(جىددىي)قەشقەردىكى يوللارغا ئىسىم قويۇشۇپ

www.gulqi.biz

	تۈنۈگۈن قەشقەر گېزىتىنىڭ 2011-يىل 22-ئىيوندىكى سانىنى كۆرىۋىتىپ ، 4-بەتتىكى « قەشقەر شەھرىنىڭ شەھەر رايۇنىدىكى قىسمەن يوللارغا ئىسىم قويۇش توغرىسىدا ئوقتۇرۇش» نى ئوقۇپ، تۆۋەندىكى ئىسىم قويۇشنىڭ تازا مۇۋاپىق ئەمەسلىكىنى ھېس قىلىدىم : 4. «جيەنئەن يولى» (ئىتتىپاق يولىنىڭ غەربىي ئېغىزىدىن توققۇزاق يولىنىڭ ئوتتورا بۆلىكىگىچە) ئىسىم قويۇشنىڭ ئاساسىي : بۇ يول يېڭىدىن ياسالغان بۇلۇپ ، 24-نۈمۈرلۈق ئولتۇراق رايۇنىغا تۇتۇشىدۇ ، بۇ يەردە تۇرىۋاتقان ئاھالىلەرنىڭ ساغلاپ ، ئامان بولىشىنى ئۈمىد قىلىپ ، « جيەنئەن يولى» دەپ ئىسىم قويۇلدى.(قەشقەر گېزىتى 2011-يىلى 6-ئاينىڭ 22-كۈنىدىكى سانى ، 4-بەت ) مىنىڭچە بۇ يول ئىسمىنى « جيەنئەن يولى » دىمەي ،« ساغلاملىق يولى»، «ساقلىق يولى » ،«ئۈمىد يولى» ياكى « ئەمىن يولى » دەپ ئاتىسىمۇ بۇلىۋىرەتتى.  ئۇنىڭ ئۈستىگە قەشقەردەك قەدەمىي مەدەنىيەتلىك يۇرۇتتا قەدىمىي ئۇيغۇرتىلىدىكى باشقا ئىسملارنى قۇللانسىمۇ بۇلىۋىرەتتتى. شۇنداق ئويلىدىم . ئارقىدىنلا ئۆزۈمنىڭ پۇقرالىق ھۇقۇقۇم ۋە پىكىر بىرىش ھۇقۇقۇمنى جارى قىلدۇرۇش ئۈچۈن ( يۈزەكى قارىغاندا چاقچاق ، رەسمىي ئويلانغاندا راسىت گەپ ھە! ھى، ھى، ھى ) قالدۇرۇلغان تىلفۇنغا تىلفۇن قىلىدىم .  تىلفۇننى ئالىدىغانغا ئادەم چىقمىدى. فاكىس ئۈچۈن قالدۇرۇلغان نۇمۇرغا تىلفۇن قىلىدىم. بىر خەنزۇ يولداش چىقىپ ، باشقا بىر نۇۇرنى دەپ بەردى. ئۇ نۈمۈرغا تىلفۇن قىلسام ، بىر خەنزۇ يولداش مەسئۇل خادىمنىڭ يىغىنغا چىقىپ كەتكەنلىكىنى دىدى . مەن :«ئۇنداقتا ئۇ مەسئۇل خادىم كىرسە مەن بىلەن ئالاقىلەشسۇن ، چۇقۇم ئۇنتۇپ قالماي ئۇنىڭغا يەتكۇزۇپ قوي ! » دېدىم . ئۇ خەنزۇ يولداش خېلى مەسئۇلىيەتچان ئىكەن  . بۈگۈن ئەتىگەن تىلفۇن قىلىپتۇ . ماڭا :« مەسئۇل خادىم ھازىر بار ، ئۇنىڭ ئۆزى بىلەن سۆزلىشىپ باق ! » دەپ تىلفۇننى باشقا بىرەيلەنگە بەردى. تىلفۇننى ئالغىنى ئۇيغۇر بالا بۇلۇپ ، ئۇ نېمە ئىش ئىكەنلىكنى سورىدى. مەن قەشقەر گېزىتىگە بىرىلگەن ئوقتۇرۇشنى كۆرگەنلىكىمنى ۋە يۇقۇردا دەپ ئۆتكەن قارىشىمنى بايان قىلىدىم . ئۇ بالا: « ئۇنداقتا ماڭا قايسى ئىسىمنى قويۇش ، نېمە ئۈچۈن مۇنداق ئىسىمنى قويۇش لازىملىقى ( يەنى ئىسىم قويۇش ئاساسى ) ھەققىدە ماترىيال بىلەن تەمىنلىشىمنى ئېيتتى. (ماترىيالنى ئەتە كەچتە يوللايدىغان بولدۇم ) شۇنىڭ بىلەن ئۆزۈم ئىزدەپ تاپقان بۇ « ئاۋارچىلىق » قا مۇۋاپىق ئىسىم ۋە ئاساس تېپىش ئۈچۈن بېشىمنى قاتۇرۇپ ئولتۇرۇپتىمەن . بىر كاللىدىن بىر قانچە كاللا ياخشى . دوستلارنى بۇ ھەقتە قىممەتلىك تەكلىپلىرى بولسا ، دېسەڭلەر ، مەنمۇ مۇكەممەلرەك ئاساس بىلەن ئۆز قارىشىمنى بايان قىلسام . تەلەپ : نېمە دەپ ئىسىم قويىمىز ؟ شۇنداق ئىسىم قويىشىمىزدىكى ئاساسىىمىز نېمە ؟ (قانچە تەپسىلىي ۋە پاكىتلىق بولسا شۇنچە ياخشى  . ھېسياتقا تايىنىپلا دېمەي ، پاكىتلىق دېسەڭلار ) قېنى تارىختىن ۋە مەدەنىيەتتىن خەۋىرى بار دوستلار ، ئىزگۈ قەدىمىڭلارنى ئېلىڭلار ! بەلكىم بىز يوللىغان ماترىيال بىلەن ئاشۇ يول نامى ئۆزگىرىپ قالسا ، بۇ ئەلۋەتتە بىزنىڭ تۆھپىمىز بۇلىدۇ .(ھى، ھى ، ھى !!!) 2011-يىلى 6-ئاينىڭ 24-كۈنى ئۆتۈنۈش :   1.تىما تەستىقلىغۇچىلارنىڭ بۇنى ئەڭ تىز سۈرئەتتە تەستىقلىساڭلا ، ئىمكان بولسا ئەتە كەچكىچە چوقىلاپ قويساڭلار 2.تىمىنى كۆرگىچىلەر بۇ تىمىنى ئىمكان بار باشقا مۇنبەرلەرگىمۇ يوللاپ قويساڭلار ، كۆپرەك ئادەم بىلىپ ، كەڭرەك ، ئىلمىي پىكىر چۈشۈپ قالسا تېخىمۇ ياخشى.                                                                   رەھمەت !!!

