مىسرانىم مۇنبىرى كىتابخانىسى (1-قىسىم)

musilina

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم مىسرانىم  مۇنبىردىكى چوڭ- كىچىك بارلىق قېرىنداشلىرىم، مۇنبەردىشىڭلار مۇسىلىنەدىن ھەممىڭلارغا ئوتلۇق سالام،ئالىي ئېھتىرام،ھەممىڭلارنىڭ  ھەر بىر كۈنى  شادلىق ئىچىدە ئۆتكەي،باسقان قەدىمىڭلاردىن گۈللەر ئۈنگەي،اللاھتىن  ھەممىڭلارنىڭ تېنىگە سالامەتلىك،ئىشلىرىڭلارغا ئۇتۇق،ئائىلەڭلارغا خۇشاللىق تىلەيمەن،بەخت -ئامەت مەڭگۈ سىلەرگە يار بولغاي.....   ئەتىگەندە  ئەيساجان تۇردى ئاچچىقنىڭ <<كىتابنىڭ كۆز يېشى ۋە سېھرىي كۈچى>>دېگەن ماقالىسىنى  ئوقۇغاندىن كېيىن ،ماقالىدا ئوتتۇرىغا قويۇلغان سان -سېفىرلىق ئەمەلىي مىساللار،دىلغا مەلھەم بولغۇدەك مۇھىم سۆزلەر،يۈرەككە تەككۈدەك ئاچچىق ئىبارىلەر مېنى چوڭقۇر ئويغا سالدى... ھەممىدىن ماقالىدا تىلغا ئېلىنغان :ئۆزىنىڭ ئۆتكۈر، يىراقنى كۆرەر، سەگەك، چوڭقۇر تەپەككۇرلۇق كاللىسى بىلەن قايسىدۇر بىر ئىزدەنگۈچىمىز: «ئوتتۇرا ئەسىردىن بۇيان باشقا مىللەتنىڭ  تارىخى-مەدەنىيەتسىزلىكتىن مەدەنىيلىككە قاراپ يۈزلىنىش بولسا، مىللىتىمىزنىڭ تارىخى-مەدەنىيەتلىكتىن  مەدەنىيەتسىزلىككە قاراپ تەرەققى قىلىش تارىخى بولدى» دېگەن مۇشۇ قۇرلار نەق يۈرىكىمگىلا بېرىپ تەگدى. بىز ئۇيغۇرلار كىتاب ئوقۇمايمىزمۇ؟ئۇنداق ئەمەس،ئوقۇيمىز، ۋاقتىم چىقسىلا كىتابخانىنى ئارىلايمەن ،كىتابخانىغا كىرگەندىن كېيىنلا ئاز بولغاندا ئىككى، بولمىسا ئۈچ -تۆت تال كىتابنى بىراقلا سېتىۋېلىپ ،ئوقۇپ تۈگەتمىگۈچە كۆزۈمگە ئۇيقۇ بارمايدىغان مىجەزىم بار. كىتابخانىغا كىرگەندىن كېيىن  كىتاب جازىسى ئەتراپىدا كىتاب كۆرۈۋاتقان قېرىنداشلىرىمنىڭ ئىلگىركىدىن كۆپىيىۋاتقانلىقىنى  كۆرۈپ ،كۆڭلۈم باشقىچىلا سۆيۈنۈپ كېتىدۇ،بىراق بىر نەرسە شۇنداق دىققىتىمنى تارتتىكى،كىتاب كۆرۈۋاتقانلارنىڭ ئىچىدە ئەرلەر،يىگىتلەر كۆپرەك،قىزلار،ئاياللار ئازراق. نېمە ئۈچۈن شۇنداق بولىدۇ،بۇنىڭغا بەلكىم <<قىز -ئاياللارنىڭ يۈكى ئېغىر،ۋاقىت يوق>>دېگەن باھانىلار تەيياردۇ،بىراق نىيەت چىن بولسا ،چوقۇم ۋاقىت چىقارغىلى بولىدۇ دەپ قارايمەن. قىز -ئاياللار كىتاب كۆرەيلى،ئۆزىمىزنىڭ بىلىم -قۇرۇلمىسىنى كىتاب ئارقىلىق تېخىمۇ مۇكەممەلللەشتۈرەيلى...... كۆپ گەپ قىلىپ بېشىڭلارنى ئاغرىتىۋەتمەي.... ئەمدى مەقسەتكە كەلسەك:مەن بۇ تېما ئارقىلىق ئوقۇغان كىتابلاردىكى ئۆزىمىز ياقتۇرغان ،تەربىيىۋى قىممەتكە ئىگە دەپ قارىغان جۈملىلەرنى ياكى ئابزاسلارنى،گۈزەل تەسۋىرىي تىللارنى،يەر -جاي،نام چۈشەندۈرۈشلىرىنى،تارىخىي قىممەتكە ئىگە مۇھىم مەزمۇنلارنى.....مۇشۇ تېمىغا ئىنكاس شەكلىدە يوللىساق دېگەن ئويدا بۇ تېمىنى يوللۇدۇم.... ۋە ياكى ئۆزىمىز ئوقۇغان كىتابلاردىن ئالغان تەسىراتلىرىمىزنى  ئىنكاس شەكلىدە يوللاپ،مۇنبەرداشلار بىلەن پىكىر ئالماشتۇرساقمۇ بولىدۇ،بۇ ئارقىلىق ئوقۇمىغان كىتابلاردىكى مەزمۇنلارنى شۇ كىتابنى ئوقۇغان قېرىنداشلارنىڭ ئىنكاسلىرى ئاساسىدا   چۈشەنچىمىز چوڭقۇرلىشىپ قالسا  ئەجەب ئەمەس دېمەكچى..... مەن تېمام تەستىقلانغاندىن كېيىن مۇنبەرلەردە بىر مەزگىل غۇلغۇلا قوزغىغان يازغۇچىمىز مەمتىمىن ھوشۇرنىڭ <<سالچىلار>>رومانىدىكى گۈزەل تەسۋىرلەرنى،يەر -جاي ناملىرىنى ئىنكاس شەكلىدە يوللىماقچى...... قېنى ھەممىمىز قىزغىنلىق بىلەن بۇ تېمىغا ئىشتىراك قىلايلى.... مەرھەمەت..... مەنبە : قېرى كاللام

