ئاۋازى، قىينانامنىڭ يىغىسى، ئېرىمنىڭ ئاپىسىغا چۈشەندۈرۈشلىرى، يەنە....يەنە.....ئاستا-ئاستا ھىچنىمە ئاڭلانمايلا قويدى....... ئالاھىزەل 5مىنوتلاردىن كېيىن ئېسىمگە كەلدىم، ئۆيدە ھىچكىم يوق، ھەر نىمە بولساممۇ ئىشقا بارمىسام بولمايتى، تەمتىرەپ يۈرۈپ كىيىملىرىمنى يۆتكەپ ئاستا ئىشىكتىن چىقتىم.... خىزمەتداشلىرىم تۇرقۇمغا قاراپ چۆچۈپ كىتىشتى-دە، نېرى-برىسىنى سورىمايلا مىنى دوختۇرغا يولغا سالدى. -خوش خەۋەر، سىزنىڭ بويىڭىزدا باركەن، لىكىن بەدىنىڭىز بەك ئاجىزلاپ كېتىپتۇ، ئۆزىڭىزنى ئوبدان كۈتۈڭ...... نىمە! بويۇمدا بارمىكەن؟ خۇداغا رەھمەت، ئىككىلىمىزنىڭ بالىلىق بولۇش ئىستىكىمىز بار ئىدى، مۇشۇ باھانىدا ئارىمىزدىكى ئۇقۇشماسلىقمۇ ھەل بولۇپ كەتسە ئەجەپ ئەمەس.... ئىچىمگە تەسۋىرلىگۈسىز بىر خوشاللىق كىرىۋالدى، بەدىنىمگىمۇ جان كىرگەندەك بولۇپ قالدى، دوختۇرخانىدىن چىقىۋاتسام ئاجايىپ ئىش، ئېرىممۇ دوختۇرخانىنىڭ ئالدىدا، يولنىڭ قارشىسىدا تۇرۇپتۇ، ئەجەبا ئۇ مىنى ئىزدەپ كەلگەن بولسا-ھە! ھەممىلا يېرىمدىن تۈكۈلىۋاتقان بىر خوشاللىق بىلەن ئۇنى چاقىردىم، ئۇ ھەيكەلدەكلا تۇراتتى، ماڭا تىكىلگەن كۆزلىرىدە ھىچقانداق ئىپادە يوق، يۈگىرەپ دىگۈدەك ئالدىغا كېلىشىمگىلا يېنىغا كىلىپ قالغان كىرا ماشىنىسىغا چۈشۈپ كېتىپ قالدى. پۇتلىرىم يەنە ماغدۇرسىزلىنىشقا باشلىدى، شۇنداقتىمۇ يەنە ئۆزەمگە تەسەللى بېرىپ، ئۇ چوقۇم مىنى كۆرمەي قالدى دەپ ئويلىدىم-دە ئۇنىڭ يانفۇنىغا تېلىفۇن قىلدىم. ئەجەپ ئىش، ئۇ ئادەتتە تېلىفونىنى ئىتىۋالمايتىغۇ. ئۆينىڭ تېلىفونىنىمۇ بىرسى ئالمىدى، چوقۇم ئىدارىگە بېرىشى مۇمكىن، 10مىنوتلاردىن كېيىن ئىدارىسىگە تېلىفۇن بەردىم....<<نىمە؟ ئۇ يوقمۇ؟ قاچانراق قايتىپ كىلەر؟ نىمە؟ ئاپىسىمۇ؟ مۇمكىن ئەمەس، قاچان؟ بۈگۈن ئەتىگەنمۇ؟ ئۆينىڭ ئالدىدا ماشىنا ھادىسىگە ئۇچراپتىمۇ؟ قايسى دوختۇرخانىغا ئاپىرىپتۇ؟ قۇتقۇزۇش ئۈنۈم بەرمەي قازا قىپتۇ؟ ئەتىگەندە قىينانام مەندىن قاتتىق رەنجىگەن پېتى ئۆيدىن ئېتىلىپ چىقىپ كېتىپ، كۆزىگە ھىچنىمە كۆرۈنمەي ئىشىكنىڭ ئالدىدىكى ماشىنا ئۆتىدىغان يولغا كىرىپ قاپتىكەن، تورمۇز قىسىشقا ئۈلگۈرەلمىگەن ماشىنا ئۇنى 10مىتىر نېرىغا ئۇچۇرۇۋېتىپتۇ، كەينىدىنلا تاپ بېسىپ چىققان ئېرىم ئۇنى شۇ يەردىلا ماشىنىغا سېلىپ دوختۇرغا ئاپارغان بولسىمۇ قۇتقۇزۇش ئۈنۈم بەرمەي قازا قىپتۇ..... قاچانلاردا يىقىلىپ چۈشتۈم بىلمىدىم، كۆزۈمنى ئاچسام دوختۇردا ياتىمەن، ئېغىر دەرىجىدە قان ئازلىق، نېرۋا ئاجىزلىق، يۈرەككە قان يېتىشمەسلىك دىگەندەك دىئاگىنوزلارنى قويىۋېتىپتۇ، بىر مەھەل يېتىشىم كېرەك ئىكەن.... ئېرىمنىڭ ئاپىسىنىڭ مىيىتىنى يۇرتىغا ئاپىرىپ قويۇشقا كەتكەنلىكىنى خىزمەتداشلىرىدىن ئاڭلىدىم، دوختۇرخاندىن 20كۈنلەردە چىقتىم، ھالىمدىن خەۋەر ئالىدىغان ئادەم يوق تولىمۇ قىينالدىم. ئۇنىڭ قول تېلىفونى شۇ كەمگىچە ئېچىلمىدى، ئىھتىمال باشقا نومۇرنى ئىشلىتىۋاتسا كېرەك دەپ پەرەز قىلدىم. مۇشۇ كۈنگىچە تېلىفۇن قىلىپمۇ قويمىدى، ئاپىسىنىڭ ئۆلۈمىنى مەندىن كۆرۈپ قالغانمىدۇ؟... ئاڭلىسام ئۇ قايتىپ كەپتۇ، لىكىن ئۆيگە دەسسەپمۇ قويمىدى، مەنمۇ قىيداپ ئىزدىمەيلا قويدۇم، لىكىن ئىلگىرىكى ئاشۇ كۈنلىرىمىزنى ئويلىسام ئىختىيارسىز يىغا تۇتاتتى. بىر كۈنى ئىشتىن چۈشۈپ ئاپتۇبۇس بېكىتىدە تۇرسام ئۇ كىچىكلا بىر قىزنى ئەگەشتۈرۈپ ياندىكى تورتخانىغا كىرىپ كېتىۋاتىدۇ، جان ئاچچىقىمدا كەينىدىن ئېتىلىپلا كىردىم ۋە ئۇلار ئولتۇرغان ئۈستەلنىڭ يېنىغا كەلدىم. ئۇ قىز ئالپازىمدىن سەل چۆچىدى بولغاي سومكىسىنى ئېلىپ مېڭىشقا تەمشىلىۋىدى، ئېرىم ئورنىدىن تۇرۇپ ئۇ قىزنىڭ مۈرىسىدىن بېسىپ ئولتۇرغۇزۇپ قويغاندىن كېيىن خۇددى يېنىدا مەن يوقتەك ئۇ قىزدىن نىمە يىگىڭىز بار؟ دەپ سورىماسمۇ! ئاۋازىمنىڭ چىقىپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن لىۋىمنى شۇنچىلىك چىشلىدىمكى تىرىسسىدە قان چىقىپ كەتكىنىنىمۇ تۇيماپتىمەن، قانداق ئېتىلىپ كىرگەن بولسام يەنە شۇنداق ئېتىلىپ چىقىپ كەتتىم. ياشلىرىم توختىماي قۇيۇلاتتى، تېخى قۇساقتا ئەمدىلا ئىككى ئايلىقتىن ئاشقان بالامغا خىيالەن سۆزلەيتىم: قوزام، سەن دادىسىز مۇھىتتا تۇغۇلساڭ بولمايدۇ، شۇڭا ھازىرچە ئاجراشمايمەن، ئۇ ئۆزى تەلەپ قىلسا باشقا گەپ. سەن توغۇلغاندىن كېيىن سىنى ئۆزەم يالغۇز بېقىپ چوڭ قىلىمەن، ئۇنىڭ ساڭا دادا بولۇش سالاھىيىتى يوق... شۇنداق قىلىپ ھەر ئىككىمىز ئۆز يولىمىزدا مېڭىۋەردۇق، ئۇ نەرسىلىرىنى ئالغىلى ئادەتتە مەن يوق چاغلاردا ئۆيگە كىلەتتى، بىر كۈنى كۈتمىگەندە مىنىڭ بارىمدا كېلىپ قالدى، خۇددى شۇنى كۈتۈپ تۇرغاندەك ئۇنى كۆرۈپلا يەنە كۆڭلۈم ئاينىپ تازىلىق ئۆيىگە يۈگۈردۈم..... بېشىمنى كۆتۈرۈپ قارىسام ئۇ ئىشىككە يۆلىنىپ قاراپ تۇرۇپتۇ، قوسىقىممۇ بىلىنەرلىك چىقىپ قالغان ئىدى.... -بويىڭىزدا بارلىقىنى بىلمەپتىمەن، كەچۈرۈڭ.....