izdinish

	ئالامـﻪت ياخشى ئىش بولغۇدەك ئامان يولى ، ﺋﻪمىن يولى

tohtamux

	پىكىرلىرىڭىز ناھايتى ئورۇنلۇق جايىدا بوپتۇ،قەشقەردە قەشقەرلىك تۇرۇپ نۇرغۇن كوچا يوللارنىڭ ئىسمىنى بىلدىغانلار ناھايتى ئاز،بۇرۇن ئاتىلىپ كۇنۇپ قالغان ئىسىملارنى ئاتاپ كىلىۋاتىمىز،تاكسى شوپۇرلىرىمۇ ئاساسەن جاي نامىغا ئاساسەن شۇ ئۇرۇنلارنى تاپىدۇ،بىز ئىسىم قويغان تەقدىردىمۇ شۇ ئىسىمنىڭ قوللىنىشى ناتايىن قەشقەرچىلىكتە..... ئەينى ۋاقىتتا كونا شەھەر رايۇننى ئۆزگەرتىش بىلەت تاشلاش سايلىمىدا80%كۆپرەك ئاھالىنىڭ قارشىلىقىنى،ھەتتا يەرشارى خاراكتىرلىك بىلەت تاشلاشنى قايرىپ قويۇپ،ئۆزگەرتىشكە باشلىغان.بۇقىتتىمۇ بەلكىم..... شۇنداقتىمۇ تىرشىو باقايلى. بولسا شۇۋاقىتتا قوللانغان ئىسىمدىن بىرنى قوللانساق ياخشى بولاتتى،شامالباغقا تەۋە يولغۇ بۇ،تەرەققىيات يولى دەپ قويساق ياخشىراق بولامدىكىن،چۇنكى بۇيەر قەشقەر تەرەققىياتىنىڭ كۆزىگە جايلاشقان.

