قول باغلىشىش

@TEMTAS

	قول باغلىشىش    (ھىكايە)                 كۈزنىڭ قاراڭغۇ بىر كېچىسىدە ياشانغان بانكىر ئۆزىنىڭ كىتابخانىسىدا ئۇياق-بۇياققا مېڭىپ،بۇندىن 15 يىل ئىلگىرى ئۆتكەن بىر ئىشنى ئېسىگە ئالدى؛ ئۇ يىلى كۈزدە ئۇ بىر چاي ئۆتكۈزگەن ئېدى.چايغا ھەر قىسىما ئادەملەردىن كەلگەن،بۇنىڭ ئىچىدە بىلىملىك كىشىلەر،شۇنداقلا مۇخبىرلارمۇ بار ئېدى.ئۇلار بىر يەرگە يىغىلىپ شۇنداق يوشۇرۇن ۋە كۆڭۈللۈك پاراڭلارنى قىلىشتى.ئاخىرىدا گەپنىڭ تېمىسى دۆلەت بەلگىلىگەن ئۆلۈم جازاسى ئۈستىگە كۆچتى.مېھمانلار ئارىسىدا تەخمېنەن 25 ياشلار چامىسىدىكى بىر ئادۋۇكات مۇنداق دېدى:          -ئۆلۈم جازاسى بىلەن مۇددەتسىز قاماق جازاسى ئوخشاشلا كىشىنى قايىل قىلىلمايدۇ.ئەگەر مىنى ئىككىسىدىن بىرىنى تاللىۋال دەيدىغان بولسا ، مەن ئاخىرقىسىنى تاللىۋالاتتىم .چۈنكى ،تىرىك قىلىش ئۆلۈشتىن ئەۋزەل.           ئۆز ۋاقتىدىكى بانكىر ياش ھەمدە كۆتۈرەڭگۈ روھلۇق،ئۆز ھېسىياتىنى بىر كىشى بولۇپ ،ئۆزىنىڭ غەزىپىنى ،مۇشتلىرىنى تۈرگەن ھالدا ،ياش ئادۇۋكاتقا قاراپ:           -سەن يالغان سۆزلىمە .مەن 2مىليون دوللار تىكىپ سېنىڭ تۈرمىدە بەش يىل چىداپ يېتىشىڭغا سەن بىلەن قول باغلىشىمەن.سەن بۇنىڭغا چوقۇم چىدىمايسەن.          -سېنىڭ مۇشۇ گېپىڭ راس بولىدىغان بولسا ،مەن تۈرمىدە بەش يىل ئەمەس 15 يىل يېتىشقا چىدايمەن،دەپ جاۋاپ بەردە ئادۇۋكات.          -15يىل بولسىمۇ بولسۇن ،شۇنداق قىلايلى.ئەپەندىلەر ،سىلەر ئاڭلىدىڭلارمۇ ؟ مەن 2 مىليون دوللار تىكتىم، -دەپ جار سالدى بانكىر.          -ياخشى ،سەن 2 مىليون دوللار تىكتىڭ ،مەن ئەركىنلىكىمنى تىكتىم،دېدى ئادۇۋكات.شۇنداق قىلىپ ،ئادەمنى غەزەپلىك كۈلكىگە سالىدىغان قول باغلىشىش قارارى ماقۇللىقتىن ئۆتتى.قارارنىڭ ئاخىرىدا ئادۇۋكات قاتتىق نازارەت ئاستىدىكى نازارەتكە بويسۇنۇش قارار قىلىندى.نازارەت قىلىش ئۆيى بانكىرنىڭ تۇرالغۇسىغا يىقىن جايدىكى گۈللۈكنىڭ ئىچىدە بولدى.كېلىشىمدە نازارەت قىلىش جەريانىدا ئادۇۋكاتنىڭ ئىشىكتىن چىقىپ سىرت بىلەن ئالاقىلىشىشى ،خەت-چەك ،گېزىت-ژورنال ئالاقە قىلىشى مەنئىي قىلىندى.