تاشقى پىلانىت مىللىتى<2>

idil

	[تاشقى پىلانىت مىللىتى] بىزنىڭ بۇ يۇرتلاردا ھەرقىسىم ئادەملەر،ھەريەردىن كەلگەن مىللەت بۇلۇپ ئىنتايىن ئاۋات يەرلەرنىڭ بىرسى بۇلۇش بىلەن بىرگە جىدەل-ماجرالارمۇ ئۈزۈلمەي يۈز بىرىدۇ，           بىز تۇرىۋاتقان مەھەللىنى ئادەت بۇيچە‹‹ئىتتىپاق مەھەللەسى››دەپ ئاتايدۇ.بۇ ئىسىمنى كىملەرنىڭ قويغىننى بىلمەيمەن.‹‹ئىتپاق مەھەللىسى››دىگەن ئىسىمنىڭ ئەكىسچە جىدەل-ماجرا ئۈزۈلمىگەچكە سىرىتتىن كىلىپ تۇرۇپ قالغانلار بولسا‹‹تۇڭگۇز مەھەللىسى››دەپمۇ قۇيىدۇ.       بۇ ئادەملەرنىڭ شۇنداق دىيىشىنىڭمۇ سەۋەبى بولسا كېرەك،دىمىسىمۇ مەھەللىدە ئولتۇرۇشلۇق كىشلەرنىڭ ھەددىدىن زىيادە سەزگۈرلۈشۇپ 21-ئەسىردەك پەن-تېخنىكا ،مائارىپ تەرەققە قىلغان مەدەنى جەمىيەتتە ئايرىم،توپلۇشۇپ،مىللەت،يۇرت ئايرىپ ئۇرۇشۇپ مەھەللىنىڭ تىنىچلىقىنى بۇزغانلىقى ئاساسى سەۋەپ بولغان بۇلىشى مۇمكىن.يەنە بىر تەرىپى تەبىئەت ئاجايىپ گۈزەللىك ئاتا قىلغان بۇ يۇرۇتقا دۆلەت ئاتلاپ سەيلى-ساياھەت قىلغىلى كىلدىغانلارنىڭ ساننىڭ كۆپ بۇلىشىغا قارىماي،كىشلەرنىڭ قۇلاقلىرىنى ئۇرۇشۇپ پاڭ قىلۋىتىدىغان خۇي-پەيلى بىر-بىرىدىن يامان،ئاسمانغا پىچاق ئاتىدىغان ئالتە شەھەرنىڭ جىدەلخورلىرىمۇ ئولتۇرىدۇ.غۇلجا،قەشقەر،ئاقسۇ،خوتەن،تۇرپان،كۇچا،يەكەن قاتارلىق جايلاردىن كەلگەنلەر.           ئەپسۇس بۇ ئالتە شەھەرنىڭ جىدەلخورلىرىغا بىر قەدەر مەدەنى يۇرتلار دەپ ئاتالغان قۇمۇل،چۆچەك،قارارماي،بۆرتالا،شىخەنزە قېتىلمىغان.بۇ ئالتە شەھەرنىڭ جىدەلخورلىرى مەھەللىنى بېشىغا كىيىپ ئۇ يەرلىك؟بۇ يەرلىك دەپ بىر-بىرسىنىڭ بۇۇرن-كاللىسىدىن قان ئالمىغىچە بولدى قىلمايدۇ،بۇنىڭ بىلەن بولدى قىلماي ئاتا ئەجداتلىرىمىز مىڭ يىللاپ تارىختا قويغان بىر چىرايلىق ئىسىملارنى ھاقارەتلەپ ئادەملەرنىڭ ئىناقلىقىنى بۇزغان بولسا يۇقارقىلاردىن سىرىت مەھەللىدىكى بۇ يۇرتۋازلىق ئاز بۇلۇپ قالغاندەك ئىدارە،ئونۋىرسىتىت،كۈڭۈل ئېچش سورۇنى قاتارلىق جايلاردىمۇ تۈگىمەيۋاتىدۇ،بارچە دۆلەت،مىللەت ئىناقلىقتا گۈللىنىۋاتسا بىز نىمە قىلىپ يۈرۋاتىمىز؟ھەتتا نەزىر-چىراغلاردىمۇ ۋاپات بولغان قەيەرلىك؟دىگەن سۇئاللار سورىلدۇ،ئۆلگەننىمۇ قەيەرلىك دىگەن سۇئاللار بىلەن كۆمسەك بىز كىم بۇلۇپ كەتتۇق！          مانا بۇ ئالتە شەھەرنىڭ مۇتەھەملىرى قەيەردە بۇلىشىدىن قەتئى نەزەر مەيلى چەتئەل،ئىچكىرى ئۆلكە بولسۇن ،ھەرۋاقىت مۇتەھەملىكىنى جارى قىلدۇرۋاتىدۇ.مانا مۇشۇنداق غەۋغانىڭ كۆپلىكىدىن مەھەللىمىزنىڭ ئەمدى چوڭ بۇلىۋاتقان ناتىۋان يىلتىزلىرىمىزمۇ بۇ مەدەنى بولمىغان مەھەللىدە چوڭ بۇلۇپ ئاتا-ئانىلىرىنىڭ ئىزىنى باسماقتا.