ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم تورداشلار ياخشىمۇ سىلەر ؟ ياخشى تەربىيلەنگەن پەرزەت ۋەتەن ئۈچۈن، مىللىت ئۈچۈن ، دىنىمزى ئۈچۈن شۇنداقلا شۇ پەرزەتنىڭ ئاتا - ئانسى ئۈچۈن تېپىلغۇسىز بىباھا گۈھەردۇر ، ئۇ ئائىلدە ئاتا - ئانسىنى رازى قىلسا جەميەتتە مىللىتىمىز ئۈچۈن ، دىنىمىز ئۈچۈن ، ئۈلگۈلۈك رول ئويناپ شۇ مىللەتنىڭ ھەم شۇ جگميەتنىڭ تەرەققىي قىلشىغا ئالاھىدە تۆھپە قۇشۇدۇ . ناچار پەرزەت بولسا دەل بۇنۇڭ ئەكسىچە بۇلۇپ ئۇ ئائىلدا ئاتا - ئانىنى قاقشاتسا جگميەتتە شۇ جەميەتكە سەلبى تەسىر كۆرسىتىپ مىللەتنىڭ ھەم جەميەتنىڭ دۈشمىنى بۇلدۇ . شۇنۇڭ ئۈچۈن بار لىق ئاتا - ئانىلارنىڭ ئۈزنىڭ يۈرەك پارىسى يۇرۇق دۇنياغا كۆزئېچىشى بىلەنلا ئۇلارغا ، ئەدەپ - ئەخلاق ، ئەقىدە - ئىمان ، دۇنيا ۋ ئاخىرەت بىلىملىرنى ياخشى ئۈگۈتۈشنى تەشەببۇس قىلمەن . بىز پەرزەنتىمىزگە كىرەكلىك بولغان بىلىملەرنى بەرمەي تۇرۇپ ئۇلاردىن قاقشاش ۋە ئۇلارنى ئەيىپلەش ھۇقۇقىمىز يوق .
تۈۋەندىكى ئىسلامدىكى ئەۋلاد تەربىيلەش دىگەن ماقالە پەرزەتلىرمىزنى قانداق تەربىيلەشنى بىر قەدەر ئۇچۇق ھەم رۇشەن چۈشەندۇرۇپ بەرگەن ، شۇنىڭ ئۈچۈن مەزكۇر ماقالىنى تەپسىلىي ئۇقشۇڭلارنى ، شۇنداقلار تۇرمۇشۇڭلارغا تەدبىقلىشىڭلار ئۈمۈت قىلمەن .
ئىسلامدىكى ئەۋلاد تەربىيلەش ئۇسۇلى
ﺑﯩﺴﻤﯩﻠﻼﮬﯩﺮ ﺭﺍﮬﻤﺎﻧﯩﺮ ﺭﻩﮬﯩﻢ
ﻛﯩﺮﯨﺶ ﺳﯚﺯ
ﻣﯚﮬﺘﻪﺭﻩﻡ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ! ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﺑﯩﺰﮔﻪ: «ﺋﻰ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ! ﺋﯚﺯﯛﯕﻼﺭﻧﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﺎﯕﻼﺭﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﯕﻼﺭ»[1] ﺩﯦﻴﯩﺶ ﺋﺎﺭﻗﯩﻠﯩﻖ ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻳﺪﯗ. ﺋﯚﺯﯛﻣﯩﺰﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺩﯗﻧﻴﺎﺩﯨﻜﻰ ﭼﯧﻐﯩﻤﯩﺰﺩﺍ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔﺋﻪﻣﯩﺮ-ﭘﻪﺭﻣﺎﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﻮﻳﺴﯘﻧﯩﺸﯩﻤﯩﺰ، ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦﺳﺎﻗﻼﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰ ﺋﯘﺑﺪﺍﻥ ﺑﯧﻘﯩﺸﯩﻤﯩﺰ، ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ، ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ ﺋﯘﻻﺭ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍﺯﯨﻤﻤﯩﺰﮔﻪ ﻳﯜﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻤﯩﺰﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﻤﯩﺰ ﻻﺯﯨﻢ.
ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﯩﯔﺑﺎﻳﺎﻧﻰ ﻣﺎﮬﯩﻴﯩﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺑﯩﺮ ﮬﻪﺩﯨﺴﯩﺪﻩ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ:
«ﮬﻪﻣﻤﯩﯖﻼﺭ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﺴﯩﻠﻪﺭ ﯞﻩ ﮬﻪﻣﻤﯩﯖﻼﺭ ﺋﯚﺯﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯘﻗﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ ﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭ. ﺑﺎﺷﻠﯩﻘﻤﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﺪﯗﺭ؛ ﺋﯘ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭ. ﺋﻪﺭ ﻛﯩﺸﯩﻤﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﺪﯗﺭ؛ ﺋﯘ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭ. ﺋﺎﻳﺎﻝ ﻛﯩﺸﯩﻤﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﺪﯗﺭ؛ ﺋﯘ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭ. ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﭽﯩﻤﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﺪﯗﺭ؛ ﺋﯘ ﺋﯚﺯﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﺟﺎﯞﺍﭘﻜﺎﺭ. ﺩﯦﻤﻪﻙ، ﮬﻪﻣﻤﯩﯖﻼﺭ ﻣﻪﺳﺌﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﻠﯘﻗﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻦ ﺟﺎﯞﺍﺑﻜﺎﺭﺳﯩﻠﻪﺭ»[2].
ﺩﯨﻨﯩﻤﯩﺰ ﮬﻪﺭ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻐﺎ ﮬﺎﻟﯩﻐﺎ ﻳﺎﺭﯨﺸﺎ ﺑﯩﺮ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺕﻳﯜﻛﻠﻪﻳﺪﯗ. ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔ ﻣﯘﺋﻤﯩﻦ ﮬﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺷﻰ، ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦﻛﯧﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺷﻪﺭﺕ. ﺋﻪﻛﺴﻰ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﻩ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻠﯩﻖ ﺩﻩﯞﺍﺳﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﺮﻧﻪﺭﺳﯩﮕﻪ ﺋﻪﺳﻘﺎﺗﻤﺎﻳﺪﯗ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ ﺋﯚﺯ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺷﻰ، ﺑﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﻳﺎﺭﺩﻩﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ.
ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺯﯨﻤﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﻳﯜﻛﻠﻪﻧﮕﻪﻥﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﻪﺗﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﺋﯚﺯ ﺋﻪﯞﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺷﺘﯘﺭ. ﺋﻪﯞﻻﺩﻟﯩﺮﯨﻨﻰ ﺩﯨﻨﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔﻛﯚﺭﺳﻪﺗﻤﯩﺴﻰ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﯩﻤﯩﮕﻪﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﺑﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﺋﺎﻳﻪﺕ-ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯚﺯﻟﯩﺮﯨﻨﯩﯔﺑﯘ ﻣﻪﺳﺌﯘﻟﯩﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺋﯚﮔﯩﻨﯩﺸﻰ، ﺷﯘﻧﺪﺍﻗﻼ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺸﻰ ﻻﺯﯨﻢ. ﺑﯘﻳﺎﺯﻣﯩﺪﺍ ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺕ-ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﻨﯩﭗ ﺑﻮ ﮬﻪﻗﺘﻪ ﺑﯩﺮ ﻗﻪﺩﻩﺭ ﺋﻪﺗﺮﺍﭘﻠﯩﻖﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ
ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻟﯘﻏﻪﺕ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ:
ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﻯ «ﺭ ﺏ ﻭ» ﺳﯚﺯ ﺗﻮﻣﯘﺭﯨﺪﯨﻦ ﺋﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﯚﺗﯜﻣﻠﯜﻙﻣﻪنىدەدۇر.
ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﺪﻩ، «ﺭ ﺏ ﻭ» ﺩﯨﻦ ﺗﯜﺭﻟﻪﻧﮕﻪﻥ 17 ﺩﺍﻧﻪ ﺳﯚﺯ ﺑﺎﺭ[3]. ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﯘ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﮔﻪ ﻛﯚﭘﻤﻪﻙ، ﺋﯚﺳﻤﻪﻙ، ﺯﯨﻴﺎﺩﻩ ﺑﻮﻟﻤﺎﻕ، ﭼﻮﯕﺎﻳﻤﺎﻕ، ﻳﯧﺘﯩﻠﻤﻪﻙ ﯞﻩ ﺋﯚﺭﻟﯩﻤﻪﻙ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻟﻪﺭﻧﯩﯔ ﭘﻪﺭﻗﻠﯩﻖ ﺷﻪﻛﯩﻠﻠﯩﺮﻯﺑﯩﻠﻪﻥ ﻣﻪﻧﺎ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ. ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﯚﺗﯜﻣﻠﯜﻙ ﻣﻪﺳﺪﻩﺭ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻟﯘﻏﻪﺕ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻛﯚﭘﺘﯜﺭﻣﻪﻙ، ﺋﯚﺳﺘﯜﺭﻣﻪﻙ، ﺯﯨﻴﺎﺩﻩ ﻗﯩﻠﻤﺎﻕ، ﭼﻮﯕﺎﻳﺘﻤﺎﻕ، ﻳﯧﺘﯩﻠﺪﯛﺭﻣﻪﻙ ﯞﻩﺋﯚﺭﻟﻪﺗﻤﻪﻙ ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪﻩ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﻟﯘﻏﻪﺕ ﻛﯩﺘﺎﺑﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻤﯘ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﯨﮕﻪ ﺑﯘ ﺧﯩﻞ ﻣﻪﻧﺎﻻﺭ ﺑﯧﺮﯨﻠﯩﺪﯗ[4].
ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﺘﯩﻼﮬ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ:
ﻣﯘﻧﺎﺳﯩﯟﻩﺗﻠﯩﻚ ﺋﺎﻳﻪﺕ-ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩﻩ ﺑﺎﻻﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﺵ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺟﯩﺴﻤﺎﻧﯩﻲ، ﺋﻪﻗﻠﯩﻲ، ﺭﻭﮬﯩﻲ ﯞﻩ ﺋﻪﺧﻼﻗﯩﻲ ﺟﻪﮬﻪﺗﺘﯩﻦ ﻛﺎﻣﯩﻞﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻳﯧﺘﯩﻠﺪﯛﺭﯛﺷﻨﻰ ﺋﯩﭙﺎﺩﯨﻠﻪﻳﺪﯗ[5]. ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺳﯚﺯﯨﻨﯩﯔ ﻟﯘﻏﻪﺕﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻤﯘ ﺑﯘﻧﻰ ﺗﻪﻛﯩﺘﻠﻪﻳﺪﯗ.