پەقەتلا ئۇنىڭغا بىر خىل چالغۇ ئەسۋاپ بىرىش ،كىتاپ كۆرۈش،خەت چەك يىزىش ،ھاراق ،تاماكا ئىستىمال قىلىشقا يول قويۇلغان.كېلىشىمدە :نەزەر بەند قىلىنغۇچى پۈتۈنلەي يەككە- يىگانە ھالەتتە تۇرۇشى ،شۇنداقلا ئۇ بۇ كىچىك ئۆيدە 15 يىل تۇرۇشى زۆرۈر،ئەگەر ئۇ مۇددەتتىن ئىككى مېنۇت ئىلگىرى قېچىشقا ئۇرۇنىدىغان بولسا ،كېلىشىمدىكى بەلگىلىمىلەرگە خىلاپلىق قىلغان بولىدۇ،شۇنداقلا بانكىرنىڭ 2 مىليون دوللارنى ئۇنىڭغا بېرىش ئەمەلدىن قالىدۇ، دىيىلگەن.         نەزەربەند قىلىنغان بىرىنچى يىلدا ئادۇۋكاتنىڭ قىسقىچە يازغان خىتىدىن شۇنى ھۆكۈم قىلىشقا بولىدۇكى ،ئۇ بۇ يەككە يىگانە ،زېرىكىشلىك تۇرمۇشتىن بىزار بولغانلىقى مەلۇم بولغان .مەيلى كۈدۈز ياكى كېچىسى بولسۇن ،رۇيال ئاۋازى ياندىكى ئۆيدىن ئاڭلىنىپ تۇراتتى .ئۇ ھاراق ،تاماكا ئىستىمال قىلىشنى رەت قىلغان .ئادۇۋكات:‹‹ھاراق ئادەمنىڭ نەپسىنى قوزغايدۇ،نەپسى-قامالغان جىنايەتچىنىڭ ئەڭ چوڭ دۈشمىنى .بۇنىڭدىن باشقا يالغۇز بىر ئادەم ھاراق ئىچىشتىنمۇ بەك زېرىكىشلىك .ئىش يوق ،تاماكا چەكسە ھاۋا بۇلغىنىدۇ››دەپ يازغان.          ئىككىنچى يىلى نەزەربەند قىلىنغان ئۆيدىن مۇزىكا ساداسى ئاڭلانمايدىغان بولدى.ئادۇۋكات بانكىردىن قەدىمكى كىلاسسىېك ئەسەرلەرنى سوراپ ئېلىپ كۆرۈشكە باشلىدى.ئۈچىنچى يىلى مۇزىكا ساداسى يەنە ئاڭلىنىپ تۇرىدىغان بولدى،ئۇ،ھاراق سوراپ ئىچىشكە باشلىدى.         ئالتىچى يىلنىڭ كىيىنكى يىرىمىدا ئادۇۋكات تۇيۇقسىزلا تىل ،پەلسەپە ،تارىخ قاتارلىقلارغا چوڭقۇر ھەۋەس قىلىشقا باشلىدى.ئۇ ھەر بىر پەنگە ئېنتىلىش بىلەن بىللە تەتقېقات ئېلىپ باردى.بانكىر ئۇنى كىتاپلار بىلەن تولۇق تەمىنلەشكە زادىلا ۋاقىت چىقىرالمىدى.پەقەتلا تۆت يىل جەريانىدا ئۇنىڭ تەلىۋى بويىچە 600 پارچە كىتاب ئېلىپ بەردى.ئاخىرقى ئىككى يىل ئىچىدە ئادۇۋكات كىشىنى ھەيران قالدۇرغىدەك تۈرلۈك كىتابلارنى ئوقۇدى.ئالدى بىلەن تىببىي پەنگە ئائىت كىتابلار ،ئاندىن بايرۇن بىلەن شېكىسپىرنىڭ ئەسەرلىرىنى كۆرۈپ چىقتى .ئۇ دائىم خېمىيە ،دوختۇرلۇق ئوقۇتۇش ماتىريالى ،رومان ،پەلسەپە ۋە دىنغا ئائېت ماقالە ۋە كىتابلارنى يەتكۈزۈپ بېرىشنى تەلەپ قىلىپ خەت چىقىراتتى.          بانكىر قاتتىق قايغۇغا چۆمدى :-‹‹ئەتە كېچە سائەت 12دە ئادۇۋكات ئەركىنلىككە ئېرىشىدۇ.