مەدەنىيەت كوچىسى مەملىكىتىمىزنىڭ غەربىي شىمالىي قىسمىدىكى بىردىنبىر مەدەنىيەتنى ئاساسى تېما قىلغان پىيادىلەر كوچىسى. 2001-يىلى 1-يانۋار چوڭ مىس قوڭغۇراق تۇنجى قېتىم ئۇرۇلۇپ، قاراماي مەدەنىيەت كوچىسىنىڭ رەسمىي قۇرۇلغانلىقى جاكارلاندى.
ئۇ خۇددى « مىڭبىر كېچە» دىكى سىرلىق رىۋايەتلەردەك ئادەمگە ئۆزگىچە ھېس بېغىشلايدۇ. ئۇزۇنلۇقى 1065 مېتىر، كەڭلىكى 50 مېتىردىن 70 مېتىرغىچە، ئومۇمىي كۆلىمى 70 مىڭ كېۋادرات مېتىر كېلىدىغان بولۇپ، خۇددى سىترولۇق سۈرەتلەردەك گۈزەل كۆرۈنىدۇ. بۇ جاي خۇددى ئۇزاققا سوزۇلغان، يېراققا تارالغان مۇڭلۇق سىمفونىيەدەك ئادەمنى ئۆزىگە جەلپ قىلىدۇ. 30مىڭ كىۋادرات مېتىر كېلىدىغان پىيادىلەر يولى، 40مىڭ كىۋادرات مېتىر كېلىدىغان يېشىللىق كۆلىمى، 4900 كىۋادرات مېتىر كېلىدىغان سۇ رايونى بۇ مەنزىرىگاھنى يىراق بولمىغان جايدىكى خەلق مەيدانى بىلەن ماسلاشتۇرۇپ، شەھەرنىڭ ھۆسنىگە ھۆسىن قوشۇپ تۇرىدۇ.
پۈتۈن كوچىنى كېسىپ ئۆتىدىغان، سۈيى توختىماي ئېقىپ تۇرىدىغان بىر ئېرىق سۇ، ئوخشاش بولمىغان مەزمۇنلارغا سىموۋۇل قىلىنغان ھەر قايسى رايونلار، ئۆزگىچە جەلپكارلىققا ئىگە راۋاق-سۇپىلار،،سەنئەتلىك ھەيكەللەر، مۇزىكىلىق فونتان، كىچىك كۆۋرۈكلەر، چاقپەلەك،چايخانا، شاھمات ئۆيى، كۆرگەزمە زالى، بالىلار شادلىق باغچىسى قاتارلىق ساياھەت نۇقتىلىرى ئۆزئارا تۇتىشىپ، سىرلىق مۇزىكا چېلىنىۋاتقاندەك تۇيغۇ بېغىشلايدۇ. كىشىلەر بۇ يەردە ھاردۇقىنى چىقىرىدۇ، ئايلىنىدۇ، ئەتراپنى كۆرىدۇ. مەدەنىيەت كوچىسى خۇددى قەدىمىي شېئىرلاردىكى چىرايلىق سۆزلەر ، رەسىملەرگە ئوخشايدۇ. ئۇنىڭدا قۇشلار، گۈل-گىياھلار، سالقىنلىق بېغىشلايدىغان ئېرىق يەنە تېخى بۇلۇتلارمۇ بار. كۆلدىكى نىلۇپەرلەر يېيىلىپ ئېچىلغان. زاماننىڭ قەدىمىگە يېتىشىۋاتقان، كەلگۈسىنى قوغلىشىۋاتقان كىچىك بالىلارنىڭ ھەيكەللىرى ياسالغان، يېزىلارنىڭ گۈزەللىكىنى ئەسكە سالىدىغان قەدىمىي چاقپەلەك، سەھرانى ئەسلىتىدىغان مىس چۆگۈنلۈك چايخانا يەنە تېخى قاۋۇل ئاتلار چېپىپ كېتىۋاتقاندەك مەنزىرە ۋە يەنە قەھرىمانلار تېمىدىكى قاپارتما سۈرەتلەر بۇ يەرنىڭ مەزمۇنىنى تېخىمۇ موللاشتۇرىدۇ.