قاراپمۇ قويمىدىم، گەپ-سۆز قىلماي ھوجرامغا كىرىپ كەتتىم...... شۇندىن كېيىن ئۇ ھەر كۈنى قايتىپ كېلىدىغان، كىلىپلا ياندىكى ھوجرىغا كىرىۋالىدىغان بولدى، مەندە ئۇنىڭغا نىسبەتەن قىلچە مۇھەببەت قالمىغان بولۇپ بالامنىڭ توغۇلىشىنىلا ساقلاۋاتاتتىم. ئاخشاملىرى ئۇنىڭ ھوجرىسىدىن ئېڭرىغان، ئىنجىقلىغان غەلىتە ئاۋازلارنى ئاڭلاپ قالاتتىم، نىمىلا قىلساڭ قىلمامسەن، ئەمدى بىزنىڭ بىرگە ئۆتىشىمىز مۇمكىن ئەمەس............. كېيىنچە ئۇنىڭ ھوجرىسىدىن كېچىلەپ خەت ئۇرغان ئاۋاز ئاڭلىنىدىغان بولۇپ قالدى، ئەمدى توردا مۇھەببەتلىشىدىغان بوپتۇ-دە دەپ ئويلايتىم، ئېڭرىغان ئاۋازلارمۇ ئۈزۈلۈپ قالغىنى يوق ئەلۋەتتە.... بىر كۈنى كېچىسى تويۇقسىز قورسىقىم قاتتىق ئاغرىپ كەتتى، تېخى ۋاقتىم ئەمەستىغۇ، قانداق قىلارمەن؟ تېنىم ئاجىز بولغاچقا بۇ بالىغا بىرەر ئىش بولۇپ قالارمۇ؟..... ئاغزىمغا تاش.......بۇ ھالىم بىلەن 3-قەۋەتتىن چۈشەلىگۈدەك ماغدۇرۇم يوق، ۋايجان، ئامال يوق.....بوينى قاتتىقلىقنى قويۇپ ئۇنى چاقىردىم.....ھازىر بالا ئەڭ مۇھىم..... ئۇ خۇددى مۇشۇنىلا كۈتۈپ تۇرغاندەك-راست دەۋاتىمەن، خۇددى مۇشۇ كۈننى كۈتۈپ كىيىملىرىنىمۇ يەشمەي ئۇخلاۋاتقىلى خېلى بولغاندەك تۇراتتى-كېلىپلا مىنى دەس كۆتىرىپ پەسكە ئېلىپ چۈشۈپ ماشىنىغا سالدى..... باش سۈيى يېرىلىپتۇ، دەرھال قۇتقۇزايلى....ئېرىم مىنى دوختۇرلار ئىتتىرىپ كەلگەن كېسەل ھارۋىسىغا سالدى، شۇنچە ۋاقىتىىن بېرى تۇنجى قېتىم ئۇنىڭغا قاراپ كۈلدۈم، مۇھەببەت بىلەن ئەمەس، پەقەت مىننەتدارلىق بىلدۈرۈپ كۈلدۈم، ئۇنىڭ چىرايىغىمۇ كۈلكە يۈگۈردى، لىكىن ....لىكىن....ئۇ خۇددى كىنولاردىكى كۆرۈنۈشلەرگە ئوخشاش گۆپلا قىلىپ يىقىلىپ چۈشتى.....دوختۇرلار مىنى ھارۋىدا ئېتىتىرىپ ئېلىپ كىتىۋاتاتتى، يەردە ياتقان ئۇنىڭ كۆزى مەندە، مىنىڭ كۆزۈم ئۇنىڭدا..... قەدىرلىك قوزام، سەن ئامان-ئىسەن تۇغۇلدۇڭ، لىكىن داداڭ سىنىڭ چىرايىڭنىمۇ كۆرەلمىدى............. جىگەر راكى ئىكەن، سىز ئۇنىڭ ئايالىمۇ؟ بىلمەسلىكىڭىز مۇمكىن ئەمەسقۇ؟ بۇ كېسەل كىشىنى بەك ئازاپلايدۇ، بېمارلار ھەتتا ئاغرىق دەستىدىن كېچە-كېچىلەپ ئېڭراپ ئۇخلىماي چىقىدۇ................. نىمە؟!!مەن نىمە قىلدىم؟ مەن ئۇنى نىمە دەپ چۈشەندىم؟! بىز زادى قانداق ئائىلە؟ داداڭنىڭ ساڭا كومپىيۇتېرىدا قالدۇرغان 689بەتلىك (ئاخىرىنى تېخى يېزىپ تۈگەتمەپتىكەن) خېتىنى كۆرۈپ ئولتۇرۇپتىمەن:<<بالام، سەن بۇ خەتلەرنى كۆرگۈدەك، چۈشەنگۈدەك بولغاندا مەن بۇ ئالامدە بولماسلىقىم ئېنىق، ئاپاڭ تولىمۇ ئىسىل ئايال، مىنىڭ ئورنۇمدا ئۇنىڭڭ ھالىدىن ياخشى خەۋەر ئالالايدىغانلىقىڭغا ئىشىنىمەن، مەن ئاپاڭغا يۈز كىلەلمەيمەن، ئادەم ئۆمرىدە ئۆتكۈزگەن بەزى خاتالىقلىرىغا بىر ئۆمۈر بەدەل تۆلەشكە توغرا كېلىدىكەن........... ياق!!! كۆز ياشلىرىم يامغۇردەك قۇيىلىۋاتاتتى، ئېرىمنىڭ ئىسمىنى ئاتاپ نالە قىلاتتىم، لىكىن 4 تامدىن قايىتقان ئەكىس سادالارلا ماڭا جاۋاپ بېرەتتى................ بۇنى بىر خەن خىزمەتدىشىم ئۇزاقى يىلى ئېيتىپ بەرگەن، ئۇمۇ بىرسىدىن ئاڭلىغان ئىمىش، مەنبەسى نامەلۇم، ئۇ ئاساسى ۋەقەلىكىنى ئېيتىپ بەرگەن ئىدى، بۇنى ھىكايە شەكلىدى يېزىشقا تازا سەۋىيەم يەتمىدى。

Jim

	ئەرلەرنى بىزار قىلىدىغان ئاياللار باشقىلارنىڭ ئالدىدا ئېرىنى ئەيىبلەيدىغان ئايال. پەقەت پار قازان ۋە كىرئالغۇنىڭ ئورنىدا خىزمەت قىلىدىغان ئايال. ئەتىدىن كەچكىچە ئېرىنىڭ پېيىگە چۈشىدىغان ئايال. ئېرىنىڭ ئائىلىدىكى ئورنىنى تۆۋەن چاغلاپ ،پەرزەنتىگە يان باسىدىغان ئايال. ئېرىنىڭ سەۋەنلىكىگە كەڭ قۇرساقلىق قىلىشنى بىلمەيدىغان ئايال. ھەر قانداق ئىشقا ھېسىسياتىقا تايىنىپ مۇئامىلەقىلىدىغان ئايال. ئائىلىنىڭ بارلىق ئىقتىسادىنى كونترول قىلۋېلىش ئارقىلىق ئېرىگە تاقابىل تۇرىدىغان ئايال. چوڭلارنى ھۆرمەت قىلىش قارشى يوق ،قوشنىلىرى بىلەن ئىتتىپاقلىشىشنى بىلمەيدىغان ئايال. ئۆزىنىلا ئويلاپ، ئېرىنىڭ نېمە بولىشى بىلەن چاتىقى يوق ئايال

Jim

