جىمسار ناھىيىسى(قەدىمكى بەشبالىق)

ab8ob8

	جىمسار ناھىيىسى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايونىنىڭ شەرقىي شىمال قىسمىغا جايلاشقان. جۇڭغار ئويمانلىقىنىڭ شەرقىي جەنۇپ بۆلىكى بىلەن چېگرىلىنىدۇ. شەرقتە گۇچۇڭ ناھىيىسى بىلەن غەرپتە فۇكاڭ ناھىيىسى بىلەن قوشنا . بۇغدا تېغى ئارقىلىق تۇرپان ،ئۈرۈمچى بىلەن ئايرىلىپ تۇرىدۇ. جىمسار ناھىيىسىنىڭ ئومۇمىي كۆلىمى 8169.86 كىۋادرات مىڭ مېتر بولۇپ، خەنزۇ، خۇيزۇ، قازاق، ئۇيغۇر ۋە موڭغۇل قاتارلىق 13 مىللەت ئۆزئارا ئىناق ئىتتىپاق ياشايدۇ. جىمسار ناھىيىسىغا قاراشلىق تۆت بازار، بەش يېزا بار ، ئۇلار: جىمسار بازىرى، سەنتەي بازىرى، چۈەنزىجيې(بۇلاقكوچىسى)بازىرى، بېيتىڭ(بەشبالىق)بازىرى؛ئەرگۇڭ يېزىسى،چىڭياڭخۇ يېزىسى،لاۋتەي يېزىسى، دايوۋ يېزىسى، شىندى يېزىسى ھەم ۋۇسەيۋەن قاتارلىقلاردىن ئىبارەت. يەنى يېزا ئىگىلىك ئالتىنچى دىۋىزىيە قىزىل بايراق دېھقانچىلىق مەيدانى، يېزا ئىگىلىك ئالتىنچى دىۋىزىيە 107 - تۇەنىمۇ جىمسار ناھىيىسى ئىچىدە.   ئەمدى جىمسار ئىسمىنىڭ كېلىپ چىقىشىنى مىسالغا ئالساق، جىمسار سۆزى موڭغۇلچە قۇمشېغىل ساھىلى دېگەن مەنىدە. يەنە بىر ئېيتىلىشچە، «جىمۇ» 吉木  سۆزى تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدىكى «جىنمەن» 金满   سۆزىنىڭ تەرجىمىسى ئىكەن، «سار» 萨尔  سۆزى تۈرك تىلى بولۇپ، شەھەر دېگەن مەنىدە . شۇڭا بۇ جىمسار دېگەنلىك ئالتۇنبالىق ، ئالتۇن شەھىرى دېگەنلىك .    جىمساردا ياۋا ئات فېرمىسى بار بولۇپ ، بۇ ياۋا ئات فېرمىسى ئاسىيا بويىچە بىرىنچى دۇنيا بويىچە ئىككىنچى ئورۇندا تۇرىدۇ. جىمسار ناھىيىسى بازار ئىچىدىن شىمالغا 100مىڭ مېتر ماڭسا قۇربان تۇڭغۇت قۇملۇقىغا بارىدۇ. بۇ دەل ۋۇسەيۋەن بازىرى. ھازىر بۇ جاي جۇڭغار ئويمانلىقىدىكى ئىككىنچى چوڭ نېفىتلىك ھېسابلىنىدۇ. ئارخېئولوگلارنىڭ قارىشىچە، بۇ جاي جۇلوجى 侏罗纪 يەر قاتلىمى بولۇپ، مىليونلىغان يىللاردىن بېرى ھاۋارايى ھادىسىلىرىنىڭ يىمىرىش ۋە يالاش تەسىرىدە ھازىرقىدەك يىمىرىلغان رەڭگارەڭ پەلەمپەيسىمان يەر شەكلى پەيدا بولغان.    بەشبالىق قەدىمكى شەھىرى ناھىيە بازىرىدىن 10 كىلومېتر يىراقلىققا جايلاشقان. بۇ جاي دۆلەتلىك مەدەنىي يادىكارلىقى قوغدىلىدىغان مۇھىم ئورۇن ھېسابلىندۇ. بەشبالىق قەدىمكى شەھىرىنىڭ ئەسلى ئاتىلىشى ‹ خۇباۋزى› شەھىرى. بۇ شەھەر خەن سۇلالىسى مەزگىلىدە ئالتۇنبالىق دەپ ئاتىلىپ، چې شىخۇۋ  车师后 خان ئوردىسىدىكى داڭلىق خەن شاھىغا تەقسىم قىلىپ، ئەسكەر تۇرغۇزۇپ بوز يەر ئۆزلەشتۈرگەن. تۈرك تىلىدا ‹ خاقان قۇت شەھىرى› دېيىلگەن. تاڭ جېنگۇەن14 -يىلى ( مىلادىيە 640 - يىلى) تاڭ تەيزۇڭ بۇ يەردە ئوردا قۇرغان. چاڭئەن 2 - يىلى( مىلادىيە702- يىلى) ۋۇ زېتيەن رەسمىي ھالدا بەشبالىق مەھكىمىسىنى قۇرۇپ، تەڭرىتاغنىڭ شىمال ۋە غەرپ قىسمىدىن تارتىپ كاسپىي دېڭىزىنىڭ شەرق ۋە شىمال قىسمىدىن ئىبارەت زور كۆلەملىك رايونلارنى باشقۇرغان. بۇ مەھكىمىدە زور خىزمەت كۆرسەتكەن ئۇيغۇر ئالىم يازغۇچى سىڭقۇ سەلى تۇتۇڭنىڭ نامى ئەدەبىيات ۋە تارىخ دەرسلىكلىرىدە تا ھازىرغىچە تىلغا ئېلىنىپ كېلىۋاتىدۇ.    ھازىرقى جىمسار ناھىيە بازار ئىچىدە دىنازاۋۇر باغچىسى ۋە گىئولوگىيە باغچىسىدىن ئىبارەت چوڭ ساياھەت ئورنى بار. يەنى مىڭ ئۆيدىكى قەدىمكى بۇددا دىنى ئەۋجىگە چىققان مەزگىللەردىكى تام رەسىملىرى ۋە بۇتلار ساقلىنىپ كەلمەكتە. ئۇ چاغلاردا ئىسلام دىنى تېخى بارلىققا كەلمىگەن، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇددا دىنىغا ئېتىقاد قىلىدىغان ۋاقىتلىرى بولۇپ، ئۇيغۇرلارنىڭمۇ بۇتلىرى بۇ مىڭ ئۆيدە ساقلانماقتا. تورداشلار سىلەرنىڭ يۇرتۇمغا كېلىپ مېھمان بولۇپ كېتىشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن. دىنازاۋور باغچىسى: گىئولوگىيە باغچىسى: بەشبالىق : ۋۇسەيۋەن: مەنبە: بەيدۇ توردىن ئۆزۈم تەرجىمە قىلدىم.

