بىلىمخۇمار: ئىسرا - مىئراج ۋەقەسى ۋە كۆپ-كائىنات پەرەزلىرى

bilimxumar

	بىلىمخۇمار: ئىسرا - مىئراج ۋەقەسى ۋە كۆپ-كائىنات پەرەزلىرى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  j: |$ ^8 _- T9 J بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 J3 `& u% @5 y8 K* m9 Z: kبىلىمخۇمار بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 B) G8 O$ n' T" K& i. [2014-يىلى 7-ئاينىڭ 18-كۈنى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# L7 Y  Z1 i4 D9 P بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 J4 a. z: k, r, T8 V$ P$ j(بۇ ماقالىنى دوكتور ئاسپىرانت ئابدۇراخمان جامال كاشىغەرى ئەزھەرى ئەپەندى بىر قېتىم كۆزدىن كەچۈرگەن) بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* }  J" n4 x/ t# Q3 K0 v. l قۇرئاندا مۇنداق دېيىلىدۇ: «ئاللاھ يەتتە ئاسماننى ياراتتى، زېمىننىمۇ ئاسمانلارغا ئوخشاش (يەنى يەتتە قىلىپ) ياراتتى، ئاللاھنىڭ ئەمرى ئۇلارنىڭ ئارىسىدا جارى بولۇپ تۇرىدۇ، (سىلەرگە بۇنى بىلدۈرۈشۈم) ئاللاھنىڭ ھەممىگە قادىر ئىكەنلىكىنى ۋە ئاللاھنىڭ ھەممە نەرسىنى تولۇق بىلىدىغانلىقىنى بىلىشىڭلار ئۈچۈندۇر (65:12)» [1]. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 q8 A+ U9 Z6 |" W, v, m بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# K( x! T" `# @; o# w2 G# U5 Eقۇرئاندا يەنە مۇنداق دېيىلىدۇ: «يەتتە ئاسمان-زېمىن ۋە ئۇلاردىكى مەخلۇقلار ئاللاھنى پاك دەپ بىلىدۇ، (كائىناتتىكى) قانداقلىكى نەرسە بولمىسۇن، ئاللاھنى پاك دەپ مەدھىيىلەيدۇ (يەنى ئاللاھنىڭ ئۇلۇغلۇقىنى سۆزلەيدۇ)، لېكىن سىلەر (تىلىڭلار ئوخشاش بولمىغانلىقى ئۈچۈن) ئۇلارنىڭ مەدھىيىسىنى سەزمەيسىلەر، ئاللاھ ھەقىقەتەن (بەندىلىرىگە) ھەلىمدۇر (يەنى ئاسىيلىق قىلغانلارنى جازالاشقا ئالدىراپ كەتمەيدۇ)، (تەۋبە قىلغۇچىلارنى) مەغپىرەت قىلغۇچىدۇر. (17:44)» بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 ~6 u; ^* I% k& |% Y* P/ r( H) s بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( Y' }2 v  v2 P2 d4 Gقېرىنداشلارنىڭ ھەممىسى دېگۈدەك، ئۆلگەن ئادەملەر ياكى جەننەتكە ۋە ياكى دوزاخقا بارىدىغانلىقىنى بىلىدۇ. يەنى، ئاخىرەتتە «جەننەت» ۋە «دوزاخ» دەپ ئاتىلىدىغان ئىككى جاينىڭ بارلىقىنى بىلىدۇ. ئەمما مېنىڭ پەرىزىمچە كۆپىنچە قېرىنداشلار جەننەتنىڭ نەدە ئىكەنلىكىنى ئاڭلاپ باقمىغان بولۇشى مۇمكىن. مەن ھازىر دوكتور ياسىر قازىنىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ھاياتىنى تونۇشتۇرىدىغان سىيرەت (Seerah) لېكسىيىلىرىنى ئاڭلاۋاتقان بولۇپ، ئۇ ئۆز لېكسىيىسىنىڭ 20-، 21- ۋە 22-قىسىملىرىدا جەننەتنىڭ ئورنى ھەققىدە توختالدى [2-4]. مەن مەزكۇر يازمىدا ياسىر قازىنىڭ لېكسىيىسىنىڭ جەننەتنىڭ ئورنى ھەققىدىكى مەزمۇنى ۋە مەن ئۆزۈم كۆرگەن كائىناتنىڭ تۈزۈلۈشى ھەققىدىكى بەزى ئىلمىي پەرەزلەرنى قىسقىچە تونۇشتۇرۇپ ئۆتىمەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 D* q: ?8 f/ @! k; l% y6 G' @ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىسىدىن ھازىرغىچە تەخمىنەن 90 قىسمى سۆزلەنگەن بولۇپ، ياسىر قازىنىڭ دېيىشىچە بۇ لېكسىيىدىن يەنە 30 قىسىمدەك بار ئىكەن. ئادەتتە ھەر بىر لېكسىيىنىڭ ئۇزۇنلۇقى بىر يېرىم سائەت ئەتراپىدا بولۇپ، ياسىر قازى بۇ لېكسىيىلەرنى ھازىر ئۆزى ئىشلەۋاتقان ئەل-مەغرىب ئىنستىتۇتى [5] دا سۆزلەپ، ئاندىن ئۇنىڭ سىن ھۆججىتىنى يۇتيۇب (YouTube) ئارقىلىق تورلارغا چىقىرىپ قويىدىكەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 d) g( \. e- [* Nياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىسى 20-قىسمىنىڭ تېمىسى «كېچىلىك سەپەر ۋە كۆككە چىقىش - بىرىنچى قىسىم» (ئىسرا ۋە مىئراج ۋەقەسى)بولۇپ، ئۇ يۇتيۇبتا 2012-يىلى 8-ئاۋغۇست كۈنى ئېلان قىلىنغان ئىكەن. مەزكۇر ماقالىدا تونۇشتۇرۇلىدىغىنى ئاشۇ 3 قىسىملىق لېكسىيىنىڭ قىسقارتىلمىسى بولۇپ، بۇ لېكسىيىلەرنىڭ تېمىسى ئىنگلىزچە «Al Isra’a and Al-M’iraaj incident» دەپ ئاتىلىدىكەن. ئالدىنقى بىر قىسىم لېكسىيىلەردە ياسىر قازى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام دەۋەتنى يېڭى باشلىغان مەزگىللەردە دۇچ كەلگەن قاتمۇ-قات قارشىلىق ۋە ئۇنىڭدىن كېلىپ چىققان ئېچىنىشلىق ۋەقەلەر ئۈستىدە توختالغان بولۇپ، ياسىر قازىنىڭ دېيىشىچە ئاشۇ مەزگىل مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ھاياتىدىكى ئەڭ جاپالىق ھەمدە ئەڭ كۆپ يوقىتىشقا ئۇچرىغان مەزگىلگە توغرا كېلىدىكەن. ئاللاھ ئادەتتە بىر ئادەمنى ئەڭ قىيىن ئىشلار بىلەن سىناپ، ئۇنداق سىناشلار ئاخىرلاشقاندىن كېيىن، ئۇنى ئەڭ ياخشى ئىشلار بىلەن مۇكاپاتلايدىغان بولۇپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ كۆككە چىقىش ۋەقەسى ياكى « ئىسرا ۋە مىئراج ۋەقەسى» (The incident of Al Isra’a and Al-M’iraaj) ئۇنىڭ ئەڭ ياخشى مۇكاپاتلانغان چاغلىرىنىڭ بىرى، ياكى ئاللاھدىن ئۇنىڭغا ئاتا قىلىنغان ئەڭ چوڭ مۆجىزىلەرنىڭ بىرى بولۇپ ھېسابلىنىدىكەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  j6 `) k2 g" j0 z3 E; W: |5 ~ياسىر قازى بۇ لېكسىيىلەرنى قۇرئاندىكى مەزمۇنلار، تەسۋىرلەر، ۋە كۈچلۈك ھەدىسلەرگە ئاساسەن تۈزۈپ چىققان. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @2 X0 b" J; T! Z8 c8 y ئىنگلىزچىدا جەننەتنى «Jannah» ۋە «Paradise» دەپ ئاتايدىغان بولۇپ، خرىستىئان دىنىدىكىلەر ئۇنى «heaven» دەپ ئاتايدۇ. بۇ يەردە سۆزلىنىدىغان رىۋايەتتە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام پەرىشتە جىبىرىئىل بىلەن بىللە 7 قات ئاسمان ياكى 7 قەۋەت كۆكنىڭ ئۈستىگە چىققان بولۇپ، ياسىر قازى بۇ يەردىكى «ئاسمان» ۋە «كۆك» دېگەن سۆز ئۈچۈن ئىنگلىزچە «heaven» دېگەن سۆزنى ئىشلەتتى. يۇقىرىدىكى ئىككى ئايەتنىڭ ئىنگلىزچىسىدىمۇ «heaven» دېگەن سۆز ئىشلىتىلگەن. يۇلغۇن تور لۇغىتىدە «heaven» دېگەن ئىنگلىزچە سۆز «ئاسمان، كۆك، پەلەك، خۇشاللىق، گۈزەل جاي، جەننەت، بېھىش» دەپ ئىزاھلانغان. ياسىر قازىنىڭ دېيىشىچە بۇ يەردىكى «heaven» بىلەن جەننەت باشقا-باشقا ئورۇننى كۆرسىتىدىغان بولۇپ، ئۇ مەزكۇر لېكسىيىدە «جەننەت» نىڭ «heaven» نىڭ قەيىرىگە جايلاشقانلىقىنى چۈشەندۈرىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @- y; L$ g8 I1 ?: Uتۆۋەندىكىسى ياسىر قازىنىڭ دېگەنلىرى. يۇقىرىدا تىلغا ئالغىنىمدەك، بۇ يەردىكى مەزمۇن تۆت يېرىم سائەتلىك لېكسىيىدىن زور دەرىجىدە قىسقارتىپ ئېلىندى. مەن ئىنگلىزچە بىلىدىغان قېرىنداشلارغا ئەسلىدىكى 3 قىسىملىق لېكسىيىنى بىر قېتىم تولۇق ئاڭلاپ بېقىشنى تەۋسىيە قىلىمەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% A9 