نەزىرىمدە ئەدىبى تىل مەۋجۇت ئەمەس

hushwah

	azrat705 يوللىغان ۋاقتى  2013-9-15 10:17 PM ئەجىبا سىز يەرلىك شىۋە يەرلىك دىيالىكىتلارنىڭ مەۋجۇتل ... بىلمەيدىغانلارچۇ ؟  ئۇلار يازماسلىقى كىرەكمۇ ياكى ............؟    شۇڭا بۇنداق تەلەپنى  ، يەنى چېگرانى بۇزىۋېتىش ياكى تەلەپنى  ئەڭ تۈۋەن چەككە چۈشۈرۈش كىرەك .

tohotur

	تورنىڭ مەيدانغا كىلىشى بىلەن ئەدەبى تىل ۋە زاغرا تىل ئارسىدىكى چىگرا ئاللبۇرۇن بۇزۇلۇپ بولدى ، بولمىسا توخوتۇرغا نىمە قويۇپتۇ ، ئۇنى بۇنى يازىمەن دەپ شېلتىڭ ئېتىپ

لوپنۇرى

	توخوتور ئەپەندىم، ماۋۇ چىقارغان تەتۈر شامىلىڭىز مېنىڭچە بولماپتۇ. ئانا تىل ۋە ئەدەبىي تىل دېگەن ئۇقۇملارنى ئارلاشتۇرۋالغاندەك قىلىسىز. ئانا تىل-كىشىلەر گۆدەكلىكتە ئانىسىدىن ياكى شۇ كىشى مەنسۈپ بولغان مىللەت تەربىيىچىسىدىن ئۆگىنىۋالغان تىل يەنى سۆزلىگۈچى شەخىس مەنسۈپ بولغان خەلق تىلى،ئۆز مىللىتىگە خاس خەلق تىلى. مەسىلەن:باشقا مىللەت تىلىنى ياخشى ئۆگىنىش ئۈچۈن ئالدى بىلەن ئۆز ئانا تىلىنى ياخشى ئۆگىنىش كېرەك.(ئۇيغۇر تىلىنىڭ ئىزاھلىق لۇغىتى،1-توم 190-بەت) ئانا تىل-انا تىل-بىر ئادەم ئەڭ بۇرۇن ئۇچىراشقان، ئۆگەنگەن ھەم ئىگەللىگەن بىر خىل تىل.بىر ئادەمنىڭ ئۆز مىللىتىنىڭ تىلى،بوۋاقلىق ۋە بالىلىق دەۋىرىدە تەبىئي ئۆگەنگەن تىل،بىر ئادەمنىڭ بىرىنچى تىلى. ئەدەبىي تىل- بىر مىللەت ئانا تىلىنىڭ قېلىپلاشقان، ئۆلچەملەشكەن، بىرلىككە كەلگەن شەكلى شۇنداقلا ئانا تىلنىڭ ئەڭ ئالىي شەكلىدۇر. ھەر قانداق دۆلەت ۋە مىللەتتە بىرلىككە كەلگەن دۆلەت تىلى بىلەن سۆزلىشىش تەشەببۇس قىلىنىدۇ. ئەدەبىي تىلنىڭ رولى شۇكى، ئۇ دىيالىكىت ۋە شىۋىلەر ئوتتۇرسىدىكى پەرقنى كىچىكلىتىپ تىل ئالاقىسىنىڭ راۋانلىقىغا كاپالەتلىك قىلىدۇ. ئۇنىڭ رولىنى پۈتۈنلەي يوققا چىقىرىش مېنىڭچە ئېغىر خاتالىق.ئەدەبىي تىلنى قايرىپ قويۇپ خاس جانلىق تىلنى تەشەببۇس قىلىش  ھۆكۈمەتنىڭ بارلىق تىل-يېزىق ئورگانلىرىنى بىكار قىلىش دېگەن گەپ. سىز قۇمۇلنىڭ يەرلىك ئالاھىدىلىكىنى گەۋدىلەندۈرۈش ئۈچۈن قۇمۇل شىۋىلىرىنى ئەلۋەتتە ئىشلەتسىڭىز بولىدۇ. بۇ يازمىلىرىڭىزنىڭ يەرلىك پۇرىقىنى ئاشۇرىدۇ. لېكىن، ئىشنىڭ باش ئاخىرىنى ئويلىماي ھەممە ئادەمنى شۇنداق قىلىشقا دەۋەت قىلىش مېنىڭچە يەڭگىلتەكلىكتىن باشقا نەرسە ئەمەس. نىنچىنى قالايمىقان ئىشلىتىدىغان ئادىتىڭىزنى ئاز دەپ ئەمدى يەنە بىر ناچار خاھىشنى ئوتتۇرغا چىقىرىشقا ئۇرنىۋېتىپسىز.بەدەنگە دەل قىلىپ تىكىلگەن كىيىم ئادەمگە راھەتلىك بېغىشلايدۇ. زىيادە تار ۋە زىيادە كەڭ بولۇپ كەتسە، ئادەمنى بىئارام قىلىپلا قالماي بەلكى، باشقىلارنىڭ مەسخىرىسىگە قالىدىغان گەپ. مېنىڭچە، سىز چەتكە قېقىۋاتقان ئەدەبى تىل دەل ئانا تىلىمىزغا دەل قىلىپ تىكىلگەن ئېسىل ۋە ئۆلچەملىك توندۇر. قالغىنىنى ئۆزىڭىز ئويلىنىپ كۆرەرسىز، سىزنىڭ مىسرانىم ۋە باغداشتىكى تېمىلىرىڭىزغا ئىنكاس يېزىپ نىنجىنى قالايمىقان قويىدىغان ئادىتىڭىزنى تەنقىد قىلغىنىم سىز بىلەن تور يۈزىدە قارىشلاشقانلىقىم ئەمەس. ياكى سىزنىڭ قوللىغۇچى ھەقەمسايىلىرىڭىز دېگەندەك سىزنىڭ كۆرەلمىگەنلىكىممۇ ئەمەس، سىزگە ھەسەتمۇ قىلمىدىم. پەقەت «دوست يىغلىتىپ ئېيتار، دۈشمەن كۈلدۈرۈپ» دېگەننى سەمىڭىزگە سېلىپ قويماقچى خالاس. تىلىمىز بىر بىباھا تىل. ئۇ بىزنىڭ شەخسىي شەخسىي مۈلكىمىز ئەمەس، شۇڭىلاشقا ئانا تىل ۋە يېزىقىمىز ھەققىدە ئۆز ھېسىياتىمىزغا تايىنىپ يەكۈن چىقارمىساق. ئاللاھ تەپەككۇر ئېتىڭىزغا تېخىمۇ يۈگۈرۈك قەدەملەر ئاتا قىلسۇن! ئۆلچەملىك ئەدەبىي تىل ۋە يېزىقچىلىق قائىدىلىرى بىلەن يېزىلغان نادىر يازمىىلىرىڭىز مۇنبەرلىرىمىزدىن ئۈزۈلمىسۇن.