ئەۋلاد تەربىيلەش
1- ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘﺵ:
ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﻣﺎﻝ-ﺩﯗﻧﻴﺎﻻﺭ ﯞﻩ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭ ﺩﯗﻧﻴﺎ ﮬﺎﻳﺎﺗﯩﻨﯩﯔ ﺯﯨﻨﻨﯩﺘﯩﺪﯗﺭ»[6].
ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﺎﻻ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻨﺌﺎﻣﯩﺪﯗﺭ. ﺋﯘ ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺩﻭﺳﺘﻰ، ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﭽﯩﺴﻰﯞﻩ ﺑﻪﺯﻯ ﭼﺎﻏﻼﺭﺩﺍ ﺩﯗﺋﺎﭼﯩﺴﯩﺪﯗﺭ. ﺑﺎﻻ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ-ﺗﻪﻛﺒﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘﺵ، ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﺎﺗﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺯﺍﺗﻘﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﺋﯧﻴﺘﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﮬﻪﻣﺪﻩ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺗﯘﻧﺠﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﺋﯩﺴﻼﻣﻨﯩﯔﺷﯘﺋﺎﺭﯨﻨﻰ ﯞﻩ ﺋﯩﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﯕﻼﺗﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺋﻪﺑﻰ ﺭﺍﻓﯩﺌ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮬﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﮬﻪﺳﻪﻥ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻧﺪﺍ ﻗﯘﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺋﻪﺯﺍﻥ ﺋﻮﻗﯘﻏﯩﻨﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺩﯛﻡ»[7].
2- ﺋﯧﻐﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗﺵ ﯞﻩ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺗﯩﻠﻪﺵ:
ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺗﺎﺯﯨﻼﭖ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ ﻗﯧﺘﯩﻢﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ﺳﺎﻟﻤﺎﻕ (ﺧﻮﺭﻣﺎ ﺳﺎﻟﺴﺎ ﺗﯧﺨﯩﻤﯘ ﻳﺎﺧﺸﻰ) ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯘﺳﯘﻟﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ: ﺧﻮﺭﻣﺎﻳﺎﻛﻰ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﯩﺮ ﻳﯧﻤﻪﻛﻠﯩﻚ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﯘﻣﺸﺎﻕ ﭼﺎﻳﻨﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ ﺳﯧﻠﯩﻨﯩﺪﯗ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻣﯘﻻﻳﯩﻢ ﺑﯩﺮ ﺷﻪﻛﯩﻠﺪﻩ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﻯ ﺋﻮﯓ-ﺳﻮﻟﻐﺎ ﮬﻪﺭﯨﻜﻪﺗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﻟﯩﺪﯗ، ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻏﺰﯨﻐﺎ ﺳﯧﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﻪ ﮔﯧﻠﯩﺪﯨﻦ ﺋﯚﺗﯜﭖ ﻛﯧﺘﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺗﻪﻗﯟﺍﺩﺍﺭ، ﺳﺎﻟﯩﮭ ﺑﯩﺮ ﻛﯩﺸﯩﻨﯩﯔ ﻗﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﻪﯞﺯﻩﻝ. ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﯧﻐﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﻏﺎﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﯩﻦﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺗﯩﻠﻪﻳﺪﯗ.
ﺋﺎﺋﯩﺸﻪ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮬﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻳﯧﯖﻰﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﻛﯧﻠﻪﺗﺘﻰ، ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﯧﻐﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﯗﭖﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺗﯩﻠﻪﻳﺘﺘﻰ»[8]. ﺋﻪﺑﯘ ﻣﯘﺳﺎ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﯩﺮ ﺳﺎﮬﺎﺑﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺑﯩﺮ ﺋﻮﻏﻠﯘﻡ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺋﯩﺪﻯ. ﺋﯘﻧﻰ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗﻛﻪﻟﺪﯨﻢ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻮﻏﻠﯘﻣﻐﺎ ﺋﯩﺒﺮﺍﮬﯩﻢ ﺩﻩﭖ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﺪﻯ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦﺋﯧﻐﯩﺰﻻﻧﺪﯗﺭﺩﻯ ﯞﻩ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺑﻪﺭﯨﻜﻪﺕ ﺗﯩﻠﯩﺪﻯ»[9].
3- ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ:
ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺶ ﮬﻪﻗﻘﻰ ﺑﺎﺭ. ﺋﯧﻨﯩﻜﺌﺎﻧﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺸﻜﯩﻤﯘ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺋﯩﺸﻘﯩﻠﯩﭗ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﺑﯩﺮ ﻣﯘﺩﺩﻩﺕﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯧﻨﯩﻜﺌﺎﻧﯩﺴﯩﻨﻰ ﺋﯧﻤﯩﺶ ﮬﻪﻗﻘﻰ ﺑﺎﺭ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺗﺎﻻﻕ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻥ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰﺋﯧﻤﯩﺘﺴﻪ، ﺑﯘ ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻳﯧﻤﻪﻙ-ﺋﯩﭽﻤﯩﻜﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﻛﯩﻴﯩﻢ-ﻛﯧﭽﯩﻜﯩﻨﻰ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺩﺍﺩﯨﺴﻰ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩﺍﺩﺍ ﺋﯚﻟﯜﭖ ﻛﻪﺗﻜﻪﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﯞﺍﺭﯨﺴﻠﯩﺮﻯ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺩﺍﺩﺍ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺑﯩﺮﺋﯧﻨﯩﻜﺌﺎﻧﯩﻐﺎ ﺋﯧﻤﯩﺘﻤﻪﻛﭽﻰ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﺋﯧﻨﯩﻜﺌﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﻗﻘﯩﻨﻰ (ﺩﯦﻴﯩﺸﻜﻪﻥ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ ﮬﻪﻗﻘﯩﻨﻰ) ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﻰ ﺳﯜﺕ ﭘﺎﺭﺍﺷﻮﻛﻰ ﻳﺎﻛﻰ ﮬﺎﻳﯟﺍﻥ ﺳﯜﺗﻰﺑﯩﻠﻪﻥ «ﺑﯧﺠﯩﺮﮔﻪﻧﻠﻪﺭ» ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﯧﻤﯩﺶ ﮬﻪﻗﻘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻤﯩﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ[10].
ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺷﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺗﯩﭗ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﻛﯧﺮﻩﻛﻜﻰ، ﺋﯧﻤﯩﺶ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﮬﻪﻗﻘﻰ، ﺋﯧﻤﯩﺘﯩﺶ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﯩﺘﻰ. ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﻪﺗﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰﻣﯘ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﻠﺘﯩﭙﺎﺕ ﺋﻪﻣﻪﺱ. ﺋﯘ، ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺋﻪﻣﺮﻯ. ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯚﺯ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺑﯘ ﺋﻪﻣﯩﺮﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﺎﻻ ﭼﻮﯓ ﺑﻮﻟﻐﺎﻧﺪﺍ «ﺑﯘﻧﻰ ﻗﯩﻠﺴﺎﯓ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥ ﺳﯜﺗﯜﻣﮕﻪﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ، ﺷﯘﻧﻰ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎﯓ ﺑﺎﻗﻘﯩﻨﯩﻤﻐﺎ ﺭﺍﺯﻯ ﺋﻪﻣﻪﺱ» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺋﯘﻧﻰﻛﻮﻧﺘﺮﻭﻝ ﻗﯩﻠﯩﯟﯦﻠﯩﺸﻰ ﮬﻪﺩﺩﯨﺪﯨﻦ ﺋﺎﺷﻘﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﻪﺯﻯ ﺋﺎﯕﺴﯩﺰ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦﻛﯧﻠﯩﺸﯩﭽﻪ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﮔﻪﭘﻠﻪﺭﻧﻰ ﺩﯦﮕﻪﻥﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﻩ، ﺑﯘ ﮔﻪﭘﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﮬﯧﭽﺒﯩﺮ ﺯﯨﻴﯩﻨﻰ ﻳﻮﻕ. ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺑﺎﻻ ﺋﯚﺯ ﯞﺍﻗﺘﯩﺪﺍ ﺋﯚﺯ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﯨﻦﭘﺎﻳﺪﯨﻼﻧﻐﺎﻥ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﻣﻪﺟﺒﯘﺭﯨﻴﯩﺘﯩﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ.
4- ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﯘﺵ:
ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﯘﺷﻰﻻﺯﯨﻢ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «ﺳﯩﻠﻪﺭ ﻗﯩﻴﺎﻣﻪﺕ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﯚﺯﯛﯕﻼﺭﻧﯩﯔ ﯞﻩ ﺋﺎﺗﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻠﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﭼﺎﻗﯩﺮﯨﻠﯩﺴﯩﻠﻪﺭ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﯘﯕﻼﺭ»[11] ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﯨﻜﻰ ﮬﻪﺩﯨﺴﻠﻪﺭﺩﻩ ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻩﺭ ﺋﯩﺴﯩﻢ-ﺳﯜﭘﯩﺘﯩﻨﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻐﺎ ﺋﺎﺑﺪﯗ (ﺑﻪﻧﺪﻩ) ﻗﻮﺷﯘﭖ ﻗﻮﻳﯘﺷﻨﯩﯔ ﺋﻪﯞﺯﻩﻝ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﯩﺴﯩﻤﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﯚﺯﮔﻪﺭﺗﯩﯟﻩﺗﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻤﯘ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﯩﺴﯩﻢ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻧﺪﺍ ﺋﯩﺴﯩﻤﻨﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﮕﻪ ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﺋﯩﺴﯩﻢ ﻗﻮﻳﯘﺵ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻘﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻥﻛﯜﻧﻰ (ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ) ﺋﺎﺋﯩﻠﻪ-ﺗﺎﯞﺍﺑﯩﺌﺎﺕ ﯞﻩ ﻳﯧﻘﯩﻦ-ﻳﻮﺭﯗﻗﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﺑﯘﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ ﺩﻩﭖ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺴﯩﻤﻨﻰ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﻪﺯﺍﻥ-ﺗﻪﻛﺒﯩﺮ ﺋﻮﻗﯘﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﻳﯘﻗﺎﺭﺩﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﻪﺯﺍﻥ-ﺗﻪﻛﺒﯩﺮ ﺑﺎﻻﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﭼﺎﻏﻨﯩﯔ ﺋﯚﺯﯨﺪﻩ، ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﯨﻦ ﻳﻪﺭﮔﻪ ﭼﯜﺷﻜﻪﻥ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻟﯩﺪﯗ[12].
5- ﺋﻪﻗﯩﻘﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﺶ:
ﺑﺎﻻ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯩﺮ ﻗﻮﻱ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﭖ (ﺑﺎﻻ ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺑﻮﻟﺴﺎ ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﻰ ﺋﯚﻟﺘﯜﺭﯛﺵ ﺋﻪﯞﺯﻩﻝ) ﮔﯚﺷﯩﻨﻰﺋﺎﺋﯩﻠﻪ-ﺗﺎﯞﺍﺑﯩﺌﺎﺕ ﯞﻩ ﻳﯧﻘﯩﻦ-ﻳﻮﺭﯗﻗﻼﺭ ﻳﯩﻐﯩﻠﯩﭗ ﺑﯩﺮ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﺎﻧﺪﺍﺋﻮﻟﺘﯘﺭﯗﭖ ﻳﯧﻴﯩﺸﻰ ﯞﻩ ﭘﯧﻘﯩﺮ-ﻣﯩﺴﻜﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺗﺎﺭﻗﯩﺘﯩﺸﻰ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ. ﻳﯘﻗﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﺎﻳﺎﻥﻗﯩﻠﯩﻨﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﯩﻤﯘ ﻣﯘﺷﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﻗﻮﻳﯘﻟﯩﺪﯗ ﻳﻪﻧﻰ ﺋﯩﺴﻤﯩﻨﯩﯔ ﻧﯧﻤﯩﻠﯩﻜﻰ ﻣﯘﺷﯘﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺋﯧﻼﻥ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ «ﺑﺎﻻ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺋﻪﻗﯩﻘﯩﺴﻰ ﺑﯘﻏﯘﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ، ﺋﯩﺴﻤﻰ ﻗﻮﻳﯘﻟﯩﺪﯗ ﯞﻩ ﺑﯧﺸﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﻟﯩﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﯞﻩ ﻧﻪﯞﺭﯨﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻘﯩﺴﯩﻨﻰ ﺑﻪﺭﮔﻪﻧﻠﯩﻜﻰﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ[13].
6- ﭼﯧﭽﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﺵ:
ﺷﯘ ﻛﯜﻧﻰ ﻳﻪﻧﻰ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﭼﯧﭽﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﭖ ﭼﯧﭽﯩﻨﯩﯔ ﻣﯩﻘﺪﺍﺭﯨﺪﺍ ﺋﺎﻟﺘﯘﻥ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﯜﻣﯜﺵ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻳﺎﺧﺸﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ: «ﮬﻪﺭ ﺗﯘﻏﯘﻟﻐﺎﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻳﯧﺘﯩﻠﯩﺸﻰ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺋﻪﻗﯩﻘﯩﺴﯩﮕﻪ ﺑﺎﻏﻠﯩﻖ. ﺑﯘﺋﻪﻗﯩﻘﻪ ﺑﺎﻻ ﺗﯘﻏﯘﻟﯘﭖ ﻳﻪﺗﺘﯩﻨﭽﻰ ﻛﯜﻧﻰ ﺑﯘﻏﯘﺯﻟﯩﻨﯩﺪﯗ، ﺑﯧﺸﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﯛﻟﯩﺪﯗ ﯞﻩ ﺋﯩﺴﻤﻰﻗﻮﻳﯘﻟﯩﺪﯗ» ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﯞﻩ ﻧﻪﯞﺭﯨﺴﻰ ﮬﻪﺳﻪﻥ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻪﻗﯩﻘﻪ ﺑﯘﻏﯘﺯﻟﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ: «ﺋﻰ ﻓﺎﺗﯩﻤﻪ! ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﯧﺸﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﯜﺭﮔﯩﻦ ﯞﻩ ﭼﺎﭼﻨﯩﯔ ﺋﯧﻐﯩﺮﻟﯩﻘﯩﻐﺎ ﺗﻪﯓ ﻛﯧﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﻛﯜﻣﯜﺷﻨﻰ ﻣﯩﺴﻜﯩﻨﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ» ﺩﯦﮕﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗ[14].
7- ﺧﻪﺗﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ:
ﺑﯘ، ﺋﻮﻏﯘﻝ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﯩﯔ ﺟﯩﻨﺴﯩﻲ ﺋﻪﺯﺍﺳﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﭺ ﻗﯩﺴﻤﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯧﺮﯨﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﺴﻤﻪﻥ ﻛﯧﺴﯩﺶ ﻳﺎﻛﻰ ﻛﻪﺳﺘﯜﺭﯛﺷﻨﻰﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﻼﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ: «ﺑﻪﺵ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙ ﺋﯩﺶ ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﮬﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯗ. ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻼﺭ: ﺧﻪﺗﻨﻪ ﻗﯩﻠﯩﺶ، ﺳﯜﻧﻨﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺶ (ﺋﻪﯞﺭﻩﺗﻨﯩﯔ ﺗﯜﻛﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﺎﺯﯨﻼﺵ)، ﺑﯘﺭﯗﺕ ﻗﯩﺮﻗﯩﺶ، ﺗﯩﺮﻧﺎﻕ ﺋﯧﻠﯩﺶﯞﻩ ﻗﻮﻟﺘﯘﻕ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﺗﯜﻛﻠﻪﺭﻧﻰ ﻳﯘﻟﯘﺷﺘﯩﻦﺋﯩﺒﺎﺭﻩﺕ»[15].
8- ﻣﯧﮭﯩﺮ-ﺷﻪﭘﻘﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﯧﻘﯩﺶ:
ﺋﻪﺑﯘ ﮬﯘﺭﻩﻳﺮﻩ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮬﯘﺋﻪﻧﮭﯘﺩﯨﻦ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗﻛﻰ، ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﺋﻮﻏﻠﻰ ﮬﻪﺳﻪﻧﻨﻰ ﺳﯚﻳﮕﻪﻧﯩﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﺪﺍ ﺋﻪﻗﺮﻩ ﺋﯩﺒﻦ ﮬﺎﺑﯩﺲ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﺍﺗﺘﻰ. ﺋﻪﻗﺮﻩ: «ﻣﯧﻨﯩﯔ ﺋﻮﻥ ﺑﺎﻻﻡ ﺑﺎﺭ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮬﯧﭽﺒﯩﺮﯨﻨﻰ ﺳﯚﻳﮕﻪﻥ ﺋﻪﻣﻪﺳﻤﻪﻥ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎﻗﺎﺭﺍﭖ ﻗﻮﻳﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ: «ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺩﻩﻣﮕﻪ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻥ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ»، ﺩﯦﺪﻯ[16].
9-ﺋﻪﻗﯩﻞ ﺗﯧﭙﯩﺸﻘﺎ ﺑﺎﺷﻠﯩﻐﺎﻧﺪﯨﻦ ﺗﺎﺭﺗﯩﭗﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺳﺎﯞﺍﺩﯨﻨﻰ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﺸﻘﺎ ﺗﯩﺮﯨﺸﯩﺶ، ﻧﻪﺗﯩﺠﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﻰ ﺗﻪﺟﯟﯨﺪ ﻗﺎﺋﯩﺪﯨﻠﯩﺮﻯ ﺑﻮﻳﯩﭽﻪ ﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﺋﻮﻗﯘﻳﺎﻻﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﮕﻪﻥ «ﺳﯩﻠﻪﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ ﻗﯘﺭﺋﺎﻧﻨﻰ ﺋﯚﮔﻪﻧﮕﻪﻥ ﯞﻩ ﺋﯚﮔﻪﺗﻜﻪﻧﻠﻪﺭﺩﯗﺭ»[17].
10-ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻨﻰﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﯞﻩ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺋﺎﺩﻩﺗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ، ﻣﻪﺳﭽﯩﺖ-ﺟﺎﻣﻪﻟﻪﺭﮔﻪ ﯞﻩ ﺋﯩﻠﯩﻢ-ﻣﻪﺭﯨﭙﻪﺕ ﺳﻮﺭﯗﻧﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺑﯩﻠﻠﻪ ﺋﺎﭘﯩﺮﯨﺶ. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕﺩﻩﻳﺪﯗ:
«ﺋﺎﺋﯩﻠﻪﯕﻨﻰ ﻧﺎﻣﺎﺯﻏﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﯩﻦ، ﺋﯚﺯﯛﯕﻤﯘ ﺋﯘﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﯩﺸﺘﺎﭼﯩﺪﺍﻣﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﻐﯩﻦ»[18]. ﺩﯦﻤﻪﻙ ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺋﯚﺯﯨﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﻮﻗﯘﺷﻰ ﻳﻪﺗﻤﻪﻳﺪﯗ، ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻤﯩﺰﻧﯩﻤﯘ ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﺷﯩﻤﯩﺰ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔ: «ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﻰ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻩ ﻧﺎﻣﺎﺯ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﯕﻼﺭ، ﺋﻮﻥ ﻳﺎﺷﻘﺎ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻩ ﺋﻮﻗﯘﻣﯩﺴﺎ ﺋﯘﺭﯗﯕﻼﺭ»[19]. ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻯ ﺑﯘ ﺋﯩﺸﻨﯩﯔﻧﻪﻗﻪﺩﻩﺭ ﻣﯘﮬﯩﻤﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺪﯗ.
ﮬﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺳﯩﮭﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ: «ﺋﻰ ﺋﻮﻏﯘﻟﭽﯩﻘﯩﻢ! ﻧﺎﻣﺎﺯﻧﻰ ﺋﯜﺯﻟﯜﻛﺴﯩﺰ ﺋﻮﻗﯘﻏﯩﻦ، ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻏﯩﻦ ﯞﻩ ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦ ﺗﻮﺳﻘﯩﻦ»[20]. ﺑﯘ ﺋﺎﻳﻪﺗﻜﻪ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻨﻰ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﺵ، ﺑﺎﻻ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﺴﺎ ﻛﯘﭘﺎﻳﯩﻠﯩﻨﯩﭗ ﺗﯘﺭﻣﺎﺳﻠﯩﻖ، ﺑﻪﻟﻜﯩﺪﻩ ﺋﯘﻧﯩﯖﻐﺎﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﺘﻪ ﯞﻩ ﻳﺎﺧﺸﻰﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﺋﺎﻛﺘﯩﭗ ﺑﻮﻟﯘﺷﻨﯩﯔ ﺋﻪﮬﻤﯩﻴﯩﺘﯩﻨﯩﻤﯘ ﺋﯚﮔﺘﯩﺶ ﻻﺯﯨﻢ.
ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯚﺭﯛﻧﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻼﺭ، ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﻪﯓ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﺩﯗﺭ»[21]. ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻐﺎ ﺋﯩﻠﯩﻢﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﯞﻩ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯧﺮﻩﻛﻠﯩﻚ ﺋﯩﺸﻼﺭﻧﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ.
