ئاپپاق غوجا مازىرى

fanteken

	ئاپپاق غوجا مازىرى ئاپپاق غوجا مازىرى-چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدە شىنجاڭدا ھۆكۈم سۈرگەن ئىسلام دىنىنىڭ ئاق تاغلىقلار مەزھىپىنىڭ كاتتىۋىشى ئاپپاق غوجا ۋە ئۇنىڭ جەمەتىنىڭ قەبرىگاھى.<<ھەزرەت مازىرى>><<خوجا مەقبەرىسى دەپمۇ ئاتىلىدۇ.يىقىنقى زامانلاردا چىڭ سۇلالىسى پادىشاھى چىيەنلوڭنىڭ ئۇيغۇر توقال خانىشى ئىپارخان مۇشۇ يەرگە دەپنە قىلىنغان دىگەن يالغان گەپ تارالغانلىقتىن ،كىشىلەر بۇ مازارنى ئىپارخان قەبرىسى دەپمۇ ئاتايدۇ.مازارنىڭ ئورنى شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنى قەشقەر شەھرىنىڭ شەرقى شىمالى تەرىپىدە بولۇپ،1670-يىلى ياسالغان،ئەڭ دەسلەپتە ئاپپاق غوجىنىڭ دادىسى يۈسۈپ دەپنە قىلىنغان چاغدا دئىرىسى چوڭ ئەمەس ئىكەنتۇق.1694-يىلى مازار قارا تاغلىقلارنىڭ مۇخلىسلىرى تەرىپىدىن كۆيدۈرۈلۈپ ۋەيران قىلىنغاندىن كىيىن ،ئاپپاق غوجا نەچچە تۈمەن سەر كۈمۈش سەرپ قىلىپ ،نەچچە تۈمەن مەدىكارنى ئىشقا سىلىپ ،بۇ مازارنى ياساتقانىكەن.كىيىنكى يىلى ئاپپاق غوجا قوزغىلاڭچى ئامما تەرىپىدىن ئۆلتۈرۈلگەندىن كىيىن ،دادىسىنىڭ يىنىغا دەپنە قىلىنغان .ئاپپاق غوجا ئاق تاغلىقلارنىڭ كاتتىبىشى بولۇپ ،ئۇنىڭ ئورنى ۋە ئىناۋىتى ھىسابقا ئىلىنىپ مازار شۇنىڭ نامى بىلەن ئاتالغان.كىيىن ئۇنىڭ ئۇرۇق جەمەتىنىڭ جەسەتلىرىمۇ مۇشۇ يەرگە قويۇلغان.1811-يىلى مازار كىڭەيتىلگەندە مەقبەرە چاسا شەكىلگە كەلتۈرۈلۈپ ،دەرۋازا راۋىقى ياسالغان.1874-يىلى قوقانلىق تاجاۋۇزچى ياقۇپ بەگنىڭ بۇيرۇقى بىلەن مازار ئوتتۇرا ئاسىيا مازارلىرىنىڭ شەكلىگە كەلتۈرۈلۈپ ئۆزگەرتىلگەن.ئۆزگەرتىلگەندىن كىيىنكى ئاساسى قۇرلۇشلاردىن گۈمبەز ،مەسچىد ،مەدرىسە،دەرۋازا راۋىقى ،مۆتىۋەرلەرنىڭ ياتىقى،سەرراپ،سۈنئى كۆل قاتارلىقلار بار.ھەرقايسى قىسىملىرى ئۆز ئالدىغا بىر گەۋدە بولۇپ ،قۇرۇلۇش ئۇسلۇبى ئۆزگىچە بولسىمۇ ،بىر بىرىگە ماسلاشتۇرۇپ ئورۇنلاشتۇرۇلغان.مۇكەممەل بىر پۈتۈن ئىمارەتنى تەشكىل قىلىدۇ.گۈمبەز بۇ ئىمارەتنىڭ ئاساسى گەۋدىسى بولۇپ ،مەقبەرىنىڭ شەرقىدە تۇرىدۇ.بۇ ئىمارەت ئەرەب بىناكارلىق ئۇسلۇبىغا تەۋە.ئاستى تۆت بۇرجەك ،كەڭلىكى 35 مىتىر ،بويىغا ئىچكىرلىكى 29مىتىر،ئۈستى قىسمى دىئامىتىرى 17مىتىر كىلىدىغان چوڭ گۈمبەز بولۇپ ،ئومومى ئىگىزلىكى 26مىتىر،گۈمبەزنىڭ ئاستى كەڭ قەبرىخانا بولۇپ ،ئىچىدە ئاپپاق غوجىنىڭ بەش ئەۋلاد جەمەتىدىن 72كىشىنىڭ قەبرىسى،<<ھازىر ساقلانغىنى 58قەبرە>>رەتلىك تىزىلغان.گۈمبەزنىڭ تۆت بۇرجىكىدە يىرىمى تامغا كىرگۈزۈپ سىلىنغان تۈۋرۈكسىمان پەشتاق بولۇپ،ئۇنىڭ ئىچىدە چوققىسىغىچە چىققىلى بولىدىغان پەلەمپەي بار.پۈتۈن گەۋدىسىگە ئاقۇچ يىشىل ئارلاشقان كۆك رەڭلىك ۋە سىرىق سىرلانغان ساپال خىشلار چاپلانغان بولۇپ،پۈتۈن قۇرۇلۇش ئىنتايىن ھەيۋەتلىك كۆرۈنىدۇ.ھىيتجاي جامەسى مازارنىڭ غەربىدە .نامازخاننىڭ تەكشىلىكتىن كۆرۈنۈشى پىتىنقى بولۇپ ،ئوتتۇرىسى مىھرابسىمان ئىشىك بىلەن تۇتاشتۇرۇلغان.ئۆگزىسى 19يانتۇ لىم قويۇلغان دۈگىلەك ئۆگزە ،پۈتۈن قۇرۇلۇش خىش بىلەن سىلىنغان.چوڭ نامازخانىنىڭ دەھلىزىدە ئۈچ قاتار قويۇلغان،نەقىش ئويۇلغان 70تىن ئارتۇق تۈۋرۈك بار،ئۆگزىسى ۋاسا جۈپ قىلىپ يىپىلغان.مەزكۇر مەسچىدنىڭ قۇرۇلۇش ئۇسلۇبى ئۆزگىچە ئالاھىدىلىككە ئىگە بولۇپ ،جۇڭگو ئىسلام بىناكارلىقى ئىچىدە بىر قەدەر ئۆزگىچىلىككە ئىگە.1948-يىلى مازارنىڭ چوڭ گۈمبىزى يەر تەۋرەشتە ۋەيران بولغان.1956-يىلى بۇ مازار شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونۇم رايۇنىنىڭ نوقتىلىق قوغدىلىدىغان مەدەنى يادىكارلىق ئورنى دەپ بىكىتىلدى.ھەم ھۆكۈمەت مەبلەخ ئاجرىتىپ 1874-يىلىدىكى شەكلى بويچە قايتا ياساتتى.ھازىرغىچە يەنە ئۈزلۈكسىز رىمۇنت قىلىنىپ تۇرۋاتىدۇ.بۇ مازار جۇڭگو بىناكارلىقىدا كۆلىمى ئەڭ چوڭ بولغان مۇسۇلمانلار قەبرىستانلىقىدۇر. شىنجاڭدا يۈز بەرگەن ھەقىقى ئىشلار ئەسىر خاتىرىسى1ناملىق كىتاپتىن ئىلىندى。 فانتىكىن 2013-4-19