بىر-بىرىنى ئۇرۇپ تىللاپ قانلار ئاققۇزماقتا،          يېقىندا بىر غەلىتە ئىش يۈز بەردى؛-ئادەتتە مەھەللىنىڭ سەل چىتىدە بازار بۇلدىغان،نەق شۇ كۈنى پەۋقۇلئادە بىر مىھمان پەيدا بولدى،غەلىتە يىرى بۇ ئادەم ھىچقانداق بىر مىللەتكە ۋەكىللىك قىلمايدىغاندەك،بۇلۇپمۇ ئۈستى-باشلىرى ھەرخل،ئەزەلدىن دوپپا،تۇماق ئىشتان.بەلۋاغلىرىغا قاراپ پالانى يەرلىك؟ئاۋۇ مىللەت دەپ ئاتايدىغان‹تۇڭگۇز مەھەللىسىدىكى›بۇ كىشىلەر بۇ ئادەمدىن سىز نەلىك؟دەپ سۇئال سوراشقا پېتىنالمىدى.           بۇ غەلىتە كىيىم كىيۋالغان ئادەممۇ بۇ مەھەللىدىكى كىشىلەرنىڭ شۇنداق خۇي پەيلى بارلىقىنى ھىس قىلغاندەك گەپ قىلماي بىر ئاشخانىغا كىرىپ مانچە زىخ كاۋاپ؟چاي دىگەن ئۇقۇملارنى قول ئىشارىسى ئارقىلىق بىلدۇرۈپ كاۋاپنىڭ لەززىتىنى سۈرۋاتاتتى،ئۇنداق قىلمىسا بىر زىخ كاۋاپنىڭ ئورنىغا بۇ يەرلىك بولمىغانلىقى ئۈچۈن ئون زىخ كاۋاپنىڭ پۇلىنى تۆلىشى كېرەك.ئاخىرى ئاۋاتلىشىپ كەتكەن بازارمۇ تۈگەپ قۇياش قىزغۇچ ھالەتكە كەلگەندە بۇ غەلىتە مىھمان يۈك-تاقىلىرىنى ئېلىپلا يەنە شۇ‹ئىتپاق مەھەللىسىگە›كەلدى.         مەھەللىدىن ئۈزۈم باراڭلىرى قۇيۇق بولغان ئىككى ئېغىزلىق ئۆينىڭ ھىساباتىنى قىلىپ ئىچىگە كىرىپ كەتتى.قان-قېنىغا يۇرتۋازلىق سىڭىپ كەتكەن ئالتە شەھەرلىكلەر نىڭ يېڭى مىھمان كەلسە قەستەنگە چېقىلىپ جىدەل چىقىردىغان ئادىتى بولغاچقا بۇ ئادەم توغۇرلۇق ھىچقانداق ئۇچۇرغا ئىرىشەلمەي ئىچى تىتىلداپ تەرەپ-تەرەپتىن ئەھۋال ئىگەللەشكە باشلىدى.نەتىجىسى چىقمىدى؟ئاخىرى بۇلالمىغان بۇ جىدەلخورلار ئەتىگىنى بىسمىللا دەپ بامداتتىن يانغان يۈزلۈك مەھەللە ئاقساقاللىرىدىن تاللاپ ئەھۋال ئىگەللەشكە ئەۋەتتى.بۇلارمۇ ئەلھەمدۇللا مۇسۇلمان بولغان بىلەن يۇرتۋازلىققا كەلگەندە ئىبادەتنىمۇ تاشلايدۇ،بۇ مۇسۇلمانلارمۇ ئۇلارنىڭ دىگىنى بۇيىچە نەلىكىنى سوراش ئۈچۈن بۇ غەلىتە مىھماننىڭ ئۈيىگە كىردى.بىر ئاز سۈكۈتتىن كىيىن يۈزلىرى ئىزادىن تاتىرىپ كەتكەن ھالدا ئەسىرگە چۈشكەن ئەسكەردەك سالپىيىپ چىقتى، قانداق بولدى؟نەلىككەن ئۇ كەلگۈندى؟ھەممىسى ئۇلارنىڭ ئاغزىغا قارايتى،ئارىدىن بىرى چوڭ بىر قەغەزنى كۆپچىلىككە كۆرسەتتى،ئەھۋالغا قارىغاندا بۇ مىھمان يەنىلا گەپ قىلماي قەغەزگە يىزىپ قويغاندەك،خەتتە مۇنۇ سۆزلەر يىزىلغان؛            -مەن تاشقى پىلانىت مىللىتىدىن،تىلىم،يېزىقىم ھەممىسى تاشقى پىلانىتنىڭكى،مەندىن گەپ سورىماڭلار،مەن ئالتە شەھەرلىك ئەمەس بەلكى تاشقى پىلانىت مىللىتىدىن...... قەلەمدە : ھامۇتجان ئىدىل

