تۇنجى ئۇيغۇر ئۇچقۇچىلىرىنىڭ بىرى ئەخمەت

kizilkowruk

	ياڭ زېڭشىن شىنجاڭدا ھۆكۈمرانلىق قىلىۋاتقان مەزگىلدە،شىنجاڭ بىلەن ئىچكىرى ئۆلكىلەر ئوتتۇرىسىدا ھاۋا يولى ئېچىش تەكلىپى ئوتتۇرىغا قويۇلغان.كېيىن گومىنداڭ ھۆكۈمىتى گېرمانىيەدىكى مەشھۇر ئاۋىئاتسىيە شىركىتى رونكى شىركىتى بىلەن ياۋرپا-ئاسىيا ھاۋا يولى ئېچىش توغرىسىدا كېلىشىم ئىمزالىغان.1929-يىلى بۇ كېلىشىمگە ئاساسەن قۇمۇل،ئۈرۈمچى،چۆچەكلەردە ئايرۇدۇرۇم ياسالغان.1932-يىلى11-ئاينىڭ14-كۈنى ،ليۇ سى دىگەن ئۇچقۇچى ھەيدىگەن <يونكىر>ماركىلىق يولۇچىلار ئايرۇپىلانى سىناق تەرىقىسىدە ئۈرۈمچىگە تۇنجى قېتىم قونغان.       شۇنىڭدىن كېيىن،جىن شۇرېن ھۆكۈمىتى ئۇچقۇچى تەربىيىلەش مەقسىتىدە شۇ يىلى سوۋېت ئىتپاقىدىن ئۇچقۇچى تەكلىپ قىلىپ ئاۋىئاتسىيە مەكتىپى قۇرغان.بۇ مەكتەپكە ئۇيغۇرلاردىن خەنزۇچىنى پۇختا بىلىدىغان ئەخمەت(خەنزۇچە ئىسمى يۇەنجاڭ) ئىسىملىك بىرلا بالا قوبۇل قىلىنغان.ئەخمەت ئەسلىدە خوتەنلىك بولۇپ،20-يىللارنىڭ باشلىرىدا دادىسى بىلەن تىجارەت قىلىش ئۈچۈن ئۈرۈمچىگە كەلگەن ۋە ياڭ زېڭشىن ئاچقان شۆتاڭدا ئوقۇغان.ئۇ شۇ جەرياندا خەنزۇچە تىل-يېزىقنى پۇختا ئىگىلەپلا قالماستىن،بەلكى شۇ زاماندىكى خەنزۇ خەتتاتلار قاتارىدىن ئورۇن ئالغان.ئەخمەت ئۇچقۇچىلىققا قوبۇل قىلىنغاندىن كېيىن،تېخنىكىنى تىرىشىپ ئۆگەنگەن ۋە 1936-يىلى شىنجاڭ خەلقىنىڭ سۈييۈەن ئالدىنقى سېپىگە قىلغان ئىئانە-ياردەملىرىنى ئايرۇپىلان بىلەن لەنجۇغا يەتكۈزۈش ۋەزىپىسىنى ئۆتىگەن.       1938-يىلى جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسى شىنجاڭ ئۇچقۇچىلار ئەترىتىگە ئەۋەتكەن43نەپەر كۇرسانتتىن لۈي لىپىڭ (ئەسلى ئىسمى لى ۋەنشەن)باشلىق 25كىشى ئۇچقۇچىلار سىنىپىغا كىرگەن.لۈي لىپىڭ سىنىپ مۇدىرى بولغان.ئۇيغۇر ئۇچقۇچى ئەخمەت بۇ كۇرسانتلار بىلەن قويۇق مۇناسىۋەتتە بولغان،ئۇلارغا ئۇچقۇچىلىق تېخنىكىسى ۋە ئۆزىنىڭ ئەمەلىي تەجرىبىلىرىنى سۆزلەپ بەرگەن ھەمدە بۇ ھەقتە دەرس ئۆتكەن.ئۇ يەنە سوۋېت ئىتپاقىدىن كەلگەن،ئاۋىئاتسىيە تېخنىكىسىدىن دەرس بېرىدىغان ئۇچقۇچىلارنىڭ ياردەمچىسى بولغان.1939-يىلى8-ئاينىڭ24-كۈنى شىنجاڭ خەلقى ياپونغا قارشى ئالدىنقى سەپكە ئىئانە قىلغان<شىنجاڭ>ماركىلىق ئون دانە ئايرۇپىلاننى ئالدىنقى سەپكە ئېلىپ بېرىش ۋەزىپىسىنى ئۆتەشكە قاتناشقان.      ئەخمەتنىڭ ئىقتىدارى ۋە جامائەت ئىچىدىكى ئابرويى شېڭ شىسەينى ئۇنى مۇۋاپىق ئىشلىتىشكە مەجبۇر قىلغان.شۇنىڭ بىلەن ئەخمەت توققۇز ئايرۇپىلان باشقۇرىدىغان ئۇچقۇچىلار چوڭ ئەترىتىنىڭ باشلىقى بولغان.ھايات شاھىتلارنىڭ ئېيتىشىچە،ئۇ ھەر قېتىم ھاۋاغا كۆتۈرۈلگەندە،ئۈرۈمچى ئاسمىنىدا بىرقانچە مىنۇت ماھارەت كۆرسىتىپ، ئاندىن يولغا راۋان بولاتتىكەن.      1939-يىلنىڭ ئاخىرىدا ئۈرۈمچىدە ئۆتكۈزۈلگەن تۇنجى قېتىملىق ھەربىي مانېۋىردا ئەخمەت ناھايىتى يۇقىرى ماھارەت كۆرسەتكەن.ئۇ لاچىندەك ئاسمانغا تىك ئۆرلەپ،يەرگە قاراپ شۇڭغۇپ،يەنە ھاۋاغا كۆتۈرۈلگەندە،يەردىكى توپىلار قۇيۇن ئۇچقاندەك كۆتۈرۈلگەن.جىمجىت بوپكەتكەن مەيدان بىردىنلا ھۇررا ۋە ئالقىش ساداسىغا تولغان.ئەخمەتنىڭ ماھارىتى،خەلقنىڭ ئۇنىڭغا بولغان قايىللىقى ۋە ھۆرمىتى شېڭ شىسەينى قاتتىق چۆچۈتكەن.شۇنىڭ ئەتىسىلا ئەخمەت قاتارلىق بىرقانچە ئىلغار ئۇچقۇچى<خائىنلىق قىلىش قارانىيىتى بار>دېگەن باھانە بىلەن قولغا ئېلىنغان.      ئەخمەت جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسىنىڭ بىرقىسىم ئەزالىرى،ئۇچقۇچىلىرى بىلەن بىللە 1942-يىلىغىچە شېڭ شىسەي تۈرمىسىدە يېتىپ،ئاخىر پۇت-قولى كىشەنلەنگەن ھالدا قاتتىق ئازاپ-ئوقۇبەت،خورلۇق ئىچىدە پاجىئەلىك ھالدا ئۆلتۈرۈلگەن.          شېرىپ خۇشتار <شىنجاڭ يېقىنقى زامان تارىخىدىدىكى مەشھۇر شەخسلەر>       شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى2000-9-ئاي نەشرى