كېلىشىم بويىچە مەن ئۇنىڭغا 2مىليون ئامىرېكا دوللىرى تۆلىشىم كېرەك.ئۇنداق بولغاندا مېنىڭ پۈيۈنلەي تۈگەشكىنىم شۇ،مەڭگۈلۈك ۋەيران بولىمەن ...››           15يىلنىڭ ئالدىدا ئۇنىڭ مىليۇنلاپ مەبلىغى بار ئېدى.ئەمدىلىكتە ئۇ زادى پۇلۇم جىقمۇ ياكى قەرزىم جىقمۇ ،دەپ ئۆز ئۆزىدىن سوراشتىن قورقاتتى.ياق ھازىر ۋەيران بولۇشنىڭ ئالدىنى ئىلىشنىڭ بىرلا ياخشى چارىسى،ئۇ چوقۇم ئۆلۈشى كېرەك.            تام سائېتىنىڭ ئۈچ قېتىم جىرىڭلىشى بىلەن بانكىر ئاستاغىنە بىخەتەر ئىشكاپنىڭ ئىچىدىن نازارەت قىلىنىۋاتقان ئۆينىڭ ئاچقۇچىنى ئالدى.ئۇ ئاچقۇچ بىلەن 15 يىل ئېچىلمىغان ئىشىكنىڭ قۇلۇپىنى ئاچماقچى ئىدى.ئۇ كىيىملىرىنى كىيىپ ئۆيىدىن ئاستا چىقتى .گۈللۈكنىڭ ئىچى ئىنتايىن قاراڭغۇ ۋە سوغۇق ئىدى.ئاسماندىن يامغۇر چۈشىۋاتاتتى.           ئۇ نازارەت قىلىنىۋاتقان ئۆيگە يىقىنلىشىپ كېلىپ ئىشىكنىڭ دېرېزىسىدىن ئىچىگە ئوغرىلىقچە قارىدى.ئۇنىڭ كۆز ئادىدىكى قىياپەت ئۇنى بەكمۇ ئەجەبلەندۈردى،شىرە يىنىدا ئولتۇرغان ئادۇۋكات ئادەم سىياقىدىن پۈتۈنلەي ئۆزگىرىپ كەتكەن ، تامامەن ئىسكېلىتنىڭ ئۆزى،ئايال كىشىنىڭ چېچىدەك ئۇزۇن ،قالايمىقان چاچلىرى كۈل رەڭ ،نۇرسىز بولۇپ ،ساقاككىرىمۇ ئۆسۈپ كەتكەن، مەڭزى خۇددى قارا لايغا ئوخشاپ قالغان ،ئاستىقى قاپاقلىرى ئولتۇرىشىپ كەتكەن ،دۈمبىلىرى مۈكچەيگەن ھالدا بېشىنى ئورۇق قوللىرىنىڭ ئۈستىگە قويۇپ ئولتۇراتتى،بۇ ھالەتنى كۆرگەن ھەرقانداق بىر كىشى ئۇنىڭ 40 ياشقا كىرگەنلىكىگە ئىشەنمەيتتى .ئۇنىڭ ئالدىدا بىر پارچە قەغەز بولۇپ ،ئۈستى ئىجىر-مىجىر يېزىلغان خەتلەر بىلەن توشقان ئېدى.بانكىر ئۇ قەغەزنى ئېلىپ تەپسېلى ئوقۇشقا باشلىدى:‹‹ئەتە يىرىم كېچە سائەت 12 دە ئەركىنلىككە ئېرىشىمەن شۇنداقلا سىرتتىكى كىشىلەر بىلەن بىرىش -كىلىش ھوقۇقىغا ئېرىشىمەن .لىكىن بۇ كىچىككىنە كۈن چۈشمەيدىغان ئۆيدىن ئايرىلىش ئادىدا سىزگە بىر نەچچە ئېغىز سۆزلىگىم بار.ئۆز ۋىجدانىم بىلەن خۇدا ئالدىدا سىزگە قەسەم بېرىمەنكى :مەن ئەركىنلىك ،تۇرمۇش ۋە سالامەتلىككە ،شۇنداقلا سىزنىڭ كىتابىڭىزدا ئېيتىلغان دۇنيادىكى بارلىق بەخىتلىك نەرسىلەرگە سەل قاراپتىمەن.          