ئىقتىسادىي مۇئامىلىلەردە ھۆججەتلىشىشنىڭ مۇھىملىقى توغرىسىدا

WWW.UYHQT.COM

	جاھان تەرەققىي قىلىپ خەلىقنىڭ ئىقتىسادىي قارىشىكۈندىن كۈنگە ئۈسۈپ،كەلگۈسىگە بولغان ئىشەنچى ۋە ئارزۇ-ئىستەكلىرىگە يېتىشكە بولغان ئىرادىسى تېخىمۇ ئېشىپ بېرىۋاتقان بۈگۈنكى كۈندە سودا-تىجارەت بىلەن شۇغۇلىنىۋاتقان مۇسۇلمان قېرىنداشلىرىمىزدىن بەزىلىرى ئىقتىسادى مۇئامىلە ،قەرز-ئامانەت،ئېلىم-بىرىم ئىشلىرىدا ھۆججەتلىشىشنىڭ رۇلىغا سەل قاراش تۈپەيلىدىن ئۆزئارا زىدىيەت،ئۇرۇق-تۇغقانلار ئارا ياتلىشىش،دوستلار ئارا يىراقلىشىش،قۇلۇم-قوشنىلار ئارا ئاداۋەتلىشىشتەك ئەپسۇسلىنارلىق ئىشلار ئۆزلۈكسىز يۈز بىرىۋاتىدۇ. مەلۇمكى،ئىقتىسادىي مۇئامىلاتتا ھۆججەتلەشمىگەندە ۋاقىتنىڭ ئۇزۇرىشى،ئىشلارنىڭ كۆپ بۇلىشى،گۇۋاھچىلارنىڭ ئۈلۈپ كېتىشى سەۋەبلىك ئەينى چاغدا قىلىشقان مۇئامىلىنى .ۇنتۇپ قېلىش ياكى ئىسىدە بولسىمۇ ھۆججەت يوقلىقىدىن پايدىلىنىپ باشقىلارنىڭ ھەققىگە تېنىۋېلىش ئارقىلىق كىشىلەرنىڭ ھەققىنى يولسىزلىق بىلەن يەپ كىتىش ئەھۋاللىرى سادىر بۇلىدۇ.ئەگەر قىلىشقان مۇئامىلە ئۆز ۋاقتىدا ھۆججەتلىشىلسە،مۇئامىلە قىلىشقان ئىككى تەرەپ ياكى ئۇلارنىڭ ۋارىسلىرى ياكى ئۇلارغا بىۋاستە مۇناسىۋەتلىك بولغانلار ئۆز ئۈستىدىكى مەجبۇريىتىنى ۋە مەسئۇلىيىتىنى ئېنىق بىلەلەيدۇ-دە،شۇنىڭ بىلەن يۈز بىرىش ئېھتىمالى بولغان نۇرغۇن ئاۋارىچىلىقلارنىڭ ئالدى ئېلىنىدۇ.بۇلۇپمۇ ئۆي-مۈلۈك،يەر-زىمىن،دەل-دەرەخ ۋە شۇنىڭغا ئوخشاشلارنىڭ سودىسىنى قىلغاندا ھۆججەتلىشىش تېخىمۇ مۇھىم.مۇئامىلە قىلىشقۇچىلارغاقىيىن نوقتا بۇلىدىغان ئىشلارنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ھەممە ئىشنى ناھايتى پۇختا،ھىكمەتلىك ئۇرۇنلاشتۇرغۇچى ،دانا،ۋاجىبول ۋۇجۇد ھەق ئاللاھ تائالا ئىقتىسادىي مۇئامىلات،قەرز ۋە نىسى ئېلىم-بىرىملەرنى يېزىپ ھۆججەتلىشىپ قۇيۇشقا ھەمدە باشقىلارنى گۇۋاھچى قىلىشقا بۇيرۇش ئارقىلىق مال-مۈلۈكنىڭ ،ئىقتىسادنىڭ زايا بۇلۇپ كېتىشىدىن  ياكى تېنىۋېلىشىدىن ساقلىنىشقا چاقىردى ھەمدە ھۆججەتلىشىش ئىمكانىيىتى يوق ئۇرۇنلاردا گۆرۆ قۇيۇش ئۇسۇلىنى قوللۇنۇپ،ئۆزئارا قىلىشقان مۇئامىلىلەرگە ئىسپات ھازىرلاپ قۇيۇشقا بۇيرىدى. ئاللاھ تائالا مۇنداق دەيدۇ:<<ئى مۇئىمىنلەر! مۇددەت بەلگۈلەپ ئۆزئارا قەرز بىرىشسەڭلار ،ئۇنى(ھۆججەت قىلىپ)يىزىپ قۇيۇڭلار.