ما خوتۇن ئۆلمەپتىمۇ؟

koxmak7

	ما خوتۇن ئۆلمەپتىمۇ؟                                        (ھىكايە)                                      تاھىرجان ئاتاۋۇللا قوشماق بوينۇمغا ئېسىقلىق ئاچقۇچ بىلەن ئىشىكنى ئېچىپ ئۆيگە كىرىشىمگىلا، بوسۇغۇدىكى كالاچنى كۆرۈپ، مومامنىڭ كىرگەنلىكىنى بىلدىم. خوشلىقتا مىھمانخانا ئۆيگە يۈگۈردۈم. ھەم مومام بىلەن قۇچاقلىشىپ كۆرۈشتۈم. مومام باش كۆزۈمنى سىلاپ، سۆيۈپ كەتتى. چاي ئەكىرگەن ئانام ماڭا قاراپ چىرايى بىر قىسما بولۇپ، چىرايى بۇلۇتلۇق ئاسماندەك تۇتۇلۇپ كەتتى. —        ئەقىدە، ماڭە كەشىڭنى سېلۋىتىپ كىر!— دىدى. ئاپلا مومامنى كىرىپتۇ دەپ خۇشاللىقتا كەشىمنى سېلىشنى ئۇنتۇپ، گىلەمگە دەسلەپلا  كىرىپتىمەن ئەمەسمۇ؟ ئانام مومام بولمىغان بولسا، تىللىشى ھەتتا ئۇرۇشى ئېنىق ئىدى. مومامنىڭ يۇزىنى دەپ تىللىمدى، لىكىن ئاغزى بېسىقمىدى، ئارىدىكى كۆڭئۈلسىزلىكنى تۈگۈتۈش ئۈچۈن مومام، —        بوپتۇ قىزىم كىچىك ئەمەسمۇ، ئىش ئۇقمايدۇ، بۇنچىلىك ئىشقا ئۆزلىرىنى ئۇپراتمىسىلا؟ — دىدى. —        ئانا سىللە شۇنداق دىگەنلىرى بىلەن ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ 1-يىللىقىدا ئوقۇۋاتىدۇ. قارىسىلا، تەپ تارىتماستىن كەش بىلەنلا گىلەمگە دەسلەپ كىرگىننى، ھازىرقى بالىلار نىمە بولۇپ كىتىۋاتىدىكىن؟ ئانىغا ئىچ ئاغرىتىشنى بىلمىگەن، شۇڭا قىرىققا كىرمەي تۇرۇپلا چېچىمغا ئاق كىرىپ، بېلىم كىچىچە ئاغرىپ بولالماي چىقىمەن، ھېلىمۇ كۆزىنىڭ ئىچىگە قاراپ چوڭ قىلىپ، توپاقتەك بولغاندىمۇ.... ئاپامنىڭ گېپى ھېچ تۈگەيدىغاندەك ئەمەس، مومام ماڭا شەرەت قىلدى. مومامنىڭ شەرىتىنىڭ مەنىسىنى چۈشەندىم. ئايىغىمنى سېلىپ، چاڭ- توزاڭ سۈمۈرگۈچ بىلەن دەسلىگەن جايلىرىمنى تازلىۋەتتىم. —        مانا بولدى، شۇنچىلىك ئىشقۇ، سىزمۇ قاراڭ ئاپىڭىزغا ئىچىڭىز ئاغرىسۇن، — دىدى مومام ئارىدىكى كۆڭئىلسىزلىكنى تۈگۈتۈش ئۈچۈن. ھايال ئۆتمەيلا ئۇكام مەكتەپتىن يېنىپ كەلدى. ئۇمۇ مومامنى كۆرۈپلا قەۋەتلا خوش بولۇپ كەتتى. ئۇكام بىلەن ئىككىمىز مومىمىزنىڭ يېنىدىن ئايرىلمىدۇق. مومامنىڭ بۇندىن كىيىن، بىزنىڭ ئۆيدە تۇردىغانلىقىنى ئاڭلاپ، خۇشاللىقتا بېشىمىز كۆككە يەتتى. ئەمدى ئاپام دىگەن خوتۇننىڭ بىزنى ئەدەپلەيمەن، تىللايمەن دىگىنى ئۇخلاپ چۈشى ئىدى. بىرنىمە دەپ بولغۇچە مومام ئارىغا كىرىپ بىز تەرەپتە بولاتتى. مومام ئادەتتە يېزىدا تۇراتتى. مومامنىڭ يېزىدىكى ئۆيى ناھايىتى چوڭ، ئايۋان- سارايلار ناھايىتى ھەشەمەتلىك بولۇپ، ۋاسا جۇپ قېلىپ يېپىلغان ئىدى. ھويلىدىكى ئۈچ مو كىلدىغان چوڭ باغ بولۇپ، مەھەللىدىكى چوڭ ئېرىق مومامنىڭ بېغىدىن ئۆتكەچكىمۇ، قىشى