قاسىم سىدىق:بىلىمخۇمار ئەپەندىگە جاۋاپ

توقماق

	بىلىمخۇمار ئەپەندىگە جاۋاپ ئەسسالامۇ ئەلەيكۆم بىلىمخۇمار ئەپەندىم . سىزنىڭ"مىسرانىم"دا"قاسىم سىدىق  ئەپەندىنىڭ« 29-تئېو رىما »سىغا رەدىيە"دىگەن بۇ تېمىنىڭ ئاستىدىكى 643-قەۋەتتە"توقماق"قا  قالدۇرغان ئىنكاسىڭىزنى كۆرۆپ چىقىپ 651-قەۋەتتە جاۋاپ قالدۆرغان ئىدىم.بەزى تولۇقلاشلارنى ئېلىپ باراي دىسەم تېمىنىڭ ئىنكاس يېزىش كۆزنىكى تاقاپ قويۇلۇپتۇ ۋە تېما ماۋزۇسى بەت يۆزىدە كۆرۆنمەس بولۇپ قاپتۇ.سىزنىڭ قالدۆرۇلغان ئىنكاسنى كۆرگەن ياكى كۆرمىگەنلىگىڭىزگە جەزىم قىلالماي بۇ دىئالۇگنى ئايرىم تېما قىلىپ يوللاشنى قارارقىلدىم.بۇنداق قىلغاندا ھەممەيلەننىڭ مۇھاكىمە قىلىشغا قۆلايلىق بولارمىكىن دەپ ئويلۇدۇم.ئالدى بىلەن ئالدى بىلەن29-تىئورمىغا كۆڭۆل بۆلگىنىڭىزگە رەھمەت ئىتىمەن ۋەسىز قالدۇرغان ئىنكاسنى تولۇق نەقىل ئالىمەن: توقماق ئەپەندى، سىز ئوتتۇرىغا قويغان بۇ پەرەزنىڭ باشقا شەرتلىرىمۇ بارمۇ؟  مەسىلەن، «ھەقىقىي بوشلۇقتا»، «باشقا ھېچ قانداق كۈچنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىمىغاندا»، دېگەندەك؟  سىزمۇ بىلىسىز، فىزىكا ئىلمىدا بىر پەرەز ئوتتۇرىغا قويۇلغاندا، ئۇنىڭ بارلىق شەرتلىرى ياكى چەكلىمىلىرى تولۇق ئوتتۇرىغا قويۇلىشى كېرەك.  بولمىسا ئۇنىڭ ھېچ بىر قىممىتى بولمايدۇ. مېنىڭچە سىز ئوتتۇرىغا قويغان تۆۋەندىكى پەرەزنىڭ شەرتلىرى كەم ئىكەن: نەقىل: «شەكىل نەزەريىسىنىڭ 29-تىئورمىسى مانا: "ئېن"(زەررىچە)ۋە جىسىملار سىزىقلىق ھەركەت جەريانىدا ئۆز ئوقىدا ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە قاراپ ئاغىدۇ.» جاۋابىم تۆۋەندىكىچە: شەكىل نەزەريسىدە ھەركەت شەكلى _ مەخسۇس ئۇقۇم قىلىپ تۇرغۇزۆلغان بولۇپ، نۇقتۇلۇق تەتقىق قىلىنىدىغان تېمىلارنىڭ بىرى.يۇقۇرقى تىئورما(پەرەز)بىرلا پەيىتتە ئىككى يۆنىلىشلىك ھەركەتكە قاتنىشىدىغان زەررىچە ۋە جىسىملارنىڭ ھەركەت شەكلى ئۆستىدىكى ئەقلى ھۆكۆم. يۇقۇرقىچە ھەم ئۆز ئوقىدا ئايلىنىۋاتقان،ھەم سىزىقلىق ئىلگىرلىمە ھەركەت قىلىۋاتقان جىسىملار نورمال ئاتمۇسغىرا بىسىمى ئاستىدىمۇ،ھەقىقى بوشلۇقتىمۇ(ۋاكىئومدىمۇ) ئوخشاشلا ئۆز ئوقىدا ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە ئاغىدۇ. بۇ تىئورمىنىڭ(پەرەز)نىڭ يەنە بىر خىل بايان شەكلى بار،ئۇ بولسىمۇ: سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشى بىلەن  ئۆزىنى ئايلىنىش ئوقى بىر تۆز سىزىق ئۈستىدە ياتمايدىغان زەررىچە ۋە جىسىملار سىزىقلىق ھەركەت جەريانىدا ئۆز ئوقىدا ئايلىنىش يونىلىشى تەرەپكە ئاغىدۇ. مۇبادا زادى بىر شەرىت كىرگۆزۆش زۆرۆر دەپ قارالسا"...نورمال ئاتمۇسغىرا بىسىمى ئاستىدىمۇ،ھەقىقى بوشلۇقتىمۇ(ۋاكىئومدىمۇ) ئوخشاشلا ..."