ئۇيغۇر بىناكارلىق سەنئىتى ھەققىدىكى تەسرا

orkixi

	ئويغۇر بىناكارلىق سەنئىتى ھەققدىكى تەسراتىم      ئويغۇر بىناكارلىق سەنئىتى ناھايىتى رۇشەن ئالاھىدىلىكە ھەم ئۇزاق تارىخىقا ئىگە . ئۇ تاش قۇرال دەۋىردىن باشلاپ شەكىللەنگەن بۇلۇپ دەسلەپ ئىتقاد يۇزسىدىن تاغ چوقىللىرىغا سموۋۇل قىلىنىپ سىزىقىچە ،ئويما (ئەگمە ) شەكلىدە بارلىققا كەلگەن . كىيىن يەنە ئاي ، كۇن ،يۇلتۇز قاتارلىق ئاسمان جىسىملىرى نۇر مەنبەسىگە سموۋۇل قىلىنغان . يولتۇزسمان گىئومىتىريىلىك سىزىقچىلار تەكشى يۇز ئويما ، قاپراتىما ئويمىغا قاراپ راۋاجلانغان ۋە ئۇ تام رەسىملىرى ھەكەلتاراشلىق بىلەن ئورگانىك ھالدا مۇكەممەل شەكىل ئارقىلىق بىرلەشتۇرۇلگەن . ئىسلامىيەتتىن كىيىن ، ئويغۇر بىناكارلىقى ئەنىئەنۋى بىناكارلىق سەنئىتىنى راۋاجىلاندۇرۇش ئاساسدا ئىسلاھ قىلىنىپ تولۇقلىنىپ باردى . ھەتتا ئۇ مۇنار ، گۇمبەز ، دەرۋازا ، ئىشىك بىىشى ، تەكچە ئويىقى ، مورا ، پىشايۋان ، مىھىراپ ، تۈرۈكلەردىن تەرەققى قىلىپ گىلەم ، بادام دوپپا ، تەقىيە قاتارلىق باش كىيىملىرى دوبىلىغا قالقان ، ئات ، ئولاقلارغا توقۇيدىغان ئىگەر ، لڭىگرچاق ، ئۆزەڭگە ، ھايۋانلارنىڭ چوقايلىرى قاتارلىق كۇندىلك تۇرمۇش بويۇملىرىغىچە سىڭىپ ،پارلاق مەدەنيەتنىڭ گۇۋاھىچىسى سۈپىتىدە مەملىكىتىمىز ۋە دۇنيا مەدىنىيتىنى بىيتتى . ئىسلامىيەتتىن كىيىن ئويغۇر بىناكارلىق سەنئىتى ، ئاساسلىقى ئاتۇشتىكى سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان مازىرى ، قەشقەردىكى ئۇلۇغ ئالىم مەخمۇد قەشقىرى مەقىبەرىسى ، يۇسۇپ خاس ھاجىپ مازىرى ، ھىيتىگاھ جاماسى ، ئاپپاق غوجا مازىرى ، يەكەندىكى چىلتەن (قىرىق تەن ) مازىرى قاتارلىق ئويغۇر خەلقىنىڭ دۇنياغا مەشھۇر نۇرغۇنلىغان قەدىمى مەدەنى مىراسلاردا ساقىلىنىپ كىلىۋاتقان ھويلا –ئارام ، ئۆي ئىمارەتلەردە گەۋىدىلىك ھالدا ئۆز ئىپادىسىنى تاپىتى . ئويغۇر بىناكارلىق سەنئىتى تۆۋەندىكىدەك ئالاھىدىلكە ئىگە . 1.    رەڭلىك رەسىملەر : - مىھمانخاننىڭ ئىشكىلىرىگە ، تاملارنىڭ تەكچە ،مىھراپ يىندىكى بوش ئورۇنلارغا ، ھاراق ۋە سەرراپلارغا ، مەھجىد مەدىرسلەرنىڭ خالىرىغا ، پىشايىۋان –ئايۋانلىرىغا سىر بىلەن ئۆز خاس شەكىل ۋە ئۇسۇلۇپتا ھەر مەنزىرلەر .لوڭقا ۋە گۇللەر سىزلىدۇ . بۇنداق رەسىملەر ئەڭ يۇقىرى ماھارەت بىلەن سىلىشتۇرما پەرقى كۈچلۇك ، ئەمما بىر-بىرىگە ماسلىشالايدىغان رەڭلەر ئىشلىتىلىپ سىزلىپ ئويغۇرلارنىڭ رەڭگە بولغان قىزقىشى ۋە ھىسياتىنى ئىپادىلەپ بىرىدۇ . 2.    ئويغۇر بىناكارلىقدا سىر بىلەن سىزىلغان رەڭلىك نەقىشلەرمۇ ئىشلندۇ . لىكىن گەج ۋە تاغاچى ئويما نەقىشلەر ئاساس قىلىندۇ . گەج ئاق ، سىلىق بولۇپ قىتىشچانلىقى تىز ، مەشغۇلاتى ئاددى . 3.    قىشلارنى تىزىپ نەقىش ھاسىل قىلىش ۋە قىشلارغا گۈل چىقىرىش، ئويغۇر بىناكارلىقدىكى يەنە بىر مۇھىم ئالاھىدىلىك : - قىشلارنى تىزىپ ھەر گئومىتىريىلىك نەقىش ھاسىل قىلىش بۇنىڭ بىر خىلى ، بىنالارنىڭ لەمپىللىرى ۋە پەلەمپەيلەردە ئىپادىلىندۇ . يەنى لەمپە ۋە پەللەمپەيلەرگە ئۈچبۇرجەك ، ئالتە بۈرجەك ، ۋە چاسا شەكىللىك قىشلارنى تىزىپ چىقىلىپ ناھايتى چىرايىلىق نەقىشلەرگە ئايلارندۇرۇپ ، بىنانى كۆركەم ۋە ھەيۋەتلىك تۇسكە كىرگۇزىدۇ . 4.    كاھىش : - ئويغۇر بىناكارلىقتا ئىشلتىدىغان كاھىش ئاساسەن يىشل ۋە زەڭگەر رەڭدە بولىدۇ . بۇنىڭ باشقا يەنە بىنەپشە رەك ، ھال رەڭ ، ئاق رەڭ قاتارلىق كۆپ خىل رەڭلىك  كاھىش ۋە قاپراتما چىقىرىدىغان كاھىشلارمۇ بار . قىسقىسى : ئويغۇر بىناكارلىق سەنئىتىنىڭ بۇ خىل ئالاھىدىلكىرى ۋە خۇسۇسىيەتلىرى كىشگە بەدئى زوق ۋە مەنىۋى ئوزۇق بىرىپلا قالماسىتىن بەلكى ئويغۇرلارغا بىر خىل ئىپىتخارلىنىش ۋە پەخرلىنىش ھىسياتنى قوزغايدۇ . ئويغۇر نەقشلىرىنىڭ بارلىققا كىلىشى ، ئۇيغۇر خەلقىنىڭ تۇرمۇش ئادەتىلىرى بىلەن زىچ باغلانغان بولۇپ ئۆزگە خاس مىللى ئالاھىدىلىك ۋە مىللى ئۇسۇلۇپقا ئىگە . بۇ خىل ئالاھىدىلىك بۇنىڭدىن كىيىنكى تەرەققىيات جەرياندا گۈللەپ راۋاجلانغۇسى ۋە تەرەققى قىلغۇسى .                          مەنبە _ ئۆزۈم يىققان

پالۋان

	بەزىلەرنىڭ ئۆزىمىزنىڭ بىناكارلىق سەنئىتىنى قايرىپ قويۇپ ياۋرۇپا پاسۇنىنى مودا قىلىۋالغىنىغا مەن ھەيران!

dilbar

	ئۇيغۇر بىناكارلىقى كەسپى ئاتا مىراس ئىقتىسادىي كەسىپلىرىمىزنىڭ بىرى، ئۇنىڭ ئىقتىسادىي كەسىپ بولۇپ شەكىللىنىشىنى مىللىتىمىزنىڭ ئۇزاق تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا ئۆزى ياشىغان ئىشلەپچىقىرىش ۋە تۇرمۇش مۇھىتىنى ماددىي نۇقتىدا سەنئەت تۈسىگە كىرگۈزۈشتىن ئىبارەت مەنىۋى ئىستېمال ئېھتىياجى بەلگىلىگەن ھەم مۇشۇنداق ئىستېمال ئېھتىياجى بىناكارلىقنى ئاساس قىلغان ھۈنەرۋەنچىلىك كەسپىنىڭ راۋاجلىنىشىغا بىۋاسىتە تەسىر كۆرسەتكەن.

adela

	ئويغۇر نەقشلىرى ھەقىقەتەن ئىسىل جۇمۇ.

