قاسىم سىدىق:نىيوتۇننىڭ چىلەك تەجىربىسى ۋە مۆتلەق ماكان

توقماق

	نىيوتۇننىڭ چىلەك تەجىربىسى ۋە مۆتلەق ماكان قاسىم سىدىق ماتىرياللاردىن مەلۆم بولىشىچە،نىيوتۇن سۇ چىلىكى تەجىربىسنى  ئۆزىنىڭ مۇتلەق ماكان،مۇتلەق ھەركەت ئىدىيىسىنىڭ تەجىربە ئاساسى دەپ قارىغان .ھالبۇكى، ئىرنېسىت .ماخ ماددا ھەركىتى يەنە باشقا ماددىلارنىڭ ھەركىتىگە نىسبى بولىدۇ،مۇتلەق ماكان ۋە مۇتلەق ھەركەت مەۋجۈت ئەمەس دەپ قارىغان.ئېينىشتېيىن ماخنىڭ بۇ قارىشىنى ۋە ئارىستوتىلنىڭ "ھەقىقى بوشلۇق مەۋجۈت ئەمەس"دىگەن ئىدىيىسىنى ئۆزىنىڭ نەزەريىسىگە پەلسەپەۋى ئاساس قىلىۋالغان. ئۆتمۆش قانداق بولىشىدىن قەتئى نەزەر ،ھازىر ،نىيوتۇن مۇتلەقلىق ئىدىيىسى شۇنداقلا ماخ ھەم ئېينىشتىنچە نىسبىلىك ئىدىيىسى ئۆستىدە قايتا ئويلۇنۇشقا تېگىشلىك ئازبولمىغان پاكىت ۋە قاراشلار مەيدانغا كەلدى،ئۇلار: 1.كۋانىتلىقنىڭ ئومۇمىيۆزلۆكلىگى. 2.ئالەمدەغايەت زور ۋاكىئۇم ھالەتنىڭ مەۋجۈتلىگى. 3.غەيرى نۇقتا،چوڭ پارتىلاش،كېڭىيىۋاتقان ئالەم.ئالەم نەگە كېڭىيىدۇمەسىلىسى؟. 4.شەكىل نەزەريىسىدە تەشەببۇس قىلىنغان،شەكىل بىلەن ئارقا كۆرۆنۈشنىڭ مۇناسىۋىتى،ئاق قەغەز مودىلى.بىر پۆتۆن چەكلىك شارسىمان بولغان ئېينىشتىن ئالىمى ۋە ئونىڭ ھەركىتىنى پەقەت بۇ ئالەمنىڭ شەكىل نەزەريىسى خارەكتىرلىك ئارقا كۇرۇنۆشكە -نىيوتۇنچە مۇتلەق ماكانغىلا نىسبەتەن مەۋجۆت ۋە ھەركەت قىلىدۇ دىيەلەيمىز. 5.ئېينىشتېيىن "يۇروقلۇق تىزلىكىنىڭ ئۆزگەرمەسلىك پىرىنسىپى"دامۇتلەق بولغان نىيوتۇنچە ھەقىقى بوشلۇقنى پايدىلىنىش سىستېمىسى قىلغان.مۇبادا ئېينىشتېيىن ھەققى بوشلۇق-نىيوتۇنچە ماكاندىن ھەقىقەتەن ۋازكەچكەن بولسا ئۇزىنىڭ نىسبىلىك نەزەريىسىنىمۇ تۇرغۇزالمايتى.چۈنكى يورۇقلۇق تىزلىكىنىڭ ئۆزگەرمەسلىك پىرىنسىپى تارۋە كەڭ مەنىلىك ھەر ئىككى نىسبىلىك نەزەريىسىنىڭ ئاساسى. 6.شەكىل نەزەريىسىدە تەشەببۇس قىلىنغان "مۇتلەق ھەجىم"ئىدىيىسى.ئالەمدىكى ماسسا-ئىنىرگىيەنىڭ ھەجىمى مۇتلەق تۇراقلىق بولىدۇ ،دىگەن بۇ ئىدىيە پۇت تىرەپ تورغان ئەھۋالدا،مۇتلەق ماكان،مۇتلەق ھەركەتنى ئېلىپ كىرمەي باشقا چارە يوق. 7.ساقلىنىش قانۇنلىرىنىڭ ئۆزى مۇتلەقلىقتىن ئىبارەت. 8.شەكىل نەزەريىسىدە "نىسبىلىك _ ئىككى مۇتلەقلىقنى ئالدىنقى شەرىت قىلىدۇ"دەپ تەشەببۇس قىلىنىدۇ."ماددا"ۋە"ماكان" ئايرىم -ئايرىم ھالدا بىر-بىرىدىن كەسكىن پەرىقلىنىدىغان ئىككى مۇتلەق رىياللىق بولۇپ،ئۇلار بىر-بىرىگە نىسبىدۇر. دىمەك،ئەمدى يەنىلا "ھەققى بوشلۇق مەۋجۈت ئەمەس،نىيوتۇنچە مۇتلەق ماكان مەۋجۈت ئەمەس"دەپ قاراش ھەرگىز پۇت تىرەپ تۇرالمايدۇ.نىيوتۇننىڭ مۇتلەق ماكان ۋە مۇتلەق ھەركەت ئىدىيىسى توغرا،نىيوتۇن چىلەك تەجىربىسىگە ئاساسەن ئارقىلىق پەرەز قىلغانلىرى ئورۇنلۇق!. پايدىلىنىش: 水桶实验_百度百科 2013.7.25