arif

	بىلىپ قويغاننىڭ زىينى يوق . بىلەيلى ..بىلدۈرۈپ تۇرايلى ..رەھمەت ،،يېڭى -يېڭى تارىخى ئۇچۇرلىرىڭىز ئۈزۈلمىگەي، قاپىقىڭىز مەڭگۈ تۈرۈلمىگەي ،چىرايىڭىزدىن  كۈلكە ئۈزۈلمىگەي،يامانلىق سىزگە يېقىن سۈرۈلمىگەي..

Elnep

	شېڭ شىسەي خەلقىمىز ئىچىدىكى تالاي بىلىملىك،ئىلىملىك ئىلغار كىشىلەرنىڭ جېنىنى ئالغان جاللات [s:157]

andixa

	تىما ئگىسىگە رەخمەت .ئۇنتۇلۇپ كىتىش ئالدىدا تۇرغان بىر ئۇيغۇر ئۇچقۇچى ئاكىمىزنى بىلۋالدۇق. [s:132]  [s:132]  [s:132]

TATLIHIM

	بىلىۋالدىم ! رەھمەت سىزگە ! بولسا بۇنىڭدىن كېيىنمۇ مۇشۇنداق يېڭى بىلىملەرنى بىزگە سۇنىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن !  [s:173]

ئەلشاھ

	نىمىشقىكىن مۇشۇ شىڭ شىسەينىڭ گېپى چىقسىلا نەچچە كۈنگىچە خىزمەتداشلىرىمغا گەپ قىلغۇم كەلمەيدۇ ... لىكىن ھەممىنى شىڭ شىسەيدىن كۈرۈشكە بولمايدىغانلىقىنى يېقىندا ھىس قىلدىم .

kvkbvra

	بىز بىلمەيدىغان نەرسىلەرنى توللىغىنىڭىزغا كۆپ رەخمەت........

Uyghun

	ئازاتلىقتىن كېيىن   70-يىللارنىڭ ئاخىرغىچە نۇرغۇن ئۇيغۇر  ئۇچقۇچىلار تەربىيەلەنگەن ئدى.

Sofia

	رەھمەت   ھەرنىمە بولسا بىلىۋالدۇق،  مۇشۇنداق ياخشى تارىخى خەۋەرلەردىن بىزنى خەۋەرلەندۈرگىنىڭىزگە رەھمەت،،  مۇشۇنداق تىمىلىڭىز ئۈزۈلمىگەي..

coffee

	bilmigenni  biliwalduq.  rehmet!   hazirqi  zamandikilerdin  yoqmidu?