	ئايال، نىكاھ ۋە ئائىلە 1. ئاياللاردىكى پىسخىك ئاجىزلىق ﻫازىرقى زامان ئاياللىرىنىڭ تۇرمۇش ئۇسۇلىنىڭ بۇرۇنقىغا قارىغاندا ﻫەر جەﻫەتتىن تېز تەرەققىي قىلىپ ، ئاياللارنىڭ ﻫوقۇق - مەنپەئەتىگە ئالاﻫىدە ئېتىۋار بېرىلىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە ، ئاياللار ﻫەر ۋاقىت ئۆزىدىكى پىسخىك ئاجىزلىقلىرى ئۈستىدىن غەلىبە قىلالمايۋاتىدۇ . ﻫەممىمىزگە مەلۇمكى ، ﻫازىر پىسخىك ساغلاملىق مۇﻫىم ئورۇندا تۇرىۋاتىدۇ . جەمىئىيەتتە ﻫەر ساﻫە ، ﻫەرقايسى قاتلاملاردا ياشاۋاتقان كىشىلەر ئۆزلىرىنىڭ كۈندۈلۈك تۇرمۇشىدا پىسخىكىلىق مەسىلىسىنىڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرىدىغانلىقىنى ﻫېس قىلالايدۇ . ئاياللارنىڭ پىسخىكىسىدا بۇرۇنقى ﻫەرقانداق تارىخىي باسقۇچقا نىسبەتەن نورمالسىزلىق كۆپىيىۋاتىدۇ . مانا بۇ ئاياللار پىسخىكىسىدىكى ئۆز - ئۆزىنى يېڭەلمەسلىكتىن كېلىپ چىققان ئاجىزلىق . ئاياللار  ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى ئىپادىلەشكە ماﻫىر بولماسلىقتىن ، ئۆز - ئۆزىنى تەڭشەشتىن ئىبارەت پىسخىكىلىق تەڭشەشكە ئېتىۋارسىز قارىغانلىقتىن ~ ئۆز -ئۆزىنى تۆۋەن كۆرۈش ، گۇمانلىنىش ، تەشۋىشلىنىش ، قورقۇش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ . بۇ خىل ئامىللار  كىشىدە ئاسانلا روﻫىي بېسىم پەيدا قىلىپ ، كەيپىياتىنى نورمالسىزلاشتۇرۇۋېتىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئاياللاردا ئاسان ئاچچىقلىنىش ، چېچىلىش ، ئاسان ﻫاياجانلىنىشتەك ئەﻫۋاللار كۆرۈلىدۇ .   نىكاﻫلانغان ،  نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئاياللاردا بولىدىغان بىر قىسىم پىسخىك ئاجىزلىقلار ﻫەممىمىزگە مەلۇم ، قىز - يىگىتلەر مۇﻫەببەتلىشىپ نىكاﻫلىنىش باسقۇچىغا قەدەم قويۇپ، نىكاﻫلىنىش كېلىشىمى ئىمزالىغاندىن كېيىنلا ، قانۇن ئېتىراپ قىلغان ئەر - ئاياللىق مۇناسىۋەت شەكلى يەنى نىكاﻫلىق تۇرمۇشنى باشلايدۇ . نىكاﻫنىڭ مۇقەددەس كۈچى ، بۇ ئىككى كىشىنى تۇرمۇشنىڭ ﻫەر خىل دوقاللىرىدا چەمبەرچەس باغلىۋېتىدۇ . نىكاﻫنىڭ پىسخىكىدىكى رولىمۇ قىز - يىگىتلەرنىڭ بىرىكىش باسقۇچى ، بىر - بىرىگە ﻫەمراﻫ بولۇش باسقۇچى ، بىر - بىرىگە كۆيۈنۈش ، پىكىر ئالماشتۇرۇش باسقۇچى ، مۇﻫەببەت ئىزﻫار قىلىش ۋە شۇنىڭدەك بىرگە ياشاپ پەرزەنتلىك بولۇش، بالىلارنى قاتارغا قوشۇشتەك نۇرغۇن جەريانلارنى ئۆز ئىچىگە ئالغان بولىدۇ . مانا مۇشۇ باسقۇچلارنى باشتىن كەچۈرۈۋاتقان ئاياللاردا پىسخىك ئاجىزلىقلار كۆپ ئۇچرايدۇ . مېنىڭ كاللامدىن مۇنداق بىر ئىش ئۆتمەي قالىدۇ . كىچىكىمىزدە بەزى چوڭ ئاياللارنىڭ مۇنداق گەپلىرى  قۇلىقىمغا كىرىپ قالىدىغان : " ئېرىڭغا ئىشەنگۈچە ئىشىكىڭنىڭ ئىلغۇچىغا ئىشەن ، ئېرىم ياخشى دېگەنلەر ، چىچىپ پوقىنى يىگەنلەر  ،،،،، ئەر بىلەن ئايالنى بىر قازاندا قىرىق يىل قايناتسىمۇ قېنى قوشۇلمايدۇ " دېگەندەك پاراڭلار . بۇنداق پاراڭ يەنە نىكاﻫلانغان ئاياللار ئىچىدە ئۆزئارا پاراڭ بولۇۋاتقاندىمۇ بىرەر ئايال ئېرى ئۈستىدىن نارازى بولۇپ سۆزلەۋاتقاندا يەنە بىر ئايال مۇنداق رەددىيە بېرىدۇ : " ۋاييەي،،،، ئەر خەق دېگەن يۈزسىز كېلىدۇ، شۇڭىچۇ~ ئايال كىشى ئۆز ئىشىمىزغا  پۇختا بولۇپ ، ئۆز كۆڭلىمىزنى ئۆزىمىز خۇشال تۇتۇپ، چىرايلىق ياسىنىپ يۈرگەنگە يەتمەيدۇ" . بىر ئويلىسىڭىز توغرا ئېيتىلغاندەكمۇ قىلىدۇ .   ﻫازىرمۇ  يەنە ئەتراپىمىزغا قارايدىغان بولساق ،  كىنو - تېلىۋېزىيە تىياتىرلىرىدا بولسۇن ياكى   رومان ، ﻫېكايىلەردە  بولسۇن  ، بەزى ئاياللار تۇرمۇشى سۆزلەنگەن بۆلەكلەردە يۇقۇرقىدەك ئىبارىلەرنى ئۇچرىتىپ قالىمىز . مېنىڭ يوللىغان تېمىغا مۇشۇ ئىبارىلەرنى ماۋزۇ قىلىپ  ئىشلىتىشىممۇ دەل مۇشۇ مەسىلىدىن كېلىپ چىققان ئويلىنىش .   بۇ ئاياللارنىڭ ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن بېرىقى ئىشلىتىپ كېلىۋاتقان سۆزلىرىنىڭ تا ﻫازىرغىچە داۋاملىشىشدا ئاياللارنىڭ پىسخىكىسىغا دائىر مەسىلە مەۋجۇتمۇ قانداق دېگەن سۇئال كېلىپ چىقىدۇ .  مېنىڭچە مەۋجۇت . سەۋەبى : نىكاﻫلانغان ئاياللاردا  قارشى تەرەپتىن نارازى بولغاندا پەيدا بولغان  پىسخىك توسالغۇدىن كېلىپ چىققان ئاجىزلىق . ئاياللاردا مانا مۇشۇ چاغدا ئۆز - ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى يېڭەلمەسلىكتىن ئاسانلا مۇشۇنداق سۆزلەرنى ئېغىزىدىن چىقىرىپ قويىدۇ  ياكى باشقىلارنىڭ سۆزىگە ئاسانلا ئىشىنىپ كېتىدۇ. بۇنىڭدا يەنە بىر ئەﻫۋالمۇ بار . ئۇ بولسىمۇ  ئۇيغۇرلاردىكى پىسخىك ﻫالەتلىرى ئىچىدىكى پىسخىك ئۇدۇمدىن ئىبارەت . ئۇنداقتا پىسخىك ئۇدۇم دېگەن نېمە ؟ ئۇدۇم ئادەم (مىللەت) نىڭ خۇي - مىجەزى ئالدىنقىلارنىڭ خۇي - مىجەزىگە تارتىدىغانلىقىنى ، ئالدىنقىلارنىڭ مەلۇم خۇلۇق - مىجەزى كېيىنكىلەردە ئەينەن ياكى قىسمەن داۋاملىشىدىغانلىقىنى بىلدۈرىدۇ . بۇنىڭدىن ئادەم (مىللەت) تىكى مەلۇم تىپىك خاراكتېر ، خۇي - مىجەزنىڭ ئاتا - ئانا ، بوۋا - موما ، جۈملىدىن قانداش تۇققانلارنىڭ خۇي - مىجەزىنىڭ قان ۋە قانداشلىق ئېرسىيىتى ئارقىلىق كېيىنكىلەرگە سىتىخىيىلىك ﻫالدا ئۆتىدىغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ . مانا بۇ پىسخىك ئۇدۇم دېيىلىدۇ . ئاياللار ئۇزۇن ۋاقىتلاردىن بېرى ئەرلەرگە بېقىنىپ ياشاپ كەلدى . كونا جەمىئىيەتتە بولسا ئاياللارنىڭ ئورنىمۇ ﻫازىرقىدەك يۇقۇرى ئەمەس بولۇپ ئۇلارنى بىر خىل تۆۋەن كۆرىدىغان خاﻫىش شەكىللىنەتتىكەن . شۇڭا ، ئاياللار ئەرلەرگە بويسۇنۇپ ياشاپ ، ئائىلە ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللۇنۇپ كەلگەن . قىسمەن  ئاياللار ئائىلىدىكى ﻫەر خىل زوراۋانلىقلارغا چىداپ، نىكاﻫ تۇرمۇشىنى داۋاملاشتۇرۇپ كەلگەن .  