ئەلشاھ

	تولۇقسىز 1-يىللىق 2-مەۋسۇم ئەدەبىيات دەرسلىكىدە راھىلە داۋۇت ئەلچىننىڭ <<ئاپاق خوجا مازىرى >> دەپ بىر دەرسلىك بولىدىغان، شۇ دەرسلىك كىتاب بىرەرىڭلاردا بار بولسا قالدۇرۇپ قويۇڭلار، خېلى كۆپ پايدىلىنىش ئۇچۇرلىرى بار ئىدى.   بۇ ئىنكاس تەھرىرلەندى.

fanteken

	خالىدە ئىسرائىلنىڭ ئەڭ گۈزەل خاتىرە دەپ بىرئەسىرى تولۇقسز ئەدەبىياتىغا كىرگۈزۈلگەن.لىكىن سىزنىڭ دەۋاتقىنىڭىز بۇ ئەمەس. مەزمۇنىدىن ئازراق خەۋەر بەرسىڭىز تىپىش ئاسانراق بولاتتى ئەلشاھ قىرىندىشىم.

XERHAN

	بېيجىڭ مىللەتلەر نەشىرياتى نەشىر قىلان كىتاپلارىكى تارىخى ۋەقە ، بايانلارنى بىر قەدەر ئىشەنچىلىك دەپ قارايمەن .

faxsit

	تورغا  ئەڭ   ياخشىسى   ئاپپاق خوجىنى  ،ئاپپاق خوجىغا دائىر    ۋەقەلىكلەرنى  چىقارمىساڭلار  ئىكەن.بولدى،ئۇ مۇناپىقنى ئۇنتۇپ  كىتەيلى ،قايتا   ئەسلەشكە   ئەرزىمەيدۇ.ئەسلەشكە  تىگىشلىك ،نامى ئۇلۇغ  كىشلەر بولسا  يوللاپ  قويساڭلار    ھەممەيلەن بىلىۋالايلى.

qurbanjan

	ئاپپاق ئەمەس ئافاق  توغرا  ئاتاڭلار  ،  ئاۋۇ ئاپپاق  دىگەن  گەپ زايا  كىتىدۇ ئۇنىڭغا .....

ELQIN

	توغرا  «ئافاق غوجا».   «ئافاق» ئەرەپچە سۆز بولۇپ، مەنىسى جاھان، دۇنيا،ئالەم دېگەنلىك بولىدۇ.

nul