توقماق

	بوشلۇقتىكى كوئۇردىنات سىزىقلىرى قاسىم سىدىق نىيوتۇنچە بوشلۇق( شەكىل نەزەريەسىدىكى يوقلۇق)تا، يىتەرلىك ماكرۇ ۋە مىكرۇ قىممەتلەرگە ئىگە كوئۇردىنات سىزىقلىرى باردەپ تەساۋۋۇر قىلىڭ.زەررىچە ۋە جىسىملارنى مۇشۇ كوئۇردىنات سىزىقلىرى ئىچىدە ھەركەت قىلىدۇ دەپ ئويلاڭ.ئۇزئارا كېسىشىپ ئۆتكەن ،پەرەز قىلىنغان بۇ سىزىقلار بىزنىڭ «مۇتلەق ماكان»دا«مۇتلەق ھەركەت»نى چۈشۈنۈش ۋە تەسۋىرلىشىمىزگە بەكمۇ قۇلايلىق قورال ۋەمۇتلەق پايدىلىنىش سىستېمىسى.بۇنداق پايدىلىنىش سىستىمېسىنى تورغۇزغىلى بولۇپلا قالماي،ئەمەليەتتە مۇتلەق ماكاننىڭ مەۋجۈتلىگى ھوببىللى«ئالەم»نىڭ كېڭىيىۋاتقانلىغىنى بايقىغان ۋاقىتتىلا ئىسپاتلىنىپ بولغان.بىزبۇ نۇقتىغا ئەستايىدىل دىققەت قىلمىدۇق، خالاس.ئۇنىڭ ئۇستىگە ئېينىشتېيىن ئۈزىمۇ  1920-يىلى 4-ئاينىڭ 24-كۈنى م.سولۇۋىنغا يازغان خېتىدە بۇنداق پايدىلىنىش سىستېمىسى بايقالسا مۇتلەق ھەركەت ئىدىيىسىنى تورغۇزغىلى بولىدىغانلىغىنى رەت قىلمىغان(1-توم117-بەت).بۇخەتنىڭ ھوببىلى «ئالەم»نىڭ كېڭىيىۋاتقانلىغىنى بايقاشتىن ئىلگىرى يېزلغانلىغىنى،ھوببىلىنىڭ بايقىشىدىن كىيىن ئېينىشتېيىن ئۈزىنىڭ«ئالەم تۇراقلىغى»نى «ھاياتىمدىكى ئەڭ چوڭ خاتالىق»دەپ ئاتىغانلىغىنى ئەسلەپ ئۇتۇش كېرەك.   2012.11.18 http://www.kayinat.com/bbs/forum ... 3720&extra=page%3D1

قان.