نىكاﻫلانغان ئاياللار ئەرلىرىدىن زەربىگە ئۇچرىغاندا ، ئېرىدىن ۋاپاسىزلىققا ئۇچرىغاندا  ئىچىدىكى گەپلىرىنى ئاكتىپلىق بىلەن ئېيتالماسلىقتىن ياكى بولمىسا شۇ دەۋرلەردە نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنى بىر خىل نومۇس دەپ قارىغاچقىمۇ  ~ يۇقۇرقىدەك ئىبارىلەرنىڭ پەيدا بولۇشىغا سەۋەبچى بولغان دېسەكمۇ  بولىدىغاندەك قىلىدۇ.  مانا بۇ بىزدىكى پىسخىك ئۇدۇم يەنى -- بۇرۇنقى ئاياللىرىمىزنىڭ ئۆز تۇرمۇش ئەمىلىيەتلىرىدە قوللانغان ئىبارىلىرىنىڭ ﻫازىرغىچە داۋاملىشىپ كېلىشىنىڭ سىرى . ( بۇنىڭ مىساللىرى يالغۇز يۇقۇرقى بىرنەچچە سۆزلەرلا ئەمەس ~  ئەلۋەتتە )  قارشى تەرەپتىن نارازى بولغان كەيپىياتتا مەيلى ئەر ياكى ئايال بولسۇن ، ﻫېچكىم قارشى تەرەپنىڭ ياخشى تەرىپىنى قىلمايدۇ. بۇمۇ كىشىلەردىكى پىسخىك توسالغۇ بولۇپ ﻫېسابلىنىدۇ. پىسخىك توسالغۇنى ياخشى بىر تەرەپ قىلماسلىقتىن پىسخىك ئاجىزلىق شەكىللىنىدۇ. ئۇيغۇرلارنىڭ پىسخىك ئۇدۇم ﻫالىتى بىر قەدەر مۇرەككەپ بولغان  . مىللەت ئەزالىرىغا نىسبەتەن  توغرا بولغان پىسخىك ئۇدۇممۇ بولۇشى ، خاتا قاراشتىكى پىسخىك ئۇدۇممۇ بولۇشى تەبىئىي . بۇ خۇددى ، يۇقۇرقىرىدىكى " ئېرىڭگە ئىشەنگىچە ئىشىكىڭنىڭ ئىلغۇچىغا ئىشەن" دېگەن سۆزگە ئوخشاش ....ئايال نەزەرىدە  ئەر شۇنچە ئىشەنچسىزمۇ؟ بەردەم بىر ئەركەكنى قانداقسىغىچە ئىشىكنىڭ ئىلغۇچىغا تەڭلەشتۈرگىلى بولسۇن ؟ مەسىلىنىڭ تۈپ نېگىزى مانا مۇشۇ يەردە. دېمەك، بۇ بىز ئەر - ئاياللاردىكى چۈشىنىش پىسخىكىسىنىڭ ئاجىزلىقىدىن قارىغۇلارچە چىقىرىلغان يەكۈن بولسا كېرەك . بۇ ئىبارىلەر ، بىزدىكى ناتوغرا پىسخىك .ئۇدۇمنىڭ نەتىجىسى بولىدۇ. بىز ئۇيغۇر ئاياللىرى ئارىسىدا  تەپسىلىي كۈزەتسەك نۇرغۇن پىسخىك ئۇدۇملار شەكىللەنگەن بولىدۇ. ﻫەر بىر كىشىنىڭ پىسخىك ﻫالىتىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ ، ئۇلارنىڭ پىسخىك خاراكتېرىگىمۇ ﻫەر خىل ﻫۆكۈم قىلىمىز. شۇڭا ، ﻫازىرقى دەۋر ئاياللىرىدا ساغلام بولغان پىسخىكا كەمچىل . ئاياللار ئۆزىدىكى ئاجىزلىقنى يەڭگەنسېرى شۇنچە ئىرادىلىك، جۈرئەتلىك ﻫەم  ئۆزىگە ئىشىنىدىغان بولىدۇ. قانچە چۈشكۈنلەشسە، شۇنچە قايغۇ - ئازاب ئىچىدە قېلىپ ، ئۆزىنىڭ نىكاﻫ ئىشلىرىنىڭ نورمال داۋاملىشىشغىمۇ كاپالەتلىك قىلامايدۇ-دە، شۇنىڭ بىلەن نىكاﻫتىن ئاجرىشىش كېلىپ چىقىدۇ. نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئايال -- "تۇل ئايال" دېيىلىدۇ . 2 . << تۇل ئايال >> نامى ئۇنچە قورقۇنچلۇقمۇ ئەمەس جەمىئىيەتنىڭ كۈندىن - كۈنگە تەرەققىي قىلىشىغا ئەگىشىپ ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىش نىسبىتىنىڭ يۇقۇرىبولۇشى ئائىلە ، بالا ﻫەم جەمىئىيەتكە ئېغىر بېسىملارنى كەلتۈرمەكتە . بۇ خىلرېئاللىق كۆز ئالدىمىزدا يۈز بېرىۋاتقاچقا ، بەزى نىكاﻫ تۇرمۇش مەسىلىلىرىنى، ئاجرىشىش سەۋەبلىرىنى تولۇق چۈشىنىپ كېتەلمىسەكمۇ ئاجراشقان ئاياللارنى كۆنۈپكەتكەن تىلىمىزدىكى "تۇل خوتۇن"  نامى بىلەن ئاتاپ كېلىۋاتىمىز . نىكاﻫتىن ئاجراشقان ئەر ۋە ئايالنىڭ كۆپلىكىدىن بۇ خىل ئەﻫۋال جەمىئىيەتتىكى بەزى كىشىلەرنەزەرىدە "تۇل ئايال" دىن نەپرەتلىنىدىغان ئەﻫۋاللارمۇ يۈز بېرىشمەكتە . مەكتەپتەئوقۇۋاتقان سەبىي بالىلارمۇ " بۇنىڭ ئاپىسى تۇل ، ئاتا - ئانىسىئاجراشقان" دېگەندەك سۆزلەر بىلەن بىر قىسىم ئوقۇتقۇچىلار ئېغىزىدىمۇ سىنىپ يىغىنلىرىدا تەكىتلىنىپ تەكرارلىنىۋاتىدۇ ﻫەتتا توي قىلىشماقچى بولغان قىز - يىگىتنىڭ بىرەرسىنىڭ دادىسىئۆلۈپ كەتكەنلىك سەۋەبىدىن ، تۇل ئاپىسىنىڭ بارلىقىنى بىلگەن قۇدىلارمۇ " تۇلخوتۇننىڭ بالىسىكەن" دەپ ، توي ئىشلىرىغا قوشۇلماسلىقتەك ئەﻫۋاللارمۇ بار . دۇنيادا سەۋەبسىز ئىش بولمايدۇ . ﻫەر بىر كىشى نىكاﻫتىن ئىبارەت بۇ قورغانغا قەسەم ، ۋەدىلىرى بىلەن كىرىدۇ . ﻫېچكىممۇ تويدىن كېيىنكى تۇرمۇشىنىڭ كۆڭۈلسىز بولۇشنىخالىمايدۇ . نىكاﻫ مەسىلىسى نۇرغۇن زىددىيەتلەرگە تولغان بولىدۇ . تۇرمۇشنىڭمۇرەككەپ قايناملىرىدا نىكاﻫ مەسىلىسىنى توغرا بىر تەرەپ قىلىش ﻫەم ئۇنىڭ مەڭگۈلۈكبولۇشىغا كاپالەتلىك قىلىش ئۇنچە ئاسانمۇ ئەمەس . نىكاﻫ مۇناسىۋېتىدە مەۋجۇتبولۇۋاتقان مەسىلىلەرنى بەزىلەر توغرا ﻫەل قىلىپ كېتەلەيدۇ ، ئائىلىسىنىڭ ، پەرزەنتىنىڭ كېيىنلىكى ئۈچۈن باش قاتۇرۇپ ، ئائىلە ئۈچۈن ئىزدىنىپ ، تىرىشىپ ، نىكاﻫ مۇناسىۋېتىنى ساقلاپ قالىدۇ . يەنە بىر قىسىم ئەر - ئاياللار نىكاﻫ مۇناسىۋېتىدىكى مەسىلىلەرنى توغرا بىر تەرەپ قىلالماي ، ئاجرىشىش ئارقىلىقئاخىرلاشتۇرىدۇ . شۇنىڭ بىلەن ئەر - ئاياللىق تۇرمۇش تامام بولىدۇ . ﻫەر ئىككىلا تەرەپ ئوخشىمىغان دەرىجىدە روﻫىي زەربىگە ئۇچرايدۇ . بۇ خىلدىكى نىكاﻫتىن ئاجرىشىشﻫادىسىسى ئەرلەرگە قارىغاندا ئاياللارغا ئېغىر روﻫىي بېسىم ئېلىپ كېلىدۇ . كىمنىڭمۇ نىكاﻫ تۇرمۇشىنى بەختلىك ئۆتكۈزگىسى كەلمەيدۇ دەيسىز ؟ كىمنىڭمۇ بالىسىنى يىتىمقىلغۇسى كېلىدۇ ؟ تۇرمۇش بىر ئويۇن سەﻫنىسى . بۇ تۇرمۇش سەﻫنىسىدە ئەر - ئاياللارﻫەر خىل روللارنى ئېلىپ ئويۇن قويىدۇ . بەزىلەر بۇ سەﻫنىدە گۈزەل مۇزىكىلاردىنﻫوزۇرلانسا يەنە بەزىلىرى ئادەمنىڭ ئىچى سىيرىلغۇدەك تىراگېدىيەلىك قىسمەتلەرنىباشتىن كۈچۈرىدۇ . تۇرمۇشتا ﻫېچكىم مەڭگۈ بىر ئۆمۈر كۈلۈپ ئۆتىمەن ياكى بىر ئۆمۈريىغلاپ ئۆتىمەنمۇ ~ دېمەيدۇ . نىكاﻫ مۇناسىۋەتلىرىدە ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنىڭمۇ ﻫەرخىل سەۋەبلىرى بولىدۇ . دېمەك ، ئاجرىشىش سەۋەبلىرىنىڭ ئوخشاش بولماسلىقىسەۋەبىدىن ، ئاجراشقاندىن كېيىنكى "تۇل" لارنىڭمۇ جەمىئىيەتتىكى تەسىرى ئوخشاشبولمايدۇ . ﻫەپتە ئاخىرىدىكى دەم ئېلىشتا دوستۇم بىلەن بازار ئايلىنىۋېتىپ ، كىيىمدۇكىنىدا كىيىم كۆرۈۋاتقان ئىككى ئايالنىڭ سۆﻫبىتىنى ئاڭلاپ قالدىم : " ئالە ئاداش ، ئانچە قىممەتمۇ ئەمەسكەنغۇ ؟  گۈلپىيە دېگەن تۇلخوتۇن چېغىدا ساپلا.... ماركىلىق كىيىم كىيىدۇ ، ئېرىڭ تۇرۇپ كىيمەمتىڭ ؟ " دېيىشىگە : " بەلكىم ئاشنىلىرى ئەپ بەرگەندۇ ياكى بولمىسا ئەر تاپاي دېگەندۇ ،،،،، ئۇبارغانسېرى ياشىرىپ چىرايلىقلىشىپ كېتىپتۇ - ﻫە ؟ توۋا دەپ قالدىم ،،،،،، " دەپ جاۋاب بەردى . ئۇ ئايالمۇ بوش كەلمەي : "  ئاداش دىققەت قىلايلى جۇما ،  ﻫازىرقى تۇل خوتۇنلارمىچۇ بەك يامان بوپ كېتىپتۇ . چوڭىنى چوڭ، كىچىكىنى كىچىك دېمەي كەينىدىن كېتىۋېرىدىكەن... " دېيىشىپ غەيۋەتكە چۈشۈپ كەتتى . بۇلارنى ئاڭلاپ كۆڭلۈم بىر قىسمىلا بولۇپ قالدى ﻫەمبىر ئاي ئاۋۋال نىكاﻫتىن ئاجراشقان دوستۇم سانىيەنىڭ مىسكىن چىرايى كۆز ئالدىمغا كەلدى . سانىيە يولدىشىنىڭ ﻫەر خىل ئائىلە زوراۋانلىقى ، قىمار ئويناپ ئائىلە ئىقتىسادىنى كۆككە سورۇپ ، جەمىئىيەتتە ناچار ئەخلاقسىز قىلمىشلارنى قىلىپ ، باشقا ئاياللار بىلەن نورمالسىز مۇناسىۋەتتە بولۇپ ، ئائىلىگە كۆيۈنۈشتە يوق دائىم ﻫاراقئېچىپ ئائىلىدە جېدەل قىلىۋەرگەنلىكتىن بىچارە دوستۇم ئامالسىز ئون نەچچە يىللىقئائىلىسىنى تاشلاپ ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشقا مەجبۇر بولدى . دوستۇم سانىيەنىڭ ئەخلاق - پەزىلەت مىجەز ﻫەم خىزمەتتىكى ئارتۇقچىلىقلىرىغا بىز تولىمۇ قايىل ئىدۇق . ئۇﻫازىر بىز بىلەن ئانچە سىرداشماس ، دوستلار يىغىلىشىغا بارماس بولۇپ قالدى . سەۋەبىنىسورىساق ، ئۇ مىيىغىدا كۈلۈپ قويۇپ : " مەن بۇرۇنقى سانىيە ئەمەس ، مەن ﻫازىرتۇل ئايال ، باشقىلارنىڭ تاپا - تەنىلىرىدىن قورقىمەن . " دەپلا جاۋاب بېرىدۇ . يەنە بىر خىزمەتدىشىم ئېرىنىڭ ئائىلىدىكى ﻫەددىدىن زىيادە زوراۋانلىقىدىنتولا تاياقيەپ ، ئېغىر يارىلىنىپ نەچچە قېتىم دوختۇرخانىدىمۇ يېتىپ قالدى . بىز ئۇنى يوقلاپبېرىپ ، ئۇنىڭ سۇلغۇن چىرايىغا قاراپ ئىچىمىز ئاغرىپ : " ئاجرىشىپلا كەتسىڭىز بولمامدۇ ؟ نېمە كۈن ، نېمە زۇلۇم بۇ سىزگە ؟ " دەپ سورىغىنىمىزدا ، ئۇ : " مانا تۈزىلەر ، ئەتە تۈزىلەر دېدىم ، بۇ يا تۈزىلىپ بولمىدى . ئەشۇ ئىككىبالامنى دېمىسەم ئاللىقاچان ئاجرىشىپمۇ كېتەتتىم . ئاجرىشىشتىنمۇ قورقۇپ كەتمىدىم ، ﻫەممىدىن قورقىدىغىنىم باشقىلار تەرىپىدىن <تۇل ئايال> دەپ ئاتىلىشىمدىنقوقتۇم . ئاجرىشىپ تۇل ئايال نامى بىلەن ~ قۇرۇق سۆز ، قۇرۇق تۆﻫمەتكە قالغۇچە دەپ ، مانا مۇشۇ ئازاب ، خورلۇق ئىچىدە نەچچە يىلنى ئۆتكۈزۈپ كېلىۋاتىمەن .... .... " دەپ كۆز يېشى قىلدى . بۇرۇنلاردا ئېرىدىن ئاجراشقان ئاياللار "تۇل ، ئاجىز" دەپ ئاتىلىپ كەلدى . لېكىن ئۇ چاغلاردىكى تۇل ئاياللار بىلەن ﻫازىرقى تۇلئاياللارنىڭ ئارىسىدا پەرق چوڭ . ﻫازىرقى ئايالللارنىڭ كۆپ قىسىملىرىنىڭ خىزمىتى بارئاياللار . بەزى ئاياللار نىكاﻫتىن ئاجراشقاندىن كېيىن ، "يامان يول" غا كىرىپ قالىدۇ . چۈنكى ئۇ خىلدىكى ئاياللار "ئەركىنلىككە چىققان قۇش" -- مانا بۇ شۇئارنى ئۆزىگە ﻫەمراﻫ قىلىۋالىدۇ . نەتىجىدە بۇ ئەركىنلىككە چىققان تۇلئاياللارنىڭ شۇئارىدىن بىر قىسىم يامان نىيەتلىك ئەرلەر " تۇل ئايالنىڭ بېشىنىسىلاپ" قويۇپ "ساۋاب" ئالغۇسى كېلىپ ، جەمىئىيەتتىكى نىكاﻫتىنئاجراشقان ئاياللار ئوبرازىغا سەلبىي تەسىرلەرنى ئېلىپ كېلىدۇ . تۇل ئاياللارنىڭجەمىئىيەتتىكى ئورنى ۋە ئۇلارنىڭ باشقىلار نەزىرىدىكى ئوبرازىدىن بىز مەلۇمتونۇشقىمۇ ئىگە بولىمىز . بىزدىكى "تۇل ئايال" ئاتالغۇسى -- ئاجراشقانئايالنى ئاجىز كۆرگەنلىكتىن دېرەك بېرەمدۇ ؟ ياكى ئاجراشقان ئايالنى يامانكۆرۈشتىن دېرەك بېرەمدۇ ؟ ياكى جەمىئىيەتتىكى بىر قىسىم نىكاﻫتىن ئاجراشقان "تۇل ئايال" نىڭ يامان يوللاردا يۈرۈپ ، ئەخلاقىنى دەپسەندە قىلىشىدىنكېلىپ چىققان پاجىئەلەر باشقا "تۇل ئايال" لارنىڭ ئوبرازىغا تەسىر قىلغانلىقىدىن ~ "تۇل ئايال" نامى بىزگە قورقۇنچلۇق تۇيۇلامدۇ ؟؟ ئاجراشقانئايال گۇناﻫكارمۇ ؟ ..... بۇ توغرىلىق سۇئال بەكمۇ كۆپ . شۇڭلاشقا ، بىزدە ئادەملەرنىچۈشىنىشتىن بەكرەك ئەڭ مۇﻫىم مەسىلە -- ئۆزىنى بىلىش ۋە ئۆزىنى چۈشىنىش ئىدىيىسىنىڭﻫەقىقەتەنمۇ كەمچىل ئىكەنلىكىنى تونۇپ يەتتىم . " ئايال بىر قولىدا بۆشۈكنىتەۋرەتسە يەنە بىر قولىدا دۇنيانى تەۋرىتىدۇ" دەيمىز . مانا مۇشۇ ﻫەقىقەت ئالدىدانۇرغۇن تۇل ئانىلىرىمىز بالىلىرىغا يىمەي يىگۈزۈپ ، كىيمەي كىيگۈزۈپ ئۇلارنى قاتارغا قوشقانغۇ ؟ ئۆزلىرىنىڭ پەزىلىتى بىلەن جەمىئىيەتتە ﻫېچقانداق يامان ئاتاققا قالماي ، باشقىلار تەرىپىدىن ﻫۆرمەتكە سازاۋەر بولۇپ كەلگەنغۇ ؟ ﻫازىرمۇ شۇنداق . نىكاﻫتىنئاجراشقان ئاياللارنى بىز بۇ يەردە يامانمۇ دېمىدۇق ، نىكاﻫتىن ئاجرىشىشنى يامانئىشمۇ ~ دېمىدۇق . نىكاﻫتىن قورقماي ئاجرىشىڭ ، "تۇل ئايال" قورقۇنچلۇقئەمەس ، دەپ شۇئارمۇ توۋلىمىدۇق . بۇ يەردە دەۋاتقىنىمىز -- بىزدىكى "تۇل" ئاتالغۇسى ﻫەم " تۇل ئايال" دىن ئىبارەت نام- ئاتاقمەسىلىسى . مەن بۇ مەزمۇندىكى تېمىنى يوللاش ئارقىلىق تەكىتلىمەكچى بولغان مەسىلەيەنىلا --- سەۋەبىنى بىلمەي تۇرۇپ قالايمىقان ئەيىبلىمەڭ ! ئادەملەرنىڭ ماﻫىيىتىنىچۈشەنمەي تۇرۇپ ، ئۇلارغا بەدناممۇ چاپلىماڭ ! ئايال قەدىرلىك ، قىزلىرىمىز تېخىمۇشۇنداق . "تۇل ئايال" سىز ۋە بىز نەزەرىمىزدە ئۇنچىلىكمۇ قورقۇنچلۇقئاتالغۇ ئەمەس ! ئۇلارمۇ ئىنسان ، ئۇلاردىمۇ قۇياشنىڭ تەپتىگە تېگىشكۈسىز ئانىلىقمېﻬرى ئۇرغۇپ تۇرىدۇ ! ئۇلارنىڭمۇ ئۆزى خالاپ "تۇل ئايال" بولغۇسى يوقئىدى ،،،،، لېكىن ، ...... نىكاﻫ تۇرمۇشىدىكى زىددىيەت ، توقۇنۇش مەسىلىلىرىنىڭ  ئوخشىماسلىقىدىنشۇنداق بولدى ...... ئۇنداق بولسا ئاياللارنىڭ تالاغا قاراپ قېلىشىغا ،  نىكاﻫتىن ئاجرىشىشىغا  نېمەسەۋەب بولدى ؟ 3 .  ئايال ۋە نىكاﻫ نىكاﻫتىن ئاجرىشىش مەسىلىسى ئىجتىمائىي ﻫادىسىگە ئايلاندى  دەپ  ، يىتىم بالىلارنىڭ تەقدىرى ﻫەققىدە باش قاتۇرۇپ يۈرگەن كۈنلىرىمىزدە  ، نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببتلىشىدىغانلارنىڭ سانى كۆپىيىپ  ئاتالمىش << ئاشنا >> مەسىلىسى ئىجتىمائىي ﻫادىسگىلا ئەمەس بەلكى تۇرمۇشتىكى تەبىئىي ﻫادىسىگە ئايلىنىپ، دۇنيانىڭ ، مىللەتنىڭ ئانىسى بولغان ئاياللىرىمىزنىڭ " قورغان " سىرتىدا ياۋاگۈل سوۋغا قىلغان شاﻫزادىلەر بىلەن ئىش - پەش تارتىشىپ  قالغانلىقىنى بىلىۋاتىمىز ياكى بىلمەيمۇ قېلىۋاتىمىز . نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەتنىڭ ئېلىپ كەلگەن ئاچچىقى ﻫەققىدە ئويلايدىغانلاردىن " تاتلىق " ئىغا قىزىقىدىغانلار كۆپرەك بولسا كېرەك . " خوتۇن تاتلىقمۇ ئاشنا تاتلىقمۇ ؟ " ، " خوتۇن بىلەن ئاشنىنىڭ پەرقى " ... دېگەندەك ماقالىلارنىمۇ ئوقۇدۇق . ئەرلەرنىڭ ئاياللارغا بىلدۈرۈشنى خالىمايدىغان سىرلىرىدىن " ئەرلەر نېمىشقا تالاغا قاراپ قالىدۇ" نى ئوقۇدۇق-يۇ ، " ئاياللار نېمىشقا تالاغا قاراپ قالىدۇ" .... ﻫەققىدە ئەرلەر بىلەن مۇنازىرە قىلىپ باقمىدۇق .  نىكاﻫلانغان بىر ئەرنىڭ تالاغا قارىشىنىلا بىلىپ ، ئاياللار ﻫەققىدە ئويلانمىساق بولمايدىغان يەرگە يەتتى . بىر قىسىم ، ئاز ساندىكى قىز - ئاياللارنىڭ بۇزۇقچىلىقلىرى بىلەنلا ﻫەممە ئاياللارنى بىر تاياقتا ﻫەيدەپ كېتىشتىن ئاۋۋال ، ﻫەر بىر ئەر بولغۇچى ئەركەك چوقۇم ئۆز ئايالى ياكى كەلگۈسىدىكى ئايالى ئۈستىدە ئويلىنىپ بېقىشى كېرەك . ئەرنىڭ ئائىلىدىكى رولى زادى نېمە ؟ ئائىلە بىر مۇقەددەس ماكان . ئائىلىدىن ئىبارەت بۇ ئىللىق ماكاننى ﻫەقىقىي مەسئۇلىيەتچانلىق تۇيغۇسى بىلەن گۈللەندۈرۈش ﻫەممىمىزنىڭ بۇرچى . ئەمما ، نىكاﻫ ۋە مۇﻫەببەت ئەركىنلىكى ئومۇميۈزلۈك كاپالەتكە ئىگە بولۇۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە ، مىڭ بىر مۇشەققەتتە قۇرغان ئىللىق ئائىلىنى  نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەت تەسىرىدىن ۋەيران قىلىۋاتقان ، ئائىلىگە زىددىيەت ئۇرۇقىنى چېچىۋاتقان ، ئائىلىدىن ﻫەقىقىي مۇﻫەببەتكە ئېرىشەلمەيۋاتقانلارمۇ بارغانسېرى كۆپىيىۋاتىدۇ .  نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىش ئىسلام دىنىدىمۇ گۇناﻫ ﻫېسابلىنىدۇ . ئائىلە قۇرۇشنى مەقسەت قىلمىغان ، بۇ خىلدىكى نىكاﻫ سىرتىدىكى مۇﻫەببەتلىشىش پەقەت شەﻫۋانىي ئىنتىلىش ، خالاس ! بىر ئەر كىشىنىڭ ئائىلىدىكى رولىنى تۈۋرۈككە ئوخشاتقىنىمىزدىنمۇ بىلىنىپ تۇرۇپتۇكى ، ئەر -- ئائىلىدىكى مۇﻫىم شەخس . بىر ئەرنىڭ ئائىلىدىكى بارلىق ئىشلارنىڭ ﻫۆددىسىدىن چىقىپ يەنە جۈپتىنىڭ ﻫالىغا يېتىشى ، جۈپتىنىڭ كۆڭلىنى چۈشىنىشى ، جۈپتىگە ۋاپاسىزلىق قىلماسلىقى -- ئايال ئۈچۈن بەخت دېسەكمۇ بولىدۇ . تەكشۈرۈشلەردىن مەلۇم بولۇشىچە ، ئاياللار نىكاﻫقا باﻫا بەرگەندە ﻫېسسىيات جەﻫەتتىن قانائەت ﻫاسىل قىلىشنى ئۆلچەم قىلىدىكەن ، ئەرلەر بولسا ~ جىنسىي تۇرمۇش جەﻫەتتىن قانائەتلىنىشنى ئۆلچەم قىلىدىكەن . ئاياللار تولىسى توي قىلىپ بىر مەزگىلدىن كېيىن ئائىلە ، خىزمەت ۋە بالا بېقىشتەك ۋەزىپىلىرى تۈپەيلىدىن ، ئېرىغا ماسلىشىپ كېتەلمەسلىكىدىنمۇ ، ئەرنىڭ تالادىكى چىرايلىق قۇشقاچلارغا قاش ئېتىشى تەبىئىي يۈز بېرىدىكەن . شۇڭلاشقىمىكىن ، توي قىلىپ بىر مەزگىلدىن كېيىنكى ئاياللار نىكاﻫتىن ئۈمىدسىزلىنىپ قالىدۇ . بۇ چاغدا ، يەنىلا ئەرلەر تەشەببۇسكار بولۇپ ، ئايالنى ﻫېسسىيات جەﻫەتتىن تەسەللىيگە ئىگە قىلىشى بەكمۇ مۇﻫىم . ئۇنداق بولسا ، تالاغا قارىغان ، بۇزۇلغان ئاياللارغا ئەرلىرىمىز نېمە دەيدۇ ؟ ئاياللار نېمە ئۈچۈن نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىدۇ ؟ ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ ئاياللار ئېرىنىڭ تالادىكى بىرەر قىز ياكى ئايال بىلەن ئارلىشىۋاتقانلىقىنى سەزسىلا بىئارام بولۇپ ،  قويغان - تۇتقىنىنى بىلمەي قالىدۇ . ئېرىنىڭ سىرتتا باشقا قىز - ئاياللار بىلەن ئارلىشىۋاتقىنىغا گۇمان پەيدا بولدىمۇ ~ بولدى !...... يىگىنى سىڭمەيدۇ، كىيگىنى چىرايىغا چىقمايدۇ . ئاﻫ ئۇرىدۇ ، سۆيۈملۈك ئېرىنىڭ باشقا بىرىگە ، تالادىكى باشقا بىرىگە  يېقىنچىلىق قىلغانلىقىنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرۈپلا ، نىكاﻫ تۇرمۇشىدىن ئۈمىدسىزلىنىپ ، ئۆزىنى دۇنيادىكى ئەڭ بەختسىز ئايال دەپ ﻫېسابلايدۇ . كۈندەشلىك ئايالللارنىڭ تۇغما مىجەزى بولسىمۇ لېكىن ئېرىنى باشقىلاردىن قىزغىنىش ، شۇ ئايالنىڭ ئېرىگە بولغان مۇﻫەببىتىنىڭ چوڭقۇرلىقىنى ، ئائىلىدە ئېرىنىڭ بولمىسا بولمايدىغانلىقىنى ﻫېس قىلدۇرىدۇ . بۇنى ﻫەممە ئەرلەرنىڭ بىلىپ كېتىشى ناتايىن . ئېرىنىڭ  نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىپ يۈرگەنلىكىنى سەزگەن ئايال ئەگەر ئەقىللىق ئايال بولسا ، ئۇ ئېرىنى ئائىلىگە يەنىلا قايتۇرۇپ ئەكىلەلەيدۇ . ناۋادا << ئۇنداق قازانغا مۇنداق چۆمۈچ >> تەدبىرىنى قوللانسىلا ~ ئايالمۇ بىلىپ - بىلمەي تالاغا قاراپ قالىدۇ . نىكاﻫ سىرتىدا مۇﻫەببەتلىشىش باسقۇچىغا كىرىدۇ . شۇڭا ، ئەرلەر ئائىلىدە ئايالىغا ﻫەر جەﻫەتتىن ﻫېسداشلىق قىلىش بىلەن بىرگە ئايالىغا داۋاملىق ياخشى ، سىلىق ، شېرىن سۆزلەرنى قىلىپ ، ئايالىنى ئىلﻬاملاندۇرۇپ تۇرۇشنى بىلىشى كېرەك . مەن بىلىدىغان ، ئىجتىمائىي مۇناسىۋەت دائىرىسى كەڭ ، زىيالىي بىر ئايالنىڭ مۇنداق دېگىنى ئېسىمدىن چىقمايدۇ : << ئۆيدە ئولتۇرۇپ تازا يىغلاپتىمەن ، چىرايلىق بېزەكلىك ئۆيۈم باركەن ، كىيىم ئىشكاپلىرىم داڭلىق ماركىلىق كىيىملەر بىلەن تولۇپتۇ ، پۇل دېسەم تۇرۇپتۇ ، ماشىنا دېسەممۇ بار ، قولۇمنى نەگىلا سۇنسام يېتىدۇ . لېكىن ماڭا يەنە بىر نېمىنىڭ يېتىشمەيۋاتقانلىقىنى سېزىمەن . كۆڭلۈم يېرىم بولىدۇ .... كۈنلىرىم ئۆيدە ئېرىمنى كۈتۈش بىلەن ئۆتىدۇ. تاماقنىمۇ بالام بىلەن يەيمىز . ئېرىم سىرتتىلا يۈرىدۇ . مەن ئېرىمنىڭ باشقا ئەرلەردەك بىز بىلەن بىرگە تاماق يىيىشىنى ، بىرگە سىرتلاردا ئايلىنىشىنى خالايتتىم . ئەپسۇس ، ئېرىمنىڭ سىرتتىكى قىلىپ يۈرگەنلىرىنى ئويلىساملا يىغلايمەن .... پۇل ، مال - دۇنيا بولسىلا تۇرمۇش خاتىرجەم بولامدۇ دوستۇم ؟ ماڭا كېرىكى  بۇرۇنقى پۇلىمىز ئاز بولغاندىكى غورىگۈل تۇرمۇشىمىز ئىدى ، ئۇ چاغلاردا بىز بەكمۇ بەختلىك ئىدۇق . ئېرىم ماڭا تولىمۇ مېﻬرىبان ئىدى . ﻫازىر ئائىلىمىزدە كەم بولىۋاتقان نەرسە -- دەل مۇﻫەببەت ئىكەن . ئېرىم تالادا باشقا بىرىگە باغلىنىپ قالدى .... شۇڭا مەن يىغلايمەن دوستۇم . ئائىلىدە ئەرنىڭ مېﻬرىبانلىقىنى بىلەلىگەن ﻫەم سەزگەن ئاياللارلا دۇنيادىكى ئەڭ بەختلىك ئايالكەن ... >> << قورغان >> سىرتىغا ئىنتىلىش ئەر ۋە ئايالنىڭ نىكاﻫ تۇرمۇشتىكى ۋەزىپىسى نۇقتىسىدىن ئېيتقاندا ، ئەرنىڭ ئائىلىدىكى ۋەزىپىسىدىن بەكرەك ئايالنىڭ ئەڭ مۇﻫىم بىر ۋەزىپىسى زىممىسىگە يۈكلەنگەن بولىدۇ << ئائىلىنى قوغداپ قېلىش >> . ﻫەر قانداق بىر ئايال تۇرمۇشىنىڭ مۇﻫەببەتلىك ، لەززەتلىك بولۇشىنى خالايدىكى ﻫەرگىزمۇ نىكاﻫتىن ئۈمىدسىزلىنىپ ياشاشنى خالىمايدۇ . ئاياللار ئېرى بىلەن مۇڭدىشىشنى ، قىزغىن ، مۇلايىم سۆﻫبەت قىلىشنى ياقتۇرىدۇ . ئېرىنىڭ رومانتېك بولۇشىنى ، ئېرىنىڭ ئۆزىنى پات - پات ماختاپ ، ئىلﻬامدۇرۇپ تۇرىشىنى ، ﻫېسسىيات جەﻫەتتە ئېﻬتىياجىنى قاندۇرىشىنىمۇ ئۈمىد قىلىدۇ . دېمەك ، ئاياللارنىڭ ئەڭ كۆڭۈل بۆلىدىغان تەرىپىمۇ ~ يەنىلا نىكاﻫنىڭ ﻫېسسىيات تەرىپى . نىكاﻫ تۇرمۇشتىن ئۈمىدسىزلەنگەن ، ئېرىدىن مۇﻫەببەتكە ئېرىشەلمىگەن ئاياللاردا ئاسانلا << قورغان >> سىرتىدىكى ئەرلەرگە بويۇن سوزۇپ قاراپ قالىدىغان ياكى نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببەتلىك تۇرمۇشقا ئىنتىلىدىغان ئىستەك پەيدا بولۇپ قالىدۇ .  