جەنۇبى گەنسۇ يۇغۇر ئاپتونۇم ناھىيىسى

fanteken

	جەنۇبى گەنسۇ يۇغۇر ئاپتونۇم ناھىيىسى                             肃南裕固族自治县                               Yugur Autonomous County of Sunan    جەنۇبى گەنسۇ يۇغۇر ئاپتونۇم ناھىيىسى 1954-يىلى قۇرۇلغان،جوڭگودىكى بىردىنبىر ،گەنسۇدىكى بىرلا يۇغۇر ئاپتونۇم ناھىيىسى. ئورنى خىشې  كارىدورىنىڭ ئوتتۇرا قىسمى،چىليەن تىغىنىڭ شىمالىدا.شەرق -غەرب ئۇزۇنلۇقى 650 كىلومىتىېر،جەنۇب شىمال كەڭلىكى 120كىلومىتىردى 200 كىلومىتىرغىچە. ئومومى يەر مەيدانى 24مىڭ كىۋادىرات كىلومىتىر،ھازىر قاراشلىق 6يىزا2بازار،9ئورمان-چارۋىچىلىق مەيدانى،101مەمۇرىې كەنت3شەھەر يىزا ئىجتىمائى رايۇنى بار.يۇغۇر ،تىبەت،موڭغۇل،خىتاي قاتارلىق 11مىللەت بار،نوپۇسى 3 تۈەن62مىڭ،دىھقانچىلىق-چارۋىچىلىق نوپۇسى2تۈمەن 43مىڭ،%67نى ئىگىلىگەن،ئاز سانلىق مىللەت نوپۇسى بىر تۈمەن 96مىڭ.%54نى ئىگىلەيدۇ،ئاز سانلىق مىللەت ئىچىدە يۇغۇرلار بىر تۈمەنگە يىقىن،%نى ئىگىلىگەن،نوپۇس زىچلىقى ھەر كىۋادىرات مىتر يەردە 1.5ئادەم توغرا كىلىدۇ.    تىلى شەرقى ۋە غەربى يۇغۇر تىىلى،يىزىقى يوق،خىتاي يىزىقىنى ئىشلىتىشكە ئۆتىۋاتىدۇ.  ئاساسلىق چاۋىچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىدۇ،ئات مىنىش ،ئوقيا ئىتېشقا ماھىر. يۇغۇرلار گەرچە يىزىقنى يوقاتقان بولسىمۇ بىراق خەلىق ئارىسىدا ئۆزلىرىنىڭ ئىلغار مەدەنيەت ئامىللىرى ساقلىنىپ قالغان. ئەپسانە ،رىۋايەت،ماقال-تەمسىل،خەلىق ناخشىلىرى بار.خەلىق ناخشىلىرى ئۆزگىچە،مەزمۇنى مۇھەببەت ۋە ئەمگەكنى ئىپادە قىلىدۇ.يۇغۇرلارنىڭ ھەممىسى دىگۈدەك ناخشا ئىيتالايدۇ،تارىختا ئۇلارنىڭ ناخشىچىلىرى بولغان.يىقىنقى يىللاردىن بىرى،دۆلەت-ئىچى ۋە سىرتىدىكى نۇرغۇن كىشىلەر يۇغۇر خەلىق ناخشىلىرىغا قارىتا چوڭقۇر تەكشۈرۈش تەتقىقاتى ئىلىپ باردى،بەزى خەلىق ناخشىلىرىنىڭ مەسىلەن؛تەۋرەنمە<<摇篮曲>> مۇزىكا قاتارلىقلار تىخى تولۇق ھالەتتە 2مىڭ يىل بۇرۇنقى شىوڭنۇلارنىڭ<<匈奴人>> خەلىق ئاھاڭلىرى ئىكىنلىكىنى بايقىدى.بۇ ئاھاڭلارنى شىوڭنۇلار يۇغۇرلارنىڭ ئەجدادى تىلىېلارغا،تىلېىلار <<回纥>>خۇيخىېلارغا،خۇيخېلار ئەلادمۇ-ئەۋلارد يۇغۇرلارغا  قالدۇرغان.يۇغۇرلار يەنە گۈزەل سەنئەتكىمۇ ئۇستا.ئاساسلىق سانائەت نەپىس بويۇملىرى. يۇغۇرلار ئىككى خىل تىل ئىشلىتىدۇ،شەرقى يۇغۇر بىلەن غەربى يۇغۇر تىلى .ئالدىنقىسى موڭغۇل تىل سىستىمىسىغا كىرىدۇ،كىيىنكىسى تۈرك تىلى سىستىمىسىغا كىرىدۇ.غەربى يۇغۇر تىلى ئالتاي تىللىرى سىستىمىسى شەرقى تۈرك تىلى سىستىمىسىغا كىرىدۇ،گەنسۇنىڭ جەنۇبى گەنسۇ ناھىيىسىنىڭ چوڭ دەريا<<大河>> رايۇنىغا ھەم مىڭخۇا رايۇنىغا تارقالغان. قوللىنىدىغان ئادەم سانى 4600،يۇغۇرلارنىڭ ئومومى نوپۇسىنىڭ %43نى ئىگىلەيدۇ.شىۋسى يوق. شەرقى يۇغۇر تىلى گەسۇنىڭ كاڭنەن يۇغۇر ناھىيىسىدىكى يۇغۇرلار خىتاي تىلى بىلەن ئايرىم ھالدا ئىشلىتىدۇ. يۇغۇرلاغا بولغان يوللانمام ۋاقىت سەۋەبلىك مۇشۇ يەرگىچە بولسۇن،تارىخقا ئىشتىياقىم بولغاچقا ئاز تولا يوللاپ ھوزۇرىڭلارغا سۇندۇم.خاتالىق بولسا سەمىمى كۆرسىتىپ قويغايسىلەر. كىيىنكى قىتىملاردا تىخىمۇ تولۇق قىلىپ يوللاشقا تىرىشىمەن. 2013-6-26

