سالاھۇددىن بىن يۈسۈپ ئەييۇبى

salahaldin

	سالاھۇددىن بىن يۈسۈپ ئەييۇبى بولسا مىسىر ئەييۇبىيە سۇلالىسىنڭ قۇرغۇچىسى،ئۇ ئەرەپلەرنىڭ ئەھلىسەلىپكە قارشى ئۇرۇشىدا ئۆزىنىڭ كاتتا باشلامچىلىق رولىنى نامايەن قىلىپ،چەۋەندازلاچە سالاپەتكە ئىگە ھەربى تالانتى بىلەن خىرىستيان ۋە مۇسۇلمانلار دۇنياسىغا مەشھۇر بۇلۇپ تۇنۇلغان.مىسىر تارىخىدا «مىللي قەھرىمان» دەپ ئاتالغان.ئۇنىڭ تارىخ تەرەققىياتىغا كۆرسەتكەن ئاساسلىق تەسىرى ئېروسالىمنى خىرىستيانلار قۇلىدىن قايتۇرۋىلىپ پاتىمەلەر خەلپىلىكىنىڭ دۆلەت مەزھىپى بولغان شىئە مەزھىپىنى ئەمەلدىن قالدۇرۇپ پۈتكۈل دۆلەتنىڭ مەزھەپ ۋە ئېتقادىنى بىرلككە كەلتۈرۈش بىلەن بىرگە مىسىر بىلەن سۈرىيەنى بىرلەشتۈرۈپ مىسر ۋە غەربى ئاسىيانىڭ مۇتلەخ كۆپ قىسىم رايونلىرىنى ئۆزىنىڭ ھۆكۈمرانلىقى ئاستىغا ئالغانلىقىدا.لىكىن سالاھۇددىننىڭ نام-شەرىپى ئۇنىڭ تارىخقا كۆرسەتكەن ئەمەلى تەسرىدىنمۇ ئۈستۈن تۇرىدۇ.مىسىردا ئۇنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان قەسىر بار.           ئىسلام تارىخىدىكى قەھرىمان سالاھۇددىننڭ(1138-1193) ئاتىسى ئەييۇب زەڭگى كوردلاردىن بۇلۇپ زەڭگىلەر سۇلالىسىنىڭ داڭلىق قوماندانلىرىدىن ئىدى.1138-يىلى ئەييۇپ تۇغۇلغان ئوغلىغا «سالاھۇددىن»دەپ ئىسىم قۇيىدۇ.8ياشقا كىرگەن يىلى سالاھۇددىن دادىسىغا ئەگىشىپ دەمەشىققە كىلىدۇ ۋە بۇ يەردە ئۆسمۆرلۈك دەۋرىنى ئۆتكۈزىدۇ.ئەنسىز داۋالغۇپ تۇرغان تۇرمۇش كىچىك سالاھۇددىننى تېزلا پىشقان سەركەردىگە ئايلاندۇرىدۇ.        ئەينى ۋاقتتا زەگگىلەر سۇلالىسى ئېراقنىڭ شىمالىنى ۋە سۈرىيەنى مۇستەھكەم كونتىرول قىلىپ تۇراتتى،ئۇنىڭ ئاساسلىق دۈشمىنى پەلەستىن ۋە دېڭىز قىرغىقىنى ئىشخال قىلغان ئەھلىسەلىپ قوشۇنى ۋە مىسىرنى مەركەز قىلغان  شىئە مەزھىپدىكى پاتىمەلەر خەلپىلىكى ئىدى.ئىككىنجى قېتىملىق ئەھلىسەلىپ ۋاقتىدىكى پاتىمەلەر خەلپىلىكىنڭ ھۆكۈمدارى ئازىددىن ئەھلىسەلىپكە يالغۇز قارشى تۇرالماسلىقتىن ئەندىشە قىلىپ،شام ھۆكۈمدارى نۇرىددىن زەڭگىدىن ياردەم سورىغان ، نۇرىددىن ئۇلارنىڭ ئىلتىماسىغا ئاساسەن ئۆرىنىڭ ئىشەنچىلىك ۋە باتۇر قۇماندانلىرىدىن ئەسەددىن(شىركوھ)نى باش قوماندان،ئۇنىڭ جىيەن ئوغلى سالاھۇددىننى مۇئاۋىن قوماندان قىلىپ پاتىمەلەر خەلپىلكگە ياردەم ئۈچۈن قوشۇن ئەۋەتكەن.