ئالمىچى

	قوللايمىز!!

nijatkurban

	ئۆتكۈر پىكىر

mahatjan

	ئوقورمەنلەرگە ياخشى پۇرسەت يارتىپ بەرگەنلىرىدىن بەك سۆيۈندىم. مەن تۇردى سامساق ئاكىمىزنىڭ بەشكىرەمنىڭ تەزكىرىسى دىگەن كىتاۋىنىڭ مۇقەددىمىسىدە مۇنداق بىر ھىكمەتنى ئوتتۇرغا قويغان.    ئەتراپىمدا چۆرگىلەپ يۈرگەن،راس ۋە يالغان دوستلىرىم تولا،   يەكشەنبىنى بىللە ئۆتكۈزگەن،دۈشەنبىسى تونۇماس ئۇلار.    بولدى بەس تونۇۋالدىم ئۇلارنى،ياخشى كۈننىڭ يامىنى كەلگەندە.   ئايرىلار ئىكەن شۇ دوستلارنىڭ ئايرىلار ئىكەن خوراز مىكينى.

muslina216

	ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم جان دوستۇم ئامان تۇرۇپسىزمۇ؟ مەنمۇ قوللايمەن ئەمما ھازىر سەل ئالدىراپ قالدىم ئەتلەردىن قالدۇرسام ئىجازەتمىكىن؟

soygum

	ياخىشى ئويغا كەپسىز،شىياڭگاڭدا ئالى مەكتەپ پۈتتۈرمىسە نىكاھ خېتى بەرمەيدىكەن دەپ بىر گەپلەرنى ئاڭلىغان.بۇ رايونلارنىڭ پۇقرالارغا قويغان تەلىپى يۇقىرى ئىكەنلىكىنى چۈشەندۇرسە،ئائىلە نىكاھ مەسلىسىنى يالغۇز شەخسكلا تەۋە ئەمەس بەلكى دۆلەت (مەلۇم رايون)،مىللەتنىڭ چوڭ ئىشى دەپ بىلدىغان ساپانى ھېس قىلىمىز.بىزدە ساۋاتسىزلىقنى تۈگىتش خىزمتىمۇ تېخىچە تەلتۆكۈس ئېلىپ بېرلىمىغان.بۇ ھۆكۈمەت ئاپپاراتلىرنىڭ ئىشى ئەمەس بەلكى ئاممىنىڭ ئۆزى ھەل قىلىسا تامامەن بولىدىغان مەسىلە. مەن يېقىندا تونۇشقان بىر قانچە قىزلار بىلەن  تېلفوندا پاراڭلاشتىم.گەپ ئارلىقىدا قىزىقشنىڭ گېپىى بولۇپ كىتاب  توغرلۇق سورىسام :‹ بۇرۇن بەك ئوقۇيتتىم ھازىرخىزمەت،تۇرمۇش قاتارلىق سەۋەبلەردىن كىتاب ئوقۇشقا ۋاقىت چىقمايدۇ› دېدى،بۇ سەۋەبلەرنىڭ ئىچىدە‹ياش چوڭىيپ كەتكەندىن كېيىن›دېگەن سەۋەبلەرمۇ بار.دېمەك بەزى قىزلارنىڭ نەزىردە كىتاب ئوقۇش بالىلىق دەۋرگە خاس ئىش ئىكەن.‹ياش چوڭايغاندىن ›كېيىن  كىتاب ئوقۇمسىمۇ بولىدىكەن.. ئۆگىنىش روھى كەمچىل بولغاچقا كىتاب ئوقۇمايمىز.دادام قايسى كۈنى ماڭا مۇنداق دەيدۇ‹مۇشۇ بىز ئۇيغۇرلار تىل ئۆگەنمەيدىكەنمىز،قايسى كۈنى  بىر ئاغىنەم  بىر پاراڭ قىلىپ بەردى.بىر ئۇيغۇر ھەرەمگە ھەجگە بېرىپتۇ،ئەرەب تاكسى شوپورى بۇ چەتئەللىك قېرىنداشتىن __نەگە بارسىز؟