11-ﻳﻪﻧﻪ ﻳﻪﺗﺘﻪ ﻳﯧﺸﯩﺪﺍ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎﺋﺎﺩﻩﺗﻠﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ، ﺯﻭﻟﯘﻗﻘﺎ ﺋﻮﻳﻐﯘﺗﯘﭖ ﺩﺍﺳﺘﯩﺨﺎﻧﻐﺎ ﺋﻮﻟﺘﯘﺭﻏﯘﺯﯗﭖ ﺯﻭﻟﯘﻕ ﻳﯧﮕﯜﺯﯛﺵ، ﻛﯜﻧﺪﯛﺯﻯ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﻳﻪﺭﮔﯩﭽﻪ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﻘﯘﺯﯗﺵ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﭘﯜﺗﯜﻥ ﺑﯩﺮ ﻛﯜﻥﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﻛﯜﭼﻰ ﻳﯧﺘﯩﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﻰﺑﺎﻳﻘﺎﻟﺴﺎ ﻛﯜﻥ ﺑﯘﻳﻰ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺷﻘﺎ ﺯﻭﺭﻻﺵ. ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺭﺍﻣﯩﺰﺍﻥ ﺋﯧﻴﯩﺪﺍ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﻱ ﺭﻭﺯﺍ ﺗﯘﺗﯘﺵ ﺩﯨﻨﯩﻤﯩﺰﻧﯩﯔ ﺋﺎﺳﺎﺳﻠﯩﺮﯨﺪﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ. ﺑﯘ، ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥ ﮬﻪﺭﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻐﺎ ﭘﻪﺭﺯ. ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﺑﯘ ﭘﻪﺭﺯﻧﻰ ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﺪﻩ ﺋﯘﺑﺪﺍﻥ ﺋﻮﺭﯗﻧﺪﯨﻴﺎﻟﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﯧﺘﯩﺸﺘﯩﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ ﺋﺎﺩﻩﺗﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﻳﺎﺧﺸﻰ. ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰﻛﯩﭽﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭘﻼ ﺑﯘ ﭘﻪﺭﺯﻧﻰ ﺋﺎﺩﺍﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﻛﯚﻧﺪﯨﺮﯨﺸﻰ ﻛﯧﺮﻩﻙ.
12-ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻐﺎ ﺋﯚﻱ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﯞﻩ ﺳﯩﺮﺗﺘﺎﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ ﻛﯧﺮﻩﻙ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: «ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ ﺋﯚﻟﺴﻪ، ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖﺋﻪﻣﻪﻟﻰ ﺗﻮﺧﺘﺎﻳﺪﯗ. ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺗﯚﯞﻩﻧﺪﯨﻜﻰ ﺋﯜﭺ ﺧﯩﻞ ﺋﻪﻣﻪﻟﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﯞﺍﺑﻰ ﺗﻮﺧﺘﯩﻤﺎﻱ ﻧﺎﻣﯘﺋﻪﻣﺎﻟﯩﻐﺎ ﻳﯧﺰﯨﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺪﯗ: ﺑﯩﺮﯨﻨﭽﻰ، ﺳﺎﯞﺍﺑﻰ ﺋﯜﺯﯛﻟﻤﻪﻱ ﺑﻮﻟﯘﭖﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺳﻪﺩﯨﻘﻪ. ﺋﯩﻜﻜﯩﻨﭽﻰ، ﺋﻪﻟﮕﻪ ﭘﺎﻳﺪﯨﻠﯩﻖ ﺋﯩﻠﯩﻢ. ﺋﯜﭼﯩﻨﭽﻰ، ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻦ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﯩﭗﺗﯘﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺑﺎﻻ»[22]. ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﺎﺩﻩﻡﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔ ﺗﯘﻧﺠﻰﺋﯘﺳﺘﺎﺯﻯ ﮬﯧﺴﺎﺑﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻠﯩﺮﻯ ﻳﺎﻣﺎﻥ ﺗﻪﺳﯩﺮ ﺑﻪﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻜﻰ ﻻﺯﯨﻢ
13-ﺋﯚﻳﮕﻪ ﻛﯩﺮﮔﻪﻧﺪﻩ ﺋﯩﺸﯩﻜﻨﻰ ﭼﯧﻜﯩﭗﺭﯗﺧﺴﻪﺕ ﺑﯧﺮﯨﻠﮕﻪﻧﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﻨﻰ، ﻛﯩﺮﯨﭙﻼ ﺋﯚﻳﺪﯨﻜﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺳﺎﻻﻡ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﯞﻩﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﯜﻟﮕﻪ ﺑﻮﻟﯘﺵ[23].ﺋﺎﻟﻼﮬﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ:
«ﺋﻰ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ! ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻧﯩﯔﺋﯚﻳﻠﯩﺮﯨﮕﻪ، ﺋﯚﻱ ﺋﯩﮕﯩﺴﯩﺪﯨﻦﺋﯩﺠﺎﺯﻩﺕ ﺳﻮﺭﯨﻤﺎﺳﺘﯩﻦ ﯞﻩ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎﺳﺎﻻﻡﺑﻪﺭﻣﻪﺳﺘﯩﻦ ﻛﯩﺮﻣﻪﯕﻼﺭ. ﺑﯘ، ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥﻳﺎﺧﺸﯩﺪﯗﺭ. ﻧﻪﺳﯩﮭﻪﺕ ﺋﺎﯕﻠﯩﻐﺎﻳﺴﯩﻠﻪﺭ»[24]،
ﺋﻰ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ! ﻗﯘﻝ ﯞﻩ ﭼﯚﺭﯨﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ، ﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻤﯩﮕﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭ، ﻳﯧﻨﯩﯖﻼﺭﻏﺎﻛﯩﺮﯨﺶ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺷﯘ ﺋﯜﭺﯞﺍﻗﯩﺘﺘﺎ ﺳﯩﻠﻪﺭﺩﯨﻦ ﺋﯩﺠﺎﺯﻩﺕ ﺳﻮﺭﯨﺴﯘﻥ: ﺑﺎﻣﺪﺍﺕ ﻧﺎﻣﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﺋﯩﻠﮕﯩﺮﻯ، ﭼﯜﺷﻠﯜﻙ ﺋﯩﺴﺘﯩﺮﺍﮬﻪﺕ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﻛﯩﻴﯩﻤﯩﯖﻼﺭﻧﻰﺳﺎﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﭼﯧﻐﯩﯖﻼﺭﺩﺍ ﯞﻩ ﺧﯘﭘﺘﻪﻥﻧﺎﻣﯩﺰﯨﺪﯨﻦ ﻛﯧﻴﯩﻦ. ﺑﯘ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺋﻪﯞﺭﻩﺕ ﻳﻪﺭﻟﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﺋﯧﭽﯩﻠﯩﭗ ﻗﯧﻠﯩﺶ ﺋﯧﮭﺘﯩﻤﺎﻟﻰ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﯗﺭ. ﻟﯧﻜﯩﻦﺑﯘ ﺋﯜﭺ ﯞﺍﻗﯩﺘﺘﯩﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﯞﺍﻗﯩﺘﻼﺭﺩﺍﺋﯘﻻﺭ ﻳﯧﻨﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺠﺎﺯﻩﺗﺴﯩﺰ ﻛﯩﺮﺳﻪﺳﯩﻠﻪﺭﮔﯩﻤﯘ ﮔﯘﻧﺎﮬ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ، ﺋﯘﻻﺭﻏﯩﻤﯘ ﮔﯘﻧﺎﮬ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﯧﻨﯩﻐﺎ ﻛﯩﺮﯨﭗ-ﭼﯩﻘﯩﭗ ﺗﯘﺭﯨﺴﯩﻠﻪﺭ. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭﯨﻨﻰﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩﺪﯗﺭ، ﮬﯧﻜﻤﻪﺕﺑﯩﻠﻪﻥﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ»[25].
ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﺑﺎﻻﻏﻪﺗﻜﻪ ﻳﻪﺗﻜﻪﻥﭼﺎﻏﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﻳﯧﻨﯩﯖﻼﺭﻏﺎ ﮬﻪﺭ ﻗﯧﺘﯩﻢ ﻛﯩﺮﯨﺸﯩﺪﻩﭼﻮﯕﻼﺭ ﺋﯩﺠﺎﺯﻩﺕ ﺳﻮﺭﯨﻐﺎﻧﺪﻩﻙ ﺋﯩﺠﺎﺯﻩﺕ ﺳﻮﺭﯨﺴﯘﻥ. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺳﯩﻠﻪﺭﮔﻪ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﺎﻳﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺑﯩﻠﮕﯜﭼﯩﺪﯗﺭ، ﮬﯧﻜﻤﻪﺕ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ»[26].
14ﺋﻮﻗﯘﺵ ﻳﯧﺸﯩﻐﺎ ﻳﻪﺗﻜﻪﻧﺪﻩ ﻣﻪﻛﺘﻪﭘﻜﻪﺑﯧﺮﯨﺶ، ﺋﻮﻗﯘﺵ ﻻﺯﯨﻤﻪﺗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺶ. ﭼﯜﻧﻜﻰﻗﯘﺭﺋﺎﻥ ﻛﻪﺭﯨﻤﻨﯩﯔ ﺩﻩﺳﻠﻪﭘﺘﻪ ﻧﺎﺯﯨﻞ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﺋﻮﻗﯘﺷﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻳﺪﯗ. ﺑﻪﻗﻪﺭﻩ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 247- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﺯﯗﻣﻪﺭﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 9- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﺋﺎﻝ ﺋﯩﻤﺮﺍﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 7- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﻧﯩﺴﺎ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 162- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﺋﻪﻧﻜﻪﺑﯘﺕ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 49- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﺳﻪﺑﻪﺋ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 6- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﻓﺎﺗﯩﺮ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 28- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ، ﻣﯘﺟﺎﺩﻩﻟﻪﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 11- ﺋﺎﻳﯩﺘﻰ ﻗﺎﺗﺎﺭﻟﯩﻖ ﺋﺎﻳﻪﺗﻠﻪﺭ ﺋﯩﻠﯩﻤﻨﯩﯔ ﺑﻪﻙ ﻣﯘﮬﯩﻢﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﯞﻩ ﺋﺎﻟﯩﻤﻼﺭﻧﯩﯔﺩﻩﺭﯨﺠﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﻳﯘﻗﯩﺮﻯﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ: ﺋﯩﻠﯩﻢ ﺗﻪﻟﻪﭖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﻪﺭ-ﺋﺎﻳﺎﻝﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﯘﺳﯘﻟﻤﺎﻧﻼﺭﻏﺎ ﭘﻪﺭﺯ»[27] ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﺑﯘﻧﯩﯖﻐﺎ ﺋﺎﺳﺎﺳﻪﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻧﯩﯔ، ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﺋﻮﻗﯘﺗﯘﺷﻰ، ﺋﻮﻗﯘﺵ ﺋﯜﭼﯜﻥﻛﯧﺮﻩﻛﻠﯩﻚ ﻧﻪﺭﺳﯩﻠﻪﺭﻧﻰ ﺗﻮﻟﯘﻕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺑﯧﺮﯨﺸﻰ، ﻗﯩﺴﻘﯩﺴﻰ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﺋﯩﻠﯩﻤﻠﯩﻚ، ﻳﺎﺭﺍﻣﻠﯩﻖﺋﺎﺩﻩﻡ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰﺋﯜﭼﯜﻥ ﻗﻮﻟﯩﺪﯨﻦ ﻛﻪﻟﮕﻪﻧﻨﻰﻗﯩﻠﯩﺸﻰﻻﺯﯨﻢ.
15- ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻧﻰ ﺗﻪﯓ ﻛﯚﺭﯛﺵ:
ﻧﯘﺋﻤﺎﻥ ﺋﯩﺒﻦ ﺑﻪﺷﺮ ﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮬﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘﺩﯨﻦ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯗﻛﻰ، ﻧﯘﺋﻤﺎﻧﻨﯩﯔ ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﻰﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﻗﯧﺸﯩﻐﺎ ﺋﯧﻠﯩﭗﻛﯧﻠﯩﭗ: «ﻣﻪﻥ ﺑﯘ ﺋﻮﻏﻠﯘﻣﻐﺎﻣﯧﻨﯩﯔ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﯨﻤﻨﻰ ﺑﯧﺮﯨﯟﻩﺗﺘﯩﻢ»، ﺩﯦﯟﯨﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺳﻪﻥ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺧﯩﺰﻣﻪﺗﻜﺎﺭﺑﻪﺭﺩﯨﯖﻤﯘ؟»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺋﯘ: «ﻳﺎﻕ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺋﯘﻧﻰﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﯞﺍﻟﻐﯩﻦ»، ﺩﯦﺪﻯ.
ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ: ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻨﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪ ﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻗﯩﻠﺪﯨﯖﻤﯘ؟»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺋﯘ: «ﻳﺎﻕ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺋﺎﻟﻼﮬﺘﯩﻦﻗﻮﺭﻗﯘﯕﻼﺭ، ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯖﻼﺭﻧﯩﯔﺋﺎﺭﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﺩﯨﻞ ﺑﻮﻟﯘﯕﻼﺭ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺩﺍﺩﺍﻡﻛﯧﻠﯩﭗ ﺋﯧﮭﺴﺎﻥ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰﻗﺎﻳﺘﯘﺭﯗﯞﺍﻟﺪﻯ، ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ.
ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ: ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺋﻰ ﺑﻪﺷﯩﺮ! ﺑﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﺎ ﺑﺎﻟﯩﻠﯩﺮﯨﯔ ﺑﺎﺭﻣﯘ؟»، ﺩﯦﯟﯨﺪﻯ. ﺋﯘ: «ﮬﻪﺋﻪ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﮕﻪﻣﯘﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﻪﺭﺩﯨﯖﻤﯘ؟»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺋﯘ: «ﻳﺎﻕ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎﻣﯧﻨﻰ ﮔﯘﯞﺍﮬﻠﯩﻘﻘﺎ ﺗﺎﺭﺗﻤﯩﻐﯩﻦ، ﭼﯜﻧﻜﻰ ﻣﻪﻥ ﺯﯗﻟﯘﻣﻐﺎ ﮔﯘﯞﺍﮬﺑﻮﻟﻤﺎﻳﻤﻪﻥ»، ﺩﯦﺪﻯ.
ﻳﻪﻧﻪ ﺑﯩﺮ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺗﺘﻪ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯦﻴﯩﻠﮕﻪﻥ: ﺑﺎﺷﻘﺎﺋﺎﺩﻩﻣﻨﻰ ﮔﯘﯞﺍﮬ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ: «ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﮬﻪﻣﻤﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﺳﺎﯕﺎ ﻗﺎﺭﯨﺘﺎ ﺑﺎﺭﺍﯞﻩﺭﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﯩﺪﯨﻦ ﺧﯘﺷﺎﻟﻠﯩﻨﺎﻣﺴﻪﻥ؟»، ﺩﯦﯟﯨﺪﻯ، ﻧﻮﺋﻤﺎﻥ: «ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ»، ﺩﯦﺪﻯ. ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬ: «ﺋﯘﻧﺪﺍﻗﺘﺎ ﺳﻪﻧﻤﯘ ﺋﯘﻻﺭﻧﻰﺑﺎﺭﺍﯞﻩﺭﻛﯚﺭﮔﯩﻦ»، ﺩﯦﺪﻯ[28].
16- ﺋﻪﺩﻩﭖ-ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ:
ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ:
«ﺳﯩﻠﻪﺭ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻼﺭﻧﯩﯔﻣﻪﻧﭙﻪﺋﻪﺗﻰﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﻮﺗﺘﯘﺭﯨﻐﺎ ﭼﯩﻘﯩﺮﯨﻠﻐﺎﻥ ﺋﻪﯓﻳﺎﺧﺸﻰﺋﯜﻣﻤﻪﺗﺴﯩﻠﻪﺭ. ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﻳﺴﯩﻠﻪﺭ، ﻳﺎﻣﺎﻧﻠﯩﻘﺘﯩﻦﺗﻮﺳﯩﺴﯩﻠﻪﺭ، ﺋﺎﻟﻼﮬﻐﺎ ﺋﯩﺸﯩﻨﯩﺴﯩﻠﻪﺭ»[29].
ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﻩ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥﺋﯘﻣﻪﺭ ﺋﯩﺒﻦ ﺋﻪﺑﻰ ﺳﻪﻟﻪﻣﻪﺭﻩﺯﯨﻴﻪﻟﻼﮬﯘ ﺋﻪﻧﮭﯘ ﺭﯨﯟﺍﻳﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: ﻣﻪﻥ ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻣﻨﯩﯔﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﺴﯩﺪﻩ ﺗﯘﺭﯗﯞﺍﺗﻘﺎﻥ ﺑﺎﻻ ﺋﯩﺪﯨﻢ. ﺗﺎﻣﺎﻕ ﻳﻪﯞﺍﺗﻘﺎﻥﭼﺎﻏﺪﺍ ﻗﻮﻟﯘﻡ ﻟﯧﮕﻪﻧﺪﻩ ﭼﯧﭙﯩﭗ ﻳﯜﺭﻩﺗﺘﻰ. ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ: ﺋﻰ ﺑﺎﻻ! ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﺎﺋﺎﻻﻧﯩﯔ ﺋﯩﺴﻤﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥﺑﺎﺷﻼﻳﻤﻪﻥ، ﺩﻩﭖ ﺋﻮﯓ ﻗﻮﻟﯘﯓ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯚﺯﯛﯕﻨﯩﯔﺋﺎﻟﺪﯨﺪﯨﻦ ﻳﯧﮕﯩﻦ»، ﺩﯦﮕﻪﻥ. ﺷﯘﻧﯩﯖﺪﯨﻦ ﺑﯘﻳﺎﻥ ﺗﺎﻣﺎﻕ ﻳﯧﻴﯩﺶ ﺋﯘﺳﯘﻟﯘﻡ ﮬﺎﻣﺎﻥ ﺭﻩﺳﯘﻟﯘﻟﻼﮬﺩﯦﮕﻪﻧﺪﻩﻙ ﺑﻮﻟﯘﭖ ﻛﻪﻟﺪﻯ[30]. ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎ ﺋﯚﺯﺑﺎﻟﯩﺴﯩﻐﺎﻳﺎﺧﺸﻰ ﺋﻪﺩﻩﭖ-ﺋﻪﺧﻼﻕ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺸﺘﯩﻨﻤﯘ ﺋﯘﺑﺪﺍﻧﺮﺍﻕﺋﻮﺯﯗﻕ ﺑﯧﺮﻩﻟﻤﻪﻳﺪﯗ»[31].
17- ﺋﻪﻗﯩﺪﻩ ﺗﻮﻏﺮﯨﺴﯩﺪﺍ ﺋﺎﻻﮬﯩﺪﻩ ﺗﻪﺭﺑﯩﻴﻪ ﺑﯧﺮﯨﺶ:
ﺑﯩﺮﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﯩﯔﺋﻪﻣﻪﻝ-ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺗﻠﯩﺮﯨﻨﯩﯔ ﻗﻮﺑﯘﻝ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺸﻰ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﯘﻧﯩﯔﺋﻪﻗﯩﺪﯨﺴﯩﻨﯩﯔﺗﻮﻏﺮﺍ ﺑﻮﻟﯘﺷﻰ ﺷﻪﺭﺕ[32]. ﺷﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎ ﻛﯩﭽﯩﻜﯩﺪﯨﻦ ﺑﺎﺷﻼﭖﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔ ﻳﺎﺭﺍﺗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ، ﺑﺎﻗﻘﯘﭼﯩﺴﻰ ﯞﻩ ﺑﺎﺷﻘﯘﺭﻏﯘﭼﯩﺴﻰﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ، ﻳﻪﻛﻜﻪ-ﻳﯧﮕﺎﻧﻪ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ، ﭼﻪﻛﺴﯩﺰ ﻗﯘﺩﺭﻩﺕ ﯞﻩ ﻣﯘﺗﻠﻪﻕ ﮬﺎﻛﯩﻤﯩﻴﻪﺕ ﺋﯩﮕﯩﺴﻰ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ، ﺑﯘﻧﯩﯔ ﺋﯜﭼﯜﻥ ﺑﺎﺭﻟﯩﻖ ﻣﻪﺧﻠﯘﻗﺎﺗﻼﺭﻧﯩﯔﺋﯩﺒﺎﺩﯨﺘﯩﮕﻪ ﻻﻳﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﺷﺘﺎﻳﺎﻟﻐﯘﺯﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯗﺷﻰﻛﯧﺮﻩﻙ. ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ: ﺋﻰ ﻣﯘﺋﻤﯩﻨﻼﺭ! ﺋﯚﺯﯛﯕﻼﺭﻧﻰ ﯞﻩﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﺎﯕﻼﺭﻧﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦ ﺳﺎﻗﻼﯕﻼﺭ»[33]. ﺑﺎﻻ-ﭼﺎﻗﯩﻨﻰ ﺩﻭﺯﺍﺧﺘﯩﻦﺳﺎﻗﻼﺵ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﻪﻗﯩﺪﻩ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ. ﺷﯧﺮﯨﻚ ﺋﻪﻗﯩﺪﯨﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥﺋﯚﻟﮕﻪﻧﻠﻪﺭﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﮬﻪﺭﮔﯩﺰﻣﯘ ﺋﻪﭘﯘﯗ ﻗﯩﻠﻤﺎﻳﺪﯗ[34].
ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﯨﺪﺍ ﮬﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥﺋﻮﻏﻠﯩﻐﺎ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﻧﻪﺳﯩﮭﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯗ:
ﺋﻰ ﺋﻮﻏﯘﻟﭽﯩﻘﯩﻢ! ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪ، ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚ ﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺵ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﺯﯗﻟﯘﻣﺪﯗﺭ»[35].
ﺋﻰ ﺋﻮﻏﯘﻟﭽﯩﻘﯩﻢ! ﻗﯩﻠﻤﯩﺸﯩﯔ ﺑﯩﺮﺩﺍﻧﻪ ﻗﯩﭽﺎ ﭼﺎﻏﻠﯩﻖ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺋﯘﺑﯩﺮ ﺗﺎﺷﻨﯩﯔ ﺋﯩﭽﯩﺪﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﺎﺳﻤﺎﻧﻼﺭﺩﺍ ﯞﻩ ﻳﺎﻛﻰ ﻳﻪﺭ ﺋﺎﺳﺘﯩﺪﺍ ﺑﻮﻟﻐﺎﻥ ﺗﻪﻗﺪﯨﺮﺩﯨﻤﯘ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺋﯘﻧﻰ ﮬﺎﺯﯨﺮ ﻗﯩﻠﯩﭗﺳﻪﻧﺪﯨﻦ ﮬﯧﺴﺎﺑﯩﻨﻰ ﺋﺎﻟﯩﺪﯗ. ﺍﻟﻠﻪﺋﯩﻨﭽﯩﻜﯩﻠﻪﭖ ﻛﯚﺯﻩﺗﻜﯜﭼﯩﺪﯗﺭ، ﺗﻮﻟﯘﻕ ﺧﻪﯞﻩﺭﺩﺍﺭﺩﯗﺭ»[36].
ﺩﯨﻘﻘﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎﻕ ﮬﻪﺯﺭﯨﺘﻰ ﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺋﻮﻏﻠﯩﻐﺎ ﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚﻛﻪﻟﺘﯜﺭﺷﻨﯩﯔﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﺑﯩﺮ ﺯﻭﻟﯘﻡﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻨﻰﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯨﺪﯗ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﮬﻪﺭ ﻧﻪﺭﺳﯩﻨﻰﺑﯩﻠﯩﭗ ﺗﯘﺭﯗﺷﯩﻨﻰ ﻛﯩﭽﯩﻚ ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﭼﯜﺷﯩﻨﻪﻟﻪﻳﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﻣﯩﺴﺎﻝ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﯘﻗﺘﯘﺭﯨﺪﯗ. ﺩﯦﻤﻪﻙ، ﺑﺎﻟﯩﻼﺭﻏﺎﺋﺎﻟﺪﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎﺷﯧﺮﯨﻚﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﻨﯩﯔ ﻧﺎﮬﺎﻳﯩﺘﻰ ﭼﻮﯓ ﺯﯗﻟﯘﻡ ﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﯩﻨﻰ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﻗﯘﺩﺭﯨﺘﯩﻨﻰ ﯞﻩﺋﯩﻠﻤﯩﻨﻰ ﭼﯜﺷﻪﻧﺪﯛﺭﯛﺵ ﻻﺯﯨﻢ. ﻻﺋﯩﻼﮬﻪ ﺋﯩﻠﻠﻪﻟﻼﮬ» ﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﯩﻤﯘﺑﯘﻧﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ.
18- ﺑﺎﺷﻘﯩﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻣﯘﺋﺎﻣﯩﻠﻪﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰ ﺋﯚﮔﯩﺘﯩﺶ:
ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺗﯜﺭﻟﯜﻙﺑﻮﻟﯩﺪﯗ:
1- ﺑﺎﻟﯩﻐﺎ ﺋﯚﺯ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖﻗﯩﻠﯩﺸﻨﻰﺋﯚﮔﺘﯩﺶ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﻪﯞﻻﺩﻟﯩﺮﻯﺋﯜﺳﺘﯩﺪﯨﻜﻰ ﮬﻪﻗﻠﯩﺮﯨﻨﻰ ﯞﻩ ﺑﯘ ﮬﻪﻗﻠﻪﺭﻧﻰﺋﺎﺩﺍ ﻗﯩﻠﻤﯩﺴﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯨﻐﺎﻧﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺗﻮﻧﯘﺗﯘﺵ[37].
ﺑﯘ ﮬﻪﻗﺘﻪﺋﺎﻟﻼﮬﺗﻪﺋﺎﻻ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﻩﻳﺪﯗ:
ﺑﯩﺰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻧﻨﻰﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﺴﯩﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﯘﻳﺮﯗﺩﯗﻕ، ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﺋﯘﻧﻰﻗﻮﺭﺳﯩﻘﯩﺪﺍﻗﺎﺗﻤﯘﻗﺎﺕ ﺋﺎﺟﯩﺰﻟﯩﻖﺑﯩﻠﻪﻥ ﻛﯚﺗﯜﺭﺩﻯ ﯞﻩ ﺋﯩﻜﻜﻰﻳﯩﻞ ﺋﯧﻤﯩﺘﺘﻰ. ﺋﻰ ﺋﯩﻨﺴﺎﻥ! ﻣﺎﯕﺎ ﯞﻩﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎﯕﻐﺎ ﺷﯜﻛﯜﺭ ﻗﯩﻞ. ﺋﺎﺧﯩﺮﻯ ﻛﯧﻠﯩﭗ ﻣﺎﯕﺎ ﮬﯧﺴﺎﺏ ﺑﯧﺮﯨﺴﻪﻥ»[38].
ﺭﻩﺑﺒﯩﯔ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﮬﯚﻛﯜﻡﻗﯩﻠﺪﻯ: ﺍﻟﻠﻪﺩﯨﻦ ﺑﺎﺷﻘﯩﺴﯩﻐﺎ ﺋﯩﺒﺎﺩﻩﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﯕﻼﺭ ﯞﻩﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎﯕﻼﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﯖﻼﺭ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯ ﻳﺎﻛﻰ ﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﻰ ﺳﯧﻨﯩﯔﻳﯧﻨﯩﯖﺪﺍ ﻗﯧﺮﯨﭗ ﻗﺎﻟﺴﺎ، ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ: «ﺋﯘﻓﻒ!»[39] ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺳﯚﺯﻧﯩﻤﯘﻗﯩﻠﻤﺎ. ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﺎﺯﺍﺭ ﺑﻪﺭﻣﻪ، ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﭼﯩﺮﺍﻳﻠﯩﻖ ﮔﻪﭖ ﻗﯩﻞ.
ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻣﯧﮭﺮﯨﺒﺎﻧﻠﯩﻖ ﯞﻩ ﻛﻪﻣﺘﻪﺭﻟﯩﻚﺑﯩﻠﻪﻥ ﻗﻮﻝ-ﻗﺎﻧﺎﺕﺑﻮﻟﻐﯩﻦ ﯞﻩ ﺋﯘﻻﺭ ﺋﯜﭼﯜﻥﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺩﯗﺋﺎ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ: «ﺭﻩﺑﺒﯩﻢ! ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎﻡ ﻣﺎﯕﺎ ﻛﯩﭽﯩﻜﻠﯩﻜﯩﻤﺪﻩﺗﻪﺭﺑﯩﻴﯩﻠﻪﭖﻗﺎﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﺎﻥ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﺳﻪﻥ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺷﯘﻧﺪﺍﻕ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﻐﯩﻦ!
ﺭﻩﺑﺒﯩﯖﻼﺭ ﺋﯩﭽﯩﯖﻼﺭﺩﯨﻜﯩﻨﻰﺋﯘﺑﺪﺍﻥﺑﯩﻠﯩﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﻳﺎﺧﺸﻰ ﻛﯩﺸﯩﻠﻪﺭ ﺑﻮﻟﺴﺎﯕﻼﺭ، ﺷﯘﻧﻰ ﺑﯩﻠﯩﯖﻼﺭﻛﻰﺍﻟﻠﻪ ﺗﻪﯞﺑﻪ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﻼﺭﻧﻰ ﺋﻪﭘﯘ ﻗﯩﻠﻐﯘﭼﯩﺪﯗﺭ»[40].
ﭘﻪﻳﻐﻪﻣﺒﻪﺭ ﺋﻪﻟﻪﻳﮭﯩﺴﺴﺎﻻﻡ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕﺩﻩﻳﺪﯗ:
ﺑﺎﻻ ﺋﺎﺗﯩﻨﯩﯔﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻨﻰﻗﺎﻳﺘﯘﺭﺍﻟﻤﺎﻳﺪﯗ، ﭘﻪﻗﻪﺕ ﺑﺎﻟﯩﻨﯩﯔﺋﺎﺗﯩﺴﻰﻗﯘﻝ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﺎﻻ ﺋﯘﻧﻰ ﺳﯧﺘﯩﯟﯦﻠﯩﭗ ﺋﺎﺯﺍﺩ ﻗﯩﻠﺴﺎ، ﺋﺎﻧﺪﯨﻦ ﺋﺎﺗﯩﺴﯩﻨﯩﯔ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻘﯩﻨﻰﻗﺎﻳﺘﯘﺭﻏﺎﻥ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ»[41].
«ﺋﺎﺗﯩﺴﻰ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺋﺎﻧﯩﺴﻰ ﻳﺎﻛﻰﺋﯘﻻﺭﺩﯨﻦ ﺑﯩﺮﻯ ﻗﯧﺮﯨﻐﯩﭽﻪ ﻳﺎﺷﺎﭖ، ﺋﯘﻻﺭﻧﯩﯔﺭﺍﺯﯨﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺟﻪﻧﻨﻪﺗﻜﻪ ﻛﯩﺮﻩﻟﻤﯩﮕﻪﻥ ﻛﯩﺸﻰ ﺧﺎﺭﻭﺯﺍﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! ﺧﺎﺭﻭﺯﺍﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ! ﺧﺎﺭﻭﺯﺍﺭ ﺑﻮﻟﺴﯘﻥ!»[42].