x; ~6 S5 n4 U0 N 1. ئەل-ئىسرا ۋە ئەل-مىئراج ۋەقەسى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! D9 I: A" U* ~$ c+ D" k بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: z$ U7 }7 e+ h8 A6 t4 q«ئەل-ئىسرا ۋە ئەل-مىئراج ۋەقەسى» نى ئاللاھ قۇرئاننىڭ ئىككى يېرىدە تىلغا ئالىدۇ. يەنى 17-سۈرىدە «ئىسرا» نى، 53-سۈرىدە بولسا «مىئراج» نى تىلغا ئالىدۇ. «ئەل-ئىسرا» نىڭ مەنىسى «ئاخشىمى يۈز بەرگەن سەپەر» بولۇپ، ئۇ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام مەككىدىن يېرۇسالېمغا(بەيتۇلمەقدىس-پەلەستىنگە) بارغان بىر قېتىملىق كېچىلىك سەپەرگە قارىتىلغان. «ئەل-مىئراج» نىڭ مەنىسى بولسا «كۆككە كۆتۈرۈلۈش مېخانىزمى» بولۇپ، ئۇ ئاللاھ ياراتقان بىر تۈرلۈك ئىلاھىي مېخانىزمنى، يەنى بىر ئادەمنى يەر يۈزىدىن كۆككە چىقىرىدىغان مېخانىزمنى كۆرسىتىدۇ. گەرچە «ئەل-مىئراج» نىڭ سۆز مەنىسى كۆككە چىقىرىش مېخانىزمى ياكى قورالى بولسىمۇ، بىز ئۇنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ كۆككە چىقىش ۋەقەسىنىڭ ئۆزى، دەپ چۈشىنىمىز. قىسقىسى، «ئەل-ئىسرا» مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ مەككىدىن يېرۇسالېمغىچە بولغان سەپىرىنى، «ئەل-مىئراج» بولسا پەيغەمبىرىمىزنىڭ يېرۇسالېمدىن كۆككە چىقىش ۋەقەسىنى كۆرسىتىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 |+ Q: p1 ^1 s1 e1 ~) N  Hئاللاھ قۇرئاندا «ئىسرا» ئۈچۈن بىر پۈتۈن سۈرىنى ئاجراتقان بولۇپ، ئۇ سۈرە «سۇرەتۇل ئىسرا» (17-سۈرە)، دەپ ئاتىلىدۇ. ئۇنىڭ 1-ئايىتىدە مۇنداق دېيىلگەن: «ئاللاھ (بارچە نۇقساندىن) پاكتۇر، ئۇ (مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا) قۇدرىتىمىزنىڭ دەلىللىرىنى كۆرسىتىش ئۈچۈن، بەندىسىنى (يەنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى) بىر كېچىدە مەسجىدى ھەرامدىن ئەتراپىنى بەرىكەتلىك قىلغان مەسجىدى ئەقساغا ئېلىپ كەلدى. ھەقىقەتەن ئاللاھ ھەممىنى ئاڭلاپ تۇرغۇچىدۇر، ھەممىنى كۆرۈپ تۇرغۇچىدۇر. (17:1)» بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# V: u( C( I: t) t' H9 G. @0 eھەزرىتى ئائىشە رىۋايەت قىلغان بىر كۈچلۈك ھەدىسكە ئاساسلانغاندا، «ئەل-ئىسرا ۋە ئەل-مىئراج ۋەقەسى» مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ بىرىنچى ئايالى خەدىچە (Khadijah bint Khuwaylid) 619-يىلى ۋاپات بولغاندىن كېيىن، يەنى مەككە دەۋرىنىڭ ئاخىرقى بىر يېرىم يىلى جەريانىدا يۈز بەرگەن. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئەڭ ياخشى كۆرىدىغان ئايالى خەدىچە بىلەن ئۇنىڭ تاغىسى (دادىسىنىڭ ئىنىسى) ئەبۇ تالىپ 619-يىلى ۋاپات بولغان بولۇپ، ئىسلامنىڭ ئەنئەنىسى بويىچە بۇ يىل «قايغۇ-ھەسرەتلىك بىر يىل» (the year of sorrow) دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: Z* d2 Y. f  ]+ [/ V بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) l) c1 W( T! t. q" b' x9 ]2 d بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 s6 x* |' J+ c2. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ 7 قات ئاسمانغا چىقىشى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 n8 M+ u7 `0 i, D- G ھەزرىتى خەدىچە ۋاپات بولغاندىن كېيىنكى بىر ئاخشىمى پەرىشتە جىبىرىئىل كېلىپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا ئىككى قاچا (utensil) دا ئىككى خىل ئىچىملىكنى سۇنۇپ، «ئۈممەتلىرىڭ ئۈچۈن بۇنىڭدىن بىرىنى تاللاڭ» دەيدۇ. بىر قاچىدىكىسى ھايۋانلار سۈتى، يەنە بىر قاچىدىكىسى بولسا ئۈزۈم ھارىقى (wine) بولۇپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام سۈتنى تاللايدۇ.  بۇ ئىشتىن كېيىن مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام پەرىشتە جىبىرىئىل بىلەن بىللە بىر بۇراق(دۇلدۇل) (Buraq, winged steed) قا مىنىپ، مەككىدىكى مەسچىت ھەرامدىن يېرۇسالېمدىكى مەسچىت ئەقساغا كېلىدۇ. بۇراقنىڭ مېڭىش سۈرئىتى ئىنتايىن تېز بولۇپ، ئۇ ھەر بىر تاقلىشىدا ئىنساننىڭ كۆزى يەتكۈدەك ئارىلىققا ماڭىدىكەن. يەنى، ھاۋا سۈزۈك كۈنلىرى ئادەم بىر قانچە ئون كىلومېتىر ئارىلىقنى كۆرەلەيدىغان بولغاچقا، بۇراق ھەر بىر تاقلىشىدا بىر قانچە ئون كىلومېتىر ئارىلىققا يۈرۈيدىكەن. مەككىدىن يېرۇسالېمغا بېرىش ئۈچۈن تۆگە بىلەن ماڭغاندا بىر ئاي ۋاقىت كېتىدىكەن. ئەمما، بۇ يەردە بايان قىلىنىدىغان ۋەقەلەرنىڭ ھەممىسى بىر كېچىدە يۈز بېرىدۇ. بىر ھەدىستە رىۋايەت قىلىنىشىچە، جىبىرىئىل مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى مەككىدىكى ئۆيىدىكى ئۇخلاۋاتقان يېرىدىن ئويغىتىپ، ئىككىسى ئۆيدىن ھەرەمگە، ھەرەمدىن يېرۇسالېمغا بېرىپ، ۋە يېرۇسالېمدىن 7 قات ئاسمانغا چىقىپ، ئۇ يەردە ئاللاھ بىلەن ئۇچرىشىپ، 7 قات ئاسماندىن يېرۇسالېمغا قايتىپ چۈشۈپ، ئاندىن يېرۇسالېمدىن مەككىگە قايتىپ كەلگەندە، ئۆزى ياتقان كۆرپە تېخىچە ئىسسىق تۇرغانلىقىنى بايقايدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. _- h1 Z$ V1 m8 d& L بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, k7 K- ~# F( I$ u& Aئىلاۋە: قېرىنداشلارنىڭ خەۋىرىدە بولغىنىدەك، ئىلىم-پەن نۇقتىسىدىن قارىغاندا، چوڭ پارتىلاش يۈز بېرىپ، كائىنات ۋۇجۇتقا كەلگىلى ھازىر 13.7 مىليارد يىل بولدى.  شۇڭلاشقا كائىناتنىڭ دىيامېتىرى ھازىر تەخمىنەن 28 مىليارد  نۇر يىلى كېلىدۇ.  يەنى،  ئەگەر بىز مۇشۇ كائىناتنىڭ ئەڭ ئوتتۇرىسىدا بولۇپ، ئۇنىڭ سىرتىغا چىقماقچى بولۇپ، نۇر تېزلىكىدە ماڭساقمۇ، ئۇنىڭدىن چىقىپ بولۇشقا 14 مىليارد يىلدەك ۋاقىت كېتىدۇ.  ئاشۇنداق بولغاچقا، مەزكۇر ماقالىدە تونۇشتۇرۇلىدىغان ۋەقەلەرنى بىز بىلىدىغان فىزىكىلىق قانۇنىيەتلەر بىلەن چۈشەنگىلى بولمايدۇ.  شۇ سەۋەبتىن، ياسىر قازى ناھايىتى قاتتىق تەكىتلەيدىغان بىر ئىش شۇكى، ئىنسانلار ئاخىرەتتىكى، ياكى يەنە بىر دۇنيادىكى غەيبى(مېتافىزىكا) ئىشلارنى ئىنسانلارغا مەلۇم بولغان فىزىكىلىق قانۇنىيەتلەر بىلەن چۈشىنىشكە ئورۇنماسلىقى كېرەك.  بۇنىڭ سەۋەبى، ئىنسانلار ئاللاھ بەرگەن ئەقىل بىلەن ئاللاھنىڭ ماھىيىتىنى، شۇنداقلا يەنە بىر دۇنيادىكى ھېچ قانداق غەيبى ئىشلارنى چۈشىنەلمەيدۇ.  مەزكۇر ماقالىنى ئوقۇغاندا، مەن قېرىنداشلارنىڭ مۇشۇ نۇقتىنى ئەستە داۋاملىق چىڭ ساقلىشنى ئۈمىد قىلىمەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 O) J5 I( I- T; H+ q* f بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @# K, W! N0 a& |$ X- @+ fمۇھەممەد ئەلەيھىسسالام يېرۇسالېمغا يېتىپ بارغاندىن كېيىن، بۇراقنى بىر تۈۋرۈككە باغلاپ قويىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن پەرىشتە جىبىرىئىل ئۇنى 7 قات ئاسمان (seven heaven) غا قاراپ ئېلىپ ماڭىدۇ. مانا بۇ «مىئراج» نىڭ باشلىنىشىدۇر. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ ~, i& J5 A* { ئىلاۋە: بەزى مەنبەلەردە دېيىلىشىچە [6]، مەسچىت ئەقساغا يانداش كەلگەن «تاش گۈمبەز» (Dome of the Rock) مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كۆككە قاراپ كۆتۈرۈلگەن جاي ئىكەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 u4 [3 N2 X# ~4 s! D9 kجىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام بىلەن مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كۆككە قاراپ مېڭىپ، ئەڭ ئالدى بىلەن بىرىنچى قەۋەت ئاسماننىڭ ئىشىكىگە كېلىدۇ. جىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام بۇ ئىشىكنىڭ ئېچىلىشىغا ئىجازەت سورايدۇ. ئىشىكنىڭ يەنە بىر تەرىپىدىكى بىر ئىشىك باققۇچى «سىز كىم؟» دەپ سورايدۇ. جىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام «مەن جىبىرىئىل» دەپ جاۋاب بېرىدۇ. ئىشىك باققۇچى «سىز بىلەن كەلگەن باشقا بىرى بارمۇ؟» دەپ سورايدۇ. جىبىرىئىل «بار، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام مەن بىلەن بىللە كەلدى» دەپ جاۋاب بېرىدۇ. ئىشىك باققۇچى «ئۇنى ئاللاھ پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتكەنمۇ؟» دەپ سورايدۇ. جىبىرىئىل «شۇنداق» دەپ جاۋاب بېرىدۇ. شۇنىڭ بىلەن ئىشىك ئېچىلىدۇ. دېمەك، بىز بۇنىڭدىن ھەر بىر قات ئاسماندا بىردىن ئىشىك بارلىقىنى، ئۇ ئىشىكنىڭ بىر خىل ئالاھىدە ياسالغان قۇلۇپ بىلەن قۇلۇپلىنىپ تۇرىدىغانلىقىنى، ئۇنى بىر ئىشىك باققۇچى بېقىپ تۇرىدىغانلىقىنى، ھەمدە ئۇنىڭدىن پەقەت ئاللاھ ئىجازەت قىلغان ئادەم ۋە پەرىشتىلەرلا ئۆتەلەيدىغانلىقىنى بىلىۋالالايمىز. يەنى، يەتتە قات ئاسماننىڭ ھەممىسىدە ئىشىك باققۇچىلار جىبرىئىلدىن مۇنداق ئوخشاش 3 سوئالنى سورايدۇ: --سىز كىم؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. F2 j* h1 v# v7 P! N3 d" G--سىز بىلەن كەلگەن باشقا بىرى بارمۇ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  F) z; [6 d7 f--ئۇنىڭغا ئاللاھ پەيغەمبەرلىك بەرگەنمۇ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 W3 Y! r6 V. f) W  c) yجىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام بۇ سوئاللارغا يۇقىرىقىدەك جاۋاب بەرگەندىن كېيىن، ئۇ ئىشىكلەر ئېچىلىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ ]$ g3 A, n, r«يەتتە قات ئاسمان بىلەن زېمىن» ئەرەبچىدە «ساماۋات» ۋە «ساما» دەپ ئاتىلىدىغان بولۇپ، ئۇ يەر شارى، كائىنات ۋە كائىناتتىكى يۇلتۇز قاتارلىق ئاللاھ ياراتقان ھەممە جىسىملارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. نۇرغۇن كىشىلەر «ئاسمان» (heaven) بىلەن «جەننەت» نى ئارىلاشتۇرۇپ قويىدۇ. ئاللاھ قۇرئاندا «ئاللاھ بىرى يەنە بىرسىنىڭ ئۈستىگە جايلاشقان يەتتە قەۋەت ساماۋاتنى ياراتتى» دەيدۇ. دېمەك، ساماۋات دېگىنىمىز بىزنىڭ ئۈستىمىزدىكى فىزىكىلىق ئاسمان ياكى ساماۋات (heaven) لاردىن ئىبارەتتۇر. كائىناتتا بىزگە كۆرۈنۈپ تۇرغان پۈتۈن كائىنات، ئۇنىڭدىكى نەچچە يۈز مىليارد يۇلتۇزلار توپلىمى ياكى گالاكسىلار، ۋە ئاشۇ گالاكسىلاردىكى بارلىق يۇلتۇزلارنىڭ ھەممىسى «بىرىنچى قەۋەتتىكى ساماۋات» قا تەۋەدۇر (ئەسكەرتىش: بۇ ياسىر قازىنىڭ شەخسىي كۆز قارىشى ئىكەن). يەنى، ئۇ قۇرئاندا «دۇنيا» دەپ ئېلىنغان جاي بولۇپ، ئۇ 7 قات ساماۋاتنىڭ ئەڭ تۆۋەنكى قەۋىتىگە جايلاشقان. بۇ ساماۋاتنىڭ ئۈستىدە يەنە 6 قات ساماۋات بار. ئىككىنچى ساماۋاتنىڭ ئۈستىدە يەنە 5 قات ساماۋات بار. بىزنىڭ بۇنداق دېيىشىمىزدىكى سەۋەب، ئاللاھ قۇرئاندا «بىز ساماۋات دۇنيانى نۇرلار ۋە چىراغلار (يەنى يۇلتۇزلار) بىلەن گۈزەل قىلىپ ياراتتۇق» دەيدۇ. ئىلاۋە: «ساما» بىلەن «ساماۋات» دېگەن سۆزلەر قۇرئاندا 300 قېتىمدىن كۆپرەك جايدا ئۇچرايدۇ [7]. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! T! M% z* v: O$ M" y8 ?( ?2 ~ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  x* u/ N5 T0 Q& [3. جەننەت قەيەرگە جايلاشقان؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 I% |4 A% p4 E9 k بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 L1 L) f) R$ u* ~4 S) q' m) T! [6 H3 hئۇنداقتا «جەننەت» دېگەن نېمە؟ جەننەت ئاللاھقا ئىشەنگۈچىلەرگە ۋەدە قىلىنغان جاي بولۇپ، ئۇ ئاسماندىن پەرقلىنىدۇ. ئۇنداقتا جەننەت قەيەرگە جايلاشقان؟ بۇ ھەقتە ھازىر ئىككى خىل كۆز قاراش مەۋجۇت. ئۇنىڭ بىرى، جەننەتنىڭ ھەممىسى 7-قەۋەتتىكى ئاسماننىڭ ئۈستىگە جايلاشقان، دەپ قارايدۇ. يەنى، جەننەتمۇ يۈزلىگەن ۋە مىڭلىغان قەۋەتلەرگە بۆلۈنگەن بولۇپ، ئۇلارنىڭ ھەممىسى 7-قەۋەت ئاسمانىڭ ئۈستىگە جايلاشقان. ئىككىنچى كۆز قاراشتىكىلەر جەننەت 6-قەۋەتتىكى ئاسماندىن باشلىنىپ،7-قەۋەتتىكى ئاسماننىڭ ئىچىدە ئاخىرلىشىدۇ، دەپ قارايدۇ.  بۇ ئىككى خىل كۆز-قاراشلارنىڭ ئۆز-ئالدىغا ئايرىم-ئايرىم دەلىللىرى بار.  قىسقىسى، جەننەت ساماۋاتنىڭ ئۈستىدە، ئاللاھ تۇرىدىغان ئەرش بولسا بارلىق جەننەتلەرنىڭ ئۈستىدە بولۇپ، بىز ھەدىسلەردىن مۇشۇنداق بىر ئۇچۇرغا ئېرىشەلەيمىز. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, c3 t$ d% U. z  |2 X* {% a4. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ بۇرۇنقى پەيغەمبەرلەر بىلەن ئۇچرىشىشى بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% Q9 R' Z& l+ O, c$ o+ |8 y مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئاشۇ قېتىم كۆككە چىقىپ، بىرىنچى ئىشىكتىن ئۆتكەندە بىر يوغان ئادەمنىڭ ئۆرە تۇرغىنىنى كۆرىدۇ. جىبىرىئىل مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا «بۇ سىزنىڭ ئادەم ئاتىڭىز. ئۇنىڭغا سالام بېرىڭ» دەيدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئادەم ئەلەيھىسسالامغا «ئەسسالام ئەلەيكۇم!» دەيدۇ. ئادەم ئەلەيھىسسالام بولسا «ئۇلۇغ ئوغلۇم، ئۇلۇغ پەيغەمبىرىم، سىزنى قارشى ئالىمەن» (Welcome, Oh noble son and Oh noble prophet!) دەپ جاۋاب قايتۇرىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 o5 w% b: F8 |" x9 a" n8 @  g بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 R& q" R" K0 J0 K( I0 |1 Fبۇنىڭدىن كېيىن مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام 2-قەۋەتتىكى سامانىڭ ئىشىكىدىن ئۆتكەندە يەنە مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ئىشقا دۇچ كېلىدۇ. بۇ ۋەقەلەر بۇخارىدا رىۋايەت قىلىنغان بولۇپ، ئۇ بىر ئىنتايىن ئۇزۇن رىۋايەتتۇر. ئىككىنچى قەۋەتتە مەريەمنىڭ ئوغلى ئەيسا ئەلەيھىسسالام بىلەن ئۇنىڭ سىڭلىسىنىڭ ئوغلى يەھيا ئەلەيھىسسالامنى ئۇچرىتىدۇ. جىبىرىئىل مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا «بۇلار يەھيا بىلەن ئەيسا. ئۇلارغا سالام بېرىڭ» دەيدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئۇلارغا « ئەسسالام ئەلەيكۇم!» دەيدۇ. ئۇلار بولسا «ئۇلۇغ ئۇكا، ئۇلۇغ پەيغەمبەر، سىزنى قارشى ئالىمىز!» (Welcome, Oh noble brother and Oh noble prophet!) دەپ جاۋاب قايتۇرىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 l  r7 s; ^/ c7 s 3-قەۋەتتىكى سامادا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامنى ئۇچرىتىدۇ. يۈسۈپ ئەلەيھىسسالام مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى «ئۇلۇغ ئۇكا، ۋە ئۇلۇغ پەيغەمبەر» دەپ چاقىرىدۇ. مۇشۇ قېتىم مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام نۇرغۇن كىشىلەر بىلىدىغان، يۈسۈپ ئەلەيھىسسالام ھەققىدىكى مۇنداق بىر داڭلىق سۆزنى قىلىدۇ: «يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامنى كۆرۈپ، خۇددى دۇنيادىكى بارلىق گۈزەللىكلەرنىڭ يېرىمى ئۇنىڭغىلا ئاتا قىلىنغاندەك ھېس قىلدىم.» مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام يۈسۈپ ئەلەيھىسسالامنى پەقەت بىر قېتىملا كۆرگەن بولۇپ، ئۇ مۇشۇ قېتىمدىن ئىبارەتتۇر. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 z! }' r0 m% o( k3 _7 u بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 J- L, Q+ s$ i( X* W4-قەۋەتكە چىققاندا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئىدرىس ئەلەيھىسسالامنى ئۇچرىتىپ، بۇ قېتىممۇ «ئۇلۇغ ئۇكا، ۋە ئۇلۇغ پەيغەمبەر» دەپ چاقىرىلىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. O9 c% v9 v% ?+ a& I0 E بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  }0 q. B% l' h( ^0 B5-قەۋەتتە ھارۇننى ئۇچرىتىپ، يەنىلا «ئۇلۇغ ئۇكا، ۋە ئۇلۇغ پەيغەمبەر» دەپ چاقىرىلىدۇ. 6-قەۋەتتە مۇسا ئەلەيھىسسالامنى ئۇچرىتىدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام مۇسا پەيغەمبەردىن ئايرىلىپ يۇقىرىغا ئۆرلىمەكچى بولغاندا، مۇسا پەيغەمبەر يىغلايدۇ. ئۇنىڭدىن نېمىشقا يىغلايدىغانلىقىنى سورىغاندا، مۇسا پەيغەمبەر مۇنداق دەپ جاۋاب بېرىدۇ: «بۇ ياش مەندىن كېيىن پەيغەمبەر قىلىپ ئەۋەتىلگەن بولسىمۇ، ئۇنىڭ ئەگەشكۈچىلىرى مېنىڭكىدىن كۆپ بولۇپ، ئۇنىڭ ئۈممەتلىرىدىن جەننەتكە كىرىدىغانلارنىڭ سانى مېنىڭ ئۈممىتىمدىن كۆپ بولىدۇ» بۇ چاغدا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام 52 ياشقا كىرگەن بولۇپ، مۇسا ئەلەيھىسسالام 130 ياشلاردا ئالەمدىن ئۆتكەن. شۇڭا مۇسا پەيغەمبەر مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى «ياش» (غۇلام) دەپ ئاتايدۇ. گەرچە ئۇنىڭ سۆزىدىن بىر خىل ھەسەت چىقىپ تۇرسىمۇ، بۇ بىر خىل دوستانە ياكى ياخشى ھەسەتخورلۇقتىن ئىبارەتتۇر. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" O9 S+ _& M0 |/ F7-قەۋەتتە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئىبراھىم (Ibrahim) ئەلەيھىسسالامنى كۆرىدۇ. ھەمدە جىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام ئۇنىڭغا «بۇ ئىبراھىم ئاتىڭىز. ئۇنىڭغا سالام بېرىڭ» دەيدۇ. سالامدىن كېيىن ئىبراھىم ئەلەيھىسسالام مۇھەممەد پەيغەمبىرىمىزگە ئادەم ئەلەيھىسسالام بىلەن ئوخشاش سۆزلەرنى ئىشلىتىپ جاۋاب قايتۇرىدۇ. يەنى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام 1-قەۋەت بىلەن 7-قەۋەتتە ئوخشاش سۆزلەرنى ئاڭلايدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; ~4 ]% G* q- T5 z0 X بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& C. ]2 x$ k. q  e8 i. i0 w  xبىر دىققەت قىلىشقا تېگىشلىك ئىش شۇكى، يۇقىرىدىكى ئۇچرىشىشنىڭ ھېچ قايسىسى جەننەتتە يۈز بەرگەن ئەمەس. يەنى، ئادەم ئەلەيھىسسالام جەننەتتىن ئايرىلغاندىن كېيىن ھېچ كىم جەننەتتە تۇرۇپ باقمىغان بولۇپ، زامان ئاخىرى بولمىغۇچە ھېچ كىم جەننەتكە كىرمەيدۇ. زامان ئاخىرى بولغۇچە ياكى قىيامەت كۈنىگىچە بۇرۇن ئۆلۈپ كەتكەن پەيغەمبەرلەرنىڭ ھەممىسى ئۆزىنىڭ گۆرىدە ئۆرە تۇرۇپ ئىبادەت قىلىپ تۇرىدىغان بولۇپ، قۇرئاندا دېيىلىشىچە ئاللاھ پەقەت ئەيسا پەيغەمبەرنىلا ئۆزىنىڭ يېنىغا ئېلىپ كېلىۋالغان. شۇڭلاشقا بۇ قېتىم ئەيسا پەيغەمبەر ئاللاھنىڭ يېنىدىن كېلىپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنى قارشى ئالغان. ئەيسا پەيغەمبەر ھازىرقى جايىدىن زامان ئاخىرى بولغاندا يەنە بىر قېتىم چۈشۈپ، مەسىھ دەججالنى ئۆلتۈرۈش ۋەزىپىسىنى ئورۇنلايدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% E, L3 w8 |  B. O& m! \ئاللاھ ئەڭ ئالىي دەرىجىلىك ئورۇنغا كۆتۈرگەن پەيغەمبەرلەردىن پەقەت ئىككىسىلا بار بولۇپ، ئۇنىڭ بىرى ئىبراھىم ئەلەيھىسسالام، يەنە بىرى بولسا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامدۇر. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. v$ e5 y. O; l6 Q. V* aمۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئىبراھىم پەيغەمبەرنى كۆرگەندە، ئۇ ئەلبەيتۇل-مەمۇر (al-Baytul-Ma’mur) غا دۈمبىسىنى قىلىپ ئولتۇرغان. ئاللاھ قۇرئاندا ئەلبەيتۇل-مەمۇرنى تىلغا ئالغان بولۇپ، ئۇ توغرۇلۇق پەقەت بىرلا ھەدىس بار. بۇ ھەدىسنىڭ بىر قانچە نۇسخىسى بار بولۇپ، ئۇنىڭ بىرىدە دېيىلىشىچە، ئەلبەيتۇل-مەمۇر كەبىنىڭ ساماۋاتتىكى نۇسخىسى ئىكەن. ئۇ ھەدىسنىڭ يەنە بىر نۇسخىسىدا دېيىلىشىچە، ئەلبەيتۇل-مەمۇر دەل كەبىنىڭ ئۈستىگە توغرا كېلىدىغان بولۇپ، ئەگەر ئۇ ساماۋاتتىن چۈشۈپ كېتىدىغان ئىش بولسا، ئۇ چوقۇم كەبىنىڭ ئۈستىگە چۈشىدىكەن. ئاللاھ بارلىق يارىتىلغۇچىلارنى ياراتقان كۈندىن، يەنى زامان بېشىدىن باشلاپ ھەر كۈنى 70000 پەرىشتىلەر ئەلبەيتۇل-مەمۇرغا كىرىپ، ئۇ يەردە ئىبادەت قىلىپ چىقىپ كېتىدىكەن. ھەمدە بىر قېتىم ئۇنىڭغا كىرىپ باققان پەرىشتىلەر ئۇنىڭغا ھەرگىزمۇ قايتا كىرمەيدىكەن. بۇنىڭدىن پەرىشتىلەرنىڭ سانىنىڭ نەقەدەر كۆپ ئىكەنلىكىنى بىلىۋالالايمىز. ئىبراھىم ئەلەيھىسسالام مەككىدىكى كەبىنى ياسىغان بولۇپ، ئۇنىڭ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ساماۋاتقا چىققاندا ئەلبەيتۇل-مەمۇردا تۇرۇشى ئۇنىڭ شۇ ۋاقىتتا ئەلبەيتۇل-مەمۇر بىلەن بىر ئالاھىدە مۇناسىۋىتى بارلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ. مۇشۇ قېتىملىق سەپەردە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام جەننەت بىلەن دوزاخنىمۇ كۆرىدۇ. دىنىي ئالىملار ھەدىسلەردىكى رىۋايەتلەرگە ئاساسەن، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ جەننەتنى كۆرۈشى ھەققىدە مۇنداق ئىككى خىل يەكۈن چىقارغان. ئۇنىڭ بىرى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام جەننەتكە بىر قېتىم كىرىپ، ئۇنىڭ ئىچىنى كۆرۈپ، ئاندىن يېنىپ چىققان. يەنە بىرى بولسا، ئۇ جەننەتكە كىرمەي، ئۇنى سىرتتىن كۆزەتكەن. ئەقىدىشۇناسلىق نۇقتىسىدىن بۇ ئىككى يەكۈننىڭ ھەر ئىككىسىنى قوبۇل قىلىشقا بولىدۇ. يەنى، 1-خىل ئەھۋالدا، ئادەتتە جەننەتكە كىرگەن ئادەم ئۇ يەردىن يېنىپ چىقمايدىغان بولسىمۇ، ئاللاھ مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا ئالاھىدە مۇئامىلە قىلىپ، ئۇنىڭ جەننەتكە بىر قېتىم كىرىپ، ئاندىن يېنىپ چىقىشىغا يول قويغان بولۇشى مۇمكىن. 