بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' s+ s; `* ]/ \* K6 C- m. V/ } S
تاماكا چېكىش قاتىللىقمۇ؟
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# T/ u, c5 W) `4 _
تۇرسۇنجان نۇرمەمەت بىلگە
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ w$ l( H; s! ]2 j. k8 W1 A% Z) p
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) X3 x( E, z. |$ Iتاماكا چېكىش سالامەتلىككە زىيانلىق. بۇنى بىز بىلىمىز! يەنە تاماكىنىڭ گېپىمۇ؟!
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 T* U& U; K5 f6 M7 w" L& L
شۇنداق دېيىشكە تامامەن ھەقلىقسىز. ئەسلىدە مېنىڭمۇ ھەممە ئادەم بىلىدىغان گەپنى خۇددى ئاچ قورساققا تاماق يېسە تويىدۇ دېگەن گەپتەك تەكرارلاپ دەۋەرگۈم يوق. ئەمما مەن بۇ ماقالەمدە سىز ئانچە كۆپ ئويلىمىغان بىر مەسلىنى دىققىتىڭىزگە سالماقچى. ئۇ بولسىمۇ تاماكا چەككۈچىلەرنىڭ تۇغۇلمىغان بوۋاقتىن تارتىپ تاماكا چەكمەيدىغان قېرىلارغىچە ھەممە كىشىنى ئۆلۈمگە يېقىنلاشتۇرۇشى! ئالدى بىلەن بىز ئامېرىكىدىكى تاماكا چەككۈچىلەرنىڭ ئەھۋالى بىلەن تونۇشۇپ باقايلى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 B0 J& @1 p. m# g% uبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 j( ?+ f O) h, z
يېقىندا ئېلان قىلىنغان ئىككى يېڭى قايىل قىلارلىق ۋە كىشىنى چۆچۈتىدىغان دوكلاتتا دېيىلىشىچە، تاماكا چېكىش ئوتتۇرا ھېساب بىلەن ئۆمۈرنى 10 يىل قىسقارتىۋېتىدىكەن! تاماكا چەككۈچىلەر دىققەت قىلىڭلار: يېشىڭىز قانچە ياش بولسۇن تاماكا تاشلاشنىڭ غايەت زور پايدىسى بار.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! I- j8 D4 j# y! S8 C
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: E' S0 K/ _0 Iبىرىنچى دوكلاتتا، ئاپتورلار 220 مىڭ نەپەر قورامىغا يەتكەن تاماكا چەككۈچىنى تەخمىنەن 7 يىل ئەگىشىپ تەتقىق قىلغان. ئۇلار بۇ تەتقىقاتتا ھازىر تاماكا چېكىۋاتقان كىشىلەرنىڭ ئەزەلدىن تاماكا-چەكمىگەنلەرگە سېلىشتۇرغاندا تۇيۇقسىز ئۆلۈپ كېتىش ئېھتىماللىقىنىڭ 3 ھەسسە چوڭ ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ بەرگەن. 30 ياش، 40 ياش ۋە 50 ياشتا تاماكا تاشلىغانلار ئايرىم-ئايرىم ھالدا داۋاملىق تاماكا چەككۈچىلەرگە سېلىشتۇرغاندا ئايرىم-ئايرىم ھالدا 10 يىل، 9 يىل ۋە 6 يىل ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرگەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" S3 q' S9 a F4 l f% I6 sبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 s$ R: n7 c, {9 t2 k
