مىجەز-خاراكتىر-كەيپىيات-ھېسسىيات

HY@Li

	مىجەز-خاراكتىر-كەيپىيات-ھېسسىيات مىجەز- مىجەز بولسا ئادەمدە بولىدىغان پىسخىك پائالىيەتنىڭ ھەركەتلەندۈرگۈچ كۈچ ئالاھىدىلىكىدىن ئىبارەت.ئۇ ئاساسلىقى نېرۋا جەريانىنىڭ كۆپ ئالاھىدىلىكىنىڭ ھەركەتتە ئىپادىلىنىشى بولۇپ،كىشىلەرنىڭ ھەركىتىنى ئۇنداق ياكى مۇنداق مۇستەققىل ئۇسلۇپقا ئىگە قىلىدۇ.كۈندىلىك تۇرمۇشقا نەزەر سالدىغان بولساق،بىز ئوخشاش بىر ئىشقا نىسبەتەن بەزى ئادەملەرنىڭ خاتىرجەم بولالماي كەيپىياتتا جىددىيلىشۋاتقانلىقىنى،بەزىلەرنىڭ تەمكىن،تۇراقلىق بولىۋاتقانلىقىنى كۆرىمىز. مىجەز تىپى ۋە ئالاھىدىلىكى- پاۋلونىڭ نېرۋا پائالىيتى تەلىماتىغا ئاساسلانغاندا،مىجەز ئاساسلىقى چوڭ مېڭە پوستىلىقى نېرۋا جەريانىنىڭ ئالاھىدىلىكى بەلگىلىگەن ھەركەت ئالاھىدىلىكنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ.نېرۋا جەريانىنىڭ ئاساسلىق ئالاھىدىلىكى كۈچلۈك،تەڭپۇڭ ۋە جانلىقلىقتىن ئىبارەت.بۇ خىل ئالاھىدىلىكلەرنىڭ ئوخشىمىغان بىرلىششى 4خىل تىپىك مىجەزنى،يەنى جانلىق تىپ،قوزغىلىشچان تىپ،تىنىچ،خاتىرجەم تىپ ۋە ئاجىز تىپلاردىن تەشكىل تاپىدۇ. بۇ ئەنئەنۋىي تىپلارغا ،كۆپ قانلىق،سەپرا،بەلغەم ۋە سەۋدا قاتارلىق 4 خىل مىجەز تىپى ماس كېلىدۇ. 1.جانلىق يەنى كۆپ قانلىق تىپ: بۇ تىپقا تەۋە بولغانلارنىڭ نېرۋا جەريانى كۈچلۈك،تەڭپۇڭ ھەم تېتىك بولىدۇ. ئالاھىدىلىكى-سىزىمجانلىقى ئاجىز،چىدامچانلىقى كۈچلۈك،ھەركەت ئىنكاسى جانلىق،ئۆتكۈر،كەيپىيات ئىپادىسى روشەن ۋە ئۆزگىرىشچان.تاشقى مايىللىققا ئىگە.ھەركەتنىڭ ئەۋرىشىملىكى يۇقىرى بولۇپ،سىرىتقى مۇھىتنىڭ ئۆزگىرىشىگە ئاسانلا ماسلىشالايدۇ. 2.قوزغىلىشچان يەنى سەپرا تىپ: ئۇنىڭ نېرۋا جەريانى كۈچلۈك ئەمما تەڭپۇڭسز ھەم جانسىز.ئالاھىدىلىكى-سىزىمچانلىقى ئاجىز،مۇئەييەن چىدامچانلىققا ئىگە،مۇسبەت ھەركەت ئىنكاسى تېز ھەم ئۆتكۈر،لېكىن جانلىق ئەمەس. كەيپىياتنىڭ كونتىرول قىلىشى ئاجىز،ھېسسىياتتا ئاسانلا ھاياجانلىنىش كۆرىلىدۇ.سىرىتقا مايىللىقى روشەن،ھەرىكەتتە مۇئەييەن ئەۋرىشىملىككە ئىگە. 3.خاتىرجەم يەنى بەلغەم تىپ: ئۇنىڭ نېرۋا جەريانى كۈچلۈك،تەڭپۇڭ ئەمما جانسىز.ئالاھىدىلىكى-سىزىمچانلىقى ئاجىز،چىدامچانلىقى كۈچلۈك،ھەركەت ئىنكاسى جانسىز ھەم ئۆتكۈر ئەمەس.تۇراقلىق كەيپىياتنىڭ كونتىروللىقى كۈچلۈك،ھېسسىياتى ئاسان ئاشكارلانمايدۇ.ئىچكى مايىللىققا ئىگە.ھەركىتىمۇ مۇئەييەن ئەۋرىشىملىككە ئىگە. 4.