15يىلدىن بىرى مەن ھېچنىمىگە قارىماستىن دۇنيادىكى بارلىق تۇرمۇشلارنى تەتقىق قىلدىم،شۇنىسى ئايان بولدىكى ،دۇنيادىكى ھەممىلا نەرسە ماڭا نىسبەتەن خىيالى نەرسلەر بولدى،لىكىن مەن سىزنىڭ كىتابلىرىڭىزدىن چۈچۈمەل مەيلەرگە ئېرىشتىم ؛مۇڭلۇق موزىكىلارنى تىڭشىدىم؛ئورمانلىقلاردىن ياۋايى ھايۋانلارنى ئوۋلىدىم؛شۇنداقلا قىزلار بىلەن مۇھەببەتلەشتىم.......          شۇنداق بولسىمۇ مەن يەنىلا سىزنىڭ كىتابلىرىڭىزنى ئىنسانلار ئارىسىدىكى بارلىق تىلەكلەر ۋە ئىنسانلارنىڭ ئەقىل پاراسەتلىرىنى مەڭسىتمىدىم،ئۇلارنىڭ ھەممىسى قۇرۇق ئاجىز ،خىيالى ئالدامچىلىققا ئوخشايدۇ.          ھەتتا مەن سىزنىڭ ھايات تۇرۇشتا تايىنىدىغان نەرسىلىرىڭىزنىمۇ  مەڭسىتمەيمەن ،مەن بىر مەزگىل ھېلىقى 2مىليۇن ئامىرىكا دوللىرىنى جەننەتنىڭ مېۋىسى،دەپ قارىغان ئېدىم.ۋەھالەنكى ،بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە مەن ئۇنى مەڭسىتمەيمەن ،شۇنداقلا ئۇنىڭدىن ۋاز كېچىشنى قارار قىلدىم،ھەم پەقەت بەلگىلەنگەن ۋاقىتتىن 5مېنۇت ئىلگىرى بۇ يەردىن چىقىپ كەتسەم ،كېلىشىمنى بۇزغان بولىمەن،ھەمدە 2مىليۇن ئامىرىكا دوللىرىغا ئىگە بولۇش ھوقۇقىدىن مەھرۇم بولىمەن.››          بانكىر خەتنى كۆرۈپ بولغاندىن كىيىن شىرەنىڭ ئۈ ستىگە قويۇۋېتىپ بۇ غەيرى ئادەمنىڭ پېشانىسىگە ئاستاغىنە بىرنى سۆيۈپ قويدى-دە،ئۆزىنى باسالماي كۆزلىرىدىن ياش ئېقىپ كەتتى،ئۇ بۇ ئۆيدىن چىققۇچە ،ھېچقاچاندا بولۇپ باقمىغان نۇمۇسسىزلىقنى ھېس قىلدى.         ئىككىنچى كۈنى ئەتىگەندە بىچارە گۇندىپاي ئالدىراپ كىلىپ ،-كىشىلەر نەزەربەند قىلىنغۇچىنىڭ دېرېزىدىن ئارتىلىپ گۈللۈك تەرەپكە چۈشۈپ ،دەرۋازا تەرەپكە قىچىپ بىرىپ كۆزدىن غايىپ بولغانلىقىنى كۆرۈپتۇ،-دېدى.پىتنە-ئېغۋادىن ساقلىنىش ئۈچۈن بانكىر شىرە ئۈستىدىكى ؛‹‹باياناتتىن ۋاز كېچىش››دەپ يىزىلغان قەغەزنى ئېلىپ ئۆيگە قايتقاندىن كىيىن ،ئۇنى بىخەتەرلىك ئىشكاپقا سىلىپ قويدى. مەنبە:شىنجاڭ ياشلىرى ژورنىلى 1994-يىل 12-ئايلىق نەشىرىدىن.

anihinim

	مەن بۇنىڭ ئاساسلىق مەزمۇنىنى دەرسلىك كىتابتىن ئوقۇغان.بۇمۇ ياخشى چىقىپتۇ بىراق ئاخىرىنى تازا چۈشۈنەلمىدىم.ھىلىقى .ئادەم  ئۆلگەنمىدۇ؟