ئىككىنچى ئىلمىي دوكلاتتا، تەتقىقاتچىلار 2.2 مىليون نەپەر ئەر ۋە ئايالنى ئەۋرىشكە قىلىش ئارقىلىق 50 ياشلىق تاماكا چەككۈچىلەر دۇچ كېلىدىغان ئەھۋاللارنى تەكشۈرگەن. بۇنىڭدا ئاپتورلار تەتقىق قىلغان بىر گۇرۇپپا بولسا تۇنجى ئەۋلاد ئەرلەرگە ئوخشاش ئۆسمۈرلۈك ۋاقتىدا رەسمىي تاماكا چېكىشنى باشلىغان ۋە ئوتتۇرا ياش، قېرىلىق مەزگىللىرىگىچە تاشلىمىغان ئاياللار گۇرۇپپىسى بولۇپ، ئۇلارنىڭ ئۆپكە راكى، ئاستا خاراكتېرلىك نەپەس يولى توسۇلۇش كېسەللىكى (COPD) ۋە يۈرەك قان-تومۇر كېسەللىكلىرى بىلەن ئۆلۈش نىسبىتى ماس گۇرۇپپىدىكى ئەرلەر بىلەن ئاساسەن دېگۈدەك ئوپمۇ-ئوخشاش چىققان. بۇ نەتىجە ئاياللار ئەرلەردەك تاماكا چەكسە ئەرلەردەك ئۆلىدۇ، دېگەن قاراشنى ئىلگىرى سۈرگەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 b* Q g7 |8 L6 u
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 C& b3 C6 x- D# g' V' W; jيەنە بىر كىشىنى ھەيران قالدۇرىدىغان نەتىجە شۇكى، COPD نىڭ ئەر ۋە ئايال تاماكا چەككۈچىلەر ئارىسىدىكى كۆرۈلۈش نىسبىتى تىك سىزىق بويىچە ئېشىپ بارماقتا. COPD بولسا بىر تۈركۈم ئۈزلۈكسىز يامانلىشىدىغان ئۆپكە كېسەللىكلىرى بولۇپ، نەپەسلىنىشنى قىيىنلاشتۇرىدىغان ئاستا خاراكتېرلىك ئۆپكە شاخچە ياللۇغى ۋە ئۆپكە ھاۋا ئىششىقى قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ، ھەمدە بۇ كېسەلنىڭ ئەڭ چوڭ خەۋپ ئامىلى دەل تاماكا چېكىشتۇر.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ G. r: D+ z* xبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 b9 F6 U7 f. v8 e- w$ G+ c
ھەر ئىككىلى ماقالە 40 ياشتىن بۇرۇن تاماكا تاشلىغاندا تاماكىغا مۇناسىۋەتلىك كۆپ قىسىم كېسەل كۆرۈلۈش خەتىرىدىن ساقلانغىلى بولىدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بەردى. بۇ ھەرگىز ئۇنىڭدىن بۇرۇن تاشلىمىسىڭىزمۇ بولىدۇ دېگەنلىك ئەمەس بولۇپ، ئىمكانقەدەر 30 ياشتىن بۇرۇن تاماكا تاشلىسىڭىز، ئۇ ھالدا پۈتۈن 10 يىللىق تاماكا تۈپەيلى قىسقىراپ كېتىش ئالدىدا تۇرغان ھاياتىڭىزنى قايتۇرۋالالايسىز، دېگەن گەپ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 C& V' H$ x- I: q! j9 b
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( X# e8 D& S+ R6 e% g; u$ V |
ئامېرىكىدا قورامىغا يەتكەنلەر (18 ياشتىن يۇقىرىلار) ئىچىدە 45 مىليون كىشى تاماكا چېكىدىغان بولۇپ، بۇ ئومۇمىي نوپۇسنىڭ 19% تىدىن كۆپرەكىنى تەشكىل قىلىدۇ. تاماكا چېكىش ئامېرىكىدا يىلدا 443 مىڭ ئادەمنىڭ جېنىغا زامىن بولىدۇ. گەرچە تاماكا چېكىش نىسبىتى ئۆتكەن 50 يىلدا كۆپ تۆۋەنلىگەن بولسىمۇ، ئەمما ئاز تەربىيە كۆرگەن ۋە كىرىمى تۆۋەن كىشىلەر توپلىرىدا تاماكا چېكىش نىسبىتى يەنىلا يۇقىرى بولماقتا. ئۇنىڭدىن باشقا تاماكا چېكىشكە قارشى قانۇنلار ئازراق جايلاردا تاماكا چېكىش نىسبىتى كۆرۈنەرلىك يۇقىرى بولغان. كىشىنى ئەڭ ئەنسىرىتىدىغىنى بولسا، تاماكىغا مۇناسىۋەتلىك تەننى شۈركەندۈرىدىغان سىتاتىستىكىلىق مەلۇماتلارنىڭ بولۇشىغا قارىماي، يېقىنقى بىر نەچچە يىلدىن بۇيان تاماكا چېكىش نىسبىتى تۆۋەنلەشتىن توختاپ قالدى.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: T4 `8 f6 Z- ]5 H" e/ u1 |! i
