ئۇيغۇر تەبىئىي پەن ئالىملىرى: تىلىۋالدى مەمەت

uyol

	ئۇيغۇر تەبىئىي پەن ئالىملىرى: تىلىۋالدى مەمەت تاشپولات روزى             بۈگۈندىن باشلاپ  ئۇيغۇر تەببىىي پەن ئالىملىرىنى قىسقىچە تونۇشتۇرۇشنى باشلايمەن. بۇنداق قىلىشتىكى مەقسىتىم ئۇيغۇر مىللىتىدىنمۇ تەبىئىي پەن ئالىملىرىنىڭ بارلىقىنى بەلىش ھەم ئۇلارنى يات ئېتىش ھەم ئۇلاردىن پەخىرلىنىش. مەن چەتئەللەردە يۈرۈپ مېنى ئوقۇتقان ئۆز مىللىتىمدىن چىققان ئوقۇتقۇچىلىرىدەك دەرسنى ۋايىغا چىقىرىپ دەرس ئۆتكەن ئوقۇتقۇچىلارنى تېخى كۆرۈپ باقمىدىم. بەزىدە شۇنداق ئويلايمەن ئەگەر بىزنى ئوقۇتقان ئوقۇتقۇچىلىرىم ئامېرىكادەك بۇ تەرەقى قىلغان دۆلەتتە ماتېماتىكا ياكى فىزىكا دەرسىنى بەرگەن بولسا ئامېرىكانىڭ دەرىسخانىلىرىدىن زېرىكىپ چىقىپ كېتىدىغان بالىلار ئاساسەن بولمايتتى. ئامېرىكادا ئوقۇغۇچىلارنىڭ ماتېماتىكا دەرسلىرىدىن زېرىكىپ چىقىپ كېتىشى مېنىڭچە ئوقۇتقۇچىنىڭ دەرس ئۆتۈش ئۇسۇلىنىڭ ياخشى ئەمەسلىكى دەپ قارايمەن.            ئۇستازىم تىلىۋالدى 1936-يېلى 4-ئاينىڭ 15-كۈنى كورلا توۋۇرقى يېزىسىدا تۇغۇلغان. ئۇ 1942-يىلدىن 1950-يېلىغىچە كورلا باشلانغۇچ مەكتەپتە ئوقۇغان بولۇپ دىننى ساۋاتىنىمۇ شۇ چاغدا بىرگە چىقارغان. 1950-يېلىدىن 1953-يېلىغىچە ئۇ قاراشەھەر دارىلمۇئەللىمىدا ئوقۇغان. ئۇ ئوقۇشنى تۈگىتىپ 1953-يېلى شىنجاڭ ئىنىستىتۇغا ئوقۇشقا كىرىپ، 1956-يېلى ئوقۇشنى ئەلا نەتىجە بىلەن تاماملايدۇ. ئۇنۇڭ ئوقۇش نەتىجىسى ئالاھىدە بولغانلىقى ئۈچۈن 1956-يېلى تاشكەنت ئوتتۇرا ئاسىيە دۆلەتلىك ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ فىز-مات كەسپىگە ئوقۇشقا چىقىدۇ. ئۇ 1961-يېلى ئوقۇشنى ئەلا نەتىجە بىلەن پۈتتۈرۈپ ۋەتەنگە قايتىپ كېلىدۇ. ئۇ ۋەتەنگە قايتىپ كەلگەندىن كېيىن، 1961-يىلدىن 1996-يېلىغىچە شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ ماتېماتىكا فاكۇلتېتتا ماتېماتىكا پروفېسسور بولۇپ ئىشلەيدۇ. ئۇ 1996-يېلى پېنسىيىگە چىقىدۇ. بەختكە قارشى ئۇستازىم 1999-يېلى 5-ئاينىڭ 6-كۈنى تۇيۇقسىز مېڭىسىگە قان چۈشۈپ بىلەن 63 يېشىدا بۇ ئالامدىن ئۆتتى. ئۇنۇڭ ياتقان يېرى جەننەتتە بولغاي.                ئۇيغۇر ماتېماتىكا ئالىمى تىلىۋالدىكام، 1980-يېلىدىن 1984-يېلىغىچە ماڭا سىنىپ مەسئۇلى بولغان. ئۇ ئالىي مەكتەپتە خۇسۇسى دىففېرېنسىئال تەڭلىمىلەر دەرىسىنى بېرەتتى. ئۇنىۋېرسىتېت ژۇرنىلىدا ئۇنۇڭ يازغان ماقالىلىرى چىقىپ تۇراتتى. ئۇنۇڭ بىلىم دائىرىسى بەكمۇ كەڭ ئىدى. ئۇ ئالىي مەكتەپنىڭ خۇسۇسى دىففېرېنسىئال تەڭلىمىلەر دەرسلىكىنىمۇ يېزىپ چىقىدۇ. ئۇ دوسكىنى بەكمۇ ئىخچام تۇتاتتى. ئۇنىڭ دوسكىغا يازغان خېتىنى كۆرسىڭىز ھەيران قالىسىز خېتى باسمىدا ئۇرۇپ چىققاندەك چىرايلىق ئىدى. ئۇ دىففېرېنسىئال تەڭلىمىلەردىكى مۇرەككەپ تېئورېمىلارنى ئىسپاتلىغاندا مىسالنى ئاساس قىلىپ ئىسپاتلايتتى ھەم تېئورېمىنىڭ قوللىنىش ساھەسىنى بىرمۇ-بىر كۆرسىتىپ بېرەتتى. شۇڭا ئۇنۇڭ دەرس ئۆتۈش مېتودىنى ھەممە ئوقۇغۇچىلار ياخشى كۆرەتتى. ئۇستازىم بەكمۇ سالاپەتلىك ھەم خۇشخۇي بولۇپ ھەرقانداق دەرس ۋاقتىدا گالاستۇق ھەم كاستۇم بۇرۇلكا بىلەن دەرسكە كىرەتتى. مەن ماتېماتىكا 79-2 سىنىپنىڭ ئوقۇغۇچىسى ئىدىم. بۇ رەسىم 1 بىز ئوقۇش پۈتتۈرۈش ئالدىدا تارتىلغان. رەسىم 1 دە، ئالدىنقى قاتار ئوڭدىن 3-ئورۇندا ئولتۇرغان كىشى مېنىڭ ئۇستازىم تىلىۋالدىكام بولىدۇ.

