شىۋازچىلىد رادىيوسىنىڭ ئىچىدە نېمە بار؟

muhakima

	شىۋازچىلىد رادىيوسىنىڭ ئىچىدە نېمە بار؟ شىۋازچلىد  رادىيوسى (史瓦西Schwarzschild radius) فىزىكا ،  بولۇپمۇ ،  كەڭ مەنىلىك نىسپىيلىك نەزەرىيەسى ۋە ئاسترونومىيەدە ئىنتايىن مۇھىم بىر ئاتالغۇ بولۇپ ،  چاندىرا سېكخار لىمىتى بىلەن بىرگە قار ئۆڭكۈرنىڭ ھاسىل بۇلۇش شەرتى ھېسابلىنىدۇ . شىۋازچىلىد رادىيوسىنىڭ مەۋجۇتلۇقىنى ئەڭ بۇرۇن   1916 - يىلى  گېرمانىيەلىك كارل شىۋازچىلىد ( Karl Schwarzschild ) ئوتتۇرىغا قويغان   (1873-يىلى 10-ئاينىڭ 9-كۈنىدىن 1916-يىلى 5-ئاينىڭ 11- كۈنىگىچە ياشىغان ، 1- دۇنيا ئۇرۇشىدا رۇسىيە ئالدىنقى سېپىدە كېسەل بىلەن  ئۆلۈپ  كەتكەن ، شىۋازچىلىد رادىيوسى توغرىسىدىكى ماقالىسى بىلەن كىۋانت فىزىكىسىغا دائىر يەنە بىر پارچە ماقالىسىنى ئالدىنقى سەپتە يېزىپ ئېينىشتىينغا ئەۋەتىپ بەرگەن ، بۇ ماقالىلەر ئۇ ئۆلۈپ كەتكەندىن كىيىن فىرىسىيە پەنلەر ئاكادېمىيەسى ژۇرنالدا ئېلان قىلىنغان ، ئۇ ئۇرۇشتىن بۇرۇن ،1901 - يىلىدىن 1906 - يىلىغىچە گوتتېنگىن ئۆنۋىرسىتىتىدا ھېلبىرىت ، مىنكوۋىسكى قاتارلىقلار بىلەن بىرگە پىروفىسور بولۇپ ئىشلىگەن، 1912 -يىلى فىرىسىيە پەنلەر ئاكادېمىيەسىگە ئەزا بولغان. ) بولۇپ ، ئادەمنى ئوز ئىچىگە ئالغان ماسسىغا ئىگە ھەرقانداق جىسىمدا بولىدىغان رادىئۇس . شىۋازچىلىد رادىيوسىنى چۈشىنىش ئۇچۇن ئالەم تېزلىكىنى چۈشۈنۈپ بېقىش كېرەك . يەر شارىدىن قۇيۇپ بېرىلگەن ئۇچقۇ يەر شارىنىڭ تارتىش كۈچىنى يېڭىپ ئوربىتىغا كىرىش ئۇچۇن بىرىنچى ئالەم تېزلىكى ،  يەنى سېكۇنتلۇق تېزلىكى 7.9 كىلومېتىردىن (ئوربىتىدا ئايلىنىش تېزلىكى ، ئوربىتا تېزلىكى دەپمۇ ئاتىلىدۇ)يۇقىرى بولۇشى ، يەر شارىنىڭ تارتىش كۈچىدىن ئۈزۈل- كېسىل قۇتۇلۇپ  يەر شارى ئوربىتىسىدىن ئايرىلىشى ئۇچۇن ئاز دېگەندە 11.2 كىلومېتىر ھەر سېكۇنتلۇق تېزلىككە ،  يەنى ئىككىنچى ئالەم تېزلىكى (قېچىش تېزلىكى دەپمۇ ئاتىلىدۇ) ىگە ئىگە بولۇشى ، قۇياش سىستېمىسىدىن ئايرىلىش ئۇچۇن بولسا ،تېزلىكى  16.7 كىلومېتىر ھەر سېكۇنتلۇق ئۈچىنچى ئالەم تېزلىكىدىن يۇقىرى بولۇشى كېرەك . مەيلى بىرىنچى ئالەم تېزلىكى بولسۇن ياكى تۆتىنچى ئالەم تېزلىكى (سامان يولى سىستېمىسىدىن ئايرىلىش تېزلىكى بولۇپ ، تەخمىنەن ھەر سېكۇنتىغا 525 كىلومېتىردىن ئارتۇق) بولسۇن ،  راكېتا ( ئۇچۇش ئەسۋابى )  ماسسىسى بىلەن مۇناسىۋەتسىز (پەۋقۇلئاددە چۇڭ بولۇپ قارا ئۆڭكۈر ماسسا دەرىجىسىدە بولسا باشقىچە ئويلىنىشقا توغرا كېلىدۇ )بولۇپ ، تارتىش كۈچىنىڭ چامىسى  بىلەن مۇناسىۋەتلىك. ئەگەر ،تارتىشىش كۈچى مەنبەسىنىڭ رادىيوسى يېتەرلىك كىچىك ، تارتىش كۈچى ماسسىسى يېتەرلىك چوڭ بولسا  ، تەخمىنەن سېكۇنتىغا 300 مىڭ كىلومېتىر بولغان  نۇرمۇ بۇنداق جىسىمنىڭ تارتىش كۈچى دائىرىسىدىن قېچىپ قۇتۇلالمايدۇ . مۇشۇنداق تارتىش كۈچىدىن نۇرمۇ قېچىپ قاچالمايدىغان رادىئۇس شىۋازچىلىد رادىيوسى دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇ - 2 ھەسسىلەنگەن ئالەملىك تارتىش  كۈچى تۇراقلىقى بىلەن تارتىش كۈچى مەنبە ماسسىنىڭ  كۆپەيتىلىمسىنى  يورۇقلۇق تېزلىكىنىڭ كىۋادراتىغا بۆلگەندە چىققان قىممەتكە تەڭ ، ئەمەلى رادىيوسى شىۋازچىلىد  رادىيوسىدىن كىچىك بولغان جىسىم قارا ئۆڭكۈر ، ئېنىقراقى شىۋازچىلىد قارا ئۆڭكۈرى  بولۇپ شەكىللىنىدۇ. قۇياشنىڭ شىۋازچىلىد رادىيوسى تەخمىنەن 2.95 كىلومېتىر ، يەر شارىنىڭ بولسا 9 مىللىمېتىر . نۆۋەتتە ، شىۋازچىلىد رادىيوسىدىن كىچىك دائىرىدىن ھەرىكەت تېزلىكىنىڭ چېكى دەپ قارىلىۋاتقان نۇرمۇ قېچىپ قۇتۇلالمىغانلىقتىن ، ھەرقانداق سىگنالنى تاپشۇرۇۋېلىش مۇمكىن ئەمەس دەپ قارىلىۋاتىدۇ. بەزى ئالىملار شىۋازچىلىد رادىيوسىنىڭ ئىچىدە تارتىش كۈچى ۋە زىچلىق چەكسىز چوڭ بولىدىغان << غەيرى نۇقتا>> بار دېگەن قاراشنى ئوتتۇرىغا قويدى . شىۋازچىلىد رادىيوسى ئىچىدىكى ھادىسىلەرنى تەسۋىرلەشتە  بولۇپمۇ <<غەيرى نۇقتا>>نى تەسۋىرلەشتە ھازىرغىچە بار بولغان مۇتلەق كوپ قىسىم نەزەرىيەلەر كۈچتىن قالىدۇ ،  ئۇنداقتا ، شىۋازچىلىد رادىيوسى ئىچىدە نېمە بار ؟ قانداق نەزەرىيەلەر بىلەن ئۇ يەردىكى ھادىسىلەرنى تەسۋىرلەش كېرەك ؟ ئىشنىمىزكى قېرىنداشلىرىمىز بۇ جەھەتتە ئايىماي تىرىشچانلىق كۆرسىتىدۇ!. 2015.01.20 كۇچار