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 z1 r. \9 s0 Q' eمانا بۇ ئامېرىكىدىكى تاماكا چېكىشكە ئائىت ئەڭ يېڭى مەلۇماتلار. ئەمەلىيەتتە، ئامېرىكىغا بارسىڭىز سىز تۇنجى بولۇپ بايقايدىغان ئىشلارنىڭ بىرى كۆپ قىسىم شەھەر كوچىلىرىدا تاماكا قالدۇقى ئۇچراتمايسىز ۋە تاماكا چىشلەپ ماڭغان كىشىلەرنىمۇ كۆپ كۆرمەيسىز، ھېچبولمىسا جۇڭگودىكىدىن كۆرۈنەرلىك ئاز ئىكەنلىكىنى ئاسانلا بايقايسىز. مەن ئامېرىكىغا تۇنجى ئوقۇشقا كەلگىنىمدە ھەر بىر ئوقۇتۇش بىناسىنىڭ ئىشىكىگە ئىس-تۈتەكسىز بىنا دەپ يېزىلغانلىقىنى كۆردۈم ۋە قوشنا تەجرىبىخانىدىكى جۇڭگودىن كەلگەن بىر پىراففىسورنىڭ قاتتىق قار ياغقان مەزگىللەردىمۇ بىنا سىرتىدا تاماكا شوراپ يۈرگەنلىكىنى بايقاپ بەكمۇ ھەيران بولغان ئىدىم. ئۇقۇشۇمچە، ئامېرىكىدا پەقەت ئالىي مەكتەپلەردىلا ئەمەس بارلىق جامائەت ئورۇنلىرىدا تاماكا چېكىش چەكلىنىدىكەن. مەيلى بىنالارنىڭ ئىچى دەمسىز، ئاممىۋى قاتناش سورۇنى دەمسىز ياكى ئۆيلەردە بولامدۇ، ئىشقىلىپ ھەممىسىدە تاماكا چېكىش چەكلىنىدىكەن. ئەڭ كۆپ بولغاندا، بىر قىسىم بىنالاردا مەخسۇس تاماكا چېكىش رايونى ياكى ئۆيى ئاجرىتىلغان بولۇپ، تاماكا چەككۈچىلەر چوقۇم شۇ بەلگىلەنگەن جايدا تاماكا چېكىشى كېرەك ئىكەن. بولمىسا قانۇن بويىچە قاتتىق بىر تەرەپ قىلىنىدىكەن. تاماكا چېكىشنىڭ زىيانلىرىنى رادىئو-تېلېۋىزىيە، گېزىت-ژۇرنال ۋە باشقا ئاخبارات ۋاستىلىرىدا توختىماي تەكىتلەپ تۇرىدىكەن. مەن ئوقۇغان مەكتەپتە تاماكا چېكىدىغان ئوقۇغۇچىلار ئاساسەن شەرىقى ئاسىيالىق، ئوتتۇرا شەرقلىق ئوقۇغۇچىلار بولۇپ، ئامېرىكىلىق ئوقۇغۇچىلارنىڭ تاماكا چېكىپ تۇرۇشى ناھايىتى ئاز كۆزگە چېلىقىدىكەن. مەن ھازىر ئىشلەۋاتقاندەك مېدىتسىنا تەتقىقات ئورۇنلىرىدا بولسا تاماكا چېكىش پۈتۈن ئىنستىتۇت دائىرىسىدە مۇتلەق چەكلەنگەن ئىكەن. دېمەك، ئەگەر سىز تاماكا چەككۈچى بولسىڭىز ياكى بۇنداق جايلاردا ئىشلەشتىن ئۈمىدىڭىزنى ئۈزۈشىڭىز ياكى تاماكا تاشلىشىڭىز كېرەك بولىدىكەن. تاماكا تاشلاتقۇزىدىغان ھۆكۈمەت مەبلەغ سالغان ئورۇنلار بار بولۇپ، تاماكا تاشلىماقچى بولغانلارغا ھەقسىز ياردەم قىلىدىكەن. ئامېرىكىدا يۇقىرى مائارىپ تەربىيىسى كۆرگەنلەر ئىچىدە تاماكا چەككۈچىلەرنىڭ نىسبىتى بەكلا تۆۋەن بولۇپ، تاماكا چېكىش ئىنتايىن ناچار ئادەت سۈپىتىدە ئېغىر ئېلىنىدىغان بىر ئىشكەن. بىراۋنىڭ تاماكا چېكىش-چەكمەسلىكى ھەتتا ئۇنىڭ لايىق تېپىشىدىن تارتىپ خىزمەت تېپىشىغىچە، ئۆي ئىجارە ئىلىپ ئولتۇرالىشىدىن تارتىپ باشقىلار بىلەن دوست بولۇشىغىچە بولغان ھاياتتىكى ھەر بىر مۇھىم ھالقىلارغا چېتىلىدىكەن. بۇنداق ئەھۋالدا ئامېرىكىدا تاماكا چېكىش نىسبىتىنىڭ جۇڭگو، ياپونىيە، تۈركىيە ۋە باشقا ئاسىيادىكى دۆلەتلەرگە سېلىشتۇرغاندا كۆپ ئاز بولۇشى ئەجەبلىنەرلىك ئىش ئەمەسكەن.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 P$ b' ]& n5 F2 ]! I: h