ئۇلار  پاتىمەلەر خەلپىلىكىنڭ ئەھلىسەلىپكە قارشى ئىلىپ بارغان جەڭلىرىدە كۆپ قەھرىمانلىقلارنى كۆرسەتتى،شۇنىڭ بىلەن قىسقا مەزگلدىن كىيىن سالاھۇددىن باش قۇماندانلىققا ئۆستۈرۈلدى.            شىركوھ قازا قىلغاندىن كىيىن سالاھۇددىن 1171-يىلى كىيىن ھاكىميەتنى ئىگەللەپ ئىشنى مىسىرنىڭ مەزھىپىنى بىرلككە كەلتۈرۈشتىن باشلىدى،شىئە مەزھىپىدىكى مۇفتىنى(سودىيە)ئەمەلدىن قالدۇرۇپ ئورنىغا سۈننى مەزھىپىدىكى مۇفتىنى تەيىللىدى.9-ئاينىڭ10-كۈندىن باشلاپ ئۇ قاھىرەدىكى مەسچىتتە ئەرەپ ئىمپىرىيسىنىڭ ئىككىنجى خەلىپىسى «ئابباس» نىڭ نامىنى خۇتبىلەردە ئوقۇتتى.ئەتىسى ئۇ قاھىرەدە ھەيۋەتلىك ھەربى پارات ئۆتكۈزدى،جەمئى 147，كۇۋادىرات شەكلىدە رەتلىك تىزىلغان قۇشۇن پاراتتىن ئۆتتى.تارىخى يازمىلاردا خاتىرلىنىشچە: «پاراتنى كۆرگەن ھەربىر كىشى ھېچقايسى بىر ئىسلام پادىشاھىنىڭ بۇ قۇشۇن بىلەن بەسلىشەلەيدىغاب ئارمىيىسىنڭ بۇلۇپ باقمىغانلىقىنى جەزىم قىلشتى» 1175-يىل5-ئايدا سالاھۇددىن ئابباسىلار خەلپىسىدىن ئۆزىگە مىسىر،سۈرىيە،غەربى ئەرەبىستان ۋە مەغرىپ زىمىننڭ سۇلتانى دېگەن ئۇنۋان بېرىشنى تەلەپ قىلدى،ئەمەليەتتە بۇ جايلارنى سالاھۇددىن بۇرۇنلا ئىشخال قىلغان بۇلۇپ،خەلىپىنىڭ بۇ يەرلەرنى ئۇنىڭغا ئىئانە قىلىدىغان ھېچقانداق ھوقوقى بۇلمىسمۇ ،بىراق سالاھۇددىن بۇ ئىشلارنى مۇشۇ يۇل ئارقىلىق قانۇنلاشتۇرۇشنى ئۇيلىدى.ئۇنىڭ ئۈستىگە شۇ زامانلاردا يېڭىدىن تەخىتتە ئولتۇرغان ھۆكۈمرانلارنىڭ خەلپىدىن ئۇنۋان ئېلىشى ئۇمومى ئادەت ئىدى.        سالاھۇددىن «سۇلتان»ئاتىلىپ بىرقانچە يىلدىن كىيىن ،يەنە مۇسۇلنى ئۆزىگە بوي سۇندۇردى.شۇنداق قىلىپ ئۇ ئاز ۋاقىت ئىچىدە بىرىنچى قېتىملىق ئەھلىسەلىپ ئۇرۇشىدىن كىيىن بۇ ئەتراپلاردا قۇرۇلغان ئۇششاق خىرىستىئان كىنەزلىرىنى ئىشخال قىلىپ ئۆز ھۆكۈمرنلىقغا قاراتتى شۇنىڭدىن كىيىن سالاھۇددىن تېخىمۇ ئىلگىرلىگەن ھالدا خىرىستىئانلار ئىشخاليىتىدىكى تىبرىيە شەھرىگە قارشى ئۇرۇش باشلىدى.قاتتىق جەڭلەردىن كىيىن 1187-يىل7-ئاينىڭ1-كۈنى بۇ شەھەرنى ئىشخال قىلدى.مەغلۇبيىتگە تەن بەرمەي قايتۇرما ھۇجۇمغا كەلگەن خىرىستىيان قۇشۇنىدا20ئارتۇق ئادەم بار ئىدى.ئۇلار سالاھۇددىنغا تېز زەربە بېرىش ئۈچۈن تومۇزنىڭ ئسسىقىغا قارىماي يول يۈرۈپ سالاھۇددىن قۇشۇنلىرى بىلەن ئۇچراشقاندا ،قاغجىرما ئىسسقتا ھالىدىن كېتىشكەن؛سالاھۇددىن بۇلسا بۇ يەردە لەشكەرلىرى بىلەن ياخشى دەم ئىلىپ كۈچ توپلاپ تۇرغان ئىدى.       