ئاراڭلاردىكى خەت بىلىدىغان كىشى ئۇنى(كەم-زىيادە قىلماي)ئادىللىق بىلەن يازسۇن،خەت بىلىدىغان كىشى(ئاللاھ ئۇنىڭغا بىلدۈرگەندەك توغرىلىق بىلەن يېزىشنى)رەت قىلمىسۇن،ئۇ يازسۇن،زىممىسىدە باشقىلارنىڭ ھەققى بولغان ئادەم (يازىدىغان كىشىگە)ئېيتىپ بەرسۇن،(قەرزدار)پەرۋەردىگارى ئاللاھتىن قورقسۇن،قەرز ئالغان نەرسىدىن ھېچنىمىنى كېمەيتىۋەتمىسۇن،ئەگەر قەرز ئالغۇچى ئادەم ئەخمەق(يەنى خۇدبىن،ئەقىلسىز ،ئىسراپخور)ياكى ئاجىز(يەنى كىچىك بالا ياكى بەكمۇ قېرى)بولسا ياكى(گەپ قىلالماسلىقى،گاچىلىقى،كېكەشلىكى تۈپەيلىدىن)ئۆزى ئېيتىپ بىرەلمىسە،ئۇنىڭ ئىشلىرىنى باشقۇرغۇچى ئادەم ئادىللىق بىلەن ئېيتىپ بەرسۇن،سىلەر ئەر كىشىڭلاردىن ئىككى كىشىنى گۇۋاھلىققا تەكلىپ قىلىڭلار؛ئەگەر ئىككى ئەر كىشى يوق بولسا ،سىلەر(ئادالىتىگە،دىيانىتىگە)رازى بۇلىدىغان كىشىلەردىن بىر ئەر،ئىككى ئايالنى گۇۋاھلىققا تەكلىپ قىلىڭلار؛بۇ ئىككى ئايالنىڭ بىرسى ئۇنتۇپ قالسا،ئىككىنچىسىئېسىگە سالىدۇ.گۇۋاھچىلار گۇۋاھلىققا چاقىرىلغان ۋاقتىدا (گۇۋاھ بۇلۇشتىن)باش تارتمىسۇن.قەرز مەيلى ئاز بولسۇن،مەيلى كۆپ بولسۇن ئۇنى قايتۇرۇش ۋاقتى بىلەن قۇشۇپ يېزىشتىن ئېرىنمەڭلار.ئاللاھنىڭ نەزەرىدە(يەنى ھۆكمىدە) بۇ ئەڭ ئادىللىق ۋە ئەڭ ئىسپاتلىقتۇر(يەنى گۇۋاھلىقنىڭ ئۇنتۇلماسلىقىنى ئەڭ ئىسپاتلىغۇچىدۇر)،گۇمانلانماسلىقىڭلارغا ئەڭ يېقىندۇر.لىكىن ئاراڭلاردا قىلىشقان قولمۇ قول سودىدا ھۆججەت يازمىساڭلارمۇ ھىچ گۇناھ بولمايدۇ.ئۆزئارا سودا قىلىشقان ۋاقتىڭلاردا گۇۋاھچى تەكلىپ قىلىڭلار،پۈتۈكچىگىمۇ،گۇۋاھچىغىمۇ زىيان يەتكۈزۈلمىسۇن؛ئەگەر زىيان يەتكۈزسەڭلار گۇناھ ئۆتكۈزگەن بۇلىسىلەر،ئاللاھنىڭ(ئەمرى ۋە نەھيىسىگە مۇخالىپىيەتچىلىك قىلىشتىن)ساقلىنىڭلار،ئاللاھ سىلەرگە ئۆگۈتىدۇ(يەنى سىلەرگە ئىككىلا دۇنيادا پايدىلىق بولغان ئىلىمنى بىرىدۇ)،ئاللاھ ھەممە نەرسىنى بىلگۈچىدۇر.