پىروتون

	مەنبە ماسسا دېگىنىڭىز قايسى ماسسىنى كۆرسىتىدۇ

پىروتون

	مەنبە ماسسا دېگىنىڭىز قايسى ماسسىنى كۆرسىتىدۇ

پىروتون

	ㄒαη┞┦á يوللىغان ۋاقتى  2015-1-20 09:31 PM ئادەمدىن يۇقىرى سەۋىيە تەلەپ قىلىدىغان تېمىكەن بۇ ، كا ... مەنبە ماسسا دېگىنىڭىز قايسى ماسسىنى كۆرسىتىدۇ

پىروتون

	مەنبە ماسسا دېگىنىڭىز قايسى ماسسىنى كۆرسىتىدۇ

mamatkurban

	مىنىڭ فىزىكىدىن خەۋىرىم يوق ئەمما ئىنسانىيەتكە پايدىلىق بىلىم بولسا ئۈگۈنىشكە تىرشىمەن

muhabbatsiman

	بۇ تېمىغا ئىنكاس ھەجەپ ئاز چۈشۈپتا؟

muhakima

	پىروتون يوللىغان ۋاقتى  2015-1-20 10:39 PM مەنبە ماسسا دېگىنىڭىز قايسى ماسسىنى كۆرسىتىدۇ مەنبە ماسىسى ئالەملىك تارتىشىش كۈچى تەسىرىنى بىرىۋاتقان قارا ئۇڭكۇر ماسسىسىنى كورسىتىدۇ، يەنى شىۋازچىلىد رادئوسىنى شەكىللەندۇرىۋاتقان ماسسا ، كەچۇرۇڭ ، ۋاقتىدا ئىنكاس قالدۇرۇپ بۇلالماپتىمەن. رەھمەت.

UYGRAF

	بىزگە تەبىئى ئائىت مۇشۇنداق ماقالىلەر كېرەك ئىدى، لېكىن بو مىسرانىم شېئىر-قوشاقلار بىلەن تولۇپ كەتتى. بىر چاغلاردا مەنمۇ ‹‹ باي-نامراتلىق تارازىسى--ئېنگىل كويفېتسېنتى›› دىگەن بىر تەرجىمە ماقالىنى ئېلان قىلغان ئىدىم، بىر ھەپتە ئىچىدىكى چېكىلىش سانى مىڭغىمۇ يەتمەپتۇ، ئىسىت دەپ قالدىم.