دەپ سوراپتۇ. ھېلىقى ئۇيغۇر بىر نېملەرنى دەپتۇ  ئەرەب تاكسى شوپورى بۇ تىلنى چۈشەنمەي: ئىنگىلىزچە سۆزلەپتۇ،،بىلمەپتۇ،روسچە سۆزلەپتۇ  بىلمەپتۇ،،جۇڭگودىن كەلگەن بولسا كېرەك دەپ ئويلاپ خەنزۇچە سۆزلەپتۇ بىلمەپتۇ.ئەرەب شوپورى ئاخىرى چىدىماي ئۆزنىڭ  سول قولنىڭ چىمەلتەك بارمىقىغا تۈكۈرۇپ قويۇپتۇ.›بۇ ۋاي سېنىڭ ھالڭىغا دېگەن مەنىنى بىلدۈردىكەن.تۇڭگانلار خەنزۇ تىلى ئانا تىلى بولغاچقا ھەرەمگە بارسا خەنزۇچە سۆزلەپ قېينالمايدىكەنمىش. مېنىڭ ساۋادسىز دادام تىل ئۆگىنشىنىڭ مۇھىملىقىنى مۇشۇ پاراڭدىن  ھېس قىلپتۇ.مەنمۇ چوڭقۇر تەسراتقا ئىگە بولدۇم. سەئۇدى ئەرەبستان خەلقنىڭ ئنگىلىز تىلغا ئۇستا ئىكەنلكى ھەتتا ئەڭ چەت يېزلىرىغىچە بارسىڭىز دېھقانلارنىڭ ئىنگلىز تىلىنى بىلدىغانلىقىدىن ئۇلارنىڭ تىل ئۆگىنشىكە بەك ئەھمىيەت بېردىغانلىقىنى ھېس قىلىسزكەن.بولۇپمۇ قىزلارنى تەربىيلەشكە بەك ئەھمىيەت بېردىكەن.قايسى كۈنى س س ت ۋ دا سەئۇدىنىڭ جۇڭگودا تۇرۇشلۇق باش ئەلچىككە تەينلەنگەن 20 نەچچە ياشلىق ياش دىپلومات بىر چىرايلىق قىز مۇخبىرنىڭ مەخسۇس زىيارىتىنى قوبول قىلدى.ئۇ قىز شۇنداق راۋان ۋە تېز سۈرئەتتە ئېنگلىزچە سۆزلەپ مۇخبىرنمۇ تەرلىتىپ قويغىلى تاس قالدى.جاۋابلىرى ئۇدۇل دەل ئىدى. مۇشۇ قىز ئوغۇللار لايىق تاللىغاندا كىتاب ئوقۇيدىغان ئوقۇمايدىغانلىقىنى سۈرۇشتە قىلىشمۇ بىر شەرىت قىلىشمۇ مۇھىم دەپ قارايمەن. كىتاب ئوقۇمىغا ن ئادەمنىڭ ساپاسى تۆۋەن،مەسىلىلەرگە كەڭ نۇقتىدىىن قارىمايدۇ.كىتاب ئوقۇمىغان قىز بالا كېيىن تۇرمۇش قۇرغاندا بالىغا كىتاب ئوقۇ دىيەلەمدۇ؟ كىتاب ئېلىپ بېرەلەمدۇ؟ كىتاب بىزگە بىلىم بېرىپ دۇنيارىمىزنى بېيتىپلا قالماي،كۆز قاراش،ئىدىيە -ئاڭ،تەپەككۇرىمىزنى ئاچىدۇ. ئىشقىلىپ كىتاب ئوقۇشنىڭ پايدسى بەك كۆپ.ئالىم بولۇش ئۈچۈن كىتاب ئوقۇيمەن ياكى تەتقىقاد ئۈچۈنلا ئوقۇيمەن دېگىلى بولمايدۇ.بەزىدە مەقسەتسىز كىتابخانىلارنى ئارىلاشمۇ بىر ئۇسۇل،دوكتۇر زۇلپىقار باراتنىڭ ‹ئۆزلۈك گىرۋەكلىرىدە› ناملىق كىتابىدا  ئۆزنىڭ كىتابخانا ۋە كۈتۈپخانىلارنى مەقسىەتسىز خۇددى بازار ئارلىغاندەك ئارىلاشمۇبىر ھوزۇر ئىكەنلىكنى يازغان.