نىكاﻫ تۇرمۇشىدا ئېرىدىن تەسەللىي ، مېﻬىر - مۇﻫببەتكە ، كۆيۈنۈشكە ئېرىشەلمىگەن ئاياللاردا ئاسانلا بۇ ﻫالەت كېلىپ چىقىدۇ . مېنىڭچە  ئايالى تالاغا قارىغان ئەر ، دۇنيادىكى ئەڭ بىچارە ئەر بولۇشىمۇ مۈمكىن . ( گەرچە ئەردىكى مۇﻫەببەت ئوتى ئۆچمىگەن ، ئەركەكلىگى ئۇرغۇپ تۇرغان بولسىمۇ ... ) گۇمانخورلۇق -- ئايالنى يولدىن چىقىرىدۇ ئاياللارنىڭ گۇمانخور بولۇشى تەبىئىيلا ئىش . گۇمانخورلۇقنىڭ كىشىلەرگە ئېلىپ كەلگەن روﻫىي بېسىمىمۇ بەكلا ئېغىر بولۇپ، كىشىنى پىسخىك ، روﻫىي جەﻫەتتىن تۈگەشتۈرۋېتىدۇ . كۆپىنچە ئاياللار توي قىلىپ بولغاندىن كېيىن  بولۇپمۇ ئوتتۇرا ياشقا كەلگەن باسقۇچىدا ئۆز - ئۆزىدىن گۇمانلىنىش پىسخىكىسى يېتىلىپ قالىدۇ . ئەرمۇ ئايالىغا بۇرۇنقىدەك قىزغىن بولالمايدۇ . شۇنىڭ بىلەن قىسمەن ئاياللاردا ئۆزىنىڭمۇ سېﻬرىي كۈچتىن قالمىغانلىقىنى كۆز - كۆز قىلىپ بېقىش ئارزۇسى پەيدا بولىدۇ . باشقا بىر ئەرنىڭ ئۆزىگە تىكىلىپ ، مەنىلىك قاراۋاتقىنىنى سەزسىلا ... ئەرلەر ئارقىلىق ئۆزىنى مۇئەييەنلەشتۈرۈشنى ئويلاپ قالىدۇ . ئەرلەرنىڭ مەيلىنى تارتىش ئۈچۈن ياسىنىدىغان ، ئەرلەرگە ئۆزىنىڭ گۈزەللەردىن ، ناز - كەرەشمىلىك ئىكەنلىكىنى بىلدۈرۈشنى مەقسەت قىلغان ئاياللار --- نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇناسىۋەتكە ئاسانلا باغلىنىپ قالىدۇ . شۇڭا ، ئەرلەر ئايالىنىڭ پىسخىكىسىدىكى ئۆزگىرىش ئەﻫۋاللىرىغا دىققەت قىلىپ تۇرۇشى ، ئايالىنىڭ پەقەت ئۆزىگىلا خاس ئىكەنلىكىنى ئەمەلىي مىساللار ئارقىلىق ئىپادىلەپ ، مۇﻫەببىتىنى ئىزﻫار قىلىپ تۇرۇشنى ئەستىن چىقارماسلىقى كېرەك . پايدا - مەنپەئەتكە ئېرىشىشنى مەقسەت قىلىش ﻫازىر ﻫەممە كىشى ئۆزىنى ئويلايدىغان ، خىزمەتتە بولسۇن ۋە ياكى باشقا جەﻫەتتە بولسۇن ئاۋۋال بىرىنچى ئويلايدىغىنى يەنىلا << مەن >> . شەخسىيەتچىلىكى كۈچلۈك ، پايدا - مەنپەئەتكە ئامراق ، باشقىلارنىڭ چاپىنىدا تەرلىنىشنى ياقتۇرىدىغان ، باشقىلارنىڭ سايىسى ئارقىلىق يۇقۇرى ئورۇنغا چىقىشنى مەقسەت قىلغان .. ئايالمۇ ئاسانلا بۇزىلىدۇ . بۇ خىلدىكى ئاياللار تولىسى سۇيۇق ، نازۇ - كەرەشمىلىك كېلىدۇ .  بۇ خىل مىساللار ئەتراپىمىزدا كۆپ ئۇچرايدۇ. شۇڭلاشقىمۇ ئىستىلى دۇرۇس بولمىغان ئەرلەر قىز - ئاياللارنىڭ بۇ جەﻫەتتىكى ئاجىزلىقىنى چىقىش قىلىپ ، ئۇلارنى ئاسانلا ئىندەككە كەلتۈرۋېلىشنى ئويلايدۇ . ئاياللاردا ﻫەدىدىن زىيادە ﻫوقۇق ، مەنسەپكە ئېرىشىش ئارزۇسى بولسا، ئېرى يېقىندىن قوللاپ- قۇۋۋەتلىشى كېرەككى ، ﻫەرگىزمۇ قولىدىكى گۈلنى باشقىلارغا تەقدىم قىلىۋەتمەسلىكى كېرەك . جىنسىي مۇناسىۋەتتە ماسلىشالماسلىقتىن تالاغا قاراپ قالىدۇ .بۇ نىكاﻫ تۇرمۇشىدىكى ئەڭ ، ئەڭ مۇﻫىم مەسىلە . (مۇنبەردىكىلەرنىڭ ياش چەكلىمىسى سەۋەبىدىن ۋاقتىنچە يوللانمىدى) ئاياللارنىڭ تالاغا قاراپ قېلىش ئەﻫۋاللىرى ﻫەرگىزمۇ يۇقۇرقى نەچچە تەرەپتىلا بولمايدۇ ، ئەلۋەتتە . بەزى ئاياللارنىڭ يولدىن چىقىپ كېتىشىدىكى سەۋەب ، ئۇلارنىڭ ئۆسۈپ - يېتىلىشى ، ئﻬتىياج قارىشى ۋە ﻫەۋىسىنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئەگىشىپ ، ئىلگىرى مۇۋاپىق كەلگەن نىكاﻫى ۋە ئېرىدىن قانائەت ﻫاسىل قىلمايدىغان بولۇپ قالغانلىقىدا . ئاياللاررنىڭ نىكاﻫتىن تاشقىرى مۇﻫەببەتلىشىكە قانداق قارىشى يەنىلا ئۆزىنىڭ ئىرادىسىگە، غۇرۇرىغا  باغلىق مەسىلە . لېكىن ، ئەرلەر ﻫەر ۋاقىت ئايالىنىڭ كۆڭلىنى ئۇتالايدىغان " سەگەك قىمارۋاز " بولۇشنى ئەستىن چىقارماسلىمۇ كېرەك . ************** بۇندىن ئۈچ يىل ئاۋال مەلۇم مۇنبەرگە يولللۇنۇپ بولغان ئېدى، ئەلكۈيىگە قايتىدىن يوللاپ قويۇشنى لايىق كۆردۈم . يۇقۇرىدىكىلەر پەقەت شەخسىي قارىشىم  ئاساسىدا يېزىلغان . كەم يەرلىرىنى بىرلىكتە دېيىشەرمىز . مەنبە : ئايچىۋەر

xirin-aslima

	جېنىم  ئەپەندى  ئاران تۇرۇپلىكەنلىدە، ئېغىزلىرى  ئېچىلىپلا  كېتىپتىغۇ. تېمىنى  بىر چەتكە  قايرىپ  قويۇپ  ئىنكاسلىرى  تاسلا  قاپتۇ پۈتۈن  مۇنبەرنى  ئىگللەپ  بولغىلى. (چاقچاق)