( دولان ) دوغاپچىلىق مەدەنىيىتىمىزگە نەزەر

kadirdolan

	دوغاپچىلىق مەدەنىيىتىمىزگە نەزەر مۇھەممەت تۇرسۇن ھەسەن      دوغاپچىلىق خەلقىمىزنىڭ ئۇزاق تارىخىي تەرەققىياتىدىكى خاسئىچىملىك مەدەنىيىتىنىڭ مۇھىم ناماياندىسى. ئۇ كىشىلەر يازنىڭ تومۇز ئىسسىقكۈنلىرىدە ئىچىپ ھۇزۇرلىنىدىغان، شۇنىداقلا ئىسسىقنى (قوقاقنى) ئالىدىغان، مىجەزنىتەڭشەيدىغان خۇسۇسىيەتلەرگە ئىگە ئىچىملىك. ئۇنىڭ خۇرۇچى مۇز، قېتىق، قايماق، سۇ،ئۈزۈم شىرنىسى قاتارلىقلاردىن ئىبارەت.      ئاپتونومرايونىمىزدا قىش بىلەن يازنىڭ پەرقى ئېنىق. ئەجدادلىرىمىز مانا مۇشۇنداق پەرقلەرگەئاساسەن قىشتا كەڭلىكى 5-6 مېتىر، چوڭقۇرلۇقى 7-8 مېتىر كېلىدىغان ئورەك كولاپ،ئاستى ۋە ئەتراپىنى قومۇش، شاخ-شۇمبا بىلەن توسۇپ، مۇزخانا (ئىپتىدائىي توڭئىسكىلاتى) ياساپ، ئۇنىڭغا قىشتا دەريا-كۆللەردىكى توڭلىغان مۇزلارنى قاچىلاپساقلاپ، ئۇنىڭدىن يازدا پايدىلىنىشنى بىلگەن. بۇنداق مۇزخانىدىكى مۇزنى يازدىمۇخاتىرجەم ساقلىغىلى بولىدۇ. شۇڭا، خەلقىمىز يازدا بولۇپمۇ ئورما، خامانمەزگىللىرىدىكى ئىسسىقلاردا مۇزخانىلاردىكى مۇزغا قېتىق، سۈزمە (بەزىدە شىرنەقوشۇپ) ئارىلاشتۇرۇپ دوغاپ ئىچىپ ھۇزۇرلانغان. بۇنداق دوغاپ تەبىئىي مۇزنى ئاساسقىلغاچقا ئادەم بەدىنىگە زىيان قىلمايدۇ. دوغاپ ئادەتتە بىرنەچچە خىل بولىدۇ. بىرخىلى مۇز، قېتىق، سۇ ئارىلاشتۇرۇلۇپ تەييارلىنىدۇ. بۇنداق دوغاپ ساپ دوغاپ ياكىئاق دوغاپ دېيىلىدۇ، يەنە بىر تۈرى مۇز، قېتىق، سۇ، ئۈزۈم شىرنىسى بىلەنتەييارلىنىدۇ. خاس قايماق بىلەن جىگدە شەربىتى بىلەن قارا شېكەر ياكى ناۋات سۈيىبىلەن تەييارلىنىدىغان تۈرلىرىمۇ بار. يازدا ئائىلىگە مېھمان چاقىرغاندامېھمانلارغا ئاتاپ دوغاپ تەييارلىنىدۇ.      ئىلگىرىمەھەللىلەرنى بىرلىك قىلىپ بىر ياكى ئىككى ئورۇندا مۇزخانا ھازىرلىناتتى، بۇمېھنەتكە مەھەللىدىكى ئەرلەر تەڭ قاتنىشىپ، يازدا ئۇنىڭدىن ھەممە تەڭ بەھرىمەنبولاتتى. كېيىنچە دوغاپچىلىق كەسپى بىلەن شۇغۇللىنىدىغانلار يۇرت-يۇرتلاردابارلىققا كەلدى، بۇنىڭ بىلەن دوغاپچىلىق بازارغا يۈزلەندى، بۈگۈنكى كۈندە بۇكەسىپنىڭ بازارلىشىشى تېخىمۇ تېز ۋە چاپ-چاپ بولماقتا. دوغاپ گەرچە تەييارلىنىشىئاددىي، مۇرەككەپ تېخنىكا تەلەپ قىلمايدىغان ھۈنەر بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭغاخەلقىمىزنىڭ ئائىلە مەدەنىيىتى، مېھماندارچىلىق ئېڭى، ئىچىملىك مەدەنىيىتى،كىشىلىك مۇناسىۋەت قاراشلىرى، سودا-سېتىق پىسخىكىسى، سۈتچىلىك مەدەنىيىتى قاتارلىقمەدەنىيەت ئەندىزىسى مۇجەسسەملەشكەن. ھازىر بازارلاردا سېتىلىۋاتقان دوغاپنىڭمۇزلىرى سۈنئىي توڭلىتىلغان بولغاچقا، ئۇنىڭ پاكىزلىق دەرىجىسىمۇ ئالاھىدە يۇقىرى.مۇزخانىلارغا قاچىلانغان تەبىئىي مۇزلار ھازىر ئىشلىتىلمەيدۇ. خېرىدارلارنىڭپاكىزلىققا بولغان تەلىپىمۇ بارغانسېرى ئاشماقتا. دوغاپنىڭ خۇرۇچلىرىغا ھېچقانداقسۈنئىي خۇرۇچ ئارىلاشتۇرۇلمىغان ساپ، پاكىز، تەبىئىي ئىچىملىك بولغاچقا، يازكۈنىدە ئۇسسىغان ھەر قانداق ئادەم بىمالال ئىستېمال قىلىۋېرىدۇ. ئۇ خەلقىمىزنىڭيېمەك-ئىچمەك مەدەنىيىتىنى يەنىمۇ ئىچكىرىلەپ تەتقىق قىلىشتىكى مۇھىم تېما. مەنبە http://www.alimbiz.net/?p=6142