خىرىستىئانلار يىتىپ كىلىشى بىلەنلا ئارام ئالدۇرماستىن،سالاھۇددىن قوشۇنلىرى تۇشمۇتۇشتىن ئارسىلانلاردەك شىددەت بىلەن ئەھلىسەلىپ سېپىگە ئۆزىنى ئۇرۇپ،ئۇلارنى ناھايىتى تېز بىتچىت قىلىپ تاشىلىدى.بۇ ئۇرۇشتا يىرۇسالىم كارولى گوئى ئەسىرگە چۈشتى. مەرد تەبىئەتلىك ھەم چەۋەندازلارچە خىسلەتكە ئىگە سالاھۇددىن ئەسىرگە چۈشكەن بۇ دۈشمىنىگە كۈتۈلمىگەن ھالدا ئىنتايىن يۇقىرى ئىززەت-ئىكرام بىلەن مۇئامىلە قىلدى.ئەسىرگە چۈشكەنلەردىن رىگنالادا دېگەن خىرىستىئان سەردارى كۆپ قېتىم ۋەدىسىگە ۋاپاسىزلىق قىلىپ ،سودا كارۋانلىرى ۋە ھەجگە ماڭغانلارنى بۇلاپ،كۆپ پاراكەندىچىلىك سالغان ئىدى. سالاھۇددىن ئۇنى جازالاپ ئۆز قولى بىلەن ئۆلتۈردى.        بۇ زور غەلبىدىن كىيىن سالاھۇددىن يېرۇسالىمغا قاراپ يۈرۈش قىلىپ قىسقا جەڭلەردىن كىيىن بۇ شەھەرنى مىئراج كۈنى(登霄节 )ئىشخال قىلدى.88يىل ئاۋۋالقى ئەھلىسەلىپ  يېرۇسالىمنى ئىشخال قىلغان ۋاقىتتىكى ئومومى قىرغىنغا سېلىشتۇرغاندا،سالاھۇددىن يېرۇسالىمغا كىرىپ بىرمۇ كىشىنى ئۆلتۈرمىدى،بىرمۇ ئۆينى كۆيدۈرمىدى.پۈتكۈل شەھەردىكى ھەرخىل دىن ۋە ھەرقايسى مىللەت كىشىلىرىگە ئومومى ئەپۇ ئېلان قىلدى. ئەھلىسەلىپ ئىشخاليىتىدىكى مەزگىلدە «مەسجىدى ئەقسا»(يىراقتىكى مەسچىد)چېركاۋ چەۋەندازلىرىنىڭ ۋخپە يېرىگە قوشۋىتىلىپ قورام تاشلىق مەسچىت چېركاۋغا ئۆزگەرتىلىۋەتكەن ئىدى.سالاھۇددىن مەسچىتنى ئەسلىگە كەلتۈرۈپ مەسچىتنىڭ چوققىسدىكى كىرىست بەلگسنى ئىلىپ تاشلىدى،شۇنىڭدىن ئىتبارەن ئەرزان ئاۋازى مەسجىدى ئەقسانىڭ ئاسمىنىدا قايتىدىن ياڭراشقا باشلىدى.باشقىلار ئۇنىڭغا «مۇقەددەس قەبرە چېركاۋى»(  Church of the holy sepulchre)نى چېقىۋىتش ھەققىدە مەسلىھەت بەرگەندە سالاھۇددىن بۇنىڭغا قۇشۇلمىغان.ئەكسىچە يېرۇسالىمنى ھەرقايسى دىن ئەھلى ئۈچۈن ئېچۋىتىلگەن دىنى مۇقەددەس  جايغا ئايلاندۇرغان.       يېرۇسالىمنىڭ مۇسۇلمانلارنىڭ قۇلىغا ئۈتۈپ كەتكەنلىك خەۋىرى ياۋرۇپاغا يېتپ بارغاندىن كىيىن پاپا باشلىق ھۆكۈمرانلار ناھايىتى ئالاقىزادە بۇلۇپ كىتىشتى،ئۇلار رىم پاپاسى كىلماننىڭ رەھپەرلىكىدە ئەھلىسەلىپ ئۈچۈن قوشۇن تەشكىللەشكە كىرىشتى .تەرەپ-تەرەپكە قاتراپ ئۇرۇش راسخوتى توپلاش ئۈچۈن ئۆي-ئۆيلەرگە ھەتتا چېركاۋ-موناستىرلارغىمۇ سېلىق سېلىشتى بۇ سېلىقنى «سالاھۇددىن سېلىقى»دەپ ئاتاشتى.