	ئۆركىشى  ئەدەبىيات مۇنبىرى .مەزكۇر مۇنبەر يېڭى قۇرۇلدى كۆپچىلكنىڭ قۇللاپ قۇۋەتلەپ بېرىشىنى ئۈمىد قىلىمەن ! بىرلىكتە تىرىشىپ ئۇيغۇر تور ساھاسىدە يېڭى سەھنە ئېچىشىمىز ئۈچۈن بىزگە بىر بىلەت تاشلاپ قۇيۇڭ. ئەزا بولۇپ رەڭدار مەزمۇنلارنى بىزگە سۇنۇشۇڭلانى ئۈمىد قىلىمەن !

Uyghun

	بۇ رېسىمنىمۇ قوشۇپ قويسىلا تېمىغا.

توقماق

	Uyghun يوللىغان ۋاقتى  2013-7-25 02:40 PM بۇ رېسىمنىمۇ قوشۇپ قويسىلا تېمىغا. نىيوتۇن چىلەك تەجىربىسى چىلەككە يېرىم سۇ ئېلىنىپ ئېسىپ قويۇلغان تانىغا ئىلىنىدۇ.تانا بىر تەرەپكە پىشىلدۇرۇپ ئايلاندۇرىلىدۇ ۋە يىتەرلىك دەرىجىدە پىشىلدۇرۇلۇپ قويۇپ بېرىلىدۇ.ئەكسى تەرەپكە تىزلىكتە قايىتقان تانا چىلەكتىكى سۇنىمۇ بىرگە ئايلاندۇرۇدۇ.تانا ئايلىنىشتىن توختىغاندىن كىيىنمۇ سۇ توختىماي ئايلىنىۋىرىدۇ ۋەرەسىم cدىكىدەك پىتىنقى يۆز ھاسىل قىلغان ھالدا پېقىرايدۇ. نىيوتۇن چىلەك تەجىربىسىنى ماكاننىڭ مۇتلەقلىغىنى ۋە مۇتلەق ماكانغا نىسبەتەن قىلىنغان مۆتلەق ھەركەتنى ئىسپاتلىغان تەجىربە دەپ قارىسا،ماخ سۇنىڭ ئۆرلىشى(پىتىنقى ھالەتكە كېلىشى)ئاسمان جىسىملىرىغا نىسبەتەن قىلىنغان نىسبى ھەركەت دەپ قارايدۇ. 水桶实验_百度百科

