قەدىمكىلەرنىڭ ئۇچۇر يەتكۈزۈشى ھەققىدە ھېك

QIQAK0903

	گۈلخان يېقىپ بەگلەرنى كولدۇرلىتىش 2700 يىللار ئىلگىرىكى غەربى جۇ سۇلالىسى دەۋرىدە ، جۇيۇۋاڭ ئىسىملىك نادان ، ئىقتىدارسىز بىر پادىشا ئۆتكەنىكەن .ئۇ خانىشىنىڭ كۆڭلىنى ئۇتۇش ئۈچۈن ، بىر ۋەزىرنىڭ ئەخمىقانە تەكلىپىگە ماقۇل بۇلۇپ ، لەشكەرلىرىنى مۇداپىيە سېپىدىكى تۇراغا گۈلخان يېقىشنى بۇيرۇپتۇ . ھەر قايسى بەگلەر گۈلخاننى كۆرۈپ ، دۈشمەن تاجاۋۇز قىلغان ئوخشايدۇ دەپ ، شۇ ھامان لەشكەر باشلاپ كەپتۇ . كىيىن ، ھېچ ئىش يوقلىقىنى كۆرۈپ ،ئالدانغانلىقىنى بىلىپتۇ .خانىش بەگلەرنىڭ خۇددى چوڭ دۈشمەن كەلگەندەك پاتىپاراق بولغانلىغىنى كۆرۈپ ئىختىيارسىز كۆلۈپ كىتىپتۇ . خانىشنىڭ كۈلگەنلىكىنى كۆرگەن پادىشا ئەقىل كۆرسەتكەن ۋەزىرگە زور ئىنئام بىرىپتۇ . ئۇزاق ئۆتمەي دۈشمەن قوشۇنى راستىنلا پايتەخىتكە ھۇجۇم قىپتۇ .پادىشا گۈلخان ياقتۇرغان بولسىمۇ ، بەگلەر پادىشانى ئويۇن ئويناۋاتىدۇ دەپ قاراپ ، ھېچقايسىسى قوشۇنىنى كەلتۈرمەپتۇ . ئاقىۋەتتە، پادىشا ئۆلتۈرۈلۈپتۇ ،خانىش ئەسىرگە ئېلىنىپتۇ ، غەربى جۇ سۇلالىسى مۇنقەرىز بوپتۇ .                                                 بىز يەڭدۇق مىلادىدىن بۇرۇنقى 490- يىلى ، يۇنانلىقلار مارافون تۈزلەڭلىكىدە پارىس تاجاۋۇزچى قوشۇنىنى مەغلۇپ قىلغان . ئەينى چاغدا ، فىدىپىس ئىسىملىك بىر ئەسكەر مارافون تۈزلەڭلىكىدىن يولغا چىقىپ ، بىر دەممۇ توختىماي 40 نەچچە كىلومىتىر يۈگۈرۈپ ، غەلبە خەۋىرىنى ئافىناغا يەتكۈزۈپ ، يۇنانلىقلارنىڭ پارىس تاجاۋۇزچى قوشۇنىغا قارشىلىق كۆرسىتىش ئىشەنچىسىنى زور دەرىجقدە ئاشۇرغان .فىددىپىس ئافىناغا يۈگۈرۈپ بېرىپلا ، چارچىغانلىقتىن ئۈلۈپ كەتكەن . ئۇنىڭ جان جەھلى بىلەن 40 نەچچە كىلومىتىر يۈگۈرۈشتىكى مەقسىتى بىز غەلبە قىلدۇق دىگەن ئۇچۇرنى يەتكۈزۈش ئۈچۈنلا ئىدى .                                                     بوتولكىغا سېلىنغان خەت بىلەمسىز ، بىپايان دېڭىزدا لەيلەپ يۈرگەن بوتولكىمۇ خەۋەرچى رولىنى ئوينىغان .1492_ يىلى كولومبو ئىكىسپىدىتسىيە ئەترىتىنى باشلاپ ئامرىكا قىتئەسىدىكى بىر كىچىك ئارالغا بارغان   . ئۇلار بىر مەزگىل تەكشۈرۈش ئېلىپ بارغاندىن كىيىن ، 1493- يىلى ياۋرۇپاغا قايتىش سەپىرىگە ئاتلانغان . يولغا چىقىش ئالدىدا ، ئۇ ئۆزى چۈشكەن يەلكەنلىك كېمىنىڭ ئىسپانىيەگە يىتىپ بارالماسلىقىدىن ئەنسىرەپ ، ئىسپانىيەنىڭ ئايال پادىشاھىغا بىر پارچە خەت يېزىپ ، ئۇنى ئۆزى سىزغان ئامرىكا خەرىتىسى بىلەن بىر بوتولكىغا سالغان  ۋە بوتولكا ئاغىزىنى ھىملاپ ، ئاتلانتىك ئوكيانغا تاشلاپ ، بوتولكىنىڭ  لەيلەپ ئىسپانىيەگە بېرىشىنى ئۈمىت قىلغان . كىم بىلسۇن ، بۇ بوتولكا دېڭىزدا توپتوغرا 300 نەچچە يىل لەيلەپ ،19_ ئەسىرنىڭ 50- يىللىرىغا كەلگەندە ، كىشىلەر تەرىپىدىن بايقالغان . بۇ خەت يەتكۈزۈش ۋاقتىنىڭ ئۇزاقلىقى جەھەتتە دۇنيا بۇيىچە ئەڭ  لەرنىڭ بىرى بۇلۇپ ھىساپلىنىدۇ .      مەنبە : تىل ئەدەبىيات دەرىسلىك كىتابى .

kamiranqq

	ناھايىتى ياخشى يېزىپسىز رەھمەت سىزگە