كەچكۈزدىكى سېغىنىشلىق ئەسلىمە

abaytarim

	كەچكۈزدىكى سېغىنىشلىق ئەسلىمە ...      قولۇمدا ئۇلۇغ يازغۇچىمىز زوردۇن سابىرنىڭ يىگىرمە يىللاپ ئىزدىنىپ يازغان ، نۇرغۇن قان - تەرى بەدىلىگە پۈتكەن ئۆلمەس ئەسىرى < ئانا يۇرت > تۇرۇپتۇ . مەن روماننى ئوقۇۋاتقاندا ، مەرھۇمغا ئاپىرىن - تەھسىن ئېيتىۋاتقىنىمدا ئۇ ئاللىقاچان باقىيغا سەپەر قىلغىلى 15 - يىلىغا قەدەم قويۇپ بولغانىدى . شۇ تاپتا ئۇنىڭ < بۈگۈن سەن بىر كۈننى قانداق ئۆتكۈزدۈڭ > دەپ ئۆزىدىن ئۆمرىنىڭ ئاخىرىغىچە سورىغان سۇئالى ئېسىمدىن كەچتى . رەھمەتلىك ئانا يۇرت رومانىدا ئېيتقاندەك < ئىنسان ئۆز تەقدىرىنى ئۆزگەرتەلەيدۇ ، ئۆز تارىخىنى ئۆزى يارىتىدۇ ، ياكى ئۆلمەس ، ياكى ئەرزىمەس تارىخى بىلەن خاتىرە قالدۇرغانلار مىليارد - مىليارد . لېكىن ئۇلارنىڭ مۇتلەق كۆپچىلىكى ئىز - دېرەكسىز . بىرلىرى ھايات چېغىداكىشىلەرگە تاغ كۆرىنىدۇ ، لېكىن ۋاپات بولغاندىن كېيىن چالمىغا ئايلىنىدۇ . بەزىلىرىچۇ ، ئەكسىچە ھايات ۋاقتىدا چالمىدەك ئاياغ ئاستىدا پۇتلىشىپ يۈرىدۇ . لېكىن ئۆلگەندىن كېيىن يىللار ، ئەسىرلەر ئۇنى تاغقا ، ھەتتا قارىساڭ بۆكۈڭ چۈشكىدەك بۈيۈك تاغقا ئايلاندۇرۇپ قويىدۇ .> دېگىنىدەك زوردۇن سابىرمۇ ئەشۇنداق ۋاپاتىدىن كېيىن بۈيۈك ئىنسانغا ، ئۇلۇغ يازغۇچىغا ئايلىنىپ يادلىنىپ تۇرۇپتۇ . (بۇ ھەرگىزمۇ ھاياتلىقىدا ئۇنداق ئەمەستى دېگەننى بىلدۈرمەيدۇ .)  دېمەكچى تەتقىقاتچى ئەكبەر قادىر باشچىلىقىدىكى بىر تۈركۈم ئىجتىھاتلىق ياش تەتقىتاتچىلار < زوردۇن سابىرشۇناسلىق > ئىلمىنى بارلىققا كەلتۈرۈپ تۇرسا ، شۆھرەت نېغمەتتەك مىللەتسۆيەر رەھبەرلەر < زوردۇن سابىر > خاتىرە ئۆيلىرىنى قۇرۇپ ئۇلۇغ يازغۇچىمىزغا بولغان يۈكسەك ھۆرمىتىنى ئىپادىلىدى . ئۇ ھەققىدىكى ئەسلىمىلەر ئەڭ كۆپ يېزىلدى ، ھەم يېزىلىۋاتىدۇ، ھەم يېزىلغۇسى ...     مەنمۇ زوردۇن سابىر ئەسەرلىرىنىڭ ئىخلاسمەن ئوقۇرمەنلىرىنىڭ بىرى بولۇش سۈپىتىم بىلەن ئۇنى ئەسلەپ ، ياد ئېتىپ تۇرۇپتىمەن . مەرھۇم ۋاپات بولغان كۈننىڭ ئەتىسى يەنى 1998 - يىل 8 -ئاينىڭ 14 - كۈنى مەن بىر تويغا قاتنىشىۋاتاتتىم . بىر داستىخاندا ئولتۇرغان شىخەنزىلىك بىر ھەمراھىمىز 13 - چىسلا زوردۇن سابىرنىڭ ۋاپات بولغانلىقىنى يەتكۈزدى . مەن بۇ خەۋەردىن گاڭگىراپلا قالدىم ۋە ئۇ بالىنى ئايرىم ئۆيگە چاقىرىپ بۇ خەۋەرنىڭ چىنلىقىنى دېرەكلىدىم . ئۇ شىنجاڭ ئۇنۋېرسىتىنىڭ ئوقۇغۇچىسى بولغاچقا ، شۇ كۈنى ئۈرۈمچىدە بولغانلىقىنى ، ۋە بىر قاتار ئىشلارنى ئېيتىپ بەردى .