ﺑﯘ ﻳﻪﺭﺩﻩ ﺷﯘﻧﯩﻤﯘ ﺋﻪﺳﻜﻪﺭﺗﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻛﻜﻰ: ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻐﺎ ﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﭼﻪﻛﻠﯩﻚ ﺑﻮﻟﯘﭖ، ﺑﯘ ﺗﻮﻏﺮﺍ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﯩﺸﻨﯩﯔﻻﺯﯨﻤﻠﯩﻘﯩﻨﻰ ﻛﯚﺭﺳﯩﺘﯩﺪﯗ. ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﯘﻻﺭﺑﯘﻳﺮﯗﻏﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﻗﯩﻠﻐﺎﻧﻼﺭﮔﯘﻧﺎﮬﻜﺎﺭﺑﻮﻟﯩﺪﯨﻐﺎﻥ ﺑﯩﺮ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﺋﯘ ﭼﺎﻏﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎ ﺑﻮﻟﻤﺎﻳﺪﯗ. ﭼﯜﻧﻜﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻﻟﻮﻗﻤﺎﻥ ﺳﯜﺭﯨﺴﯩﻨﯩﯔ 14- ﺋﺎﻳﯩﺘﯩﺪﻩﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻐﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺸﻘﺎﺑﯘﻳﺮﯗﭖ ﺋﺎﺭﻗﯩﺴﯩﺪﯨﻨﻼ ﻣﯘﻧﺪﺍﻕ ﺑﯩﺮ ﺋﺎﮔﺎﮬﻼﻧﺪﯗﺭﯗﺷﺘﺎ ﺑﻮﻟﯩﺪﯗ:
ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﺎﯓﺳﯧﻨﻰ ﻣﺎﯕﺎﻗﺎﺭﯨﻐﯘﻻﺭﭼﻪ ﺷﯧﺮﯨﻚﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﻜﻪ ﺯﻭﺭﻟﯩﺴﺎ، ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎ»[43]. ﺩﯦﻤﻪﻙ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻐﺎﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﺋﺎﻟﻼﮬﻘﺎﺷﯧﺮﯨﻚﻛﻪﻟﺘﯜﺭﯛﺷﻜﻪ ﺋﯧﻠﯩﭗ ﺑﺎﺭﯨﺪﯨﻐﺎﻥ ﺋﯩﺶ ﺑﻮﻟﺴﺎ، ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻐﺎﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ ﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻖ ﻳﻪﻧﻰ ﺋﺎﻟﻼﮬﻐﺎ ﺷﯧﺮﯨﻚﻛﻪﻟﺘﯜﺭﻣﻪﺳﻠﯩﻚ ﻻﺯﯨﻢ. ﺑﯘ ﺋﯩﻜﻜﻰ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ (ﺋﺎﻟﻼﮬﻐﺎ ﯞﻩ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﺗﯩﻐﺎﻗﯩﻠﯩﻨﯩﺪﯨﻐﺎﻥﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕ) ﺑﯩﺮ-ﺑﯩﺮﻯ ﺑﯩﻠﻪﻥ ﺯﯨﺘﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﻤﯩﺴﺎﺋﯩﻜﻜﯩﻠﯩﺴﯩﻨﻰ ﻗﯩﻠﯩﺶ ﻛﯧﺮﻩﻙ، ﺋﻪﮔﻪﺭ ﺯﯨﺘﻠﯩﺸﯩﭗ ﻗﺎﻟﺴﺎ ﺩﻩﺭﮬﺎﻝ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻨﯩﯔ ﺋﯩﺘﺎﺋﯩﺘﯩﻨﻰﺋﺎﻟﻼﮬﻨﯩﯔ ﺋﯩﺘﺎﺋﯩﺘﯩﮕﻪ ﻗﯘﺭﺑﺎﻥ ﻗﯩﻠﯩﺶﻛﯧﺮﻩﻙ[44]. ﺋﺎﻟﻼﮬ ﺗﻪﺋﺎﻻ ﻳﯘﻗﺎﺭﻗﻰ ﺋﺎﻳﻪﺗﻨﻰ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﺩﯗﻧﻴﺎﻟﯩﻖ ﺋﯩﺸﻼﺭﺩﺍ ﻳﺎﺭﺩﻩﻣﻠﻪﺷﻜﯩﻦ» ﺩﯦﮕﻪﻥ ﺟﯜﻣﻠﻪ ﺑﯩﻠﻪﻥﺋﺎﺧﯩﺮﻻﺷﺘﯘﺭﯨﺪﯗ. ﺑﯘﻧﯩﯔ ﻣﻪﻧﯩﺴﻰ ﺷﯘﻛﻰ: ﺷﯧﺮﯨﻜﻜﻪﺯﻭﺭﻟﯩﻐﺎﻥ ﺋﺎﺗﺎ-ﺋﺎﻧﯩﻼﺭﻏﺎ ﺋﯩﺘﺎﺋﻪﺕﻗﯩﻠﯩﺸﺘﯩﻦ ﭼﻪﻛﻠﻪﺵ، ﺩﯗﻧﻴﺎ ﺋﯩﺸﻠﯩﺮﯨﺪﺍ ﺋﯘﻻﺭﻏﺎ ﻳﺎﺧﺸﯩﻠﯩﻖﻗﯩﻠﻤﺎﺳﻠﯩﻘﻨﻰﺋﯚﺯ ﺋﯩﭽﯩﮕﻪ ﺋﺎﻟﻤﺎﻳﺪﯗ.
2- بالىغا ئىنسانلارغا ياخشى مۇئامىلىدە بولۇشنى ئۆگىتىش.
ھەزرىتى لوقمان بۇ توغرىدا ئوغلىغا مۇنداق نەسىھەت قىلىدۇ: «ئۆزۈڭنى چوڭ تۇتۇپ ئىنسانلارنى كەمسىتمە، زېمىندا غادىيىپ ماڭما، چۈنكى ئاللاھ ھاكاۋۇر پوچىلارنى ياخشى كۆرمەيدۇ. تەبىئىي ماڭ، ئاۋازىڭنى بىرئاز پەسلە، چۈنكى ئەڭ يامان ئاۋاز ئېشەك ئاۋازىدۇر» .
بۇ ئايەتتە ئىنسانلارغا قانداق مۇئامىلە قىلىش تەپسىلىي بايان قىلىنىدۇ. دىققەت قىلىدىغان بولساق ئايەت بىزگە، بالىلىرىمىزغا ئىنسانلار بىلەن يۈرۈش-تۇرۇش، گەپ-سۆز ۋە باشقا پۈتكۈل مۇناسىۋەتلەر توغرىسىدا تولۇق تەربىيە بېرىشىمىزنىڭ لازىملىقىنى ئۆگىتىدۇ.
19- بالىغا دۇنيانىڭ ماھىيىتى چۈشەندۈرۈش
نۇرغۇنلىغان ئاتا-ئانىلار بالىلىرىنىڭ راھەت-پاراغەت ئىچىدە چوڭ بولۇشىغا ئالاھىدە ئەھمىيەت بېرىدۇ. ھەتتا ئۆزلىرى قىيىنچىلىق تارتسىمۇ بالىلىرىغا سەزدۈرمەي ئۇلارنىڭ ھۇزۇرىغا كۆڭۈل بۆلۈشكەن بولىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بۇ خىل بالىلار ، دۇنيا ھاياتىنى راھەت-پاراغەت، باياشاتچىلىق، ئويۇن-تاماشا دەپ چۈشىنىدۇ ۋە بۇ چۈشەنچ ئىچىدە چوڭ بولىدۇ. بۇ ئاتا-ئانىلار: «بىز بالىلىرىمىزنى ئۇبدان باقتۇق» دەپ ئويلايدۇ. بۇنداق بالىلار ئاتا-ئانىسىدىن قالسا نېمە ئىش قىلىشلىرىنى بىلمەي تېڭىرقاپ قالىدۇ، ئۆزى كەسپ قىلىپ تۇرمۇشىنى قامداشنى بىلمەيدۇ، ئاتا-ئانىسىدىن قالغىنى تۈگەيدۇ، نەتىجىدە جەمئىيەتتە قىيىنچىلىق ئىچىدە ياشايدىغان نۇرغۇن «بايۋەچچە» لەر پەيدا بولىدۇ. دېمەك، بالىلارنى بېقىش يەتمەيدۇ، بۇنىڭ بىلەن بىرلىكتە تەربىيىلەش كېرەك.
دىنىمىز ئاتا-ئانىلاردىن بالىلىرىغا دۇنيانىڭ ھەقىقىتىنى ۋە كېلەچەك ئەھۋالىنى تونۇتۇشىنى، ئۆزلىرىنىڭ ئۆلۈپ كېتىپ دۇنيانىڭ ئۇلارغا قالىدىغانلىقىنى، ئۇلارنىڭ ئۆزلىرىگە تايىنىشلىرىنىڭ لازىملىقىنى ئۆگىتىشىنى تەلەپ قىلىدۇ. مانا بۇ توغرىدا لوقمان بالىسىغا مۇنداق نەسىھەت قىلىدۇ: «ئى ئوغۇلچىقىم! نامازنى ئۈزلۈكسىز ئوقۇغىن، ياخشىلىققا بۇيرۇغىن، يامانلىقتىن توسقىن ۋە بېشىڭغا كەلگەن مۇسىبەتلەرگە سەۋر قىلغىن. مانا بۇلار قىلىشقا تېگىشلىك ئىشلاردۇر» .
ھەزرىتى لوقمان بۇ يەردە ئوغلىنى نامازنى ئۈزلۈكسىز ئوقۇشقا يەنى ئۆزىنىڭ بىر كىشىلىك ئىبادىتىنى ئۆزلۈكسىز ۋە تەلەپكە لايىق ئورۇنداشقا بۇيرۇيدۇ. ئاندىن ياخشىلىققا بۇيرۇپ يامانلىقتىن توسۇشقا يەنى جەمئىيەتكە ئارىلىشىشقا، شۇنداقلا توغرىنى تەشۋىق قىلىپ خاتاغا قارشى تۇرۇشقا بۇيرۇيدۇ. ئاندىن بېشىغا كەلگەن مۇسىبەتلەرگە سەۋر قىلىشقا يەنى جەمئىيەتتە ھەققانىيەتچى ۋە دادىل بىر كىشى بولۇپ ھايات كەچۈرۈشنىڭ بەدىلىنى تۈلەشكە ۋە ئەسلا يولدىن قايتماسلىققا بۇيرۇيدۇ.
دىققەت قىلىدىغان بولساق ھەزرىتى لوقمان بۇ يەردە بالىسىغا كۈنلەرنىڭ بىرىدە ئۆزىنىڭ دۇنيادىن كېتىدىغانلىقىنى، ئۇنىڭ ئاتىسىز قالىدىغانلىقىنى، شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇنىڭ ئۆزىگە تايىنىشنىڭ لازىملىقىنى بىلدۈرىدۇ ۋە بۇ ئىشنىڭ يوللىرىنى ئۆگىتىدۇ. ھەزرىتى لوقماننىڭ بۇ نەسىھەتلىرىنىڭ قۇرئان كەرىمدە زىكىر قىلىنىشى قۇرئان كەرىمگە ئىمان كەلتۈرگەن بارلىق مۇئمىنلارنىڭ بالىلىرىغا شۇنداق نەسىھەت قىلىشىنىڭ لازىملىقىنى كۆرسىتىدۇ.