ئەگەر سىلەر سەپەر ئۈستىدە بۇلۇپ خەت يازالايدىغان ئادەمنى تاپالمىساڭلار،ئۇ چاغدا(قەرز ھۆججىتى يېزىپ بېرىشنىڭ ئۇرنىغا)گۆرۆ قۇيىدىغان نەرسىنى تاپشۇرساڭلار بۇلىدۇ؛ئاراڭلاردا بىرىڭلار بىرىڭلارغا ئىشىنىپ ئامانەت قويسا،ئۇ چاغدا ئامانەتنى ئالغۇچى ئادەم ئامانەتنى تاپشۇرسۇن(يەنى قەرز بەرگۈچى قەرز ئالغۇچىغا ئىشىنىپ ئۇنىڭدىن بىر نەرسىنى گۆرۆ ئالمىسا قەرىزدار قەرزنى دىيىشكەن ۋاقتىدا قايتۇرسۇن)،(قەرزدار ئامانەتكە رىئايە قىلىشتا )پەرۋەردىگارىدىن قورقسۇن.گۇۋاھلىقنى يۇشۇرماڭلار،كىمكى ئۇنى يۇشۇرىدىكەن ،ھەقىقەتەن ئۇنىڭ دىلى گۇناھكار بۇلىدۇ.ئاللاھ قىلمىشىڭلارنى تامامەن بىلگۈچىدۇر>> -سۈرە<<بەقەرە>>(2-سۈرە)282-،283-ئايەتلەر داۋامى بار

WWW.UYHQT.COM

	داۋامى: ئاللاھ تائالانىڭ يۇقارقى مۇبارەك سۈزىدىن ئىقتىسادىي مۇئامىلاتتا ھۆججەتلىشىش ئارقىلىق مۇسۇلمانلار ئارىسىدىكى ھەق-ھۇقۇقلارنى ئاسراشنىڭ ۋە ئىسىدە چىڭ ساقلاشنىڭ نەقەدەر مۇھىملىقىنى چۈشەنمەك تەس ئەمەس.ئەمدى يۇقۇرقى ئىككى ئايەتتىن چىققان مەزمۇنلارغا قاراپ باقايلى: 1.مۇئەييەن ۋاقىت بەلگىلەپ قىلىشقان قەرز،نىسى مۇئامىلىلەرنى يېزىپ ھۆججەتلىشىش. 2.قەرز ھۆججىتى ھەر ئىككى تەرەپكە تەڭ قارايدىغان،ئىقتىسادىي مۇئامىلە ھەققىدىكى شەرىئەت ھۆكۈملىرىنى ،ھۆججەت يېزىشنىڭ قائىدە-ئۇسۇللىرىنى پىششىق بىلىدىغان كاتىپ يىزىپ بىرىش. 3.ھۆججەتكە يازىدىغان سۆزنى كاتىپقا ئېيتىپ بىرىشنى قەرز ئالغۇچى ئۆز ئۈستىگە ئېلىش،ئەگەر قەرز ئالغۇچى ئۆزى ئېيتىپ بىرەلمىسە (يەنى تىلسىز بولسا)ياكى مۇئامىلە ئىشلىرىنى ئانچە بىلمەيدىغان ساۋاتسىز بولسا ،ئۇ كىشىگە قارايدىغان يېقىنى  بۇ كىشىگە ۋاكالىتەن ئېيتىپ بىرىش. 4.ھۆججەت يېزىپ بولغاندىن كىيىن توغرا نىيەتلىك ،راست سۆزلۈك،پاك-دىيانەتلىك كىشىدىن ئىككى ئەر كىشى،ئىككى ئەر كىشى تېپىلمىغاندا بىر ئەر ،ئىككى ئايالنى (جەمئىي ئۈچ كىشىنى)گۇۋاھلىققا تەكلىپ قىلىش.گۇۋاھلىق ئىشىدا ئىككى ئايالنى بىر ئەرنىڭ ئورنىدا قۇيۇشتىن مەقسەت،ئايال كىشى ئىقتىسادىي مۇئامىلە ئىشلىرىغا ئارلاشمىغانلىقى،كۆنمىگەنلىكى سەۋەپلىك ئاسان ئۇنتۇپ قالىدۇ.بىر ئەر كىشىگە قۇشۇپ ئىككى ئايال كىشىنى گۇۋاھچى قىلغاندا ئاياللارنىڭ بىرسى ئۇنتۇپ قالسا ئىككىنچىسى ئېسىگە سالىدۇ. 5.