ياز سۇ شىلدىرلاپ ئېقىپ تۇراتتى. باغدىكى ئەنجۇر، ئانار ، ئۈزۈم، ئۈرۈك، گىلاس، ئالما قاتارلىق مىۋىلەر بىرىنىڭ كەينىدىن بىرى پىشىپ تۇراتتى. مەھەللىدە يەنە چوڭ كۆل، چوڭ كۆل بويىدا مەسچىت بولۇپ ناھايىتى ئاۋات ئىدى. مەھەللىدىكى بالىلار كۆل ئەتراپىدا ئوينايتى. بىز ھەر ھەپتىدە بىر قېتىم ئۇكام بىلەن بىللە چىقىپ تۇراتتۇق. بىز مومانىڭ ئۆيىگە چىقساق ئەركىن ئازادە بولۇپ قالاتتۇق. سەھرادىكى ئاق كۆئۈل بالىلار شەھەردىن دوستىمىز چىقىپتۇ دەپ، باغلىرىغا ئاپپىرىپ، مىۋە - چىۋە بىلەن مىھمان قىلاتتى. ئويۇن دىگەننى بولىشىغا ئويناپ كىرسەك، كەچتە مومام ئوخشىتىپ لەڭمەن ئېتىپ بىرەتتى. مومامنىڭ لەڭمىنى بەكلا ئوخشايتى. مومامدىن: — موما سىللىنىڭ لەڭمەنلىرى نىمىشقا بەك ئوخشايدۇ؟ — دەپ سورىساق. — بۇ باينىڭ لەڭمىنى تۇرسا، — دەيتى كۈلۈپ تۇرۇپ. — قانداق لەڭمەن باينىڭ لەڭمىنى بولىدۇ؟— دەپ سورايتۇق. — قورىمىسىغا گۆش، يىسېۋېلەك، پىدىگەن قاتارلىق كۆكتاتلارنى سېلىپلا قورىغان لەڭمەن، — دەيتى. مومام پەمىدۇر، مۇچ قاتارلىق كۆكتاتلارنى يەل كىلىدۇ دەپ يىگىلى ئۇنىمايتى. مومامنىڭ «ئازراق يەڭلار» دىگىنىگە پەرۋا قىلماي، ئىككى چىنىدىن يەيتۇق. قورساقلىرىمىز باداڭدەك يوغىناپ، تىنالماي قالاتتۇق. بۇنداق چاغدا مومام يوغان كۆرپىدىن ئىككىنى ياستۇق ئورنىدا قويۇپ بىرەتتى. بىز مومامنىڭ قىزىقارلىق ھىكايە چۆچەكلىرىنى ئاڭلاپ ئويقۇغا كىتەتتۇق. مومام بىزنىڭ ئۆيدە تۇرغاندىن باشلاپ، ئائىلىمزگە بىر خىل خۇشاللىق ئېلىپ كەلدى. ئانچە- مۇنچە چۈجە خورازلاردەك قىزىرىشىپ قالدىغان ئاپام بىلەن داداممۇ مومامدىن نومۇس قىلىپ جىم بولۇپ قېلىشتى. مومام تىلۋۇزۇرنى كۆپ كۆرمەيتى، تولاراق رادىيۇ ئاڭلايتى. لىكىن كۆرىيەنىڭ بىر كۆپ قىسىملىق تىلۋىزىيە تىياتىرىغا قىزىقىپ قالدى. شۇنىڭ بىلەن DVDپىلاستىنكىسى ئەككىرىپ بەرسەك كۆردىغان بولدى.ھەتتا تېخى ئاپام داداملار بىلەن تىلىۋىزىيە فىلىمى ھەققىدە مۇلاھىزە قىلغاندىن باشقا، ئۇۋالچىلىققا ئۇچرىغانلارنى كۆرۈپ كۆز يېشى قىلاتتى. بۈگۈن نۇرۇزلۇق سەنئەت پائالىيىتىنى مەشىق قىلىپ بولغاندىن كىيىن، ئۆيگە ھېرىپ ئېچىپ قايتىپ كەلسەم، ئۆيدە مومام يوق تۇردۇ. — ئاپا مومام نەگە كەتتى؟ — دەپ سوردۇم. —        ھەمىسى سەن جۇۋاينىمەكنىڭ كاساپىتىدىن شۇ، خاپا بولۇپ چىقىپ كەتكەنتى، داداڭ ئەككىرگىلى پەسكە چۈشۈپ كەتتى، — دىدى. مەن چۈشىنەلمەي ھەيرانلىقتا تۇرۇپلا قالدىم.ئانام مىنىڭ بىلىكىمدىن تۇتقانچە ياندىكى ھوجرىغا ئەككىردى.ئاندىن ئوڭ قولىنىڭ كۆرسەتكۈچ بارمىقى كۆزۈمگە تىقىۋېتىدىغاندەك تەڭلەپ تۇرۇپ، — ئېيتە سەن موماڭغا نىمە دىگەن؟