چېركاۋ-موناستىرلار ئاممىنى ئەھلىسەلىپكە سەپەرۋەر قىلىشتى.سالاھۇددىننى قاغايدىغان دۇئا-ئىبادەتلەر ئۇقۇلدى.       رىم پاپاسى كىلماننىڭ كۈچلۈك تەشەببۇسى بىلەن غەربى ياۋرۇپا ئاقسۆڭەك ھۆكۈمرانلىرى 3-قېتىملىق ئەھلىسەلىپ يۈرىشىگە ئاتلاندى.1187-يىلى ئەھلىسلىپكە قارشى سالاھۇددىن ھەرقايسى جايدىن60000كىشلىك قۇشۇن تەشكىللەپ،ئەرەپ بىرلەشمە قوشۇنىنى قۇرۇپ «ئاللا ھەممدىن ئۇلۇغ،فىرانىكلارنى قوغلاپ چىقىرىپ ،قولدىن كەتكەن زىمىنلارنى قايتۇرۋالايلى»دەپ شۇئار تولاپ قايتۇرما ھۇجۇمغا ئاتلىنىدۇ.شۇ يىلى 7-ئايدا، سالاھۇددىن قوشۇننى يىتەكلەپ پەلەستىن تىبىرىيەگە يېقىن جايدا ئەھلىسەلىپكە ھۇجۇم قىلىدۇ ۋە ئەھلىسەلىپ قوشۇنىنى تارمار قىلىپ يېرۇسالىم پادىشاھىنى ئەسىرگە ئالىدۇ. ئەھلىسەلىپ قوشۇنى ئاككا شەھىرىنى ئىشخال قىلغاندا ئەسىرگە چۈشكەن 2700نەپەر مۇسۇلمان جەڭچى ئۈچۈن 200مىڭ تىللا تۆلىسە،ئۇلارنى ئازات قىلىدىغانلىقىنى شەرت قىلغانىدى.لىكىن سالاھۇددىن ئۇرۇش ۋاقتىدا بۇنچىلا كۆپ پۇلنى بەلگىلەنگەن قىسقا ۋاقىت ئىچىدە تاپشۇرالمىغانلىقى ئۈچۈن ئەسىرلەرنى پۈتۈنلەي قىرغىن قىلىپ شەھەرنى قانغا بويىدى.لېكىن،سالاھۇددىن يېرۇسالىمنى ئىشخال قىلغان ۋاقتىدا قولغا چۈشكەن بىر قانچە مىڭ ئەھلىسەلىپ ئەسىرلىرىگە كۈتۈلمىگەن ھالدا ئىنتايىن ياخشى مۇئامىلە قىلدى.ياردارلارنى داۋالاپ ساقايتتى. ئۇلارغا يول راسخوتى ئوزۇق-تۈلۈك بېرىپ قۇيۇپ بەردى.       سالاھۇددىن قوشۇنى 3يىللق جاپالىق كۆرەشلەر ئارقىلىق  كۆپ قېتىم ئەھلىسەلىپچىلەنى مەغلۇپ قىلدى.1192-يىلى9-ئايدا ئەنگىلىيە پادىشاھى چارلىز 1مەجبۇرىي  ھالداسالاھۇددىن بىلەن ئۇرۇش توختىتىش كىلىشىمى ئىمزالىدى.شۇنداق قىلىپ 3-قېتىملىق ئەھلىسەلىپ ئۇرۇشى مۇسۇلمانلارنىڭ غەلبىسى بىلەن ئاياغلاشتى. 1193-يىلى 2-ئاينىڭ 20-كۈنى،سالاھۇددىن دەمەشىقتە قارا كىزىك كىسىلى بىلەن يۇقۇملاندى.شۇنىڭدىن كىيىنكى نەچچە كۈن ئىچىدە ئۇنىڭ كىسىلى كۈنسىرى ئېغىرلاشتى،3-ئاينىڭ4-كۈنى ئەتىگەندە بىر تالىپ سالاھۇددىنىڭ كارۋىتىنىڭ بېشىدا قۇرئان ئوقۇۋاتاتتى،قۇرئان ئوقۇلۇپ «ئۇ مېنىڭ پەرۋەردىگارىمدۇر،ئۇنىڭدىن باشقا ھېچ مەبۇت(بەرھەق)يوقتۇر،ئۇنىڭغا تەۋەككۈل قىلدىم ۋە ئۇنىڭ دەرگاھىغا قايتىمەن.»دىگەن يەرگە كەلگەندە تۇيۇقسىز سالاھۇددىننڭ يۈزىدە تەبەسسۇم جىلۋىلىنىپ ئۇ دۇنياغا سەپەر قىلىدۇ...