دىگەن مۇشۇ  شەرىتنى قىستورۇپ قويۇش كېرەك دەپ قارايمەن. بۇ خىل ھەركەت شەكلىگە سەۋەپ بولغىنى ئۇنىڭغا تەسىر قىلغان ئەشۇنداق ئىككى يۆنىلىشلىك كۈچ،مىسالغا ئىتساق  بىكھامنىڭ تېپىكى. ئاتمۇسفىرا بېسىمى قاتارلىقلار ھەرگىز بۇ خىل ھەركەت شەكلىنىڭ سەۋەبى ئەمەس. يۇقۇردىكى سۆرەت،تۆز سىزىق بويىچە تېپلىگەن توپنىڭ  ھەر ئىككى يېرىم شارىنىڭ تىزلىكىنىڭ باراۋەرلىگىنى،سىزىقلىق ھەركەت يۆنىلىشىلىرىنىڭ نىشان  بىلەن بىردەكلىگىنى كۆرسىتىدۇ. سۆرەتلەرنى سىزىپ بەرگۆچى ئۇيغۇن ئەپەندى بۇ سۆرەتتە،ئىككى يېرىم شارنىڭ ھەركەت يۆنىلىشىنىڭ نىشانغا نىسبەتەن ئوخشىمايدىغانلىغى،ئوڭنىڭ نىشانغا قارشى يۆنىلىشتە،سۇلنىڭ ئىلگىرلىمە ھەركەت يۆنىلشى بىلەن بىردەكلىككە ئىگە ئىكەنلىگىنى كۆرۆپ ئالايمىز. مەن يۇقۇرقى ئاساسلار مەۋقەسىدە تورۇپبىكھامچە توپقا بىرنوللى قانۇنى خاتا تەدبىقلىنىپ كەلدى دەپ قاراپ"ئۈچ ئەسىردىن ھالقىغان خاتا قاراش"دىگەن بۇ تېمىنى يازغان ۋە تۆۋەندىكى بۇرەسىمدىكى بىسىم ،تىزلىك پەرىقلىرىنىڭ چۈشەندۆرىلىشى توغرائەمەس، دىگەن ئىدىم: 弧旋球_百度百科 كۆرۆنۆپ تۇرۇپتىكى ،بۇنداق ئېغىشتىكى سەۋەپ:ئىلگىرلىمە ھەركەت يۆنىلىشىگە نىسبەتەن ئىتساق، توپ سىزىقلىق ئىلگىرلىمە ھەركەت جەرياندا سائەت سىتىرىلكىسى يۆنىلىشى بۇيىچە ئوڭ تەرەپكە  ئايلىنىۋاتقان ،ھەم ئايلىنىش يۆنىلىشى تەرەپكە ئېغىۋاتقان ئەھۋالدا  توپنىڭ ئوڭ يىرىم شارىنىڭ يىغىندى تىزلىكى سول يېرىم شارنىڭ يىغىندى تىزلىكىدىن تۆۋەن بولىدۇ.مۇشۇنداق تىزلىك پەرقى ئوڭغا ئېغىشنى كەلتۆرۆپ چىقىرىدۇ. ئېغىشنىڭ قىممىتى ئۆز ئوقىدا ئايلىنىش تىزلىكىكگە ئوڭ تاناسىپ،سىزىقلىق ھەركەت تىزلىكىگە تەتۆر تاناسىپ بولىدۇ. "تاشقى كۈچنىڭ تەسىرىگە ئۆچرىمىسا.."دىگەن شەرىت ھەممەيلەنگە تونۇش بىر ئومۇمى شەرىت بولغانلىغى ئۈچۈن ،مەن ئۆنى كىرگۆزمەپتىمەن.مۇبادا بۇ شەرىتنىمۇ ئىنىق كىرگۆزۆش زۆرۆر دەپ قارالسا"تاشقى"دىگەن ئىبارىنىڭ ئورنىغاخۇددى سىز ئىتقاندەك "باشقا"دىگەن ئىبارىنى قويۇش تەكلىۋىنى بېرىمەن ۋە بىشارىتىڭىزدىكى مەزمۇننى قوللايمەن.تورداشلارغابۇنداق تەكلىپ بېرىشىمدىكى سەۋەپنى ئىزاھلاپ قويۇشنى زۆرۆردەپ قارىدىم: ئادەتتەچەكلىك،چىگرىسىز ئېينىشتېيىن ئالىمىنىڭ سىرتىدا تاشقى كۈچ بار دەپ پەرەز قىلىنمايدۇ.دىمەك،ئالەمنىڭ كېڭىيىش-تارىيىش جەريانلىرىنى بەلگىلەيدىغان كۈچ_ ئىچكى كۈچتىن ئىبارەت."باشقا"ئىبارىسى مۆمكىن بولغان ھەممەكۈچلەرنى ئۆزئىچىگە ئالغانلىغى ئۈچۈن تاشقى"ئىبارسىدىنمۇ بەكرەك رىياللىقنى ئىپادىلەش ئەۋزەللىگىگە ئىگە . مەن بۇ ساھەدە كەسپى مائارىپ تەربىيىسى كۆرمىگەن بىرئادەم.مىنىڭ بارى -يوقى قورالىم پەلسەپە ۋە لوگىكا.سەھۋە -خاتالىقلار ،كەم قالغان يەرلەر كۆرسىتىپ بېرىلسە ئەلۋەتتە مەمنۇن بولىمەن. يەنە كەم جايلىرىنىڭ بارلىغىنى بايقىسىڭىز ئوتتۇرىغا قويغايسىز. ھۆرمەت بىلەن:قاسىم سىدىق 2013.6.26