— دىدى زەردە بىلەن. —        ھېچنىمە دىمىگەن، مومامغا نىمە دەيتىم؟— دىدىم مەن. —        خۇپسەنلىك قىلما؟ — دىدى ئاپام، — ئەتتىگەن سەن موماڭ ياتقان ئۆيگە كىرىپ «ما خوتۇن ئۆلمەپتىغۇ؟» دەپسەنغۇ؟ موماڭ ساڭا نىمە قىلغان؟ بۈگۈن سەھەردىلا ئورنۇمدىن تۇرغان ئىدىم. ئورنۇمدىن تۇرۇپ ئۆينى بىر قۇر سۈپۈرۈپ تازلىۋەتكەندىن كىيىن، سائەتكە قارىسام ئەمدى تېخى ئالتە بولۇپتۇ. بۈگۈن سىنپىمىزدىكى بالىلار مەكتەپكە يىغىلىپ، نۇرۇزلۇق سەنئەت پائالىيىتىگە تەييارلىق قىلاتتۇق. سائەت تۇققۇزغا يەنە ئۈچ سائەتتەك ۋاقىت باركەن. بىر دەم ئۇخلىۋالايچۇ دەپ تۇرسام مومام چاقىردۇ، كىرسەم، —        بالام، ھېلىقى كىنونى بىر قويۇپ بەرگىنە، — دىدى. ماقۇل دەپ قويۇپ بىرىپ ياندىكى ئۆيگە كىرىپ ئۇخلىدىم. بىر چاغدا ئاپامنىڭ چاقىرغان ئاۋازىدىن چۈچۈپ ئويغاندىم. قارىسام سائەت سەككىزدىن ئېشىپتۇ.ئاپام: —  مەكتەپكە بارىمەن دەۋاتاتتىڭ، كىچىكىپ قالما!— دىدى. ماقۇل دەپ چاينى ئىچىپ بولۇپ،  مومام ياتقان ئۆيدىن چاپىنىمنى ئەپچىقىش ئۈچۈن كىرسەم، تىلۋۇزۇر بوش ئاۋازدا قويۇقلۇق ئىكەن، مومام ئۇخلاپ قاپتۇ. تىلۋۇزۇردا بىتاپ بولۇپ قالغان بىر ئايال ئېغىر تىنىپ ياتاتتى. نەچچە كۈن ئاۋال بۇ كىنونىڭ ئالدىنقى قىسىملىرىنى كۆرگەندىمۇ شۇنداق ئاغرىق ھالەتتىكى كۆرنۈشنى كۆرگەن ئىدىم. مەن تىلۋۇزۇرغا قاراپ «ما خوتۇن ئۆلمەپتىغۇ؟» دىگەن ئىدىم. مەن ئانامغا بولغان ئىشلارنى تەپسىلى چۈشەندۈردۈم. — ئۇنداق بولسا ئىسپاتلاپ بەر! — دىدى ئاپام. ماقۇل دەپ مومام ياتقان ئۆيگە كىرىپ تىلۋۇزۇرنى ئېچىپ پىلاستىنكىنى قويۇۋاتسام، دادام مومامنى يىتىلەپ ئۆيگە كىرىپ كەلدى. ئاپام يۈگرۈپ بارغانچە مومانى مىھمانخانىغا باشلىدى. ھەم دادامنى سىرىتقا چاقىرىپ بولغان ئىشلارنى بىر قۇر چۈشەندۈردى. مەن خېلى ئاۋارە بولۇپ، ئاران تەستە ھېلىقى كۆرنىشنى تاپتىم، ئاندىن قاتۇرۇپ قويدۇم. ئاپام مومامنى يۆلەپ ئېلىپ چىقتى. مومامغا قارىدىم، ئۇنىڭ ماڭا قارارغا كۆزى يوق ئىدى. مومام ئولتۇرۇپ بولغاندىن كىيىن، قويۇپ بەردىم، مومامغا چۈشەندۈردۇم. مومامنىڭ چىرايى ئېچىلىپ كۈلۈپ كەتتى. —        خاپا بولما قىزىم، — دىدى مومام،— ئادەم ياشقا چوڭ بولۇپ قالغاندا، كىچىك بالىدەك بولۇپ قالىدىكەن. مەن سەندىن راستىنلا خاپا بولۇپ قالغان ئىدىم. ئەمدى سىنى ئەپۇ قىلۋەتتىم. سەن ماڭا ئامراق تۇرساڭ ئۇنداق دەمتىڭ ئەمىسە؟بولدى سەن مىنى ئۇنداق دىمەپسەن ئىشەندىم. ھەممەيلەن مومامنىڭ سۆزىنى ئاڭلاپ قاقاقلاپ كۈلۈپ كەتتى. مەن مۇشۇ ئىشتىن كونىلارنىڭ «ئويناپ سۆزلىسەڭمۇ ئويلاپ سۆزلە» دىگەن سۆزىنىڭ مەنىسىنى چۈشەنگەندەك بولدۇم. ئاپتۇر: قەشقەر شەھەرلىك 5-ئوتتۇرا مەكتەپتىن