uyol

توقماق

	باياتىن كارتوندىن ياسىۋالغان بۇ دىسكىنى جىم ھالەتتە،پۇل باغلايدىغان،ئادەتتە پىچۇر دەپ ئاتىلىدىغان رىزىنكە تانىغا ئېسىپ توختىغان يېرىگە بەلگە قىلىۋالدىم.رىزىنكە تانا بولسا ئىشىك كېشكىنىڭ قاپ ئوتتۇرىغا ئېسىلغان. ئاندىن يۇقۇرىغا ئېغىش ھالىتىدە پېقىرىتىپ رىزىنكىغا ئېسىپ قويۇپ بەردىم.بۇ دىسكا بايامقى بەلگە قىلىنغان يەردىن ئىگىزگە ئۆرلەپ كەتتى.بەلگە قىلىۋالدىم. ئاندىن مىتىر بىلەن ئىككى بەلگىنىڭ ئارىسىنى ئۆلچىسەم،10سانتىمىتىر چىقتى. دىمەك مۇشۇ ھالەتتە ئوقىدا پىقىرىتىلىپ قويۇپ بىرىلگەن دىسكىنىڭ ئېغىرلىقى جىم تۇرغان دىسكىنىڭ ئېغىرلىغىدىن يېنىك بولىدىكەن. مەن ھازىرغىچە ئۇزەم كارتونداياسىۋالغان بۆدىسكىنى تارتىپ باققىنىممۇ يوق.لىكىن، مىنىڭ پىرىنسىپال ئىدىيەلەرنى تورغۇزۇش ۋە بۇنداق ئىدىيەلەرنىڭ توغرا -خاتالىغىنى تەكشۆرۆپ كۇرۇشىمگە مۇشۇنداق ئىپتىدائى،ئاددى تەجىربىلەرمۇ ئەسقاتىۋىرىدۇ.لىكىن،بۇ ھەرگىز مۇنتىزىم،ئىنچىكە تەجىربىلەرنى ھاجەتسىز دىگىنىم ئەمەس.ئەكسىچە مىنىڭ كۇزىتىشىم رەسمى تەجىربە قىلغۇچىلارنىڭ ھەرگىز نەتىجىسىز قالمايدىغانلىغىغا بېرىلگەن بىشارەت ۋە ئىلھامدىن ئىبارەت!. قاسىم سىدىق 2013.7.25 بۆگۆن سەھەردە يەنە "كۆچا نېنى"نىڭ كارۇپكىسىدىن ياسالغان دىسكىنى"ئويناپ" كىردىم.بۇ"ئويۇن"ماڭا بىكخامچە توپىنىڭ ۋاكىئومدىمۇ مۆمكىنلىگىنى ،ئۇنىڭ ھاۋا بىلەن ئەسلا مۇناسىۋىتى يوقلىغىنى،ھاۋا پەقەت ئېغىشقا قارشىلىق رولىنىلا ئوينايدىغانلىغىنى يەنە بىر قېتىم "دەپ" بەردى.بۇنىڭدىن باشقا بۆ "ئويۇن" تەڭ ئۆنۆم پىرىنسىپىنىڭ تولىمۇ چەكلىمىلىككە ئىگە ئىكەنلىگىنى،تارتىش كۈچى ماسسىسى بىلەن،ئىنىرىتسىيىلىك ماسسىنىڭ ئۇز شەرىتلىرىگە ئاساسەن مۇتلەق كۆپ ھاللاردا تەڭ بولمايدىغانلىغىنى،كىلاسسىك ماسسا ئۇقۇمى ئۆستىدە قايتا ئويلۇنۇشنىڭ لازىملىغىنىمۇ "دەپ"بەردى....مەن شەكىل نەزەريىسىگە قىزىققۇچىلار ۋە فىزىكا ھەۋەسكارلىرىنىڭ ھەر بىرسىىدە مۇشۇنداق دىسكا بولۇشىنى تەشەببۇس قىلىمەن.ئۇنىڭدا نۇرغۇن ئىلھام ۋە بىلىم بار.يېڭى ئىدىيە،يېڭى مەنزىرىلەر بىلەن ئۇچرىشاي دىسىڭىز دىسكا ئويناڭ!. قاسىم سىدىق 2013.7.24

yoksu

	توقماق يوللىغان ۋاقتى  2013-7-25 11:46 PM كىم ماڭا،ئارىستوتىلنىڭ ئېغىر جىسىم يەڭگىل جىسىمغا قار ... ئارىستوتىلنىڭ ئېغىر جىسىم يەڭگىل جىسىمغا قارىغاندا يەرگە بۇرۇن چۈشىدۇ دېگەن گېپى خاتا ئىيتىلغان. ئەركىن چۈشكەن جىسىمنىڭ تىزلىكى جىسىم ئېغىرلىقى بىلەن مۇناسىۋەتسىز بولىدۇ.

توقماق

	ماخ پىرىنسىپى ۋە ئۇنىڭ فىزىكىلىق مودىلى 马赫原理及其物理模型_百度文库 http://wenku.baidu.com/view/ae1aef8f8762caaedd33d499.html