hekmat110

	مۇنازىرە باشلاندى ،لىكىن مەن چۈشەنمىدىمغۇ؟

MiRul

	بۇ تېمىدا مۇشۇ ئىككەيلەنلا مۇنازىرە قىلسا بولامدۇ قانداق بىز چۈشەنمىگۈدەكمىز.

قۇمباغ79

	شەكىل نەزەريسىدە ھەركەت شەكلى _ مەخسۇس ئۇقۇم قىلىپ تۇرغۇزۆلغان بولۇپ، نۇقتۇلۇق تەتقىق قىلىنىدىغان تېمىلارنىڭ بىرى.يۇقۇرقى تىئورما(پەرەز)بىرلا پەيىتتە ئىككى يۆنىلىشلىك ھەركەتكە قاتنىشىدىغان زەررىچە ۋە جىسىملارنىڭ ھەركەت شەكلى ئۆستىدىكى ئەقلى ھۆكۆم[/color توقماق ئەپەندى ماپوزىتسىيىڭىز بولدۇ؟29-تىئورما دەپ چىڭ تۇرۋالماي،مۇشۇنداق پەرەز دەپ تۇرۇپ ئاندىن ئىسپاتلىمايمىزمۇ؟ سىزدە بىرقەدەم ئىلگىرلەش بوپتۇ،بۇناھايتى ياخشى ئەھۋال.سىزگە ئۇتۇق تىلەيمەن.

ahsajan

	قېنى بىلىمخۇمار ، ئەركىن سىدىق ئاكىمىز تىزراق پەيدا بولۇپ بۇ تىمىغا ئىنكاس قالدرۇسا بولاتتى .