nul

handanjan

	بەك ئامراق مەن

sayim

	شۇ ئەسنادا  قاتتىق دوغاپ ئىچكىم كىلۋاتىدۇ

تۈركيار

	ھا ھا ھا مەن مانا كەسپى دوغچى قەشقەلىك ..... 5 يىل قىپتىمەن بۇ كەسىپنى ، مۇشۇ بەدىنىمگە زىيان قىلمىغان بوسا ................ توڭلىتىشتا مۇزلاتقان مۇزنىڭ دوغى بەك لاۋزا ، تەمى يوق . كۆلنىڭ مۇزىغا يەتمەيدۇ .. بوممىسا ئېچىپ سىناپ بىقىڭلا .. ئەلۋەتتە ھېيتگاھ ئالدىدىن ... ما قەشقەدە . قىتىق بىلەنلا ئەتسە ، ياكى شېكەر قىيامى ، ھەسەل قىيامىدىلا ئەتسە ئوڭ دوغ ، ئىككىلىسى ئارلاشتۇرۇپ ئەتسە ساراڭ دوغ دەيدا ... باشقا يۇرتتىكى ۋەتەنداشلىرىمغا . ساراڭ دوغ ئېچەملا ئوڭ دوغمۇ دىسەم 80 % ھاڭۋىقىپ تۇرۇپ قالدا ، نەچچە قىتىم مۇشۇ توغۇرلۇق خاپلىق چىققان .. ھە راس قەشقەگە كەسەڭلا مەن بىلەن ئالاقىلشىڭلا . ئۆزەم بىر قولۇق ئېتىپ بىرىمەن دوغنى ئاسمانغا ئېتىپ سورۇپ ..

volvojan

	ئىچكىردە دوغچىلىق قىلسا ئابدان پۇل تاپقىلى بولدۇ   مەنمۇ ئوتكەن يىل قىلغان بىر ياز دوغاپچىلىق قىلدىم   يىۋۇ دا

mamatjan0223

	جەفئەر يوللىغان ۋاقتى  2013-4-11 01:37 AM سارڭ دوغنى بەك ياقتۇرۇپ ئىچىمەن  ئىچكىرى ئۆلكىلەردە دو ... مەن ئچكىردە ئوقۇيمەن ،مىنىڭ مۇشۇ تەرەپتە دوغچىلىق دۇكىنى ئىچىش پىلانىم بار ئىدى ،مەسلىھەت بەرسىڭىز ،مۇزنى قانداق ھەل قىلسام  بولار

babur-7

	مۇزنىڭ توڭلىتىلغان سۆيى پاكىزمۇ ، ياكى يۈندا  ئاقىدىغان دەريادىن باشلاپ كىلىپ توڭلىتىلغان مۇزمۇ ئۇ ؟  دىققەت قىلىپراق ئىچەرسىلە تورداشلا ، ساراڭ بوپمۇ قالمايلى ، مىنىڭ ئاغىنەممۇ دوغچىلىق قىلىدۇ ، مەن جىق ئىشلىرنى كۆرگەن ، پاكىز سۇ بىلەن توڭلۇتۇپ ئېتىلگەن دوغنى ئىچەيلى .