baburxah

	بۇ باغچىغا خېلى ئەجىر قىپتۇ، ئەمما ھازىرقى باغچىلارنى « خەلىق باغچىسى » دەپ قۇيىدۇ - يۇ . مىللى پۇراق يوق ، ياكى بىز خەق خەلىق ئەمەسمۇ، بۇ باغچىمۇ شۇنىڭ جۈملىسىدىنكەن.

toxkanjan

	بىشبالىققا ئائىت تارىخلار يوقكەنغۇ.نەدە چۈشەنمەيدىغان بىر ئىشلار تۇردۇ.كىينكى رەسىملىرى خلى يامان ئەمەس ئىكەن.بىشبالىقنى بەك كۆرگۈم بار ئىدى مېنىڭ .بىشبالىق دىسە خۇددى بوۋىلىرمىنى كۆرگەندەك بولىمەن.

taklip.com

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 1قەۋەت  baburxah كە 2011-07-19 12:14 PMئەۋەتىلدى  : بۇ باغچىغا خېلى ئەجىر قىپتۇ، ئەمما ھازىرقى باغچىلارنى « خەلىق باغچىسى » دەپ قۇيىدۇ - يۇ . مىللى پۇراق يوق ، ياكى بىز خەق خەلىق ئەمەسمۇ، بۇ باغچىمۇ شۇنىڭ جۈملىسىدىنكەن. توغرا دەيسىز، باغچىلاردىكى ئۇرۇندۇقلارنىمۇ ھەيكەل سۈپەت ياساپ.

ab8ob8

	چۈنكى بۇ يەردە بىر ھەپتە يۈرسىڭىزمۇ ئاران بىر نەچچە ئۇيغۇرنى ئۇچرىتىسىز. ھەممىسى مۇشۇ مىللەتتىن،،،، ئۇيغۇرلىرىمىز ئاز بولغانلىقتىن مىللىيچە قۇرۇلۇش سېلىشى ناتايىن،،، ئۇنىڭ ئۈستىگە بەشبالىق بىز ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادلىرىمۇ دېگەن بۇددا دىنىغا ئېتىقاد قىلىدىغان مەزگىلى بولغاچقا، ئۇيغۇرلارنىڭمۇ بۇتى بار. بۇنىڭغا ئامال يوق. بۇ دېگەن تارىخ. ئەگەردە مېنىڭ شۇنداق ھوقۇقۇم ھەم ئىمكانىيىتىم بولسىدى، مەن ئۇيغۇر مەدەنىيىتىگە خاس ھالدا باغچە سالاتتىم...توغرا چۈشىنىڭ.

xamil

	ئاۋۇ ھەقىقى  تاش قاتمىلىرىمۇ يا؟ ئەگەر رەس بولسا چوقۇم بېرىپ كۆرۈپ كىلىمەن بۇ يەرنىمۇ .

ab8ob8

	ئەلۋەتتە ھەقىقىي تاش قاتمىسى. تاغلىق رايونلىرىمۇ بار ...پۈتۈنلەي قارىغايلىق. ساياھەت رايونلىرى ھېسابلىنىدۇ. ئاللاھ خالىسا كېلىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.

ئەركەم

	ساياھەت قىلىپ كەلگۈچىلىكى بار يەر ئىكەن، قاچانمۇ ساياھەت قىلغۇدەك پىرىنسىيەگە چىقارمەن.

polatalamdar

	يۇرتۇم نىمە دىگەن گۇزەل . مەن مۇشۇ جىمساردا تۇغۇلۇپ چوڭ بولغان .

ab8ob8

	راستما؟ مەن بۇ مۇنبەردە يۇرتدىشىمغا ئۇچراپ قالارمەن دەپ ئويلىماپتىمەن.