AlgaNazar

	قارىشىڭىز ئورۇنلىق ھەم ئەتراپلىق مۇلاھىزە بولۇپتۇ، بىراق بۇ تەكلىپنى خالىسىڭىز شۇ ئىسىم قويۇش گورۇپپىسىنىڭ مەسۇللىرىغا يەتكۈزسىڭىز تېخىمۇ بولاتتى. مۇنبەر يۈزىدە قۇيۇلغان بۇ ئىسىملار ھەرقانچە ياخشى ،شۇنچىلىك دەبدەبى بولسىمۇ ئۇلار خەۋەرسىزدە، تارىختا مىللى قەھرىمان دەپ تەرىپلىنىپ كىلىۋاتقان نۇزۇگۇمنىڭ شۇنچە زارىنى ئاڭلىمىغان قەشقەردە بۇنچىلىك سۆزىڭىزنى ئاڭلايدىغانلار چىقارمۇ؟

سۇتۇق

	تەكلىۋىڭىز ناھايىتى ئورۇنلۇق بوپتۇ ، مىنىڭچىمۇ بىز بۇيەردە تالاش - تارتىش قىلىپ ئولتۇرۇپ ، ھەرقانچە نەتىجە چىقارساقمۇ ئۇلارنىڭ ئاڭلاپ كىتىشى ناتايىن . ئۈرۈمچىدىمۇ بارغۇ نۇرغۇن ئۇيغۇرچىسىنى بۈلگىلى بولمايدىغان يەر - جاي ناملىرى ، ھەتتا كوچا ئاپتوبوسىتىمۇ خەنزۇچە ئاتايدىغان تۇرسا ، كىشىلەر كۈنۈپ كەتمەي نىمە بولماقچى ؟   مەن ئويلايمەن ، ئۇ يولنىڭ ئىسمىنى « ئەمىن يولى » دەپ قويساق چاقىرىشقىمۇ ئاسان بولغۇدەك ( ھېلىقى توقۇزاق يولىغا يىڭى ياسىۋاتقان تىز سۈرئەتلىك تاش يول شۇغۇ دەيمەن ) . تارىخى كىتاپلارنى ۋاراقلاپ باقساق ، بۇ يولنىڭ ئىسمى توغۇرلۇق ئىسپاتلار چىقىپ قالسا ئەجەپ ئەمەس . ھەممەيلەن كۆرۈپ باقساق ، بولسا « قىزىل ئارمىيە » قەشقەرگە كىرگەن ۋاقىتتا بۇ يولدىن ئۆتكەنمۇ يوق ، شۇ توغۇرلۇق ئىسپات بولسا تېخىمۇ ياخشى ... ھەممىمىز تېرىشايلى قىرىنداشلار ، بۇ ھەرگىزمۇ بىز يولنىڭ نامى بولماستىن ئۆز يۇرتىمىزنىڭ يۈز - ئابروي مەسلىسى . بۇندىن كىيىنكى ئەۋلاتلارنىڭ تىلى تېخىمۇ شالغۇتلىشىپ كەتمىسۇن . مىنىڭچە مۇشۇنداق قىلغاندىلا ئاندىن بۇ يولنىڭ ئىسمىنى تارىخى ۋاراقلارغا پۈتەلەيمىز ... سىزگە تەكلىۋىم ، ئەگەر مۇمكىن بولسا ، 1949 - يىلدىن بۇرۇنقى تارىخى ماتىرياللارغا قاراپ بىقىڭ ، ئۇلارغا ئۇيغۇر خاقانلىرى توغرىسىدا ئىسپات كۆرسەتكەندىن جۇڭگۇ يىقىنقى زامان توغرىسىدا ئېسپات كۆرسەتسىڭىز تېخىمۇ قايىل قىلارلىق بولىدۇ دەپ ئويلايمەن . ھەرقانداق قىيىنىلدىغان يەرلىرىڭىز بولسا مۇنبەر يۈزىدە ئوتتۇرغا قويسىڭىز بىز قولىمىزدىن كىلىشچە ياردەمدە بولىمىز . ( خەنزۇچە ماتىريال كۆرسىڭىز تېخى ياخشى ) .

orkixi

	ئورۇنلۇق پىكىر بوپتۇ بۇ

BILMASJAN

	ساغلاملىق يولى ۋىلايەتلىك ئككىنجى دوختۇرخا ئەتراپىدا بار... مىنىڭچە (ەمىن يولى )بۇ ئسىم بولىدىكەن ،كاتىۋشلارمۇ خەنزۇچە ئاتاپ بولۇپتۇ.....

asarshah

	ئەمىن يولى دېگەن تۈزۈكتەك قىلىدۇ، چۈنكى ئەمىن دېگەندە «ئىشەنچلىك»«تىنىچلىق»«خاتىرجەملىك»ھۆكىمەت تىلى بويىچە ئېيتقاندا«مۇقىملىق»دېگەن مەنلەرمۇ چىقىدۇ.