2-خىل ئەھۋال مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ نۇرغۇنلىغان ھەدىسلەردە رىۋايەت قىلىنغان، دوزاختا كۆرگەن ئىشلىرى ۋە ۋەقەلىرى بىلەن بىردەكتۇر. يەنى ئۇ دوزاخقا كىرمەي، دوزاختا بولۇۋاتقان ئىشلارنى سىرتتىن كۆزەتكەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ C  k# |0 d% v. |1 g7 n9 S شۇ قېتىم ئاللاھتىن ئۇنىڭغا بىر ئەمرىمەرۇپ ياكى بۇيرۇق بىۋاسىتە چۈشكەن بولۇپ، ئۇ ناماز توغرىسىدىكى ۋەھىيدۇر. يەنى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا چۈشكەن باشقا بارلىق ۋەھىيلەر ئۇنىڭغا ئاللاھتىن بىۋاسىتە چۈشكەن ئەمەس بولۇپ، پەقەت ناماز توغرىسىدىكى بىرلا ۋەھىينى ئاللاھ ئۇنىڭغا بىۋاسىتە يەتكۈزگەن. شۇ قېتىم مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئاللاھ تەرەپكە بىر قېتىم قارىغان بولۇپ، ئۇ پەقەت ئىنتايىن كۈچلۈك بىر نۇرنىلا كۆرەلىگەن. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام كېيىن يەر يۈزىگە چۈشكەندىن كېيىن ئۆزىگە قارشىلىق كۆرسىتىۋاتقان قۇرەيشنىڭ ئادەملىرىگە دەپ بېرىشىچە، ئاللاھ بىر پەردە ئارقىسىدا (veil) خىتاب قىلغان. يەنى ئاللاھ بىر خىل نۇر بولۇپ، بىز ئۇ نۇرنىڭ قانداق نۇر ئىكەنلىكىنى سوراشقا ھەقلىق ئەمەسمىز. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام شۇ قېتىم ئاللاھ تەرەپكە قارىغاندا كۆرگەن كۈچلۈك نۇر ئاللاھ ئۆزىنى پەردىلىگەن پەردە ئارقىسىدىن چىققانىكەن. قىسقىسى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئاللاھ بىلەن ئۇچرىشىپ، ئاللاھ بىلەن پەردە ئارقىسىدا تۇرۇپ ۋەھىي قوبۇل قىلغان. مۇشۇ نۇقتىدىن قارىغاندا مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا جىبرىئىلغا بېرىلمىگەن يۇقىرى ئورۇن بېرىلگەن بولۇپ، پەيغەمبىرىمىز ئاللاھنىڭ قېشىغىچە بېرىپ باققان. بۇ ھەقتە قۇرئاندىكى 53-سۈرە 12-18-ئايەتلەردە بىر قىسىم مەزمۇنلار بار. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, r7 X6 [3 w$ H$ r* ~8 r ئاللاھ بىلەن ئۇچرىشىشتىن بۇرۇن، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام جىبىرىئىل ئەلەيھىسسالام بىلەن ئىنتايىن يېقىن ئارىلىقتا ئۇچرىشىدىغان بولۇپ، شۇ قېتىم پەيغەمبىرىمىز جىبرىئىلنىڭ ئەسلى قىياپىتىنى ئىككىنچى قېتىم كۆرىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ G' c/ r% f. o«ئىسرا ۋە مىئراج ۋەقەسى» قۇرئاندا تىلغا ئېلىنغان، ھەمدە 40-50 ھەدىستە رىۋايەت قىلىنغان بولۇپ، ھەقىقىي مۇسۇلمانلار بۇ ۋەقەدىن ھەرگىز گۇمانلانمايدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, q* p7 e5 X1 D+ g3 i& Tئاللاھ بىلەن ئۇچرىشىپ، جەننەت بىلەن دوزاخنى كۆرۈپ بولغاندىن كېيىن، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام يېرۇسالېمغا يېنىپ چۈشىدۇ. ئاندىن ھېلىقى تۈۋرۈككە باغلاپ قويۇلغان بۇراقنى يېشىپ، ئۇنىڭغا مىنىپ، مەككىگە قايتىپ كېلىدۇ. مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ساماۋاتتىن قايتىپ چۈشۈش جەريانىدىكى ۋەقەلەر ئاساسەن رىۋايەت سۈپىتىدە خاتىرىلەنمىگەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 F4 W2 U" s* n# ?! o0 l4 L 5. كۆپ سانلىق كائىنات ھەققىدىكى ئاسترونومىيە بىلىملىرى بىزنىڭ باش ئىدارىمىز بولغان كالىفورنىيە تېخنولوگىيە ئىنستىتۇتىنىڭ نەزەرىيە فىزىكا ئالىمى، دوكتور سىن كارول (Sean Carroll) 2010- ۋە 2011-يىللىرى بىزنىڭ ئىدارىمىز JPL غا كېلىپ، ئىككى قېتىم ئىلمىي دوكلات بەردى (1-رەسىمگە قاراڭ). ئۇ دوكلاتلارنىڭ تېمىسى «ۋاقىت ئىسترېلكىسى» بولۇپ، بۇ نەزەرىيىنى سىن كارول ئۆزى كەشىپ قىلغان ئىكەن. مەن ئاشۇ دوكلاتتا تۇنجى قېتىم «كۆپ سانلىق كائىنات پەرىزى» دېگەن ئۇقۇمنى ئاڭلىدىم. كېيىن تورلارنى ئىزدەپ كۆرۈپ، «كۆپ سانلىق كائىنات نەزەرىيىسى» نەزەرىيىۋى فىزىكا ۋە ئاسترونومىيە ئىلىملىرىدىكى بىر چوڭ ساھە بولۇپ، ئۇ ھەقتە يېزىلغان خېلى كۆپ ئىنگلىزچە كىتابلارمۇ بارلىقىنى بايقىدىم. ئۇ كىتابلارنى يازغان ۋە بۇ خىل نەزەرىيە ئۈستىدە ئىزدىنىۋاتقانلارنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى ئىشتىن سىرتقى ھەۋەسكارلار بولماستىن، بەلكى ستىۋېن خاۋكىڭ (Stephen Hawking) غا ئوخشاش دۇنياغا تونۇلغان كەسىپ ئەھلىلىرى، مۇتەخەسسىسلەر ۋە ئالىملار ئىكەن. مەن بۇ قېتىم ياسىر قازى لېكسىيىسىدىكى 7 قات ساماۋات ۋە جەننەتنىڭ ئورنى ھەققىدىكى مەزمۇننى ئاڭلىغان ھامان ئېسىمگە «كۆپ سانلىق كائىنات نەزەرىيىسى» كەلدى. شۇنىڭ بىلەن قېرىنداشلارغا بۇ ھەقتە قىسقىچە چۈشەنچە بېرىپ قويۇشنى مۇۋاپىق كۆرۈپ، مەزكۇر يازمىنى تەييارلىدىم. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& y9 a6 y' o$ m2 e «كۆپ سانلىق كائىنات نەزەرىيىسى» بىر چوڭ ھەم مۇرەككەپ ئىلمىي ساھە بولۇپ، كائىنات نەزەرىيىسى، فىزىكا، ئاسترونومىيە، دىن، پەلسەپە، پسىخولوگىيە ۋە توقۇلما ھېكايە ساھەلىرىنىڭ ھەممىسىدە كۆپ سانلىق كائىنات پەرەزلىرى ئوتتۇرىغا قويۇلۇپتۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: z! W. Y5 _! D1 p# p بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @9 ]' A. D! i$ H8 Q9 `+ o$ u: x6 W5 aكۆپ سانلىق كائىنات ئىنگلىزچە قىسقارتىلىپ «multiverse» دەپ ئاتىلىدىغان بولۇپ، ئۇ كىشىلەر پەرەز قىلغان چەكسىز ياكى چەكلىك ساندىكى مەۋجۇت بولۇش ئېھتىماللىقى بار بولغان كائىناتلارنى كۆرسىتىدۇ. «كائىنات» دېگەن سۆزنى ئىنگلىزچىدا «universe» دەپ ئاتايدىغان بولۇپ، ئۇيغۇرچىدىكى «ئۇنىۋېرسال» دېگەن سۆز ئىنگلىزچىدىكى «universal» دېگەن سۆزگە توغرا كېلىدۇ. بۇ يەردىكى «uni» دېگەن سۆز بوغۇمى ئىنگلىزچىدا «بىر» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدىغان بولۇپ، يۇقىرىدىكى ئىنگلىزچە «multi» دېگەن سۆز بولسا «كۆپ» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. يەنى، ئىنگلىزچىدىكى «universe» دېگەن سۆز «بىر كائىنات» دېگەننى بىلدۈرسە، «multiverse» دېگەن سۆز «كۆپ كائىنات» دېگەن مەنىنى بىلدۈرىدۇ. بۇ «كۆپ كائىناتلار» نىڭ ھەممىسى بىرلىكتە ھازىر مەۋجۇت بولۇپ تۇرغان بارلىق نەرسىلەرنى، يەنى بوشلۇق، ۋاقىت، ماددا، ئېنېرگىيە، فىزىكىلىق قانۇنىيەتلەر، ۋە فىزىكىلىق تۇراقلىق قىممەتلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. كۆپ كائىناتنىڭ ئىچىدىكى ھەر خىل كائىناتلار بەزىدە «پاراللېل كائىناتلار» (parallel universe) دەپ ئاتىلىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @* s: t% {' {+ L7 M( ] بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ ?: t6 z8 f0 F( s5 P1 f; G/ Gمەن «پاراللېل كائىناتلار» چۈشەنچىسى ياسىر قازى چۈشەندۈرگەن قۇرئاندىكى 7 قات ساماۋات ئۇقۇمى بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدىغاندەك ھېس قىلدىم. بۈگۈن تورنى ئىزدەپ، تورلاردا كۆپ كائىناتلارنى تەسۋىرلەيدىغان رەسىملەر ئىنتايىن كۆپ ئىكەنلىكىنى بايقىدىم. ئۇلارنىڭ ئىچىدىكى بىر رەسىمدە، «ماغزاپ كائىناتلار» (Bubble Universes) ئۇقۇمى بىر پارچە 7 قات پاراللېل كائىناتلارنىڭ رەسىمى ئارقىلىق چۈشەندۈرۈلۈپتۇ. مەن ئۇ رەسىمنى ماقالىنىڭ ئاخىرىغا «2-رەسىم» قىلىپ كىرگۈزۈپ قويدۇم. بۇ رەسىمنىڭ ياسىر قازى لېكسىيىسىدىكى 7 قات ساماۋات ئۇقۇمى بىلەن بولغان بىر پەرقى، بۇ رەسىمدە بىز ھازىر ياشاۋاتقان كائىنات ئەڭ ئۈستىدە بولۇپ، ياسىر قازى لېكسىيىسىدە بولسا بىز ياشاۋاتقان كائىنات 7 قات ساماۋاتنىڭ ئەڭ ئاستىدا. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @$ l1 N0 l- q4 i9 [- g9 i«پاراللېل كائىناتلار» پەرىزىنى ئوتتۇرىغا قويغان كىشىلەرنىڭ ئىچىدە ئامېرىكىدىكى داڭلىق مەكتەپلەرنىڭ بىرى بولغان پرىنسىتون ئۇنىۋېرسىتېتى (Princeton University) نىڭ پروفېسسورى، كائىنات نەزەرىيىسى ئالىمى پول ستەنھارد (Paul Stainhardt) بىلەن ئەنگلىيە كەمبرىج ئۇنىۋېرسىتېتى (Cambridge Uniwersity) پروفېسسورى نەئىل تۇروك (Neil Turok) لارمۇ بار بولۇپ، ئۇلار «تەكرارلىنىپ تۇرىدىغان كائىناتلار» (repetitive universes) نەزەرىيىسىنى ئوتتۇرىغا قويغان. بۇ نەزەرىيىنىڭ مەزمۇنى مۇنداق (3-رەسىمگە قاراڭ) [8]: --كائىنات پەيدا بولۇپ، يوقىلىپ، قايتا پەيدا بولۇشنى سانسىز قېتىم تەكرارلاپ تۇرىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @. [* s4 b- D! e, ~, n" ` --كۆپلىگەن كائىناتلار بىر چوڭ ھەجىمنىڭ ئىچىدىكى چەكسىزلىككە سوزۇلغان يالتىراقلاردىن تەركىب تاپقان بولۇپ، ھەر بىر يالتىراق بىر كائىناتنى تەشكىل قىلىدۇ. --نېپىز قەغەزلەر شامالدا بىر-بىرى بىلەن سوقۇشقانغا ئوخشاش، باشقا-باشقا 3-ئۆلچەملىك كائىناتلار بەزىدە بىر-بىرى بىلەن سوقۇشىدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" @& R! V0 T" j+ H8 E' d--ھەر بىر سوقۇشۇشتىن كېيىن ئېنېرگىيە ماددىلارنى پەيدا قىلىپ، بىزگە تونۇشلۇق بولغان بىر كائىنات، يەنى گالاكسى، يۇلتۇز ۋە پلانېتىلار بارلىققا كېلىدۇ. --بۇ خىل ئەھۋال تەخمىنەن ھەر بىر تىرىليون يىلدا بىر قېتىم يۈز بېرىدۇ . --بۇنداق چوڭ پارتىلاش ۋاقىت بىلەن بوشلۇقنىڭ باشلىنىش نۇقتىسى بولمايدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ |' j# |" f5 r4 \9 f( [% e! f1 zسىن كارول مۇنداق دەيدۇ (1-رەسىم) [10]: بوشلۇقنىڭ يۆنىلىشى يوق بولۇپ، ۋاقىتنىڭ يۆنىلىشى بار بولىدۇ. كائىنات يېڭى بارلىققا كەلگەندە، ئۇنىڭ تەكشىلىگى ناھايىتى تۆۋەنىدى. ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشى بىلەن ئۇنىڭ تەكشىلىك دەرىجىسىمۇ ئۆسۈپ مېڭىپ، ئەڭ ئاخىرى بىر خىل «تەڭپۇڭلۇق» ھالەتكە كەلگەن. يېڭى بارلىققا كەلگەن كائىنات بىر «يەل ئۇرۇلغان شار» دەك تېز چوڭىيىش (inflation) باسقۇچىنى ئۆز بېشىدىن ئۆتكۈزىدۇ.  «قاراڭغۇ ئېنېرگىيە» گە ئىگە بولغان بوشلۇقتا ئاشۇنداق «چوڭىيىش» يۈز بېرىپ، كۆپلىگەن يېڭى كائىناتلار بەرپا بولىشى مۇمكىن.  بۇ كائىناتلارنىڭ بەزىلىرى كىچىكلەپ، قارا-ئۆڭكۈرگە ئايلىنىپ، تۇزۇپ كېتىدۇ. قالغانلىرى بولسا مەڭگۇ كېڭىيىپ ماڭىدۇ. شۇنىڭ بىلەن يېڭى «بوشلۇق» ھاسىل قىلىپ، يېڭى كائىناتلارنى بارلىققا كەلتۈرىدىغان شارائىتنى ھازىرلايدۇ. بىزنىڭكىڭدىن باشقا چوڭ-پارتىلاشلارمۇ يۈز بېرىپ، ئۇلارنىڭ ۋاقتى بىزنىڭكىگە قارىمۇ-قارشى يۆنىلىشكە ماڭغان بولىشىمۇ مۇمكىن.  كائىناتلار بۇرۇندىن تارتىپ مەۋجۇت بولغان، بۇندىن كېيىنمۇ شۇنداق بولىدۇ . بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; Z& O2 m6 o; g0 p' Aخۇددى كۆپ كائىناتلار پەرەزلىرىنى ئوتتۇرىغا قويغان كىشىلەرنىڭ ئىنتايىن كۆپ بولغىنىدەك، ئۇ پەرەزلەرنى رەت قىلىدىغان ۋە ئۇلارغا قارشى تۇرىدىغان كىشىلەرمۇ ئىنتايىن كۆپ بولۇپ، بۇ پەرەزلەرنىڭ بەزى ئامىللىرى ھازىرغىچە ئىلمىي تەتقىقاتتا ئىسپاتلىنىپ بولۇپتۇ. لېكىن، ئۇ پەرەزلەرنىڭ كۆپلىگەن تەرەپلىرى ھازىرمۇ تېخى بىر تەتقىقات باسقۇچىدا ئىكەن. مەن بۇ ماقالىنىڭ ئاخىرىغا بۇ قېتىم توردىن تاپقان، كۆپ كائىناتلار پەرىزىگە ئائىت بىر قانچە پارچە رەسىملەرنى كىرگۈزۈپ قويدۇم. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @  V+ r! w; Q' e2 x7. ئاخىرقى سۆز مەن مەزكۇر ماقالىدا ياسىر قازىنىڭ 3 قېتىملىق سىيرەت لېكسىيىسىدىكى مەزمۇنغا ئاساسەن، ئىسلام دىنىدا جەننەت جايلاشقان ئورۇن ھەققىدە قانداق چۈشەنچە بارلىقىنى تونۇشتۇرۇپ ئۆتتۈم. ھەمدە ھازىرقى زامان ئاسترونومىيە بىلىملىرىدىكى كۆپ سانلىق كائىنات ھەققىدىكى ئىلمىي پەرەزلەر ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچە بەردىم. ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىلىرى ئىنتايىن تەپسىلىي تەييارلانغان بولۇپ، «ئىسرا ۋە مىئراج ۋەقەسى» مۇ جەمئىي 3 لېكسىيىدە تەپسىلىي بايان قىلىنغان. ئۇ 3 لېكسىيىنىڭ جەمئىي ئۇزۇنلۇقى 4 يېرىم سائەت كېلىدىكەن. ياسىر قازى ئۇنىڭدا قۇرئاندىكى «ئىسرا ۋە مىئراج ۋەقەسى» گە ئائىت ئايەتلەر، شۇنداقلا ئۇ ئۆزى ئۇزۇن مۇددەتلىك ئىزدىنىش ئارقىلىق توپلىغان ئاشۇ ئايەتلەرگە مۇناسىۋەتلىك بولغان ئەقىدە، تەپسىر، ھەدىس، فىقھى ۋە سىيرەتلەردىكى مەزمۇنلارنى ۋاقىت تەرتىپى بويىچە تەپسىلىي چۈشەندۈرگەن. مېنىڭ مەزكۇر ماقالىدا تونۇشتۇرغىنىم ئاشۇ 3 لېكسىيىنىڭ ئىنتايىن ئاز بىر قىسمىدىنلا ئىبارەت. ئەگەر بىزنىڭ دىنىي زىيالىيلىرىمىز بۇرۇن مۇشۇ ماقالىدا تونۇشتۇرۇلغان مەزمۇننى كېڭەيتىپ چۈشەندۈرىدىغان ماقالىلەرنى تەييارلاپ تورغا يوللىغان بولسا، ياكى كىتابچە قىلىپ تارقاتقان بولسا، بىلىدىغان قېرىنداشلارنىڭ ئاشۇ ئۇچۇرلارنى مۇشۇ يازمىنىڭ ئاخىرىغا ئىنكاس شەكلىدە يېزىپ قويۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. مەن بۇرۇنقى يازمىلىرىمنىڭ بىرىدە تورداشلاردىن قۇرئاننى ئۈنۈملۈك ئۆگىنىشنىڭ ياخشى ئۇسۇل ۋە تەجرىبە-ساۋاقلىرىنى تونۇشتۇرۇپ بېرىشنى ئۆتۈنگەن ئىدىم. يېقىندا مەن ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىلىرىنى ئاڭلاش جەريانىدا، ئاشۇنداق ئۈنۈملۈك ئۇسۇلنىڭ بىرى ئالدى بىلەن ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىسىگە ئوخشاش بىر ماتېرىيالنى ئاڭلاش ياكى ئوقۇش ئىكەنلىكىنى ھېس قىلدىم. ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىسى جەمئىي 130 قىسىم بولۇپ، ھەر بىرى بىر يېرىم سائەت كېلىدىكەن. ئەگەر بىر ئادەم ئاشۇ مەزمۇنلارنى ئۇيغۇرچىلاشتۇرۇپ تونۇشتۇرماقچى بولۇپ، ھەر ھەپتىدە بىر قىسىمدىن تونۇشتۇرسىمۇ جەمئىي 3 يىلدەك ۋاقىت كېتىدىكەن. مەن ئىمكانىيىتى يار بېرىدىغان قېرىنداشلارنىڭ بۇ ئىش ئۈستىدە بىر ئاز ئويلىنىپ بېقىشىنى ئۈمىد قىلىمەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 V# a6 ~+ N% v) \1 qمەن بۇ ماقالىنى ياسىر قازىنىڭ سىيرەت لېكسىيىسى 22-قىسمىنىڭ ئاخىرىدىكى بىر ئابزاس سۆزى بىلەن ئاخىرلاشتۇرىمەن: بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @: b8 }! o: c& Q, D, k  x «ھېچ قانداق نەرسە بىكارغا كەلمەيدۇ. بىر نىشانغا يېتىش ئۈچۈن سىز چوقۇم شۇنىڭغا چۇشلۇق تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. باشقىچە قىلىپ ئېيتساق، سىز ئۆيىڭىزدە ئولتۇرۇپ تەۋەككۈللۈك قىلسىڭىز، بىر ئىشنى ئاللاھ سىز ئۈچۈن قىلىپ بەرمەيدۇ. ئۇنىڭ ئەكسىچە، سىز بىر نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن، چوقۇم ئۆزىڭىز تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. ئاللاھ سىزگە بىرەر مۆجىزىنى ئاتا قىلغان، ياكى سىزنى بىرەر مۆجىزە بىلەن مۇكاپاتلىغان تەقدىردىمۇ، سىز ئاشۇ مۆجىزىنى قولغا چۈشۈرۈش ئۈچۈن چوقۇم ئۆزىڭىز يېتەرلىك دەرىجىدە تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. مەسىلەن، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ئۆزى مىنىدىغان بۇراقنى ئۆزى جابدۇيدۇ. بۇراققا مىنىپ، يېرۇسالېمغا ئۆزى بارىدۇ. يېرۇسالېمغا يېتىپ بارغاندىن كېيىن بولسا بۇراقنى بىر تال تۈۋرۈككە ئۆزى باغلاپ قويىدۇ. ئاللاھ قۇرئاندا بىر قىسىم كىچىك ئىشلاردىمۇ ئاللاھ سىزگە ئاتا قىلغان نەرسىلەرنى سىز ئۆزىڭىز تىرىشچانلىق كۆرسىتىپ قولغا چۈشۈرۈشىڭىز كېرەكلىكىنى ئوتتۇرىغا قويىدۇ. بۇ ئەھۋال يالغۇز مۆجىزىلەر ئۈچۈنلا شۇنداق بولۇپ قالماستىن، كۈندىلىك تۇرمۇشتىكى ھەممە ئىشلار ئۈچۈنمۇ ئوخشاش. سىز چوقۇم ئۆزىڭىز تىرىشىشىڭىز كېرەك. چوقۇم ئۆزىڭىزنىڭ بارلىقىنى مەلۇم بىر نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇشقا ئاتىشىڭىز كېرەك. ئاشۇ نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن قاتتىق تىرىشىشىڭىز كېرەك. ئەگەر سىزگە پۇل كېرەك بولسا، سىز ئۇنىڭ ئۈچۈن ئىشلىشىڭىز كېرەك. شۇ چاغدا ئاللاھ ئۇنى سىزگە بېرىدۇ. ئەگەر ئاغرىپ قالسىڭىز، سىز بېرىپ دوختۇرغا كۆرۈنۈشىڭىز، ھەمدە ئۇنىڭدىن دورا ئېلىشىڭىز كېرەك. شۇ چاغدا ئاللاھ سىزگە شىپالىق ئاتا قىلىدۇ. سىز ئارزۇ قىلىدىغان ھەر بىر نەرسە ئۈچۈن ئاللاھ ئۇ نەرسىگە ئېرىشىشنىڭ ئامالىنى ياراتقان. مۆجىزىلەرنىڭ ئەھۋالىمۇ شۇنىڭغا ئوخشاش. مۇسا پەيغەمبەر قىزىل دېڭىزنى ئىككى پارچە قىلىۋەتكەندە، ئاللاھ ئۇنىڭغا «سەن جىم تۇرۇپ بەر» دەپ، دېڭىزنى ئۆزى ئىككى پارچە قىلىپ بەرگەن ئەمەس. بەلكى، ئاللاھ ئۇنىڭغا ھاسىسى بىلەن دېڭىز سۈيىنى ئۇرۇشقا بۇيرۇغان، دېڭىز سۈيى شۇنىڭدىن كېيىن ئاندىن ئىككى پارچىغا بۆلۈنۈپ، مۇسا پەيغەمبەرگە بىر يول ئېچىلغان. قىسقىسى، ئاللاھ ھەر بىر نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇشنىڭ سەۋەبى ياكى ئەجرىنى يارىتىپ بەرگەن. سىز پەقەت ئاشۇ سەۋەبنى قىلغاندىلا، ياكى ئاشۇ ئەجرىنى كۆرسەتكەندىلا ئاندىن ئۇ نىشانغا يېتەلەيسىز.» بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 u. e5 s' K9 o- v) W9 y بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! q4 U# ?) p- \  g* W4 w بۇ ماقالىنى ھېچكىمدىن سورىماي، مەنبەسىنى بەرگەن ئاساستا باشقا ھەر قانداق تورغا چىقارسىڭىز، ياكى ئېلكىتابقا ئوخشاش باشقا ھەر قانداق شەكىلدە ئىشلەتسىڭىز بولۇۋېرىدۇ. بۇ ماقالە بارلىق ئۇيغۇرلارغا مەنسۇپ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 P/ M- n: ^2 l- Mپايدىلىنىش ماتېرىياللىرى: بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @+ M( E. j5 U; y4 w! c. X [1] قۇرئان كەرىم ئۇيغۇرچە تەرجىمىسى. تەرجىمە قىلغۇچى: مۇھەممەد سالىھ. 560-بەت. [2] Seerah of Prophet Muhammed 20 - Night Journey & Ascension to Heavens 1 - Yasir Qadhi | January 2012 بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& A# {: A9 x1 w5 B+ M% s$ D<https://www.youtube.com/watch?v=lNBtUF7-uhQ> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @' }2 d8 t: M6 V4 N5 ?! V  s[3] 2012-02-01 Seerah pt.21 - Isra wa Miraj, the night journey & ascension to Heaven 2- Yasir Qadhi بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" |* h0 G4 J, Yhttps://www.youtube.com/watch?v=T5uhfYFAJzM بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) x9 i4 W8 `3 H$ A8 \* E& T[4] Seerah of Prophet Muhammed 22 - Night Journey & Ascension to Heavens 3 - Yasir Qadhi | February 2012 https://www.youtube.com/watch?v=YrotFQRti0k بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 H) |* V; W1 U' h [5] Al-Maghrib Institute. <http://almaghrib.org/> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 a% V2 g% c: K  @4 O [6] Muhammad بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" {' E9 h- Q5 ?) o8 t6 Y0 W* K<http://en.wikipedia.org/wiki/Muhammad> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 c* A* h  o) Q( d$ {$ k* c% }9 h- N بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @( R9 B* p! ~8 ?[7] Samawat: - Heavens, skies <http://islamic-dictionary.tumblr ... abic-ard-arabic> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" f- D' G5 A0 {: ^! r- D بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @& U% K) J! G* P  c, b  I [8] Multiverse بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @/ _7 J- k8 B  p- S! M<http://en.wikipedia.org/wiki/Multiverse> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" @  u% ?' [* U9 a بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; B' m( g# S  J! i) c7 ?7 _. u[9] <http://www.astro.uu.se/~nisse/co ... c_universes.pdf> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 A5 ~, g7 e% p/ M[10] <http://www.youtube.com/watch?v=GFMfW1jY1xE> بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 ]/ |6 Q; h# ?5 @- H بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @0 t' _" J0 v! z; P4 s: _# p$ f بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! ^% ^7 B! f3 v7 A9 {- N