aldos

	بۇ  تارىخ   مەن   ئاڭلاپ   باقمىغان   تارىخىكەن  ئەينى   ۋاقىتتىكى   بولغان   شىددەتلىك    جەڭلەرنى    ئىكراندا   كورگەندەك   بولدۇم

salahaldin

	مەنبە:http://baike.baidu.com/view/125513.htm

Kiyok

	دىيىلىشىچە سالاھىددىننىڭ ۋاپاتىدىن كىيىن ئۇنىڭ غەزىنىسىدە ئارانلا ئۈچ تەڭگە قالغانكەن  ، ئۇ بىر بۈيۈك  ساخاۋەت ئېگىسى ! ئۇلۇغ قەھرىمان !! تۆۋەندىكىسى ئۇنىڭ مەقبەرىسى

hazniqi

	بۇ كىشىنىڭ نامىنى بۇرۇن ئاڭلىغان ئىدىم ، لېكىن تارىخىدىن تولۇق خەۋەردار ئەمەس ئىدىم ............ مېنىڭچە بۇ كىشىنىڭ پەزىلەتلىرىنىڭ  بۈگۈنكى دۇنيادىمۇ ئۆگنىشكە تېگشىلىك نۇرغۇنلار بارئىكەن ،ئىنسان تەبىئىيتى ئەسلى ئاقكۆڭۈل ،لېكىن كېيىن ئېلىپ بېرىلغان ئۆچمەنلىك ،شەخسيەتچلىككە تولغان تەربىيىلەر بىلىپ بىلمەي ئەسلى خاراكتىرنى ئۆزگەرتىپ مەڭگۈ ئۆزىنىڭكىنى توغرا دەپ قارايدىغان ھالەتنى شەكىللەندۈرىدۇ.....