mahatjan

	راس دەيسىز ئۇيغۇر ئوغلى،ماتىماتكا دەرسى ؛-ئادەمنىڭ ئابىستىراكىتنى تەپەككۇر قىلىشىنى تەرەققى قىلدۇرىدىغان دەرس،ماتىماتىكىلىق قائىدە-قانۇنىيەتلەرگە ئاساسەن ئەقلىنى تەرەققى قىلدۇرالىغان ئادەمنىڭ  پىكىر قىلىشى لوگىكىلىق يەنى؛- مەنتىقىلىق بولىدۇ، مەنمۇ،1978-يىلدىن 1981-يىلەىچە قەشقەر دارىمۇئەللىمىندە ئومومىي پەن كەسپىدە ئوقۇغان ئىدىم.شۇ چاغدا ماڭا شنجاڭ ئىنىستىتوتىنىڭ ماتىماتىكا كەسپىدە ئوقۇغان،ئاقسۇ كەلپۈنلۈك ئوقۇتقۇچۇم ساۋۇت غوجى ماتىماتكا دەرسىنى بەرگەن، مەن ئۆزەم ئوقۇغان مەكتەپتە ئەقۇتقۇچىلىق قىلىپ ،خزمەت ئىھتىياجى بىلەن ماتىماتىكا دەرسىنى بەرمىگەن بولساممۇ،ئەمما مىنىڭ شۇ چاغدىكى ساۋاقداشلىرىنىڭ سەكسەن پىرسەنتى تولوق ئوتتوردا مەخسۇس ماتىماتكا دەرس بىرىدۇ،   ماڭا،ماتىماتكا  ئوقوش تارېىخمنى ئەسلەتكىنىڭىزگە كۆپ رەھمەت. ئۇيغۇر ئوغلى.

