بىزنىڭ ئۇىغۇر يېزىقىمىز قاچانىمۇ بىرلىككە كىلە؟
ئەسسىلاممۇ ئەلەيكۇم ھۆرمەتىلىك باشىقۇرغۇچى ئەپەندىم . ياخشىمۇ سىز مەن بۇ بىزنىڭ يېزىقىمقىز قاچانىمۇ بىرلىككە كىلەر دېگەن تېمىدا بىر ئىلتىماس يازدىم سىلەرنىڭ تەسىتىقلاپ بىرشىڭلارنى سورايىمەن.
**********************************************************************************************
ئەسىكەرتىش: مەن بۇ يازىمىن يېېزىشىتن ئاۋۋال مۇنى بىر نوقىتىنى ئەسىكەرتىمەكىچىمەن. ئۇقۇرمەنلارنىڭ سوغوققانلىق بىلەن ئويلىنىپ بېقىشىنى ئۈمىد قىلىمەن.بىزنىڭ ئۇيغۇر يېزىق يۇمشاق دېتالى ئىشىلەيىدىغان شىرىكەتتىن قانچىسى بار؟ئۇلارنىڭ ياسىغان يومشاق دېتالى نىمە-ئۈچۈن بىر-بىرنىڭ يېزىقىنى قولىمايدۇ؟تور تېخنىكىسى ۋە كومپيۇتېردا ئىشلىتىلىۋاتقان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزگۈچ
يۇمشاق دېتالى«ئەلكاتىپ 5.5»، «ئەلكاتىپ 5.0»، «ئەلكاتىپ 1.1»، «ئەلپىدا»، «خۇش قەلەم»، «خىيال 2.0»، «خىيال 1.0»، «ئۇيغۇرسوفت»… قاتارلىق نۇرغۇنلىغان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزۈش يۇمشاق دېتاللىرى بار ئىكەن. بۇلا نېمە ئۈچۈن بىر-بىرنىڭ يېزىقىنى يەنە 32 ھەرىپتىن تۈزۈلگەن ئەرەپ[ ھەرىپلىرى ئاساسىدىكى ئۇيغۇر يېزىقىنى نېمە ئۈچۈن قولىماي قالايىماقان خەت چىقىۋالىدۇ؟.
*****************************************************************************************
قالغان گەپنى مېنىڭ بۇ بايانىمدىن ئاڭلىغايسىز....
تۇنۇگۇن مەن ۋېندۋوس2007تە قاچىلانغان كومپىيوتىردا ئۇقۇتۇش لاھىسى تۈزۈپ ئۇنى باستۇرپ چىقاي دەپ باسىمغانغا كىرىپ كومپىيوتىرغا بارماق دېسكامنى چاتىسام يەنە مۇندا ھالاتتە خەت چىقىۋالىدى...
بىرىنچى ماتىرىيال:
تۈزۈلىشىگە قاراپ سۆزلەرنى بۆلۈنىشىڭ
م،-ىم،-ۇم،-ۈم مىساللار:ئانام،قەلمىم،يولۇم،كۆزۈم بىرىنچى قوشۇمچىلار:-
شەخسى: بىرلىك كۆپلۈك قوشۇمچىلار::ئانىمىز،قەلىمىمىز،يولىمىز،كۆزىمى ز:-ڭلار،-ىڭلار،-ۇڭلار،-ۈڭلا
-مىز،-ىمىز مىساللارئىككىنچى شەخس:بىرلىك ئاددى مىساللار:ئاناڭ،قەلىمىڭ،يولۇڭ،كۆزۈڭ
قوشۇمچىلار:-ڭ،-ىڭ،-ۇڭ،-ۈڭ كۆپلۈك ئاددى مىساللار:ئاناڭلار،قەلىمىڭلار،يوق وشۇمچىلار
2.ماتىرىيال:
باسباس تورى بىلەن مىسىرانىم تورىدا ئىشىلىتىلىۋاتقان يېزىنىڭ بىر -بىرنى قولماسىلىقتەك ئەھۋال.
http://basbas.cn/ بىلەن ئۇيغۇر ئاكادېمىيسىدە ئېشىلتىلۋاتىقان ھازىرىقى
http://www.akademiye.org/ug/ يېزىقى
https://uyghur-archive.com/misranim لارىدا مەسىلەن ئىنكاس يازىدىغان جايدا ماقالە ياكى بىر پارچە خەت يېزىپ باستۇرۇپ چىقارماقىچى بولساق بۇلارنىڭ ئىشىلتىلۋاتىاقن يېزىقى بىر-بىرنى قولىمايىدىكەن. توۋەندىكى بىر مۇراجەتنامىنى ئۇقۇپ ئاندى قالغىنى سوغاققانلىق بىلەن ئويلىنىپ باقساڭلار.