xaytan520

	مەن  پەقەت  چۈشەنمىدىم ............نىمە  گەپلەر  بۇ   .. لېكىن  ئۇيغۇرلارنىڭ ئىچىدىن مۇشۇنداق بىلىمخۇمال .تەپەككۇرى كۈچلۈك ئادەملەرنىڭ چىققىنىدىن  مەن  خۇرسەن

kulpat

	بىرەرسىڭلار ئۇچۇر يوللىۋەتمەمسىلە

توقماق

	بىلىمخۇمار ئەپەندىنىڭ 29-تىئورمىغا،شەكىل نەزەريىسىگە كۆڭۆل بۆلىشى بىر خوشاللىنارلىق ئىش.تورداشلارنىڭ تېما بىلەن زۆرۆرى مۇناسىۋىتى بولمىغان ئىنكاسلارنى يازماسلىغىنى،كۆڭۆللۆك ،ئىلمى بولغان مۇھاكىمە كەيپىياتى يارىتىش ئۈچۈن كۈچ چىقىرىشىنى ئۈمىت قىلىمەن. بىلىمخۇمار ئەپەندى بۇ ئىنكاسقا جاۋاپ قايتۇرۇپ بولغان.تەرەقىقىياتىغا دەققەت قىلىپ تۆرساق بولىدۇ.بىلىمخۇمار ئەپەندىنىڭ ئىنكاسى مانا: 34-قەۋەت: bilimxumar ھورمەتلىك قاسىم سىدىق ئەپەندىم، مەن سىزنىڭ چۈشەندۈرىشىڭىزنى ئوقۇپ چىقتىم.  سىز ئوتتۇرىغا قويغان ئۇ تىئورمىنىڭ مۇنداق 2 خاتالىقى بار: (1)        تېزلىك كۈچكە ئايلىنالمايدۇ. شۇڭا ئۇ بىر ھەرىكەت ياكى تۇراقلىققا تەسىر كۆرسىتەلمەيدۇ.  نيۇتوننىڭ 2-قانۇنى مۇنداق: كۈچ = (ماسسا) x (تېزلىنىش) x = كۆپەيتىش بەلگىسى بۇ يەردە «تېزلىنىش» كە ئىنتايىن قاتتىق دىققەت قىلىش كېرەك.  تېزلىنىش كۈچنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدۇ. ئەمما تېزلىك ئۇنداق ئەمەس. (2)        تۆۋەندىكى رەسىمدە بىر سائەت ئىستىرىلكىسى يۆنىلىشىدە ئايلىنىپ، ھەمدە پەستىن يۇقىرىغا مېڭىۋاتقان شار كۆرسىتىلگەن.  مەزكۇر رەسىمدە كۆرسىتىلگەندەك، شارنىڭ سول تەرىپىدىكى ھەر بىر نۇقتىغا، ئۇنىڭ ئوڭ تەرىپىدىكى بىر نۇقتا توغرا كېلىدۇ.  بۇ ئىككى نۇقتىنى تۇتاشتۇرىدىغان تۈز سىزىق شارنىڭ مەركىزىدىن ئۆتىدۇ.  ھەر بىر «كۆك تېزلىك» نى ئۆز-ئارا تىك بۇلۇڭ ھاسىل قىلىدىغان ئىككى تارماق تېزلىككە بۆلۈش مۇمكىن.  شۇنداق قىلساق، ئىككى «يېشىل تېزلىك» ئۆز-ئارا يىيىشىپ كېتىدۇ.  ئىككى «قىزىل تېزلىك» مۇ ئۆز-ئارا يىيىشىپ كېتىدۇ.  شۇ سەۋەبتىن، بۇ شار ھەرگىزمۇ بىر تەرەپكە ئاغمايدۇ. بۇنداق فىزىكىلىق ھادىسىنى بىر توپنى بىر توپ مەيدانىدا ھەرىكەتلەندۈرۈش ئارقىلىق ئىسپاتلاش مۇمكىن ئەمەس.  سەۋەبى، بىر توپ ھەرگىزمۇ بىر مۇكەممەل شارغا ۋەكىللىك قىلالمايدۇ.  ئۇنداق تەجرىبىدە، ئەگەر ھېچ قانداق شامال يوق، دەپ پەرەز قىلساق، توپنىڭ بىر تەرەپكە ئېغىشى ئىككى تەرەپتىكى سۈركۈلۈش كۈچىنىڭ تەڭپۇڭسىزلىقىدىن كېلىپ چىقىدىغان بولۇپ، ئەگەر سىز ئوپمۇ-ئوخشاش تەجرىبىنى 1000 قېتىم تەكرارلىيالىسىڭىز (بۇمۇ بىر توپ مەيدانىدا قەتئىي مۇمكىن ئەمەس)، ئۇ توپ تەخمىنەن 500 قېتىم ئوڭغا، تەخمىنەن 500 قېتىم سولغا ئاغىدۇ.    مېنىڭ بارلىق تورداشلارغا تەكلىپىم، يۇقىرىقىدەك پەرەزلەرنى ھەرگىزمۇ باشقا تىلغا تەرجىمە قىلىپ كۆتۈرۈپ چىقماڭلار.  ئۇنداق قىلىش ئۇيغۇرنىڭ يۈزىنى تۆكىدىغان بىر نادانلىقتىن باشقا نەرسە بولالمايدۇ.   https://uyghur-archive.com/misranim/thread-107802-4-1.html مىنىڭ قالدۇرغان جاۋاپ ئىنكاسىم: رەھمەت.پايدىلىنىدىغان قىممەتلىك ئۆچۆرلارنى يوللاپسىز. بىز مەخسۆس تەجىربە قۇرۇلمىسى لايىھىلەپ،تەجىربە قىلىشقا تەييارلىق قىلىۋاتىمىز.تەجىربە نەتىجسىنى كۈتەيلى.بۇ تېمىنىڭ تەرەققىياتىغا ئىزچىل نەزەر سېلىپ تۆرۆشىڭىزنى ئۈمىت قىلىمەن. مەن ئىنكاسىمنى ئايرىم تېما قىلىپ يوللىغان ئىدىم،تەستىق كۈتۆپ  تۇرىۋاتىدۇ.تەستىقلىنىپ قالسا يېڭى ئۆچۆرلارنى شۇ تېمىنىڭ ئاستىغا داۋاملىق يوللايمىز.خەۋەردار بولۇپ قالغايسىز.