azizrosul

	يا.... ماۋۇ ھىكايە نەق بىزنىڭ مەلىنىڭ ئۈزىنى يېزىپتۇ. [s:122]  [s:122] سەن ئاۋۇ  ئارا تام خوشنىمىز  ھېدىلكامنىڭ بالىسى ئوخشىمامسەن.مەنمۇ ساڭا ئوخشاش بىزار بۇنداق قىلىقتىن.   'ئالتە شەلىك'...... غۇلجىغا بارسام مىنى'قاشقالىق'دەيدۇ تۇرپانغا بارسام مىنى'دولانلىق'دەيدۇ قەشقەرگە بارسام نىمەدەيدۇ دىمەمسەن'يالاڭ تۈش'دەيدۇ. قاچانمۇ مىنى ئاشۇ  قېرىنداشلىرىم 'ئۇيغۇر'دەيدىغاندۇ؟

ezdabguqi

	قىرىندىشىم سىز دېگەن گەپلەر ئۇ قىسمەنلىك ئۇنى ئۇمۇملۇق ئۇرنىغا قۇيىۋالماڭ.بىز ھەممىمىز ئۇيغۇر مىللىتى.

nargis

	ھا ھا ھا ..... ئەمدى باشقا يۇرتقا بارغاندا گاچا بولىۋالساق بولغىدەك..... [s:159] مەنمۇ گاچىلار تىلىنى ئۆگىنىپ قوياي،شېۋەمگە قاراپ ئاقسۇلۇق ئىكەنلىكىمنى بىلىۋالمىسۇن [s:181]

xukurialla

	راست بىزدە قاچانمۇ تۇگەر بىر- بىرسىمىزنى ياراتماسلىق    قاچانغىچە...........   [s:131]