mahatjan

	نەزىرىمدە ئەدىبى تىل مەۋجۇت ئەمەس   دىگەن بۇ ھۆكۈمىڭىز پىكىر قىلىش لوگىكىسىغا ئۇيغۇن كەلمەپتۇ.چۈنكى تىل؛-ئىنسانلارنىڭ ئالاقىلىش قۇرالى.شۇنى بىلىش كىرەككى،ئىنسانلارنىڭ ياشىغان ماكان-زامانلىرى ئوخشاش بولمىغاچقا،دۇنيانى بىلىش ئۈچۈن شەكىللەنگەن تىل شەكىللىرى مىللەتنى شەكىللەدۈرگەن.شۇ سەۋەپتىن ھەر بىر مىللەت تىلىنىڭ ئۆزىگە خاس فونتىكىسى(تاۋۇشلىرى)،لىكسىكىسى(سۆزلىرى)،گرامماتكىسى(جۈملە قۇرۇلمىسى) لوگىكىسى(مەنىسى) بولىدۇ.مۇشۇ خاسلىقلار شۇ مىللەتنى ۋە شۇ مىللەتنىڭ تىلىنى تۇراقلاشتۇرىدۇ.      ھەر بىر مىللەت تىلىنىڭ ئېغىز تىل شەكلى ۋە يېزىق تىل بولىدۇ، ----------شۇنداقلائەدەبىي تىل شەكلىمۇ بولىدۇ.بۇ پەقەت ئەدەبىياتنىڭ ئالاھىدىلىكىگە ئاساسەن،شۇندالا يازغۇچىنىڭ تۇرمۇشنى ئەكىس ئەتتۈرۈشتىكى مەقسىدىگە ئاساسەن ئەدەبىي ئىجادىيەتتە قوللۇنۇلغان تىل  ؛-ئەدەبىي تىل دىيلىدۇ.يەنى ئانا تىلنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيەتتىكى جانلىق ئىپادىلىنىشىدۇر،خالاس.