قۇرئان كەرىم ئاز سوممۇلۇق قىسقا مۇددەتلىك قەرز مۇئامىلىلىرىدە ھۆججەتلەشمەسلىككە رۇخسەت قىلدى.بۇنىڭدا ھەر ئىككى تەرەپنىڭ ئىشەنچىلىك،كىشىنىڭ ھەققىدىن قاچىدىغان بۇلىشىنى ئالدىنقى شەرت قىلدى.بۇنداق قەرز مۇئامىلىسىدە ھۆججەتلەشمەسلىك قەرزنى تېز قايتۇرۇشنى تەلەپ قىلىدۇ. 6.قۇرئان كەرىم ھەق ئىگىسىنىڭ ھەققىنى ئاسراشتا يەنە بىر تۈرلۈك ئۇسۇلنى كۆرسەتتى.ئۇ بولسىمۇ گۆرۆ قۇيۇش ئۇسۇلىدۇر.يەنى مۇئامىلە قىلىشقۇچى ئىككى تەرەپ سەپەر ئۈستىدە بۇلۇپ،خەت يازىدىغان كاتىپ ياكى قەلەم-قەغەز ۋە ياكى گۇۋاھچى تاپالمىسا،قەرزنىڭ ئورنىنى باسقۇدەك نەرسىنى قەرز بەرگۈچىگە گۆرۆ قۇيۇش ئۇسۇلىنى قوللىنىش ئارقىلىق قەرز بەرگۈچىنىڭ قەرز ئالغۇچىدا ھەققى بارلىقىنى ئىسپاتلايدۇ. بۇ يەردە شۇنى ئىزاھلاپ ئۈتۈش كېرەككى،ئاللاھ تائالانىڭ<<ئەگەر سەپەر ئۈستىدە بولساڭلار>>دېگەن سۆزىدىن سەپەر ئۈستىدە بولمىغانلارنىڭ گۆرۆ قۇيۇش ئارقىلىق قەرز مۇئامىلىسى قىلىشنىڭ توغرا ئەمەسلىكى چىقمايدۇ.چۈنكى،پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مەدىنىدە بىر يەھۇدىغا ئۆزىنىڭ تۆمۈر ساۋۇتىنى گۆرۆ قۇيۇپ تۇرۇپ 30 سا ئارپا قەرز ئالغان(بۇخارى،مۇسلىم رىۋايەت قىلغان) 7.قۇرئان كەرىم مۇئامىلاتلارغا گۇۋاھ بولغۇچىلارنىڭ گۇۋاھلىقتىن ئۆتۈشكە چاقىرىلغان ۋاقتىدا گۈۋاھلىقتىن ئۆتۈشتىن باش تارتىشىنى ھەمدە گۈۋاھلىقنى يۇشۇرىشىنى ھارام قىلدى.كىمكى شۇنداق قىلسا قەلبى گۇناھكار،ئۆزى جىنايەتچى بولىدۇ.چۈنكى،گۇۋاھچىلار گۇۋاھلىقتىن ئۆتۈشتىن باش تارتسا ياكى گۇۋاھلىقنى يۇشۇرسا ھەق ئىگىسىنىڭ ھەققى كۈيۈپ كېتىدۇ.قىلىشقان مۇئامىلە ۋاقتىدا ساقىيىش ئۇ ياقتا تۇرسۇن،تېخىمۇ چىگىشلىشىپ كېتىدۇ. نەتىجىدە،ھەق تەلەپ داۋاسى جىنايى ئىشلار دەۋاسىغا ئايلىنىپ قېلىشى مۈمكىن.شۇنىڭ ئۈچۈن ئىقتىسادىي مۇئامىلاتلاردا ھۆججەتلىشىشنىڭ رۇلىغا سەل قارىماسلىق كېرەك. ھۆرمەتلىك مۇسۇلمان قېرىنداشلار!قەرز مۇئامىلىلىرىدە قۇرئان كەرىمنىڭ ئالاقىدار بەلگىللىمىلىرىگە تۇلۇق ئەمەل قىلىپ،قەرز ئالساق ھۆججەت يېزىپ بېرىشتىن ئىرىنمەيلى.قەرز بەرسەك ھۆججەت تەلەپ قىلىشتىن تارتىنمايلى.چۈنكى قەرز بىرىپ تۇرغانلىق ياخشى ئىش.