ئاجىز يەنى سەۋدا تىپى: ئۇنىڭ نېرۋا جەريانى ئاجىز،تەڭپۇڭسىز،جانسىز،سىزىمچانلىقى كۈچلۈك،چىدامچانلىقى ئاجىز،ھەركەت ئىنكاسى ئاستا،ئۆلۈك كەيپىياتى تۇراقىسىز،ئىچكى مايىللققا ئىگە،ھەركەت ئەۋرىشىملىكى ئادەتتىكىچە. ئەمەلىيەتتە،يۇقىرىدا ئېيتىلغان تىپلار ئىچىدە مەلۇم بىر تىپقا مەنسۇپ بولدىغانلار ناھايىتى ئاز،ئارلىق(ئارلاشما)تىپقا تەۋە بولدىغانلار كۆپ. خاراكتىر- خاراكتىر دېگىنىمىز-شەخسنىڭ رېئاللىققا تۇتقان پوزىتسىيە ۋە ھەركىتىدە ئىپادىلىندىغان بىر قەدەر تۇراقلىق ھەم يادرولۇق ئەھمىيەتكە ئىگەبولغان ئىندىۋىدۇئاللىق ئالاھىدىلىكتىن ئىبارەت. بۇ خىل پىسخىك ئالاھىدىلىك ئۆز-ئۆزىنى تونۇشنىڭ تەڭشىشى ئاستىدا شەكىللەنگەن،شۇنداقلا شەخسنىڭ ئۆزىدە دائىملققا،ئادەتكە ئايلانغان بەزى ئىدىيە ھەركىتىدۇر. خاراكتىر-ئىندىۋىدۇئالىقنى شەكىللەندۈرۈشنىڭ يادروسى. خاراكتىر قۇرۇلمىسى- 1.ئاقىلانىلىك ئالاھىدىلىكى.بۇ ئالاھىدىلىك بىلىش جەريانى ۋە ئەقلى قابىلىيەت جەھەتتىكى بارلىق ئالاھىدىلىكلەرنىڭ ھەممىسى،خاراكتىرنىڭ ئاقىلانىلىك جەھەتتىكى بەلگىلىرىدىن تەشكىل تاپقان.مەسلەن:سەزگۈ،ئىدراك،خاتىرە،تەپەككۇر،خىيال قاتارلىق پىسخىك جەريانىدۇر. 2.پوزىتسىيە ئالاھىدىلىكى-كوللىكتىپ جەميەتكە قارىتا بەزىلەر سەمىيمىلىك قىلىدۇ.بەزىلەر ساختىپەزلىك قىلىدۇ.باشقىلار بىلەن باردى-كەلدى قىلىدۇ،بەزىلەر يەككە-يىگانە يۈرىيدۇ.ئەمگەك،خىزمەت،ئۆگىنىشتىمۇ بەزىلەر قىزغىن،ئەمگەكچان،ئىجادچان كېلىدۇ،بەزىلەر ھورۇن،سوغۇق،كونسىرۋاتىپ كېلىدۇ.بەزىلەر ھاكاۋۇر،ئۆزىگە ئىشەنچ قىلالمايدۇ،بەزىلەر كەمتەر،ئۆزىگە ئىشىندىغان كېلىدۇ. 3.ئىرادە ئالاھىدىلىكى-بۇ ئۆز-ئۆزىنى تونۇشنىڭ ئىدىيۋىي ھەركەتكە قارىتا تەڭشەش دەرىجىسىنى بەلگىلەيدۇ،ئۇ ھەركەتنىڭ مەقسەتچانلىقى،كەسكىنلكى،قەتتىيلىكى ۋە شەخسنىڭ ئۆز-ئۆزىنى كونتىرول قىلىش ئىقدارىنىڭ بار-يوقلىقنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. 4.كەيپىيات ئالاھىدىلىكى-بۇ كەيپىياتنىڭ كۈچلۈك،ئاجىز بولىشى،تۇراقلىك ياكى تۇراقىسىز بولىشى،يۇقىرى ياكى تۆۋەن بولىشى،خۇشال-خۇرام ياكى چۈشكۈن،غەمكىن بولىشى قاتارلىق تەرەپلەردە ئىپادىلىنىدۇ. يۇقىرىقى ھەرخىل ئامىللار ئىدىيە ھەركىتىنىڭ ئوخشىمىغان تەرىپىگە ئاساسان ئايرىلغان بولۇپ،ئۇلار ئوتتۇرسىدا يەنە باغلىنىشلىق مۇناسىۋەت بار. خاراكتىر تىپى- 1.فۇنكىسسىيە تەلىماتىغا ئاساسەن،قايسى خىل پىسخىك فۇنكىسسىيە رولى (ئاقىلانىلىك،ئىرادە،كەيپىيات)نىڭ ئۈستۈنلۈكنى ئىگىللىشنى ئۆلچەم قىلىپ،تۆۋەندىكىدەك بۆلۈشكە بولىدۇ: (1)ئاقىلانىلىك تىپىدىكى خاراكتىر:ئۆز-ئۆزىنى تونۇشتىكى تەڭشەش رولى بىر قەدەر مۇككەممەل بولۇپ،مەسلىنى ماھىرلىق نىلەن تەھلىل قىلالايدۇ.