توقماق

	قۇمباغ79 يوللىغان ۋاقتى  2013-6-26 12:55 PM شەكىل نەزەريسىدە ھەركەت شەكلى _ مەخسۇس ئۇقۇم قىلىپ تۇر ... ئەپەندىم،مەن بىرەر نەرسىدە تېخى پوزىتسىيىرىمنى ئۆزگەرتكىنم يۇق.ئۈمىدىم ،تېمىدىن چەتنەيدىغان مۇنازىرەلەرگە پېتىپ قالمىساق.مەن تىئورمىنىڭ ھەرخىل ئېنىقلىمىلىرىنى بىلىمەن ۋە ھېچقاچان ئۆزەمنى خاتا قىلدىم دەپ قارىمايمەن.شۇ تىئورمىنىڭ مەزمۇنى ئۈستىدە توختالساق،ئىسىم-ئاتاق ھېچنىمىگە ۋەكىللىك قىلالمايدۇ. مەن ئۆزەمنى توقماق دەپ ئاتىساممۇ ،ئاخماق دەپ ئاتىساممۇ ماھىيىتىم ئۆزگەرمەيدۇ.

توقماق

	29-تىئورمىنى ماتىماتىكىلىق ئوسۇلدا كەلتۆرۆپ چىقىرىشنىڭ ئاساسى تەپەككۆر يولىنىمۇ بىرەيلەن تېپىپ چىقتى.ئۇنىڭ ئىتىشىچە گالىلى ئالماشتۆرىشىدا بىلىمخۇمار ئەپەندى ئىتقاندەك پەرىق كىلىپ چىقمايدىكەن،لىكىن لورىنتىس ئالماشتۆرىدامەن ئىھتىياجلىق بولغان بۇ تىزلىك  پەرقى كىلىپ چىقىدىكەن.نىيوتۇن قانۇنلىرى گالىلى ئالماشتۆرۆشىدىن پايدىلانغان ئىكەن.ئېينىشتېيىن نىسبىلىك نەزەريىسى لورىنتىس ئالماشتۆرىشىدىن پايدىلانغان ئىكەن.ھەقىقى ئەھۋال زادى قانداق،تەجىربە نەتىجىسى ۋە يېڭىچە ماتىماتىكىلىق كەلتۆرۆپ چىقىرىشنىڭ قايىل قىلىش كۈچى تەرىپىدىن بەلگىلىنىدۇ.