پەيغەمبەر ئەلەيھىسالام مۇنداق دىگەن:<<كىمكى قېرىندىشىنى دۇنيا قىيىنچىلىقلىرىنىڭ بىرىدىن خالاس قىلىدىكەن،ئاللاھ ئۇنى قىيامەت كۈنىنىڭ قىيىنچىلىقىنىڭ بىرىدىن خالاس قىلىدۇ>>(مۇسلىم رىۋايەت قىلغان).شۇنىڭ ئۈچۈن قەرز بەرگۈچىلەر بىرىنچىدىن،ياخشى نىيەت بىلەن قەرز بىرىشى،مۇسۇلمانلار ئۆزئارا يار-يۆلەكتەبۇلۇش ئارقىلىق ئاللاھنى خوشال قىلىشى لازىم.ئىككىنچىدىن،قەرز بىرىپ ھۆججەت تەلەپ قىلىش ئۆزىگە ۋە ئۆزگىگە كۈيۈنگەنلىك. ئۆمەر ئىبنى خەتتاپ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ خەلىپىلىك دەۋرىدە مۇنداق بىر ئىش بۇلۇپ ئۆتكەن:بىر ھېيىت كۈنى ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ ئوغلى ئابدۇللا(ئاللاھ ئۇنىڭدىن رازى بولسۇن)دوستلىرىنىڭ يېنىغا ئوينىغىلى چىقىپتۇ.بۇنى كۆرگەن دوستلىرى:<<ھەي ئابدۇللا،سەن دىگەن خەلىپىنىڭ ئوغلى تۇرساڭ،مۇشۇنداق قۇتلۇق كۈنلەردىمۇ ئادەتتىكى كىيىمنى كىيىۋاپسەن.داداڭ ساڭا ھېيىتلىق چىرايلىقراقمۇ كىيىم تىككۈزۈپ بەرمەپتۇ>>دەپ مەسخىرە قىلىشىپتۇ.بۇنى ئاڭلىغان ئابدۇللا سەل خىجىل بولغاندەك بۇلۇپ دادىسىنىڭ يېنىغا كىرىپ:<<دادا ،ئۆزلىرى مۇسۇلمانلارنىڭ خەلىپىسى تۇرۇقلۇق ماڭا چىرايلىقراقمۇ كىيىم تىككۈزۈپ بەرمەيلا،دوستلىرىم مېنى مەسخىرە قىلىشتى>>دەپتۇ.بۇنى ئاڭلىغان ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ ئوغلىغا:<<ئۇنداق بولسا ھازىر ساڭا كىيىم ئېلىپ بەرگۈدەك پۇل يوق.مەن ساڭا خەت يىزىپ بىرەي،خەتنى ئېلىپ خەزىنىچىنىڭ قېشىغا بارغىن ،خەزىنىچى مېنىڭ كېلەر ئايلىق مائاشىمنى ئالدىن قەرز ھىسابىدا بەرسۇن.ئاندىن ساڭا يېڭى كىيىم ئېلىپ بىرەي>>دەپتۇ.ئابدۇللا دادىسى يىزىپ بەرگەن خەتنى ئېلىپ كىلىپ خەزىنىچىنىڭ ئالدىغا قۇيۇپتۇ.خەزىنىچى خەتنى بىر قۇر ئۇقۇپ چىققاندىن كىيىن:<<ئۇنداق بولسا داداڭغابېرىپ ئېيت.داداڭ كېلەر ئايغىچە ئۆمۈر كۈرۈشكە كېپىللىك قىلالىسا ئاندىن مەن ساڭا قەرز بىرىشكە كېپىللىك قىلاي>>دەپتۇ.