ھەركەتنىڭ نەتىجىسىنى ئالدىن پەرەز قىلىپ يېتەلەيدۇ.ھەركىتى سالماق ۋە جانلىق،ھەركەت ئۈنۈمى بىر قەدەر ياخشى بولىدۇ. (2)كەيپىيات تىپىدىكى خاراكتىر: ئۆز-ئۆزىنى تونۇشتىكى تەڭشەش رولى ئانچە مۇككەممەل ئەمەس.كەيپىيات ئاسان ئۆزگىرىدۇ. ھەركىتى كۆپۈنچە كەيپىيات تۈسىنى ئالغان بولۇپ،ئاسانلا ھېسسىياتقا بىرىلىپ كېتىدۇ. (3)ئىرادە تىپىدىكى خاراكتىر: ئۆز-ئۆزىنى تونۇشتىكى تەڭشەش رولى بىر قەدەر مۇككەممەل،ھەركەت مەقسىتى ئېنىق.قېيىنچىلىقنى ماھىرلىق بىلەن يېڭىپ،ۋەزىپىنى قەتئىي ئورۇندايدۇ. (4)ئوتتۇرا  تىپتىكى خاراكتىر: كۆپۈنچە ئىككى خىل پىسخىكىلىق فۇنكىسىيە بىرلىشىپ كەتكەن بولىدۇ.مەسلەن: ئاقىلانىلىك تىپ ۋە ئىرادە تىپى. يۇقىرىقى تۆت خىل تىپنى پوزىتسىينىڭ رېئال ئەھمىيتىگە ئاساسەن،ھەر بىرىنى ئۆز ئىچىدىن ئىككى خىلغا بۆلۈشكە بولىدۇ. مەسلەن:ئاكتىپ ئاقىلانىلىك تىپى ۋە پاسسىپ ئاقىلانىلىك تىپى.ئاكتىپ كەيپىيات تىپى ۋە پاسسىپ كەيپىيات تىپ.ئاكتىپ ئىرادە تىپ ۋە پاسسىپ ئىرادە تىپ.ئاكتىپ ئوتتۇرا تىپ ۋە پاسسىپ ئوتتۇرا تىپ. 2.پىسخىك پائالىيەتنىڭ مايىللىقىغا قاراپ تۈرگە ئايرىش. شەخىسنىڭ پىسخىك پائالىيتىنىڭ تاشقى ياكى ئىچكى مايىللىققا قاراپ خاراكتىرنى: (1)تاشقى مايىل تىپ:تاشقى مايىل تىپتىكىلەرنىڭ ھېسسىيات ئىپادىسى روشەن.بۇخىل تىپتىكى ياشلار ئەركىن،ئوچۇق-يورۇق بولۇپ،دەرھال بىر قارارغا كېلەلەيدۇ.ئىچىدە گەپ ياتمايدۇ.كۆڭلى تۈز،ئىجتىمائىي مۇناسىۋەتكە ماھىر. (2)ئىچكى مايىل تىپ:بۇ تىپتىكىلەر ھەممە ئىشتا ئېھتىياتچان كېلىدۇ.باشقىلارغا ئانچە ئارلاشمايدۇ. ئالاقىلىشىش دائىرىسى تار.مۇھىتقا ماسلىشىشى قېيىنراق بولىدۇ،باشقىلاردىن سىر ساقلىمايدۇ. (3)ئىتائەتچان ۋە مۇستەققىلچانلىققا قاراپ: ئىتائەتچان تىپ ۋە مۇستەققىل تىپ. خاراكتىر تىپىنىڭ شەكىللىنىشى ۋە تەرەققى قىلىشى بىر قەدەر ئاستا بولىدۇ.بالىلار ۋە ئۆسمۈرلەردە مەلۇم خاراكتىر ئالاھىدىلىكى دەسلەپكى قەدەمدە شەكىللەنگەن بولىدۇ.لېكىن تۇراقلىق بولمايدۇ.مۇشۇ ۋاقىتتا ئاسانلا ئىجتىمائىي مۇھىتنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ. مىجەز بىلەن خاراكتىرنىڭ مۇناسىۋىتى- مىجەز نېرۋا جەريانىنىڭ ئاساسىي ئالاھىدىلىكلىرىنىڭ تەسىرىگە ئۇچرايدۇ.