musilina

	‹‹سالچىلار››رومانى   ئاپتورى :مەمتىمىن ھوشۇر ئۆزۈم ياقتۇرغان  تەسۋىرىي جۈملىلەر: تەكلىماكان ئەتراىدىكى چۆللۈكلەردە شۇنداق بىر يېزىلار ئۇچرايدۇكى،كۆرۈپ ھەيران قالىسىز.ئەتراپىنى قۇم بارخىنى ئورىۋالغان  قانداقتۇر بىر جاڭگاللىق تاشلىق ساي،توپىلىق يوللار بىلەن ماڭىسىز-ماڭىسىز،بىر چاغدا تۇيۇقسىز ئالدىڭىزدا بۆككىدە تېرەكلىك بىر يېزىنىڭ قارىسى كۆرۈنۈپ قالىدۇ-دە،ھارغىنلىق يېتىپ مۈگىدەپ كېتىۋاتقان ئادەملەرنىڭمۇ،مېڭىشى ئاستىلاپ كېتىۋاتقان ئات -ئۇلاغلارنىڭمۇ قەدىمى  ئىتتىكلەپ  كېتىدۇ،چۈنكى ،بۇ يەردە بۇ يەردە يولۇچىلار سۇنايلىنىپ يېتىپ ئارام ئالىدىغان سالقىن كۆلەڭگىلەر،ئات -ئۇلاغلارغا قېنىپ ئىچىدىغان  مۇزدەك سۇ،يېتەرلىك يەم -خەشەكلەر تېپىلىدۇ.چوڭ يولدىن بۇرۇلۇپ قانداقتۇبىر سۈيى يوق يوغان ئېرىقنى ياقىلاپ كەتكەن يان يول سىزنى توپتوغرا شۇ يېزىغا ئېلىپ بارىدۇ.كەلكۈن كەلگەن چاغلاردا بۇ ئېرىقتىكى سۇلار قىرغاقلىرىغىچە تاشقىنلاپ ،خۇددى قىرغىزلارنىڭ بوزىسىدەك كۆپۈكلىنىپ پۈتۈن مەھەللە ئېتىزلىرىنى سۇغا قاندۇرىدۇ. ھازىرچە مۇشۇ يەرگخچە يوللاپ تۇراي.....