ablimitt

	«ھېچ قانداق نەرسە بىكارغا كەلمەيدۇ. بىر نىشانغا يېتىش ئۈچۈن سىز چوقۇم شۇنىڭغا چۇشلۇق تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. باشقىچە قىلىپ ئېيتساق، سىز ئۆيىڭىزدە ئولتۇرۇپ تەۋەككۈللۈك قىلسىڭىز، بىر ئىشنى ئاللاھ سىز ئۈچۈن قىلىپ بەرمەيدۇ. ئۇنىڭ ئەكسىچە، سىز بىر نىشاننى ئەمەلگە ئاشۇرۇش ئۈچۈن، چوقۇم ئۆزىڭىز تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. ئاللاھ سىزگە بىرەر مۆجىزىنى ئاتا قىلغان، ياكى سىزنى بىرەر مۆجىزە بىلەن مۇكاپاتلىغان تەقدىردىمۇ، سىز ئاشۇ مۆجىزىنى قولغا چۈشۈرۈش ئۈچۈن چوقۇم ئۆزىڭىز يېتەرلىك دەرىجىدە تىرىشچانلىق كۆرسىتىشىڭىز كېرەك. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 _4 R4 b) d# d' {+ n   فىلىمدىن كۆرسەكمۇ پەيغەمبىرىمىز ناماز ئۇقۇپ ئولتۇرغانلا ئەمەس نۇرغۇن مۇشەققەتلەرنى باشتىن كەچۈرگەن. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 s* T0 b% @- T: i1 G6 L9 ?  ئەركىن سىدىق ئاكىمىزنىڭ ئالدىراشلىق ئىچىدىن ۋاقىت چىقىرىپ قىممەتلەك تىمىلارنى يوللاپ بىزدىكى گۈزەل خىسلەتلەرنى ساقلاپ قىلىشقا كۈچ قۇشۇشنى شۇنچە ئۇزۇن مەزگىل داۋاملاشتۇرىشى ھەقىقەتەن ئاسان ئەمەس. بۇلۇپمۇ قانچىكى يۇقىرى ئورۇندا بولسا خىزمەت زىچلىقىمۇ شۇنچە يۇقىرى بۇلىدىغان گەپ.   مانا بىرىنىڭ مىۋىسى چىچىلىپ كەتسە يىقىن كەلگىنى مىۋىسىنى تېرىپ بېرىشكە بارىدۇكى ھەرگىز ئۇغىرلىقچە ئىلىۋىلىشنى مەقسەت قىلمايدۇ. مانا بۇ بىزدە داۋاملىشىۋاتقان قىيىنچىلىققا ئۇچرىغانلارغا ياردەم قىلىش ئەن-ئەنىمىز. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @% N9 u0 c0 A) S" t7 x  ياخشى ئەن-ئەنىلېرىمىز ئەركىن سىدىق ئاكىمىزدەك تۆھپىكار ئۇستازلېرىمىزنىڭ تىرىشچانلىقى بىلەن ئەبەدى داۋاملاشقۇسى...

iltebir

	يەتتە قات ئاسمان دەپ ئاڭلايتۇق .لېكىن بۇ توغرىسىدا بىلىدىغانلىرىمىز بەكلا يۈزەكى ئىدى.بىلىمخۇمار ئۇستازنىڭ يازمىسىنى ئوقۇپ بۇ توغرىسىدا تونۇشۇم تېخىمۇ چۇڭقۇرلاشتى.

jim-jit

	مۇشۇنداق    ئۇلۇغ    ئاي   ئۇللۇغ    كۇنلەردا    ناھايىتى    ياخشى    تىمىلارنى    تورداشلارغا    سۇنۇپسىز    ،    ئاللاھ    ئەجىرىڭىزنى    زىيادە    قىلسۇن    .

FOCUS

	شۆھرەتلىك ئالىمىمىز ئەركىن سىدىق ئەپەندىنىڭ مىللەت ئۈچۈن تۆكىۋاتقان ھەربىر  تامچە قان تەرى تارىخ بېتىگە يېزىلىدۇ، ئاتالمىش زامان كاتتىلىرى ھىساپلىنىۋاتقان بىرقىسىم ئەمەلدارلارنىڭ ئىش ئىزلىرى قىلغان ئەمەللىرىمۇ تارىخ بېتىگە يېزىلىدۇ، دىمەكچىمەنكى يېشىىم چوڭايغانسىرى نىمىنىڭ مۇھىم نىمىنىڭ مۇھىم ئەمەسلىكىنى ھىس قىلىۋاتىمەن.

qaraxani

	ناھىيىتى كۆپ بىلىم ۋە ھېكمەتلەرنى ئۆزىگە مۇجەسسەم قىلغان ئېسىل ماقالە ئىكەن،قەلىمىڭىزگە بەرىكەت تىلەيمەن...

abaytarim

	ناھايىتى ئېسىل مەزمۇندىن ، ئىلمىي ساۋاتتىن خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا كۆپتىن - كۆپ رەھمەت .  مەقالە ، ئەسەرلىرىڭىزگە تەشنابىز...

uzum-tal

	بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 W" @- v7 V% ~. q. s0 g بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @! h6 A$ r5 m% c   ،،،ھەر كۈنى بەيتۇل-مەھمۇرغا 7000 مىڭ پەرىشتە كىرىپ ئىبادەت قىلىپ چىقىدۇ . بىر قىتىم كىرگەن پەرىشتە ئىككىنجى قىتىم كىرەلمەيدۇ. بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @5 s3 D. n: H' E  x9 j سۇبھان ئاللاھ ! ئاللاھۇ ئەكبەر ! بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 S! U  ~2 ^7 T  D4 X, W ئاللاھ پەرىشتىلەرنى بارلىق جانلىقتىن بۇرۇن يارتىپتىكەن . شۇنداق تۇرۇقلۇق ھەر كۈنى 7000 پەرىشتە پەقەت بىرلا قىتىم كىرەلىسە . ماۋۇ زاماننىڭ تارىخىنى ھىساپلاشقا كاللاھ يەتمىدى دەيمەن . قارىغاندا پەرىشتىلەرنىڭ سانى دېڭىز-ئوكيان سۇلىرىنىڭ مالكۇسىدىنمۇ كۆپمۇ نىمە ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @; S  d5 r, J5 p بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @1 F! h- d5 b, \9 y    كائىناتنىڭ چىكى بار بولسا شۇ چەكنىڭ سىرتىدا قانداق نەرسە بادۇر دەيمەن مەن . ئەگەر كائىناتنىڭ چىكى  بولسا شۇ چەكنىڭ سىرتىدا بىر نەرسە بولۇش كىرەك . ئەگەر ئۇ نەرسە بولمىسا ئۇنىڭ سىرتى نىمە بولىدۇ . مەن ئويلايمەن ئادەمنىڭ شۇنداق قۇربىتى بولسا شۇ بارلىق سىغىم بارلىق چەك دائىرسىدىنمۇ ھالقىپ يەنە چەكسىز مىڭىپ باقسام نەگە چىقارمەن . ياكى  شۇ غەيرى ماكاننىڭ ئىچىدىمۇ  خۇددى توپنىڭ ئىچىكى تىمىدا مىڭىۋاتقان چۈمىلىگە ئوخشاش باشلىنىشى بىلەن ئاخىرلىنىشى يوق بولسا بۇ تەرىپى ماڭا سىزىلمەي مىڭىۋىرەرمەنمۇ ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @6 N1 U& u+ |3 }: t: i4 U     بىلىم خۇمار ئەپەندىم . ۋاقتىڭىز يەتتسە ئۆزىڭىزنىڭ كۆڭلىڭىزدە سان بولسا مالال بولالماي ياكى ياسىر قازىدىن سوراپ باقسىڭىز ! ئادەم زېمىنغا چۈشۈرۈلگەن ۋاقىتتىن باشلاپ ھازىرغىچە تەخمىنەن قانچە يىل ياكى قانچە ئەسىر ئۆتكەن بولغىيدى . دائىما مۇشۇ سۇئال كاللامغا كىرۋالىدۇ .   بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @, a" S6 `) ?$ `, Q, b4 | بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @4 n# n, m  j3 P بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 v+ w8 C; s. Y, M# k) P

uyghur05

	uzum-tal يوللىغان ۋاقتى  2014-7-18 03:27 PM بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @) q  Q( K3 ]1 X  G،،،ھەر كۈنى بەيتۇل-مەھمۇرغا 7000 مىڭ پەرىشتە كىرىپ ئى ... بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @" E; f1 v( U7 t6 \1 Z6 v( |% yئىلگىرى بىر خەۋەردە كۆرۈشۈمچە ئالىملار 500مىليون يىل ئىلگىرىكى ئادەمنىڭ ئاياغ ئىزىنى يەنى بىر قۇرتنى دەسسىگەن ئاياغ ئىزىنى بايقىغانىكەن. مەن بۇنىڭدىن ئىنساننىڭ زىمىنغا چۈشۈرۈلگىنىگە 500مىليوندىن ئۇزۇن دەپ پەرەز قىلدىم . توغرىسىنى بىلگۈچى ئاللاھ

Azizan

	مەن بىر قانچە نۇقتىسىنى تازا قوبۇل قىلالمىدىم . كاللام ئىشلىمەيدىغان قارا تۈرۈك بولغاچقا دەپ ئويلىدىم . بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @7 a9 Z  O. L$ C9 k+ ^; {بىرىنچى ، بارلىق پەيغەمبەرلەر قىيامەتكىچە ئۆز گۆرىدە ئۆرە تۇرۇپ ئىبادەت قىلىدۇ .  مانا بۇ بىر جۈملە سۆز تەرجىمىدىكى سەۋەنلىكمىدۇ ياكى يازغۇچى نەخ شۇنداق دېمەكچىمىدۇ ؟ بۇ بىر جۈملە سۆزنىڭ سوپىزىم تەلىماتى بىلەن زىچ ئالاقىسى بارمۇ قانداق ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @8 p' p+ u6 O/ [% fئىككىنچى ، ئاللاھ بىر خىل نۇر بولۇپ ، دېگەن جۈملە تەرجىمىدىكى سەۋەنلىكمىدۇ ياكى يازغۇچى نەخ شۇنداق دېمەكچىمىدۇ ؟ بۇنىڭدا ئاللاھنى شەيئىلەشتۈرۈش قارىشى بارمۇ قانداق ؟ بۇ مەزمۇنلار پۈتۈنلەي مىسرنىم مۇنبىرىدىن كۆچۈرۈلگەن @3 K  y2 J4 Z" b