baturjan

	ئۇيغۇر تەبىئىي پەن ئالىملىرىنىڭ جىقراق يىتىشىپ چىقىشىنى ئۈمۈت قىلىمەن.

akbar0997

	ھازىرقى مىللى مائارىپىمىزنىڭ بۇ يۆلىنىشىدە يوقۇردا تىلغا ئېلىنغان ماتىماتىكلاردەك ئادەملەرنىڭ تىيىشىپ چىقمىغى بەكمۇ مۇشكۈل . ھازىرقى مائارىپىمىز رەڭۋازلىققا تولۇپ كەتتى ،تەربىلىنىپ چىققانلار قورۇق نەزىريە بىلىدىغان ئەمەلىيەتتىن ئىچ ئىش قىلالمايدىغان بىر تۈركۈملەر چىقىۋاتىدۇ .«مىللەتنىڭ ئۈمىدى مائارىپتا ،مائارىپنىڭ ئۈمىدى ئوقۇتقۇچىلاردا» دېڭ ئەپەندىم بۇ سۆزنى ناھايىتى توغرا ئوتتۇرغا قۇيۇپتىكەن . مەنمۇ بىر ئوقۇتقۇچى ،لىكىن ئۆزۈمنىڭ مۇشۇنداق جەمئىيەتتە ئوقۇتقۇچى بۇلۇپ قالغىنىمدىن سەل ئەپسۇسلىندىغان بۇلۇپ قالدىم .ئورۇنسىز تەكشۇرۇشلەر نورمال ئوقۇتۇشنى قالايمىقانلاشتۇرۇپ ھەپتە نورمال ئوقۇتۇش ئېلىپ بارالمايدىغان ھالەت شەكىللەندى . يالغان ئارخىپلارنى ئىشلەش ،كۈن-كۈنلەپ تازلىق قىلىش ئىشلىرى ئادەتتىكىچە ئىش .مانا بىز دەرس توختۇتۇپ كىۋەز چۆلەۋاتقىلى 10كۈن بۇلۇپ قالدى ،پۇل تېپىش مۇھىم .700ھەقسىز ئەمگەك كۈچى كۈنىگە 20-25مىڭ يۇەن كىرىم قىلىپ بىرىۋاتىدۇ .

guljanat

	كورۇپ ئەجەپ كۆڭلۇم يىرىم بولدى

wisall

	مېنىڭ بۈگۈنۈممۇ دەل تولۇقسىز ئوتتۇرىدىكى ماتېماتىكا دەرسى بېرىدىغان مۇئەللىمىمنىڭ نەتىجىسى ئىدى. يەنىلا شۇ ئۆزىمىزنىڭ  ئوقۇتقۇچۇللىرىمىزنىڭ دەرس مىتوتى ئۆزگىچە.

akyda007

	ئالىم كۆپ بولسا تېخى ياخشى ئەڭ مۇھىمى جەڭچىسى بولسا تېخىمۇ ياخشى!!!

yaro

	تەبىيى پەن ئالىملىرىنىڭ قاتارىدا مىنىمۇ بىر يىزىۋىتەرسىز ھە

uzdil.com

	نادىر تېمىلىرىڭىز ئۈزۈلۈپ قالمىسۇن، تىلىۋالدى مۇئەللىمنىڭ تەرجىمھالىدىن خەۋەردار قىلغىنىڭىزغا كۆپ رەھمەت!

qirakpay

	ئۇيغۇر ئوغلىغا ئاپىرىن!  دىمەك، بۈگۈنكى ئۇيغۇر جەمىيىتىدە تەبىئى پەن ساھەسىدىكى   ئىقتىساسلىقلىرىمىز  ناھايتى كەمچىل بۇلىۋاتىدۇ،ھەتتا نەشىرياتلاردا ئۇيغۇرچە نەشر قىلىنىۋاتقان   ئاممىباپ تەبىئى پەن ئوقۇشلۇقلىرىمۇ ئازلاپ كىتىۋاتىدۇ...؟