tograk198510

	لەقۋا!تىبابەت دورىلىردىن بىر ئاز يىۋالساڭ،ئاندىن ئوڭشىلارسەن!!!!!

zulayha

	hushwah يوللىغان ۋاقتى  2013-9-15 10:46 PM بىلمەيدىغانلارچۇ ؟  ئۇلار يازماسلىقى كىرەكمۇ ياكى ..... ... بىز ھامان ئالدىمىزغا مېڭىشنى ئۈگەنمەي،ئارقىمىزغا يېنىپ مېڭىشنى ئۈگۈنىدىغان بۇ تەرىپىمىز ياخشىمۇ؟ يەنى باشقىلار يۈگۈرسە بىز ئۆزىمىزگە ئەڭ كىچىك شوتىنى قويۇۋېلىپ،ئىگىز شوتىدا كەلگەنلەر ئۈزۈم-ياڭاقلىرىمىزنى ئۈزۈپ يەپ،ئېشىپ قالغانلىرىنى باشلىرىمىزغا ئاتسۇنمۇ؟ دىمەك: باشقىلار ئۈگەنگەننى ھەممىمىز ئۈگىنەلەيمىز.ھەم شۇ ئۈگۈنۈش بىلەن ئىقرا سۈرىسىنى ئادا قىلىش بىلەن بىرگە دۇنيا سەھنىسدىمۇ پارلىيالايمىز. بىرى كېلىپ،ھەي-سەن بۆرىمۇ دىسە...! ---ياق،مەن قوزىتىم...(شۈمشىيىپ بەك قورقۇپ كەتكەن چىراي ئىپادىسى)،مېنى يەۋەتكىنە بولدى،مەن باشقا بۆرىلەردەك بەك يۈگىرەلمىدىم دەمسىز.......!دەپ بېقىڭە...............ۋاي...!بىر دەپبېقىڭە قېرىندىشىم....ئۇف!!!

tohotur

	ئۇيغۇر تىلى ئۇيغۇر ئەدەبى تىلنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ ، ئۇيغۇر ئەدەبى تىلى ئۇيغۇر تىلىنى ئۆز ئىچىگە ئېلىپ بولالمايدۇ ، ئۇيغۇر ئەدەبى تىلى + نىمە  ئاندىن ئۇيغۇر تىلى بولىدۇ ، لوگىكا دىگەن موشۇنداقراق نەرسىغۇ دەيمەن ئەپەندىلەر ھەر قانداق ئېغىز تىلىمىزنىڭ ھەممىسنى يېزىق ھالىتىگە ئېلىپ كىرىش نۆۋەتتىكى مۇھىم بىر ئىش ، ئەدەبى تىل ، شئېرى تىل دىگەندەك قىلتاقلار دىن ھالقىپ ئۆتۇش كېرەك