بۇ خەۋەرنى ئاڭلاپ توينىڭ ئاخىرىغا پەقەتلا قاتناشقۇم كەلمەي ئۆيگە قايتىپ كېلىپ دادامغا ئېيتتىم . داداممۇ ھەيران قالدى، ھەم قايغۇردى . ئىككىمىز مەرھۇمنىڭ  ئەسەرلىرى ھەققىدە ئۇزۇنغىچە بەھس - مۇنازىرە قىلىشتۇق . قولۇمدا < ئۇنتۇمايمەن گۈلسارە> تۇراتتى . يىللار ئۆتكەنسېرى ئۇنىڭ ئەسەرلىرىنى قالدۇرماي ، ئىزدەپ يۈرۈپ ئوقۇش مېنىڭ ئادىتىمگە ئايلىنىپ كەتتى . ھاياتىم 13 دېگەن سان بىلەن بىرىكىپ كەتتى . چۈنكى ئۇ مېنىڭ توي خاتىرە كۈنۈممۇ بولۇپ قالدى . ھەر قېتىم توي خاتىرە كۈنۈمنى ئەسلىگەندە بۇ قايغۇلۇق كۈنمۇ ئەسلەنمەي قالمايدۇ .  2009 - يىلى مەكتەپ ئىچىدە مەرھۇمنىڭ < قەرزدار> ناملىق ھېكايىلەر توپلىمىنى ئوقۇپ ئولتۇرسام مەھەللىمىزگە غۇلجىدىن كۆچۈپ كەلگىلى خېلى ئۇزۇن بولغان ، خۇشچاقچاق ، ئىلىمسۆيەر جۈمەقارى ئىسىملىك دېھقان بوۋاي كېلىپ قالدى . ( نەۋرىلىرى مەكتىۋېمىزدە ئوقۇيتتى .) ئۇ قولۇمدىكى كىتابنى ئېلىپ ئۇزۇن قاراپ ،كۆزلىرىگە ئېختىيارسىز ياش ئېلىپ قالدىيۇ، مەندىن دەرھال يۇشۇرۇپ ئېيتىۋەتتى . مەن بۇنىڭ سەۋەبىنى سورىغىنىمدا< ھەي ..! ئۇكام نېمىسىنى ئېيتىسەن ، زوردۇندەك ئادەملەر قايتا كەلمەيدۇ - جۇمۇ ... ئىككىمىز يېڭىتامدا (زوردۇن سابىرنىڭ يۇرتى ، مەھەللىسى ، غۇلجا ناھىيىسىدە ) بىرگە ئويناپ چوڭ بولغان . رەھمەتلىك سابىركام تولىمۇ ئوبدان ، پەزىلەتلىك ئېسىل ئادەم ئىدى . ئۆيلىرىمىز يېقىن بولغاچقا كۈندە دېگۈدەك زوردۇن بىلەن ئوينايتتىم . زوردۇن تولىمۇ ئەقىللىق ، جاپاغا چىدايدىغان كەمتەر ، تىرىشچان ئىدى. تۇرمۇشى شۇنداق نامراتچىلىقتا ئۆتكەن ، بالىلار بىلەن بىرلىشىپ بوزەك قىلىپمۇ ئوينايتتۇق ، ئۇ ئالدىراپ ئۆڭۈپ ، ئۆچۈپ ، قىساس ئېلىش ئويىدا بولمايتتى . بىر قېتىم بۆزەك قىلىۋېرىپ ئاچچىقىنىمۇ كەلتۈرۈپ قويۇپ ھەر ئىككىلىمىزنىڭ ئاغزى - بۇرنى قان بىلەنمۇ بويالغان . قايسىبىرىنى دەي ، ئەشۇنداق جاپالىق يىللاردا نۇرغۇنلىرىمىز تىرىكچىلىك ئۈچۈن تەسلىم بولساقمۇ ئۇ ئوقۇشتىن چېكىنىپ باقمىدى . كېيىن ئاڭلىساق كاتتا يازغۇچىمۇ بوپتۇ . ئۇنىڭ نامى چىققان ، كاتتا ئادەمگە ئايلانغان كۈنلىرىدىمۇ مېنى ئۇنتۇپ قالماي تۇغقان يوقلاپ يۇرتۇمغا بارغاندا قۇچاقلاپ كۆرۈشكىنى ، چەتئەللىك دوستى (گېرمانىيىلىك خاپپىنى دېمەكچى )بىلەن ئېرىنمەي تونۇشتۇرۇپ بىللە يۈرگىنىمىز ھازىرقىدەك ئېسىمدە . ئۆمرۈمدە زوردۇندەك باشتىن ئاخىر بىر خىل ئىنسانىي پەزىلەتتە ياشىيالىغان ئادەمنى ئۇچرىتىپ باقمىدىم . ئۇنىڭ ئاقكۆڭۈللۈكى پەقەتلا ئۆزگەرمىگەنىدى . ھەي مۇ كۈنلەردە نەدە ئەشۇنداق ئادەملەر ھە ... دەپ ئۇھ تارتىپ كەتتى ، بوۋاي . شۇنىڭدىن كېيىن بىز پات - پات ئۇچرىشىپ زوردۇن سابىر ھەققىدە پاراڭلىشىدىغان ياخشى ھەمراھلاردىن بولۇپ كەتتۇق . مەن ئۆز مەھەللەمدىلا جۈمەقارىدەك زوردۇن سابىر بىلەن بىللە چوڭ بولغان ئادەم بىلەن دائىم سۆھبەتلىشەلەيدىغانلىقىمدىن سۆيۈنىمەن . مەن بۇ ئەسلىمىنى بالدۇرراق يازماقچى ئىدىم ئەپسۇس ، بەزى ئىشلار تۈپەيلى بۈگۈنگە يەنى كەچكۈز ئايلىرىغا قالدى . ئەسلىمىلىرىم ھازىرچە مۇشۇ يەردە ئاخىرلاشتى ... ئاخىرىدا زوردۇن سابىرنىڭ <ئىزدىنىش > رومانىدىن پارچە سۇنۇشنى لايىق كۆردۈم .       