شۇنىڭ بىلەن ئابدۇللادادىسىنىڭ قېشىغا بېرىپ خەزىنىچىنىڭ دىگەنلىرىنى ئېيتقاندا،ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ قىلچە خاپا بولماستىن:<<خەزىنىچىنىڭ سۆزى توغرا بالام ،مەن ھەرگىز كېلەر ئايغىچە ھايات ياشايمەن دىيەلمەيمەن>>دەپتۇ(<<ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇنىڭ تەرجىمھالى>>دىن) دەرۋەقە شۇنداق،خاندىن تارتىپ گادايغىچە ھېچكىم ئۆز جېنىغا ئۆزى كېپىللىك قىلالمايدۇ.چۈنكى ئاللاھ قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دىدى:<<ئاللاھ ھىچ ئادەمنى ئەجىلى كەلگەندە ھەرگىز كىچىكتۈرمەيدۇ،ئاللاھ قىلمىشىڭلاردىن تۇلۇق خەۋەرداردۇر>>(سۈرە <<مۇناپىقۇن>>63-سۈرە،11-ئايەت) شۇنىڭ ئۈچۈن كەڭ مۇسۇلمانلارغا قايتا-قايتا تەۋسىيە قىلىمىزكى،ھەرقانداق ئىقتىسادىي مۇئامىلە،قەرز،نىسى ئېلىم-بىرىم ئىشلىرىدا قەتئىي ئىرىنمەستىن ۋە خىجىل بولماستىن ھۆججەتلىشىپ،كىيىنكى يامان ئاقىۋەتنىڭ ئالدىنى ئېلىش لازىم.مانا بۇ قۇرئان كەرىمنىڭ مۇھىم تەلىپى،جەمىيەتنىڭ جىددىي ئېھتىياجى. ھۆرمەتلىك مۇسۇلمانلار،جانابىي ئاللاھنىڭ مۇشۇ ھەقتىكى سۆزىنى ئوبدان ئويلاپ ،ئىنسان مىزانىنى ئادالەت قۇلىمىزدا تۇتۇپ،ھەقىقەت تېشى بىلەن ئۆلچەپ كۈرىدىغان بولساق،ئاللاھ تائالانىڭ ھەربىر سۈزىنىڭ ھىكمەت ئىكەنلىكىنى ھىس قىلىمىز.بۇنىڭ ئۈچۈب بىز مۇسۇلمانلار قەرزنى دىيىشكەن ۋاقتىدا قايتۇرۇش،ۋەدىگە ۋاپا قىلىش،ھۆددە -توختام،مەسئۇلىيەتنامىلەرگە ئەمەل قىلىش،ئامانەتنى ياخشى ساقلاشتىن ئىبارەت مۇسۇلمانلارغا خاس سۈپىتىمىز ۋە ئەخلاقىمىزدىن ھەرگىز ئېغىشمايلى.قۇرئان كەرىمنىڭ ئەتراپىغا زىچ ئۇيۇشۇپ،ئىقتىسادىي،ئىجتىمائىي ئىشلىرىمىزنىڭ ھەممىسىدە قۇرئان كەرىمنى ۋە ھەدىسى رەسۇلۇللاھنى مىزان قىلىپ،تەقۋالىق،ئادىللىق،ھەققانىيەت يولىدا تەۋرەنمەي مېڭىپ ،ئىككىلا ئالەمدە بەخت-سائادەتلىك مۇسۇلمانلاردىن بولايلى،ئامىن! تۈگىدى. مەنبە:<<ھىدايەت گۈلزارى>> 3-قىسىم ماقالە يوللىغۇچى:ئۇيغۇر قاشتېشى تورى تور بەت ئادرېسىمىز:http://uyhqt.com/

nazila998

	كىشىنىڭ ھەققىدىن قاچمايدىغانلار ھەرقانچە ھۆججەت بولسىمۇ قىلدىغىنىنى قىلىۋىردۇ ،   بۇ تىمىنى كۆرۈپ مۇنداق بىر گەپ يادىمغا يەتتى : نەچچە كۈننىڭ ئالدىدا ئۈندىدارغا كەلگەن بىر ئۇچۇردا « بۇ رەزىل دۇنيادا كىشىلەر  مىنى ئۇنتۇپ قالمىسۇن دىسەڭ باشقىلاردىن پۇل سوراپ قايتۇرما » دەپ يىزىپتۇ