hushwah

	zulayha يوللىغان ۋاقتى  2013-9-16 01:12 AM بىز ھامان ئالدىمىزغا مېڭىشنى ئۈگەنمەي،ئارقىمىزغا يې ... سىزگە خاتا چۈشەنچە بىرىپ قويغۇنۇمدىن تۇلۇمۇ خىجىلمەن.   ئەدىبى تىلنى تەرەققى قىلدۇرۇش كىرەك.  ئۇنداق چېكىندۈرۈشكە ۋە كەينىگە قايتۇرۇشقا  بولمايدۇ.  بىراق بىرەر ئەسەر يازغاندا ئەدىبى تىلغا بەك ئىسىلىۋېلىش  بەك ئىغىر  بۇلۇپمۇ  ما مۇنبەردە.   بىلىسىز ھەقىچان مەنمۇ بىر ئەدىبىيات ھەۋەسكارى. ئانچە مۇنچە ئۇنى بۇنى يىزىپ قۇيىمەن.   بىراق ھازىر مۇنبەرگە بىرنەرسە يوللىغۇم كەلمەيدۇ.  نىمىشقا دەمسىز.  مۇشۇنداق ئەدىبلەر ،  ئەدىبىيات  پىشۋالىرىنىڭ قۇسۇرلىرىدىن  قورقۇپ يوللىغىلى  بولمايۋاتىدۇ. بىزدەك ئالى مەكتەپ قارىسى كۆرمىگەن ھەم مەكتەپ ھاياتىدا ئەدىبىيات

tohotur

	ئەدىبى تىل ئۇقۇمىنىڭ يا بىر چىگىرسى يوق ، يا بىر مۇقىم بىكىتىلگەن ئورنى يوق ، ئۇيغۇر تىلىدىكى ھەر قانداق بىر سۆزلۇك يازغۇچىنىڭ ئىجتىھاتىدا  ئەدەبى تىلغا ئايلىنشى مۇمكىن ، دىمەك بۇ ئەدەبى تىل دىگەن مەۋھۇم ئۇقۇمنى يوقۇتۇش كېرەك ، ئۆز ئويلىغانلىرىڭىزنى ئىجادىيەتلىرىڭىزنى ، ئۇقۇم قاراشلىرىڭىزنى ھېچ چەكلەنمەي ھېچ قورۇنماي كەڭ ئۇيغۇر تىلى دېڭىزىدا ئەركىن ئۇزۇشكە پۇرسەت بىرىڭ ئۆزىڭىزگە ،

hushwah

	ھەم مەكتەپ ھاياتىغا خاتىمە بەرگىلى نەچچە يىل بولغان.  مەندەك بىر بىر سەھرالىقنىڭ.  ھەممە سۆزلەرنى ئەدىبى تىلدا ئىشلىتەلىشى مۇمكىنمۇ.  گەرچە مەركىزى شەھەردە نەچچە يىل ياشىغان بولساممۇ قىنىمغا سىڭىپ كەتكەن. يەرلىك ھەققى ئانا تىلىمنى  ئەدىبى تىللارغا ئايلاندۇرالمىدىم.    ئەسەرلىرىمدىكى يەرلىك بايانلار  سۆز سەن ئەتلىرى.  ئالى مەلۇماتلىق.  ئەدىپلىرىمىزنىڭ نەزىرىدە. خاتالىق بۇلۇپ ھىسابلاندى.  ئىلھامدىن تەنقىد كۆپ،  توغىرا تەنقىدكە توغىرا مۇئامىلە قىلىش كىرەك.  تەنقىد ئادەمنىڭ خاتالىقلىرىمى كۆرسىتىپ بىرىدۇ  . بىراق ئۇرۇنسىز تەنقىدلەر ئادەمنى قورقونچاق ئىرادىسىز قىلىپ قۇيىدۇ.    بۆرىمۇ ھېچقاچان تۇغۇلۇپلا  ئوۋ ئۇلاشنى ئۈگەنمىگەن. ھەم ھەممە بۆرىلەرمۇ  ئوۋ ئۇلاشقا ئوخشاشلا ماھىر ئەمەس.   بەزىسى ئۇستا بولسا بەزىسى ئانچە ئۇستا ئەمەس.   ئوۋ تۇتالماي  ئۈيەر بۇيەرلەرگەئۈسۈپ يۈرگەن بۆرىنى.  سەن ئوۋئولىيالمايدىكەنسەن. دەپ چەتكە قىقېرۋەرسە.  بۇ  بۆرە كىيىن قانداق  بۇلا.  ئۇنىڭغا ئاز تۇلا ئىلھام بىرىپ