ئىنسان دۇنياغا ياشىغىلى تۇغۇلمايدۇ ، ياراتقىلى تۇغۇلىدۇ . بىر كېسەك ياراتساڭمۇ ئىنسانسەن ، بىر كۆچەت تىكسەڭمۇ ئىنسانسەن . لېكىن ، باشقىلارنىڭ ياراتقىنىنى بېكار يېتىپ يەۋەرسەڭ ، يايرىغان ، سەمرىگەن ، نام - ئاتاق تاپقان بىلەنمۇ ھايۋانسەن . بىز ئىنسان ياراتقۇچى بولغانلىقىمىز ئۈچۈن پەخىرلىنىمىز .       جاپا - مۇشەققىتى بولمىغان شان - شەرەپ يالغان ۋە قەدىرسىز بولىدۇ . ھالال تەرىڭ بەدىلىگە كەلگەن شان - شەرەپ ھاياتىڭدەك قەدىرلىك قىممەتلىك بولىدۇ .       مەن تاماقسىز يۈرەلەيمەن ، لېكىن كىتابسىز يۈرەلمەيمەن .       تالانت ئېگىلىرىگە زىيانكەشلىك قىلىش كىشىلەرنىڭ كۆنۈپ قالغان ئادىتى بولسا كېرەك .       تارىختىن بېرى بىزنىڭ ئېسىل ، ياراملىق ئادەملىرىمىز خائىن ، مۇناپىقلارنىڭ كاساپىتىدىن مۇرادىغا يېتەلمەي كېلىۋاتىدۇ .        ( زوردۇن سابىرنىڭ كېلىنى گۈلپىيە ھاشىم ئەستىلىكلىرىدىن : نۇسرەتنىڭ ئېيتىپ بېرىشىچە ، سابىر بوۋىمىز ۋاپات بولغاندا ، سىز مەلۇم سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن يېنىدا بولالمىغان ئىكەنسىز . كېيىن قەبرە ئالدىدا: <  مېنى كەچۈرگىن دادا ، سەن ئاپامدىن كىچىك قالغىنىمنى چاندۇرماي ، ھەم دادا ھەم ئانا بولۇپ ، مېنى مىڭ مۇشەققەتتە چوڭ قىلغانىدىڭ ، بىراق سېنى ئۇزىتىپ قويالمىدىم . ئەمما ساڭا شۇنداق ۋەدە بېرىمەنكى ، مەن چوقۇم سېنىڭ ئىسمىڭنىمۇ كىشىلەر قەلبىدىن ئورۇن ئالغۇزىمەن !> دەپ ۋەدە بېرىپتىكەنسىز . ئاپىرىن ! ئېيتماققا ئاسان ، ئەمما ئورۇنداش بەسى مۈشكۈل بولغان ۋەدىڭىزنى تامامەن ئورۇنلاپسىز . بىراق سىزگە ۋەدە بېرىپ ، ھۆددىسىدىن چىقالىغۇدەك ئىرادە بىزدە بارمىدۇ ؟     نەۋرىڭىزنى ئېلىپ قەبرە بېشىغا يوقلاپ چىقتۇق ، كۆزۈم قەبرە ئالدىدا دۇئا قىلىپ ئولتۇرغان ناتونۇش كىشىلەرگە چۈشتى ، ھەر قېتىم چىققىنىمىزدا بۇ مەنزىرىنى كۆرىمەن . دېمەك كىشىلەر ئۆز يازغۇچىسىنى ئۇنتۇمىغان . < ئىزناسىز توپىغا ئايلىنىش - ئۆز قەدرىنى بىلگەن كىشى ئۈچۈن پاجىئە >. سىز بۇ خىل پاجىئەدىن مۇستەسىنا ، دادا ...      مەنبە :  ئۈرۈمچى كەچلىك گېزىتى 2013 .13 -ئاۋغۇست سانى )              مەنبە : زوردۇن سابىرنى ئەسلىشىم .  ئەبەي تارىم . 2013 -8 -سېنتەبىر . شەھىرى شىخو .