yagaqqi

	ماڭا بۇرۇن ياخشى تەسىر قىلغان كىتاپ قەييۇم تۇردىنىڭ 3 قىسىملىق رومانى « كۆرەشچان يىللار » بىلەن زۇردۇن سابىرنىڭ « ئىزدىنىش » رومانى بولغان ئىدى .   تۆۋەندىكىلەر زۇردۇن سابىرنىڭ « ئىزدىنىش » رومانىدىن ئىسىمدە قالغىنى .   ئۆمۇر بويى يەر تىلغىغان دىھقان بىر قىتىممۇ خانلىق تاماسىدا بولمايدۇ . ئۆمۇر بويى ياغاچ رەندىلىگەن ياكى كۆرەك تارتىپ بازغان سوققان كاسىپ ھىچقاچان ئالى ئونۋانغا ئىگە بولۇشنى خىيالىغا كەلتۇرمەيدۇ .   بەزىلەر ئۇچۇن پۇل - يۇرەك ، پۇل يۇزىدىكى رەڭ - قان ، پۇل يەنە خۇشاللىق ۋە ئۆلۇم . . . راسىت شۇنداق ، پۇلى بولۇشى ياكى كۆپۇيىشى بىلەن بەزىلەرنىڭ يۇرۇگى چوڭۇيىدۇ ، كۇچىيىدۇ . يۇزىدە قان - رەڭ پەيدا بولىدۇ . شۇڭا ئۇلار ئۆزىنى تەڭداشسىز گۇزەل چاغلاپ ، خۇددى ئۇيقۇسى قانغان دىۋىدەك خۇشال بولىدۇ . ئەكسىچە پۇلى ئازايسا ياكى يوقالسا ئۇلارنىڭ يۇرۇگى ئاغرىيدۇ ، ھەتتا توختايدۇ .يۇزىدە بولسا قان - رەڭ قالمايدۇ ، گويا ئەپسانىلەردىكى چىچى كىسىۋىلىنغان ئالۋاستىدەك پەرىشان بولىدۇ ، ھەتتا ئۆلىدۇ . بۇ دۇنيادىكى پەسكەشلەرنىڭ خۇسۇسىيىتى .

musilina

	muslina216 يوللىغان ۋاقتى  2014-9-5 07:10 PM ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم جان دوستۇم ئامان تۇرۇپسىزمۇ؟ مەنمۇ ... ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام دوستۇم،ئۇزۇن بوپتۇ دىدارلاشمىغىلى..... قاچان ۋاقتىڭىز چىقسا شۇ چاغدا دۇردانە ئۈنچىلەردىن تۆككەيسىز.....