ئۇنىڭ پەيدا بولۇشىدىن قارىغاندا،مىجەز تۇغما ئىرسىيەت ئامىلى بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك. مۇئەييەن شارائىتتا،ئۆز-ئۆزىنى تونۇشنىڭ تەڭشەش رولى(خاراكتىر) ئەسلىدىكى مىجەز بىلەن بىردەك بولىشى ياكى بىردەك بولماي،ئىجابىي جەھەتتىن ئوخشىمىغان دەرىجىدە تەرەققىي قىلىشىمۇ ياكى سەلبى جەھەتتىن بوغۇلىشىمۇ ياكى ئۆزگىرىشىمۇ مۇمكىن. بۇ  خاراكتىرلەشكەن مىجەزنىڭ شەكىللىنىشىدەك ئۆزگىرىشلەرنى پەيدا قىلىدۇ.لېكىن بۇ ھەرگىزمۇ مىجەز پۈتۈنلەي يوقالدى دېگەنلىك ئەمەس.خاراكتىر مىجەزنى يوقتالمايدۇ. خاراكتىر شەكىللەنگەن ئىكەن ئۆزگەرمەي قالمايدۇ.ئەگەر ئىجتىمائىي رېئاللىقتا ئۆزگىرىش يۈز بەرسە،شەخىسنىڭ ئۆز-ئۆزىنى تەڭشەش رولىنىڭ ئۆزگىرىشى بىلەن خاراكتىرمۇ ئۆزگىرىشى مۇمكىن.شۇنىڭ بىلەن بىرگە مىجەزدىمۇ مۇناسىپ ھالدا ئۆزگىرىش يۈز بىرىدۇ. كەيپىيات ۋە ھېسسىيات- كەيپىيات بىلەن ھېسسىيات ئوبىيكتىپ رېئاللىققا بولغان بىر خىل ئالاھىدە ئىنكاس شەكىلى بولۇپ،كىشىلەرنىڭ ئوبىيكتىپ شەيئىلەرگە بولغان پوزىتسىيسىنىڭ ئۆز بېشىدىن ئۆتكۈزۈلىشى.كەيپىيات بىلەن ھېسسىيات ھەم بىر-بىرىدىن پەرىقلىنىدۇ ھەم ئۆز ئارا باشلىنىشلىق بولىدۇ. ئادەتتىكىچە ئېيتقاندا،پەقەت شەيئىلەرگە بولغان يۈزەكى بىلىش (ھېسسىي بىلىش) ۋە ئۇنۇڭغا تۇتۇلغان پوزىتسىينىڭ يېتەرلىك دەرىجىدە مۇقىم بولماسلىقى كەيپىياتقا مەنسۇپ.كەيپىيات قىسقا مۇددەتلىك ۋە ئۆزگىرىشچان بولۇش ئالاھىدىلىكىگە ئىگە. شەيئىلەرگە نىسبەتەن،بىر قەدەر چوڭقۇر بىلىشكە ئىگە بولۇش بىلەن بىر ۋاقىتتا،ئەمەلىيەتتە مەلۇم قانائەت ھاسىل قىلىش،ئۇنڭغا بولغان پوزىتسىيە نىسبەتەن مۇقۇم بولۇش ھېسسىياتقا مەنسۇپ. ھېسسىيات كىشىلەرنىڭ تونۇش مايىللىقى،كىشلىك تۇرمۇش قارشى ۋە دۇنيا قارشى بىلەن باشلىنىشلىق. كەيپىيات تەرەققىي قىلىپ ھېسسىياتقا ئۆزگىرىدۇ،ھېسسىيات مۇئەييەن شارائىت ئاستىدا مۇناسىپ كەيپىيات ئارقىلىق ئىپادىلىنىدۇ. ياشلار پىسخولوگىيسى نامىلىق كىتابتىن ئېلىندى.

fathullah

	رەھمەت.بۇرادەر!جانلىق ئەتراپلىق يېزىلغان ئىكەن.ئوقۇش پۇرسىتى بىلەن تەمىنلىگىنىڭلار ئۈچۈن مانا مۇكاپات.Y(^_^)Y*^◎^ تىلفۇنۇمدا تەبەسسۇمدىن باشقا مۇكاپات چىقمايدىكەن.ئاز بولسىمۇ كۆپكە تاۋاپ قىلىپ قۇبۇل قىلاسىلە.

feroza

	بەزىدە توغرىمۇ چىقىپ قالىدىكەن.

uyol

	جاپا چىكىپسىز.رەھمەت

ئارزۇ0903

	رەخمەت. ئۆزەمنىڭ مىجەز-خارەكتىرىنىڭ  قايسى تىپقا كىرىىدىغانلىقىنى بىلىۋالدىم.

yik

	رەھمەت قېرىندىشىم مەنمۇ پىسخىكىغا مۇناسىۋەتلىك مەزمۇنلارغا قىزىقىمەن .يەنە يوللاپ تۇرارسىز ھە.