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' ]8 V8 o+ |; s9 t& D1 H% xمۇھىتنىڭ گېنلارغا بولغان تەسىرىنى تەتقىقات قىلىدىغان ئېپىگېنىتىكا ۋە يېتىلىش بىئولوگىيىسى تەتقىقات ساھەسى تاماكا چېكىشكە نېمە دەيدۇ؟ تاماكا چەككۈچىلەر ئۆزلىرىنىلا ئەمەس ئانا قورسىقىدىكى ھامىلىدىن تارتىپ ياشانغانلارغىچە ھەممە كىشىنىڭ سالامەتلىكىنى زىيانغا ئۇچراتماقتا دەيدۇ! تاماكا چەككۈچىلەر ئويلاپ بېقىڭلار: سىلەرنى ئۆزۈڭلارنىغۇ ئويلىماڭلار، تۇغۇلمىغان بالىلىرىڭلارنى ئويلىمامسىلەر؟ ئادەتتە قاتىل دېگىنىمىز كىشىلەرنىڭ ئەجىلى توشۇشتىن بۇرۇن جېنىغا زامىن بولغانلارنى كۆرسىتىدۇ. تاماكا سىزنىڭ 10 يىللىق ئۆمرىڭىزنى قىسقارتىۋىتىدىكەن. بۇنى بىلىپ تۇرۇپ يەنە داۋاملاشتۇرۇۋېرىش ئۆزىڭىزگە قىلىنغان قاتىللىققا ياكى ئاستا-ئاستا ئۆزىنى ئۆلتۈرۈۋېلىشقا كېرەمدۇ قانداق؟ سانسىزلىغان تەتقىقات نەتىجىلىرى شۇنى ئىسپاتلايدۇكى، ئانا ياكى دادا تاماكا چەككۈچى بولسا، ئۇ ھالدا بۇنداق ئاتا-ئانىدىن تۇغۇلغان بالىلاردا نەپەس يوللىرى كېسەللىكى، زىققا كېسىلى، نېرۋا كېسەللىرىنىڭ كۆرۈلۈش نىسبىتى تاماكا چەكمەيدىغان ئاتا-ئانىلارنىڭ بالىلىرىدىن يۇقىرى بولىدىكەن. تاماكا چەككۈچى بولمىسىمۇ تاماكا چەككۈچى بىلەن بىر ئۆيدە تۇرغان ياكى ئىككىلەمچى ئامىللار ئارقىلىق تاماكا ئىسى بىلەن ئۇچراشقان كىشىلەرمۇ ئوخشاشلا تاماكىنىڭ ئېغىر زىيانلىرىغا ئۇچرايدىكەن. مەسىلەن، تاماكا چېكىدىغان ئەرلەرنىڭ ئۆپكە راكىغا گىرىپتار بولۇش نېسبىتى تاماكا چەكمەيدىغانلاردىن 23 ھەسسە يۇقىرى بولۇپ، تاماكا چەكمىسىمۇ تاماكا ئىسى بىلەن ئۇچراشقانلارنىڭ بۇ خىل راك كېسىلىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتىمۇ نورمالدىن 30% ئېشىپ كېتىدىكەن. ماقۇل، سىزنىڭ ئۆز ھاياتىڭىز بىلەنغۇ كارىڭىز بولمىسۇن، ئۇنداقتا سىزنىڭ جۆرىڭىز، ئۇرۇق-تۇغقان، قېرىنداشلىرىڭىز، ھەتتا تېخى ئانىسىنىڭ قورسىقىدىكى بالىڭىز، نارسىدىڭىز بار جايدا تاماكا چېكىپ ئۇلارغىمۇ زورلاپ زىيانكەشلىك قىلىشقا راستىنلا مەيلىڭىز بارمۇ؟ مەنچە تاماكا چەككۈچىلەر ھەر قانچە شەخسىيەتچى بولسىمۇ بۇ قەدەر ناچار ئادەملەردىن ئەمەس. ئاخىرىدا تاماكا چەككۈچىلەرگە خىتاب بولسۇنكى، تاماكا تاشلاش تامامەن مۇمكىن ئىش. تاماكا تاشلاشنى بۈگۈندىن باشلاپ سىز سۆيگەن كىشىلەرنىڭ ھاياتىغا زىيان يەتكۈزۈشتىن بىر كۈن بولسىمۇ بۇرۇن قول ئۈزۈڭ.