خۇلاسە
بالىنى پەقەت يېمەك-ئىچمەك، كىيىم-كېچەك، ئۆي-بىسات ۋە دورا-دەرمان…لار بىلەنلا تەمىنلەش ئۇنى تەربىيىلىگەنلىك بولمايدۇ. ئۇنداقتا تەربىيە باشقا بىر نەرسىدۇر. ئۇ بولسا، بالا تۇغۇلغاندىن باشلاپ ئۇنى دىنىمىزنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە بىر تەرەپتىن بېقىش، يەنە بىر تەرەپتىن ئۇنىڭغا كىچىكىدىن باشلاپ ئىماننىڭ ئاساسلىرىنى ۋە ئىسلامنىڭ ئەمىر-پەرمانلىرىنى ئۆگىتىش، قايسى ئىبادەتكە كۈچى يەتسە شۇنى قىلدۈرۈش، بۇ ئارقىلىق ئۇنىڭ جىسمانىي ۋە روھىي تەرەپلىرىنى ئوخشاشلا ئۆستۈرۈش، يېتىلدۈرۈش، كامالەتكە يەتكۈزۈش قاتارلىقلاردىن ئىبارەت
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مەنبە ۋە ئىزاھلار:
1- تەھرىم سۈرىسى، 6- ئايەت.
2- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
3- ھەج سۈرىسىنىڭ 5- ئايىتى، فۇسسىلەت سۈرىسىنىڭ 39- ئايىتى، رۇم سۈرىسىنىڭ 39- ئايىتى، بەقەرە سۈرىسىنىڭ265، 275، 276، 278- ئايەتلىرى، ئال ئىمران سۈرىسىنىڭ 130- ئايىتى، نىسا سۈرىسىنىڭ 161- ئايىتى، نەھل سۈرىسىنىڭ 92- ئايىتى، رۇم سۈرىسىنىڭ 39- ئايىتى، رەئد سۈرىسىنىڭ 17- ئايىتى، ھاققە سۈرىسىنىڭ 10- ئايىتى، نەھل سۈرىسىنىڭ 92- ئايىتى، ۋە مۇئمىنۇن سۈرىسىنىڭ 50- ئايىتى.
3- مۇفرەداتۇ ئەلفازىل قۇرئان، ئەلمۇھىت، مۇھىتۇلمۇھىت، ئەلغەنى، ئەلۋىسىت، ئەلمۇئجەمۇل ئەرەبىيۇل ئاساسىيۇ (لارۇس) ۋە لىسانۇلئەرەب.
5- ئىسرا سۈرىسى 24- ئايىتىدە ۋە شۇئەرا سۈرىسى 18- ئايىتىدە كەلگەن تەربىيە كەلىمىسى بۇ مەنىنى ئىپادىلەيدۇ. بالىلارنىڭ ئاتا-ئانا ئۈستىدىكى ھەقلىرىنى ئوتتۇرىغا قويىدىغان ھەدىسلەرمۇ بۇنى كۆرسىتىدۇ.
6- كەھف 18/46.
7- تىرمىزىي، ئەبۇ داۋۇد ۋە ئەھمەد رىۋايەت قىلغان.
8- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلىدۇ.
9- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلىدۇ.
10- بەقەرە سۈرىسى 233- ئايەت.
11- ئەبۇ داۋۇد ۋە ئەھمەد رىۋايەت قىلغان.
12- بالىغا ئىسىم قويۇش بىلەن مۇناسىۋەتلىك ھەدىسلەرنى ئەبۇ داۋۇد، تىرمىزىي، نەسەئىي، ئىبنى ماجە ۋە دارىمىيلەر رىۋايەت قىلىدۇ.
13- بۇ رىۋايەتلەر ئەبۇ داۋۇد، نەسەئىي ۋە باشقا ھەدىس كىتابلىرىدا زىكىر قىلىنىدۇ.
14- ئەبۇ داۋۇد، تىرمىزىي، نەسەئىي ۋە ئىبنى ماجە.
15- بۇخارى، لىباس 63، 64، ئىستىئزان 51؛ مۇسلىم، تاھارەت 39؛ مۇۋەتتا، سىفاتۇننەبىي 3؛ تىرمىزى، ئەدەب 14؛ ئەبۇداۋۇد، تەرەججۇل 16؛ نەسەئىي، تاھارەت 10، 11.
16- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
17- بۇخارى، فەزائىلۇل قۇرئان 21؛ تىرمىزى، فەزائىلۇل قۇرئان 15؛ ئەبۇ داۋۇد، سالاق 249؛ ئىبنى ماجە، مۇقەددىمە 16.
18- تاھا سۈرىسى، 132- ئايەت
19- ئەبۇ داۋۇد، سالات 25، 26؛ تىرمىزىي، سالات 299.
20- لوقمان سۈرىسى 17- ئايەت.
21- لوقمان سۈرىسى 17- ئايەت.
22- مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
23- نۇر سۈرىسىنىڭ 27- ۋە 58-61 ئايەتلىرى بۇنى كۆرسىتىدۇ.
24- نۇر سۈرىسى 27- ئايەت.
25- نۇر سۈرىسى 58- ئايەت.
26- نۇر سۈرىسى 59- ئايەت.
27- بۇ ھەدىسنى ئىبنى ماجە، ئالىملارنىڭ پەزىلىتى ۋە ئىلىم ئۆگىنىشكە تەشۋىق قىلىش بابىدا رىۋايەت قىلىدۇ.
28- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
29- ئال ئىمران 3/110.
30- بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
31- تىرمىزىي رىۋايىتى.
32-نىسا سۈرىسىنىڭ 124- ئايىتى، نەھل سۈرىسىنىڭ 97- ئايىتى، ئىسرا سۈرىسىنىڭ 19- ئايىتى، تاھا سۈرىسىنىڭ 112- ئايىتى، ئەنبىيا سۈرىسىنىڭ 94- ئايىتى ۋە غافىر سۈرىسىنىڭ 40- ئايىتى قاتارلىق ئايەتلەرنىڭ مەزمۇنى بۇنىڭغا دەلىل بولىدۇ.
33- تەھرىم سۈرىسىنىڭ 6- ئايىتى.
34- نىسا سۈرىسىنىڭ 48- ۋە 116- ئايەتلىرى بۇنى كۆرسىتىدۇ.
35- لوقمان سۈرىسى 13- ئايەت.
36- لوقمان سۈرىسى 16- ئايەت.
37- بۇ توغرىدىكى ئايەت-ھەدىسلەرنىڭ مەزمۇنىدىن ئاتا-ئانىلارنىڭ بالىلىرى ئۈستىدە تۆۋەندىكى ھەقلىرىنىڭ بارلىقى چىقىدۇ:
1- ئاتا-ئانىلارغا ياخشىلىق قىلىش،
2- ئۇلارنى كىچىككىنە بىر سۆز ياكى ئاددىي بىر ھەرىكەت بىلەن بولسىمۇ رەنجىتمەسلىك،
3- ئۇلارنى ئازارلىماسلىق، يەنى ئۇلارغا ۋاقىراش ياكى قوپال گەپ-سۆزلەرنى قىلىش ئارقىلىق ئۇلارنىڭ كۆڭلىنى ئاغرىتماسلىق،
4- ئۇلارنىڭ ئالدىدا كەمتەر بولۇش،
5- ئۇلارغا مېھرىبانلىق كۆرسىتىش،
6- ئۇلارغا رەھمەت ۋە تەشەككۇر ئېيتىش، يەنى ئۇلاردىن مىننەتدار ئىكەنلىكىمىزنى سۆز-ھەرىكەتلىرىمىز بىلەن ھەر دائىم ئىپادىلەپ تۇرۇش،
7- ئۇلارغا ئىتائەت قىلىش؛
ئەسكەرتىش: ئۇلارغا ئىتائەت قىلىشتا ئۇلارنىڭ مۇسۇلمان بولۇشى شەرت قىلىنمايدۇ، پەقەت ئۇلار بۇيرۇغان ئىشنىڭ دىنىمىزدا گۇناھ ھېسابلانماسلىقى لازىم.
8- باشقىلارنىڭ ئاتا-ئانىسىنى تىللىماسلىق سۆكمەسلىك ۋە ھاقارەت قىلماسلىق،
9- ئۇلار ئۈچۈن دۇئا قىلىش، يەنى ئۇلار مەيلى ھايات بولسۇن مەيلى ھايات بولمىسۇن ئۇلار ئۈچۈن اللە تەئالاغا دۇئا قىلىش،
10- ئۇلارنىڭ قەرزى بولسا تۆلەپ قويۇش،
11- ئۇلارنىڭ دوست-يارەنلىرىگە ياخشىلىق قىلىپ تۇرۇش.
38- لوقمان سۈرىسى 14- ئايەت.
39- ئۇفف! دېگەن سۆز، بەزگەنلىكنى ۋە زېرىككەنلىكنى ئىپادىلەيدۇ.
40- ئىسرا 17/23، 24، 25- ئايەتلەر.
41- مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
42- مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.
43- لوقمان سۈرىسى 15- ئايەت.
44- پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ يۇقىرىدىكى ئايەتنىڭ بايانى ماھىيىتىدىكى: «ئىتائەت پەقەتلا توغرا ئىشتا بولىدۇ؛ اللەنىڭ ئالدىدا گۇناھ بولىدىغان ئىشتا ھېچ ئىتائەت يوق»، «اللەنىڭ ئالدىدا گۇناھ بولىدىغان ئىشتا ھېچقانداق ئىنسانغا ئىتائەت قىلىشقا بولمايدۇ؛ اللەغا ئاسىي بولۇپ تۇرۇپ ھېچقانداق مەخلۇققا ئىتائەت قىلىشقا بولمايدۇ» دېگەن سۆزلىرى بۇنى كۆرسىتىدۇ. بىرىنچى ھەدىسنى مۇسلىم، ئەبۇ داۋۇد، نەسەئىي، ئىبنى ماجە رىۋايەت قىلىدۇ. ئىككىنچى ھەدىسنى ئەھمەد بىننى ھەنبەل رىۋايەت قىلىدۇ.
45- لوقمان سۈرىسى 18- ۋە 19- ئايەتلەر.
46- لوقمان سۈرىسى 17- ئايەت.
مەنبە مۇسۇلمانلار تورى
يوللىغان ۋاقتى 2010-10-30 02:10:57 PM