hakekat

	بىز ناساسرا  يەھەۇدى بولمىغان دىن كىيىن بىر بىرىمىززنى مۇشۇنداق 6شەلىك 8سەرالىق دەپ قاچان غىچە مۇشۇنداق دوپ يۇرىمىز ..6شەھەردىن جىدەلخور  ئەمەس ھەقىقى ۋىجدان لىق كىشىلەر چىقىدۇ......سە نەدىن مەن نەدىن ئەمەس ھەمىمىز ئۇيغۇر مۇسۇلمان قىرىنداش    ............ مۇسۇلمانىڭ ھەمىسىنىڭ گەۋدىسى بىر تۇتاش ............بۇ يەر دە ھەمە ئادەم ئوخشاش ........گەپ نىڭ تىگىدە گەپ بار دەك  قىلامدۇ  يا............مىنىڭ پەقەت خوشۇم يوق ئاشەھەردىن  مايۇرتىن    پالانىيەلىك پوكونىيەلىك ئەمەس  بەلكى ئوخشاش ئۇيغۇر ...........تىما خاتا يىزىلىپ تۇ ئەسلى [ئايرىم چىلق مىللەت دەپ كويغان بولسا]..............كەچۇرۇڭ سەل قايناپ كويدۇم توغرا چۇشۇنۇڭ.......................... [s:132]  [s:132]  [s:132]  [s:132]  [s:132]

mahbusman

	مەن ما تېمىغا ئىنكاس يېزىشتىن ئاجىز كەلدىم  قۇمۇ، ئاپتور، ئالتە  شەھەرلىكلەرنى  كەمسىتىۋاتامسىز قانداق.........؟

ramu

	ئەپسۇس بۇ ئالتە شەھەرنىڭ جىدەلخورلىرىغا بىر قەدەر مەدەنى يۇرتلار دەپ ئاتالغان قۇمۇل،چۆچەك،قارارماي،بۆرتالا،شىخەنزە قېتىلمىغان. يۇقارقى ئاپتۇرنىڭ ھىكايىدىكى بايانىغا : 1-مەدەنىيەت دىگەننى قانداق چۇشىنىسىز؟ياكى ئۇ شالغۇت قائىدە ۋە كەستۈن كىيىشمۇ؟ 2-سىز نىمانچە بەك يۇرتۋاز!يازغان ماقالىڭىزئاساسى دىمەكچى بولغىنىڭىز يۇرتۋازلىقنى قامچىلاشتەك بولسىمۇ، بەزى جايلىرى دەل يۈرتۋازلىقلارغا ئوت ئۇستىگە ماي چاچقاندەكلا بولۇپ قاپتىمۇ قانداق،قايتا بىر ئوقۇپ تەمىنى ئالدىرماي تېتىپ بىقىڭا! [s:168]   [s:168]   [s:168] ئىدىل ئەپەندى:يۇقارقى قەۋەتتىكى يولداش سىزدىن 3سائەت ئىلگىرى سۇئال سۇراپتىكەن،ئىشلىرىڭىز بەك ئالدىراش ئوخشىمامدۇ!!!!؟

zarapshan

	سىلەرنىڭ ئۇ يۇرىتدا يازغۇدەك ياخشى ئىش يوقمىدۇ زادى؟

NaCl

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 9قەۋەت  ramu كە 2011-04-26 11:44 PMئەۋەتىلدى  : ئەپسۇس بۇ ئالتە شەھەرنىڭ جىدەلخورلىرىغا بىر قەدەر مەدەنى يۇرتلار دەپ ئاتالغان قۇمۇل،چۆچەك،قارارماي،بۆرتالا،شىخەنزە قېتىلمىغان. يۇقارقى ئاپتۇرنىڭ ھىكايىدىكى بايانىغا : 1-مەدەنىيەت دىگەننى قانداق چۇشىنىسىز؟ياكى ئۇ شالغۇت قائىدە ۋە كەستۈن كىيىشمۇ؟ 2-سىز نىمانچە بەك يۇرتۋاز!يازغان ماقالىڭىزئاساسى دىمەكچى بولغىنىڭىز يۇرتۋازلىقنى قامچىلاشتەك بولسىمۇ، بەزى جايلىرى دەل يۈرتۋازلىقلارغا ئوت ئۇستىگە ماي چاچقاندەكلا بولۇپ قاپتىمۇ قانداق،قايتا بىر ئوقۇپ تەمىنى ئالدىرماي تېتىپ بىقىڭا! [s:168]   [s:168]   [s:168] ....... manmu xuni dayman