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( V. n [9 |8 B* b) R3 k# P
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 b7 L: U1 C6 j; k) J
مەنبەلەر:بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 v T) c3 Q# F) \% r% ^' |6 J8 W
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 X, z1 w* _6 [ h
[1] 21st-century hazards of smoking and benefits of cessation in the United States. Jha P, Ramasundarahettige C, Landsman V, Rostron B, Thun M, Anderson RN, McAfee T, Peto R. N Engl J Med. 2013 Jan 24;368(4):341-50.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% M8 D; \9 d/ {5 t# J; ^% u
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! j1 x1 m) k0 H4 i' |9 S
50-year trends in smoking-related mortality in the United States. Thun MJ, Carter BD, Feskanich D, Freedman ND, Prentice R, Lopez AD, Hartge P, Gapstur SM. N Engl J Med. 2013 Jan 24;368(4):351-64.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 t0 x+ v2 A6 o ?
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @ t: a& r8 B6 ^& s! x, L
Adult Cigarette Smoking in the United States: Current Estimateبۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 r8 u' M2 p5 ^3 q9 l' [
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 S Z6 W8 Y) f: ]6 D+ nSmoking and Tobacco Use, CDC Factsheet
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 c# h) [/ Q. h5 G% {, u, V
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& ?% d! b9 C R# s6 H2 h5 G# k4 q; h+ {http://pediatrics.aappublication ... lement_3/1007.short
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; @9 ]" n" Y8 ?
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) D. E% u4 n/ W# i* I2 W7 chttp://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs310/en/index2.html
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% z- U/ [, D5 e9 |
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ U) I2 M$ T( f1 Tئەسكەرتىش: مەزكۇر ماقالىنىڭ PDF نۇسخسىنى بىلىمدان مەخسۇس سەھىپىسىدىن چۈشۈرۋالالايسىز (http://eser.okyan.com/Bilimdan/). بىلىمدان تور ژۇرنىلىمىزدا ئېلان قىلىنغان بارلىق ماقالىلەرنى رۇخسەتسىز تارقاتسىڭىز بولىدۇ. تارقاتقاندا بىلىمدان تور ژۇرنىلىدىن ئېلىندى دەپ ئەسكەرتىڭ ۋە ماقالە ئاپتورىنى چۈشۈرۈپ قويماڭ. رەھمەت.بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! f! v6 m, [+ x4 H6 u. u: F
بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ W' R- B- ^) ?8 j 
يوللىغان ۋاقتى 
.gif)
.gif)