xaban010

	كۆپ رەھمەت  سىزگە

aqturk

	مەتبۇئاتلاردا جەنۇبى گەنسۇ دىمەي سۇنەن دەپ ئومۇملاشقان ، يۇغۇر دىمەي سېرىق ئۇيغۇر دىسەك ياخشىراقمىكىن دەيمەن . خەنلىشىپ كىتىۋاتقان تۈركى تىللىق خەلىق ، بۇددا دىنىغا ئىدقاد قىلىدۇ .

aqturk

	بىلىشىمچە ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى تەبئىي ئاپەت ۋە قىرغىزلارنىڭ ھۇجۇمى بىلەن پارچىلانغاندا بىر قىسىمى قەشقەرگە كىلىپ قاراخانىيلارنى قۇرغان ، يەنە بىر قىسىمى تۇرپان ئەتىراپىدا ئىدقۇتنى قۇرغان ، ئۈچىنجى قىسىمى گەنسۇدا ( كەڭسۇ )دا گەنجۇ ئۇيغۇر خانلىقىنى قۇرغان بۇلارغا ئىسلام يىتىپ بارمىغاچقا سېرىق ئۇيغۇر دەپ ئاتىلىپ باشقا مىللەت بولۇپ قالغان ، تۆتىنجى قىسىمى بولسا دىشىۋارچىلىقلارغا چىداپ ئانا زىمىن ئورخۇن بويىدا قېلىپ قالغان بۇلار ھازىرقى تۇۋا مىللىتى روسىيەگە تەۋە تۇۋا ئاپتونوم جۇمۇرىيىتىدە ، بەشىنجى قىسىمى بولسا تاڭ سۇلالىسى تىرتورىيەسىگە كىرگەن ( تارىخچىلارنىڭ ئېيتىشىچە تاڭ سۇلالىسى بىلەن ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى ئوتتىرسىدىكى يىپەك - ئات سودىدا تاڭ نۇرغۇن قەزىزگە بوغۇلغان بۇلار پان تىكىننىڭ ئاكىسىنىڭ رەھپەرلىكىدە شۇ قەرىز ھىساۋىغا بىر مەزگىل پاناھلىنىپ ئاپەت تەسىرى ئازايغاندا ئورخۇن بويىغا قايتىشنى كۆزلىگەنلەر ) لىكىن تاڭ سۇلالىسىنىڭ دانا ۋەزىرلىرىنىڭ پىلانلىشى ئارقىلىق توپلۇشۇپ ئولتۇراقلىشىشقا يول قويماي ھەر قايسى ۋىلايەتلەرگە چېچىۋىتىش ، خەنزۇلار بىلەن توي قىلىشقا ئىلھاملاندۇرۇش قاتارلىق ۋاستىلەر ئارقىلىق تولۇق ئاسسىملاتسىيە قىلىنغان ، بەلكى تارىخ بەتلىرىدە ئىز قالدۇرالمىغان ئالتىنجى قىسمىمۇ بولىشى مۇمكىن .

sehi

	سېرىق ئۇيغۇر دىسەك ياخشىراقمىكىن

xepket

	سانلىق مەلۇماتتا ازراق خاتالىق بارمۇ قانداق،،ياكى ھەر يۇرىتنىڭ بىر تمەن اتالەۇسى وخشاش ەمەسمۇ ياكى قەشقەر تەرەپتە 10000بولسا بڭر تۇمەن بولاتتى،،،بۇ تىمىدا بولسا ،،،،،،،،ياخشى  تىمىكەن لىكىن  ،مۇشۇ نوختىنى چۈشەنمەي قالدىم،،،تىلفۇندا چىققان بولغاچقا  خەتلىرىم  سەل بىنۇرمدل  ت

ahsajan

	ئۇندىن باشقا سېرىق ئۇيغۇرلار خۇنەندىمۇ بارغۇ دەيمەن . بىر چاغلاردا لو فامىلىلىك ئۇيغۇرلار دىگەندەك تىمىلارمۇ بار ئىدى . ئەمما ئۇلارنىڭ تىل - يېزىق ، ئۆرۈپ ئادىتى بىز ئۇيغۇرلارغا ئاساسەن ئوخشىمايدىكەن .

barisxan

	تەۋرەنمەمۇزىكائەمەس بەلكى ئەللەي ناخشىسى دىسىڭزبىرئاز ياخىشى بولامىكىن.

Taxnayurak005

	سانلىق مەلۇمات ئازراق خاتا ئىپادىلىنىپ قالغاندەك تۇرىدۇ، ئادەتتە 1تۈمەن دىگەن 10000 بولىدىغۇ، تېما ئىگىسى بىر تەكشۈرۈپ باقسىڭىز بوپتىكەن.

mercury

	ahsajan يوللىغان ۋاقتى  2013-6-27 07:50 AM ئۇندىن باشقا سېرىق ئۇيغۇرلار خۇنەندىمۇ بارغۇ دەيمەن . ... خۇنەندىكىلىرى سىرىق ئۇيغۇر ئەمەس،  بەلكى ئۇيغۇر.   ھىچبولمىسا نامدا شۇنداق ئاتىلىدۇ.