Namratbay

	رەھمەت سىزگە . تىلى ئاددىي ، ئاممىباپ ، مەزمۇنى چۈشىنىشلىك ھىكايىكەن .

hiyalim1234

	بېشىڭىزدىن ئۆتكەن  ئىشمۇ بۇ

dildost

	مەن تېخى قىينىئانا-كىلىن ئوتتۇرسىدىكى ھېكايە ئوخشايدۇ دەپتىمە! تىما ئىگىسىگە رەخمەت    تىلى ئاددى ،راۋان،چۈشىنىشلىك بوپتۇ。ھارمىغايسىز!

aluqa

	ياخشى يېزىلغان ئەسەردىن بىرسى ۋۇجۇتقا چىقىپتۇ، رەھمەت سىزگە.

1263318936

	ياخشى يېزىلغان ئەسەر  رەھمەت سىزگە.

zulnuri

	تىلى يەڭگىل چۈشۈنىشلىك يېزىلىپتۇ

WENAS@

	بۇ موماي ھەجەپ بەخىتلىككەن - ھە! شۇنداق كۆيۈمچان ئوغۇل ، كېلىنى، ھەم نەۋرىلىرى بار ئىكەن. قىسمەن ئائىلىلەردىكى مۇنداق مومايلار بەزى دەرتلىرىنى ئىچىگە يۈتۈپ يۈرسە، بۇ موماي خاتا ئاڭلاپ قالغان گېپى ئۈچۈن، يامانلاپ مېڭىپتۇ - ئەنە

xajarim

	ئاممىباب  ئورتاق تېلدا يىزىلغان ئەسەركەن..(  قەشقەردە موما  دىمەيدىچۇ ) .رەھمەت...      ياخشى يىزىپسىز...

malika1234

	كىيىنكى  چۈشىنىشلەردىن  مەنمۇ   مومامنى  ئەسلەپ  قالدىم  ئەپسۇس  ئۇ  ئۈلۈپ  كەتتىدە  ئەمدى ئۇ  يۇق  مەنمۇ  مومامنى  بەك  سىغىندىم .