soygum

	مەنمۇ ئۈستىلمدە تۇرغان ئىقتسادى ھېساۋاتقا ئىشلتىۋاتقان خاتىرە دەپتەرنىڭ بىرىنچى ۋارىقىغا (ئەسلىدە كىتاب ئوقۇش خاتىرىسى قىلمەن دېگەن ئالدراشلىقتا ئىقتسادى توپلام قىلىۋەتتىم) ئۇنىڭدا ئۆزلۈك ۋە كىملىك ھەققىدە ماۋۇ قۇرلارنى يېزىپتىمەن: ___ مانا بۇ ياۋرۇپا بىناكارلىق سەنئىتنىڭ ئەڭ زور ئۇتۇقلىرنى ئۆزىدە گەۋدىلەندۇرگەن بۈۋى مەريەم چىركاۋى .ئاشۇ قېتىملىق  تۇر جېڭىدىن كېينكى خىرستىيان ياۋرۇپاسىدا دۇنياغا كەلگەن زور قۇرۇلۇشلارنىڭ بىرى ئىدى.ئەگەردە ئەرەب ئىسلام قوشۇنلىرى بۇنىڭدىن 1300 يىل مۇقەددىم تۇر جېڭىدا غەلبە قىلىپ فرانسىيە تۈزلەڭلىكىگە باستۇرۇپ كىرگەن بولسا ئېھتىمال ئالدىمىزدىكى بۈۋى مەريەم چىركاۋىنىڭ ئورنىدا ھەيۋەتلىك مەسچىت مۇنارى قەد كۆتۈرگەن بولاتتى.تارىخ ئەنە شۇنداق تاللاش جەريانى.بۇ جەريانغا ئاجايىپ سىر -ئەسرالار ۋە تاسادىپلىقلار يانداشقان بولىدۇ.بەزىدە قاش بىلەن كىرپىك ئارلىقىدىكى بىر دەقىقىلىق تاللاش پۇرستى ياكى ھەل قىلغۇچ قارار بىر مىللەت ياكى بىر ئىجتىمائى توپنىڭ تەقدىرىنى تامامەن ئۆزگەرتىۋىتىشى مۇمكىن.(406- بەت) 2.بۇ مېنىڭ قىزىقىشمىم بۇلارنى خۇددى چۈمۈلە توختماستىن دان يېغقاندەك،بىر تال-بىر تالدىن يىغىپ توپلىدىم.ھەر قېتىم ئوتتۇرا ئاسىياغا بولۇپمۇ شىنجاڭغا بارغىنمدا كۆزلىرىم مۇشۇ نەرسىلەردىلا بولىدۇ.ئەمەلىيەتتە ئوتتۇرا ئاسيالىقلار جۈملىدىن ئۇيغۇرلا سەنئەتكەباي خەلقسىلەر،سىلەرنىڭ قولۇڭلاردا قەلەم توختىمغان بىلەن ھۆنەر-سەنئەت تاشلانماي داۋاملىشىپ كەلدى.شۇڭلاشقا ئۆز دۇنيارىڭلارنى ھۆنەر-سەنئەت بۇيۇملىرى ئارقىلىق ئىپادىلەپ كەلگەنسىلەر،ھەربىر خەلقنىڭ ئۆزىنى ئىپادىلەش ئۇسۇلى بولىدۇ. 3.شىۋىتسيەدە ساقىلنۋاتقان قەشقەر باسما بۇيۇملىرنىڭ تىلى ناملىق بىر يىللىق تەتقىقاد دوكلاتىمنىڭ ئاخىرقى تۈزىتلگەن نۇسخسىنى بىرگىت شلىتىر خانىمغا تاپشۇردۇم.بۇ ئېنگلىز تىلدا يېزىلغان 70مىڭ خەتتىن ئارتۇق چوڭ ھەجىملىك تەتقىقاد دوكلاتى ئىدى. __ خاتىرەمگەمۇشۇ يەرگىچە يېزپتىمەن.كەيندىىكى بەتتىن باشلاپ ئىقتسادى ھېساباتنى يېزىپ كېتىپتمەن. ئاش كەلسە ئىمان قېچپتۇ دېگەن مۇشۇمىدۇ؟ھەر ھالدا توغرا چۈشنەرسلەر