orkixi

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 2قەۋەت dilbar كە 2010-09-16 10:59 PMئەۋەتىلدى : ئۇيغۇر بىناكارلىقى كەسپى ئاتا مىراس ئىقتىسادىي كەسىپلىرىمىزنىڭ بىرى، ئۇنىڭ ئىقتىسادىي كەسىپ بولۇپ شەكىللىنىشىنى مىللىتىمىزنىڭ ئۇزاق تارىخىي تەرەققىيات جەريانىدا ئۆزى ياشىغان ئىشلەپچىقىرىش ۋە تۇرمۇش مۇھىتىنى ماددىي نۇقتىدا سەنئەت تۈسىگە كىرگۈزۈشتىن ئىبارەت مەنىۋى ئىستېمال ئېھتىياجى بەلگىلىگەن ھەم مۇشۇنداق ئىستېمال ئېھتىياجى بىناكارلىقنى ئاساس قىلغان ھۈنەرۋەنچىلىك كەسپىنىڭ راۋاجلىنىشىغا بىۋاسىتە تەسىر كۆرسەتكەن. مۇئەييەن جۇغراپىيەلىك مۇھىت دۇنيادىكى قەدىمكى مەدەنىيەتلەرنىڭ ماكانىمىزدا ئۇچرىشىشىنى بەلگىلىگەن ھەم خەلقىمىز ئېھتىياجىغا قاراپ ھەر خىل مەنبەدىكى مەدەنىيەتلەرنىڭ ئۆزگىچە ئامىللىرىنى تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئۆزلەشتۈرۈپ ماڭغان. خەلقىمىز ئۆزىنىڭ قويۇق سەنئەت تۇيغۇسىنى ۋە ئىجادىيىتىنى ئۆزى ياشاۋاتقان تۇرمۇش ۋە ئىشلەپچىقىرىش بوشلۇقىدىكى ماددىي ۋاسىتىلەرگە سىڭدۈرگەن ۋە شۇ ئارقىلىق مەدەنىيەت خاسلىقىنى ھەر تەرەپلىمە ساقلىغان. بىناكارلىق مىراسلىرىدىن خەلقىمىزنىڭ تارىخىي دەۋرلەردىكى مەدەنىيەت ئېقىملىرىنى ھېس قىلالايمىز    دىلبەر سىزمۇ  مىللىتىمىز بىناكارلىغى ھەققىدە خېلى ئەتراپلىق بىلىمگە ئىگە ئىكەنسىزغۇ، يارايسىز!!!

aysiman

	مەن مۇشۇ بىناكارلىق توغىرىسدا ماتىريال توپلاۋاتقاندىم ، ھەممە يەرلەرنىڭ ئۆرۇپ ئادەتلىرى تەسۋىرلەنگەن ئۇيغۇر  بىناكارلىق سەنئىتىنىڭ رەسىملىرى لازىم ئىدى  . بولسا يوللاپ بەرساڭلار ...

شىرىن

	قەشقەرنىڭ نەقىش بىناكارلىقىنى ياقتۇرىمەن

mehriban

	ئۆزىمىزنىڭ بىناكارلىقى تولىمۇ گۈزەل تۈسكە ئىگە جۇمۇ...مۇشۇنداق تېمىلار مۇنبەردە تولىمۇ ئاز ئۇچرايدۇ ، بولسا داۋاملىق يوللاپ تۇرىشىڭڭىشنى ئۈمىد قىلىمەن!! تېمە ئىگىسىگە رەخمەت!!

togtax

	ئۇيغۇر بىناكارلىقى تولىمۇ گۈزەل تۈسكە ئىگە   [s:111]

IsPat

	ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 1قەۋەت  Kokyar كە 2010-09-16 10:59 PMئەۋەتىلدى  : بەزىلەرنىڭ ئۆزىمىزنىڭ بىناكارلىق سەنئىتىنى قايرىپ قويۇپ ياۋرۇپا پاسۇنىنى مودا قىلىۋالغىنىغا مەن ھەيران! ياۋروپاچە نۇسخا ۋە پاسونلارنىڭ شەكلى ئاددىي ،كۆركەم  بىزەك ئىشلىرى ئانچە قول تۇتمايدۇ ،باھاسىمۇ ئەرزان بولغاچقا كۆپىنچە كىشىلەر ياۋروپاچە پاسوندا ئۆي بىزەيدۇ . يۇقىرى سەۋىيىدە زىننەتلەنگەن ئۇيغۇر ئۆيى بىزگە پادىشاھلارنىڭ خاس ئۆيلىرىنىڭ ئوبرازىنى بېرىدۇ .ئۇيغۇرچە ئۆي زىننەت نۇسخىسى ۋە مىمارچىلىق ئىشلىرى ئالاھىدە تېخنىكا تەلەپ قىلىدىغان ، پۈتۈن جەريان قول ئارقىلىق تاماملىنىدىغان مۇرەككەپ باسقۇچ بولغانلىقى ئۈچۈن باھاسىمۇ يۇقىرى. ( ئۈرۈمچىدە شۇنداق ، باشقا شەھەرلەردىكى باھانى بىلمەيدىكەنمەن) . ئۈرۈمچىدە ئادەتتىكىدەك ياۋروپاچە نۇسخىلارنى 30مىڭغا پۈتتۈرگىلى بولىدۇ . لېكىن ئۇيغۇرچە نۇسخىلارنى بولمىدى دىگەندە 100 مىڭ بولمىسا بولمايدۇ .