This.is.It

	سالاھىدىن    ... مەن ئەڭ قايىل بۇ كىشىگە  ...بۇ ئادەم مۇسۇلمانلارنىڭ داھىيسى قەھرىمانى بۇلۇپلا قالماستىن  غەرىبلىكلەرئەڭ قايىل بولغان مۇسۇلمانلارنىڭ بىرىدۇر ......... سالاھىدىن:مەن بارلىق كىشىلەرنى قۇيۇپ بىرىمەن ،ئۇلار ساق سالامەت خىرىستىئان يۇرتلىرىغا كىتەلەيدۇ ...ھەممە كىشى ..مەزلۇملار بالىلار ۋە قېرى ئاجزلار ...ھەم سىنىڭ چەۋەندازلىرىڭ ، لەشكەرلىرىڭ ۋەشۇنداقلا  ئايال شاھىڭلار ...سىلەرنىڭ پادىشاھىڭلار ئاۋۇ يەردە (ئۇلارنىڭ پادىشاھى ئۇرۇشتا قاتتىق مەغلۇب بۇلۇپ سالاھىدىنغا ئەسىرگە چۈشكەنىدى ) مەن ساڭا تاپشۇرۇپ بىرىمەن ،ئۇنىڭ جازاسىنى ئاللاھ ئۆزى بىرىدۇ ،،،ھىچكىم ئۆلمەيدۇ ...ئاللاھ نامىدا قەسەم قىلىمەن ... ---خىىرىستىئان چەۋەنداز   : ئەينى ۋاقىتتا خىىرىستئانلار شەھەرگە بۈسۈپ كىرگەندە ،ئۇلار شەھەردىكى بارلىق مۇسۇلمانلارنى قەتلى قىلغان .... ---سالاھىدىن : مەن ئۇلارغا ئوخشىمايمەن ،،،مەن دىگەن سالاھىدىن ....سالاھىدىن ... ----‹‹ئىلاھى شەھەرىستان ››  فىلىمىدىن مانا بۇ ئادىرىستا  شۇ فىلىم بار   ... بىر كۈرۈپ بېقىشقا ئەرزىيدۇ ...مەن بەك ياقتۇرۇپ قالدىم بۇ فىلىمنى ئۇيغۇرچە خەتلىك جۇمۇ  شۇنداق ياخشى فىلىم  ............  يەنە بىرسى بارئىدى ھۆجەتلىك فىلىم  ئەھلىسەلىپ ئۇرۇشىغا مۇناسىۋەتلىك  بەك ياخشىكەنتۇق مەركىزى تىلۋىزىيە ئىستانىسىنىڭ قانىلدا كۆرگەن ئەمما توردىن تاپالمىدىم   https://uyghur-archive.com/misranim/viewthre ... 9%89%7C%D8%B3%DB%95

hazniqi

	يېڭى ئىشلەنگەن نىگۇلاس كانچ رول ئالغان «جادىگەرنىڭ پەسلى »(巫女季节)نامىدىكى فىلمىنىڭ باش قىسمىدا ئەھلى سەلب ئۇرۇشى توغرىسدىكى مەزمۇنلار بار ئىكەن، ئۇ فىلىمدىمۇ ئەھلى سەلبنىڭ قىرغىنچىلىقىنى پەردازلىماي كۆرسىتىپتۇ، ...

babur99

	ئىسلامنىڭ بۇ قەھرىمانى تا قىيامەتكىچە يادلىنىدۇ.ئاللا ھاياتىنى  ئىسلامنىڭ شەرىپى ئۈچۈن سەرپ ئەتكەن تۈرك -ئىسلام قەھرىمانى سالاھىدىنغا ۋە شۇنداق كىشىلەرگە ئەدنى جەننەتتىن ئورۇن بەسۇن! ئامىن!

salahaldin

kahrizat

	ئامىرىكىلىقلار ئىشلىگەن ئىرۇسالىمنى قوغداش ئۇرۇشى دىگەن كىنودىمۇ ساھىدىن ئەسىرگە چۈشكەن خىرىستىيانلارنى قويۇپ بېرىپ قۇرۇق شەھەرگە مۇساپىر ئەرەپلەرنى باشلاپ كىرىدۇ