sirdax998

	خاتالاشمىسام مەن بۇ ئەسەرنى تولۇقسىزنىڭ ئەدەبىيات كىتابىدا كۆرگەندەك قىلىمەن.ياكى مەن كۆرگىنىم بىلەن بۇ ئەسەرنىڭ،يېزىلىش ئۇسلۇبى ئوخشامدۇ؟

musilina

	مەرھۇم يازغۇچىمىز زوردۇن سابىرنىڭ ‹‹ئانا يۇرت ››رومانىنىڭ ئەسلى نەشرىنى يېنىشلاپ ئىككى قېتىم ئوقۇغان ئىدىم،روماندىكى ۋەقەلىكلەر ھېلىمۇ كۆز ئالدىمدا..... ئەسلىمىڭىزنىڭ ئوقۇۋېتىپ مەرھۇم  يازغۇچىمىزنىڭ  ئۆزۈم ئوقۇپ بولغان ئەسەرلىرىنى ئەسلەپ ئۆتتۈم.........

Gvlbargi0999

	مەن بۇ روماننى ئوقۇغان ھەم رادىئودا ئاڭلىدىم، كارامەت رومان بۇ! بۇ ئاپتورىمىز بىزنىڭ پەخرىمىز.

fathullah

	musilina يوللىغان ۋاقتى  2013-9-7 10:13 PM مەرھۇم يازغۇچىمىز زوردۇن سابىرنىڭ ‹‹ئانا يۇرت ››رومان ... ئەسلى نەشرى بىلەن يېڭى نەشىرلىرى مەزمۇن جەھەتتىن پەرقلىنەمدۇ؟مۇمكىن بولسىغۇ ئورگىنالنى ئوقۇيالىساق ھە؟شىلمىغان......

musilina

	fathullah يوللىغان ۋاقتى  2013-9-7 11:59 PM ئەسلى نەشرى بىلەن يېڭى نەشىرلىرى مەزمۇن جەھەتتىن پەر ... ‹‹مەزمۇن جەھەتتىن ئۆزگەرتىش كىرگۈزۈلۈپتۇ ››دەپ ئاڭلىدىم ،بىراق كېيىنكى نەشرىنى ئوقۇپ باقمىدىم......... ئەسلى نەشرىنى ئوقۇسا ،ئادەمنىڭ ھاردۇقى چىققۇدەك ئېسىل رومان ئىدى..

fathullah

	musilina يوللىغان ۋاقتى  2013-9-8 12:03 AM ‹‹مەزمۇن جەھەتتىن ئۆزگەرتىش كىرگۈزۈلۈپتۇ ››دەپ ئاڭل ... رەھمەت.مەن ئوقۇغانتىم.بىراق تۇنجى نەشرى ئەمەس.ئاللاھ خالىسا تېپىپ ئوقۇپ باقارمەن.

mahatjan

	بۇ ئۇلۇغ يازغۇچىمىزنى ھەرۋاقىت ياد ئىتىپ تۇرىمىز.

uyol

	ئامال  بار تۇنجى نەشرىنى تېپىپ ئوقۇڭلار دوسلار!