مەدەنىيەت كوچىسى ئۈچ بۆلەكتىن تەركىب تاپقان. يەنى،A بۆلىكى مەدەنىيەت مەنبەسى بۆلىكى، B بۆلىكى مەدەنىيەت تومۇرى بۆلىكى، C بۆلىكى مەدەنىيەت نۇرى بۆلىكى دەپ ئاتىلىدۇ. مەدەنىيەت مەنبەسى بۆلىكىدىكى سۇنىڭ باشلىنىش نۇقتىسى بىلەن ياغاچ ماتېرىياللىق چوڭ چاقپەلەك تارىخى مەدەنىيەتنىڭ مەنبەسى بىلەن ئۈزۈلمەي كەلگەن ھاياتلىق مەنبەسىگە سىموۋۇل قىلىنغان. قەھرىمانلار تېمىغا 98 شەخىسنىڭ قاپارتما سۈرىتىچۈشۈرۈلۈش ئارقىلىق، قاراماي نېفىتلىكىنىڭ گىئولوگىيەلىك ئېچىلىشى ۋە قۇرۇلۇش-تەرەققىياتىنىڭ گۈزەل كەلگۈسىنى ئىپادىلىگەن. مەدەنىيەت تومۇرى بۆلىكىدە رەسمىلىك تام، راۋاق-سۇپا، ئەگمە كۆۋرۈك، مىللەتلەر كوچىسى ھەم ھەيكەللەر، قوڭغۇراق مۇنارى قاتارلىقلار بار. مەدەنىيەت نۇرى بۆلىكىدە بولسا، ئالتە مەدەنىيەت تۈۋرۈكى ۋە « ئايال ئىلاھنىڭ ئاسماننى يامىشى»، «كۇافۇنىڭ قۇياشنى قوغلىشى»، «رەم سېلىش» قاتارلىق جۇڭگونىڭ ئەنئەنىۋى رىۋايەتلىرى ھەمدە 12 مۈچەلدىكى ھايۋاناتلارنىڭ ھەيكىلى قاتارلىقلار زامانىۋى مۇزىكا ۋە يورۇقلۇقلار بىلەن فونتان مەيدانىغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان ھەمدە بۇ يەر بالىلارنىڭ شادلىق باغچىسىغا ئايلاندى.
تامدىكى قاپارتما سۈرەتلەرمۇ ئۈچ بۆلەككە بۆلۈنگەن.بىرىنچى بۆلىكى دېنوزاۋۇر دەۋرىدىن ئوتتۇرا دەۋىرگىچە بولغان ئۆزگىرىش ۋە نېفىتنىڭ پەيدا بولۇشى تەسۋىرلەنگەن. ئىككىنچى بۆلىكى، كونا،يېڭى ئەۋلاد نېفىتچىلارنىڭ قاراماينى ئېچىش ،تەرەققىي قىلدۇرۇشتىكى 50 يىللىق يېڭىلىق يارىتىش تارىخى ۋە جەڭگىۋارلىق روھى ئەكىس ئەتتۈرۈلگەن. ئۈچىنچى بۆلەكتە بولسا، سىموۋۇل ئۇسۇلى ئارقىلىق چوڭ نېفىتلىك ئىشلىرى، نېفىت خىمىيە سانائىتى، يېزا-ئىگىلىكى ئۆزلەشتۈرۈش رايونى ھەمدە چوڭ بازارنىڭ گۈزەل كەلگۈسى نامايەن قىلىنغان.
ئىككى چاقىرىم ئۇزۇنلۇقتىكى مەدەنىيەت كارىدورىدا، قاراماينىڭ نېفىت مەدەنىيىتىنىڭ جەۋھىرى، مىللەتلەر مەدەنىيىتىنىڭ ئالاھىدىلىكى گەۋدىلەندۈرۈلگەن.
مەدەنىيەت كوچىسىنىڭ ئىككى قاسنىقىدا مال سېتېۋېلىش، غىزالىنىش، كۆۈل ئېچىش سورۇنلىرىمۇ بار بولۇپ، بۇ يەرلەرنىڭ مۇھىتى ئازادە ھەم ئېسىل بولغاچقا كىشىلەر ياقتۇرىدىغان ياخشى بارار جايغا ئايلانغان.
مەدەنىيەت كوچىسى مۇھىتى يېشىللاشقان، باغچىلاشقان، سەنئەت ئاممىۋىلاشقان ئورۇن.
بۇيەر ئىنچىكە، مۇكەممەل لاھىيەلەنگەن بولۇپ، ئۇنى جۇڭگو ئورمانچىلىقىنىڭ گۈزەللىكى بىلەن غەرب ئورمانچىلىق تېخنىكىسىنىڭ بىرلەشتۈرۈلۈشى ھەمدە مەملىكىتىمىزنىڭ ئەنئەنىۋى مەدەنىيىتى بىلەن زامانىۋى مەدەنىيەتنىڭ بىرىكمىسى دەپ قاراشقا بولىدۇ.
قاراماي - مەدەنىيەت كوچىسى ئارامگاھى مەنزىرىدىن كۆرۈنۈشلەر
مەنبە: قاراماي تورى.
يوللىغان ۋاقتى 2011-5-16 03:41:10 PM