Misran~KiliQi

	منڭچە، ئاشۇ يول ياسالمىغاندىن بۇرۇن، مەھەللە، كوچىنىڭ ئورنى بولۇپ، شۇ ئورۇننىڭ ئىسمىنى قوشۇپ، يولى دەپ ئاتىساقلا بولىدىغۇ! ياكى ئاشۇ يول ياسالماستىن بۇرۇن، ئاشۇ مەھەللە،كوچىدا خەلق پەرۋەر بىرەر كىشى ئوتكەن بولسا، شۇ كىشىنىڭ خەلق ئۇچۇنياىشى ئىش-ئىزلىرىنى خاتىرلەشنى نىشان قىلىپ، ئاشۇ كىشىنىڭ ئىسمىنى قوشۇپ،يولى دەپ ئاتىساق بولىدىغۇ! مەسىلەن: غۇلجىىدا..ئۇچ ۋىلايەت قەھرىمانى ئەھمەتچان قاسىمىنىڭ خاتىرلەش ئۇچۇن ،ئۇنتۇماسلىق ئۇچۇن،‹ئەخمەتجان يولى›ئۇنىڭ يىنىدىكى بىرىنجى كوچىنى‹ئەخمەتجان كوچسى› دەپ ئاتالغان. يەنە ،غۇلجا شەھەرلىك چوڭ قاتناشنىڭ يانتۇ ئۇدۇلىغا كەلگەن، بۇرۇنقى مۇسابايىۋلانىڭ ‹تىرە زاۋۇت› دەپ بىر چوڭ زاۋۇت بارئىدى، كىيىن بۇ يەر ئائىلىكلەر رايۇنى قىۋىتىلگەن بولسىمۇ، يەنىلا‹ تىرازاۋۇت يولى›‹تىرەزاۋۇت كوچىسى› دەپ ئاتالغان. شۇڭا، مىنىڭ دىمەكچى بولغىنىم....يول ياسالماستىن بۇرۇنقى ئىسىمنى تىپىپ، شۇ ئىسىمنى قويساق ئەڭ مۇۋاپىق بولىدۇ خالاس! پەقەت بولمىسا، يىڭىدىن ياسالغان يول بولغاندىكىن‹يىڭى يول كوچىسى دەپ ئاتىساق بولىدۇ. يەنە  تەرەققىياتى تىخمۇ تىز بولىشنى ئۇمۇد قىلساق تەرەققىيات كوچىسى دەپ ئاتىساق بولىدۇ!

adil2052103

	بۇئىشقا سەلقارىساق  بولمىغىدەك  بولسا بىلدىغانلا  ئوتۇرغا قويسا  بوغىدەك

boxuk

	ئاشۇ يوللارنىڭ ئەتراپلىرى بۇرۇن ئۈچ بەش يولى دەپ ئاتىلاتتى،قىنى ئويلىنىپ باقساڭلار

pulat

	ئۇلۇغ زات مەھمۇد قەشقىرىنى خاتىرلەپ بۇلسىمۇ،«مەھمۇديۇلى»بۇلسىچۇ،بۇنڭغا تارىخى ماتىرياللار كۇپ.

aysiman

	خەلىق نىمە دىسە شۇ . بۇرۇن گۈلباغ يولىنى خەنزۇ بازىرى دەپ ئاتايىتى ھازىر يەنە ئۆزىنىڭ ئەسىلى ئاتىشىنى تىپىۋالدى . قىزىل دۆۋە يولىنى بۇرۇن شاڭگاڭ يولى دەپ ئاتايدۇق.   ھازىرچۇ  ئۆزىنىڭ ئەسىلى ئىسىمىنى تاپىدى . يوللارغا ھەرقانچە ئىسىم قويۇپ بەرسىمۇ كۆنۈپ قالغان ئىغىزغا نىمە دىسە پايدىسى يوق ..