. مۇراجەت ۋە ياتلىشىش مۇشۇنداق بىر جاپادا يازغان دەرس لاھىسىمنى پىنەىۋېىن ئېلانچىلىقغا ئاپاساممۇ يەنلام شۇ يەردە مۇنداق چىقۋالدى...باشىقا بىر جايغىمنۇ قاتىراپ يۇرۇپ شۇ جايدىمۇ يەنلام خەت بۇزۇلغان.بىر يېرىم بەت خەت ئاران دېگەندە باشىقدىن ئۇرۇپ رەتىلەش ئارقىلىق 15 يۈەنگە توختاپ كەلدى...قېنى ئەمدى ئويلاپ باقسادڭلار بىرنىڭ يېزقىمىز قاچانىمۇ بىرلىكە كىلەر ؟ قالغىنى بۇ مۇراجەتنامىنى ئوقۇپ چۈشۈنۈڭ...................
5. مۇراجەت ۋە ياتلىشىش
ئۆزىمىزنىڭ مىللىي سەنئىتىنى تونۇماي مودا قوغلاشتۇق! مىللىي سەنئىتىمىزدىكى «ساما» نىڭ ئورنىنى تانسا، ۋالىس، دېسكو… قاتارلىقلار ئىگەللىدى. تورلىشىش مەدەنىيىتىنى قوبۇل قىلدۇق، ئىشىك ئالدىمىزدىكى خوشنىمىزنى تونۇمىدۇق، توردىن دوست ئىزدىدۇق،[5] ئۆز سەنىمىمىزگە ئۆزىمىز دەسسەپ يۈردۇق، ھاراق–تاماكىلاشتۇق، ئۆزىمىزنىڭ ئاتا-بوۋىلىرىدىن قالغان مىراسنى «بوتۇلكىنىڭ قىممىتى» ئارقىلىق ئۆلچەشكە باشلىدۇق. يېزا-قىشلاقلاردا بەلنى تۇتۇپ چېلىشىدىغان ئەركەكلەر، بىر-بىرىنى يىقىتالمايدىغان ئەركەكلەر ئەمدىلىكتە «بوتۇلكا» ۋە «قاپاق» ئارقىلىق سىنايدىغان بولدى. بۇ نېمە ئۈچۈن؟ بۇ ئەخلاق نەدىن كەلگەن؟
ئاخىرىدا مەن ئوقۇرمەنلەرگە شۇنى ئېيتىپ ئۆتمەكچىمەنكى، مەدەنىيەتنى قوبۇل قىلدۇق دەپ ناچار مەدەنىيەتنى قوبۇل قىلمايلى، ئۆزىمىزنىڭ سەنئەت تارىخىنى چۈشىنەيلى، تەرەققىي قىلدۇرايلى، قوغدايلى. تور تېخنىكىسى ۋە كومپيۇتېردا ئىشلىتىلىۋاتقان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزگۈچ يۇمشاق دېتالى «ئەلكاتىپ 5.5»، «ئەلكاتىپ 5.0»، «ئەلكاتىپ 1.1»، «ئەلپىدا»، «خۇش قەلەم»، «خىيال 2.0»، «خىيال 1.0»، «ئۇيغۇرسوفت»… قاتارلىق نۇرغۇنلىغان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزۈش يۇمشاق دېتاللىرى بار ئىكەن. ئەمما بىرمۇ يۇمشاق دېتالنى تورغا چىقىپ ئىزدىسەك، مەسىلەن، QQ پاراڭلىشىشى، www.baidu.com تورىدىن ماتىرىيال ئىزدەش ۋە ياكى بىرەر پارچە ئۇيغۇرچە ماقالە يېزىش جەريانىدا ئىشلەتمەكچى بولغان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزگۈچ يۇمشاق دېتالىنى بارماق دېسكىغا قاچىلاپ ئېلىپ ئاندىن شۇ يېزىق بولغان ماتىرىيالىمىزنى ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزگۈچ يۇمشاق دېتالىنى يەنە باشقا كومپيۇتېرغا قاچىلاپ باستۇرۇپ چىقىرىدىكەنىمىز. بىز ئىشلىتىۋاتقان «ئەلكاتىپ 5.5»، «ئەلكاتىپ 5.0»، «ئەلكاتىپ 1.1»، «ئەلپىدا»، «خۇشقەلەم»، «خىيال 2.0»، «خىيال 1.0»، «ئۇيغۇرسوفت»… قاتارلىقلارنىڭ بىرىدە، مەسىلەن، «ئەلكاتىپ 5.5» تە يېزىلغان بىر پارچە ماقالىنى «ئەلكاتىپ 5.0» نىڭ شەكلى تونۇماسلىق ۋە «ئەلكاتىپ 5.5»، «ئەلكاتىپ 5.0»، «ئەلكاتىپ 1.1» بىلەن «ئەلپىدا» نىڭ بىر–بىرى بىلەن چىقىشالماسلىقىدەك (يەنى يېزىلغان خەت شەكلىدە ئۆزگىرىش يۈز بېرىش قاتارلىقلار) ئاقىۋەتلەر مەۋجۇت بولۇپ تۇرىۋاتىدۇ. شۇڭا دېمەكچىمەنكى، كومپيۇتېر ساھەسىدە ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزۈش يۇمشاق دېتالى «ئەلكاتىپ 5.5»، «ئەلكاتىپ 5.0»، «ئەلكاتىپ 1.1»، «ئەلپىدا»، «خۇشقەلەم»، «خىيال 2.0»، «خىيال 1.0»، «ئۇيغۇرسوفت»… قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسىنى بىرلەشتۈرۈپ مەخسۇس بىر ئۆلچەملىك، يۈرۈشلەشكەن، باشقا كومپيۇتېرغىمۇ ئېلىپ بارمىغىدەك، خەلقئارادا، مەسىلەن بىر كومپيۇتېرنى ئاچساقلا QQ پاراڭلىشىشى، www.baidu.com تورىدىن ياكى تېلىفوندىكى «يېزىق تۈرى» دېگەن يىرىدىن تاللاپلا قويساق بىر مۇكەممەل ئىشلەتكىلى بولىدىغان ئۇيغۇرچە خەت كىرگۈزگۈچنى ياساپ لاھىيىلەپ چىقساق، كىيىن مەتبۇئاتلاردا ياكى QQ پاراڭلىشىشى، www.baidu.com تورىدا، ئېلخەت ئىشلىتىش جەھەتتە مۇكەممەل بولغان بىر كومپيۇتېر ساھەسىدە پۇت تىرەپ تۇرغۇدەك ئۇيغۇر يېزىقى خەلقئارالىق كومپيۇتېر ساھەسىدە ئىشلىتىلىپتۇ دېگۈدەك ئورۇنغا ئىگە بولسا دېمەكچىمەن.
ئەمما، بۇ ئۇيغۇر يۇمشاق دېتال ياساش شېركەتلىرى پۇل تېپىشنى مەقسەت قىلغان بولغاچقا بىزنىڭ ئۇچۇر، رىقابەت دەۋرىدىكى كۈنىمىزدە يۇمشاق دېتال توشۇيدىغان ئەھۋالغا كېلىپ قالماقتىمىز. شۇڭا بۇنى چۆرۈپ تاشلاپ، مىللەتنىڭ كىيىنكى كومپيۇتېر ساھەسىدىكى ئورنىنى تىكلىسە، ئويلىسا تېخىمۇ كۆپ مەبلەغكە ئېرىشىدۇ ئەلۋەتتە.
******************************************************************************************
بۇ يازمىنى ئاخىرىدا دىل گۈزەل تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013-5-18 02:27 PM