چوكانتال بايرىمى ھەققىدە

yultuzpari24

	چوكانتال بايرىمى ھەققىدە -yultuzpari24 چوكانتال بايرىمى ئېلىمىز خەلقى ئارىسىدائۆتكۈزۈلۈپ كېلىۋاتقان    مۇھىم  ئەن ئەنىۋى بايرام ،ئۇ قەبرە سۈپۈرۈش بايرىمى دەپمۇ ئاتىلىدىغان بولۇپ، يېڭىيىل بايرىمى ،چاغان بايرىمى،پانۇس بايرىمى ،تاڭزوڭزا بايرىمى ،تاۋۇز چاغىنى قاتارلىقبايراملارغا  ئوخشاش مۇھىم بايراملارنىڭ  بىرى. ئادەتتە بۇ بايرام مىلادىيە كالىندارىبويىچە 4-ئاينىڭ 5- كۈنىگە توغرا كېلىدۇ.   بۇ بايرام مەزگىلى ئۇزۇن  بولۇپ  4-ئاينىڭ 5- كۈنىدن 10كۈن بۇرۇن باشلىنىدۇ ياكى شۇ كۈندىن 10كۈن كېيىن ئاياقلىشىدۇ .مۇشۇئارىلىقتىكى 10-12كۈننىڭ ھەممىسى چوكانتال بايرىمى مەزگىلى بولىدۇ. چوكانتالبايرىمىنىڭ كېلىپ چىقىشى قەدىمقى زاماندىكى خانلىقنىڭ سالغۇنىنىڭ   قەبرىنىسەجدە قىلىش رىۋايىتىدىن تارقالغان بولۇپ،كېيىن خەلق ئارىسىدا ئاشۇ سالغۇننى  دوراپ  شۇكۈنى ئاتا بوۋىلىرىنىڭ قەبرىسىنى سۈپۈرۈپ نەزىر چىراق  قىلىدىغان ئەھۋال بارلىققا كېلىپ ، تارىختائۆتكەن  سۇلالىلەرمۇ بۇ ئەنئەنىگە ۋارسلىققىلىپ، بۇ جۇڭخۇا مىللەتلىرىنىڭ  بىر تۈرلۈك مۇقىم ئۆرپ ئادىتىگە ئايلانغان. بۇبايرامنى ئاساسلىقى ئېلىمىزدىكى خەنزۇلارنىڭ ئەن ئەنىۋى بايرىمى دىيىشكە بولىدۇ. چوكانتالبايرىمىدىن كېيىن يامغۇر كۆپ ياغىدۇ ،يەر زىمىن باھار تۈسىگە كىرىپ دىكراتسىيەكەبى گۈزەل مەنزىرە ھاسىل بولىدۇ.بۇ مەزگىلدە بارلىق مەۋجۇداتلار كونا كىيىمىنى سېلىپيېڭىچە قىياپەتكە كىرىپ،مەيلى تەبىئەتتىكى يېپىنچا ئۆسۈملۈكلەر بولسۇن ياكىتەبىئەت بىلەن تەڭ  مەۋجۇت بولۇپتۇرىۋاتقان ئادەملەر بولسۇن ھەممىسى قىشلىق تونىنى تاشلاپ باھارنىڭ پەيزىنىسۈرىدۇ. قەدىمدە چوكانتال بايرىمىنىڭ ئالدىنقى كۈنىسوغۇق تائام بايرىمى  دەپ ئاتالغان .سوغۇقتائام بايرىمىدا كىشىلەر ئۆيىدە  ئۈچ كۈنئوت ياقماي ئالدىن تەييارلاپ قويغان سوغۇق يىمەكلىكلەرنى يەيدۇ. كېيىن تەدرىجىھالدا چوكانتال بايرىمى بىلەن سوغۇق تائام بايرىمى بىرلىىشپ كەتكەن .تاڭ سۇلالىسىدەۋرىدە كىشىلەر سوغۇق تائام بايرىمى كۈنى قەبرە سۈپۈرگەن ،سوڭ سۇلالىسى دەۋرىگەكەلگەندە ئۆزگۈرۈپ قەبرە سۈپۈرۈش چوكانتال بايرىمى كۈنى ئېلىپ بېرىلغان . رىۋايەتتە ئېيتىلىشىچە شيا دەۋرىدە ئۆتكەنبىر پادىشاھ تاشقىن سۇنى تىزگىنلىگەندىن كېيىن ،كىشىلەر "چوكانتال"  سۆزى بىلەن تاشقىن ئاپىتىنىڭتىزگىنلەنگەنلىگىنى تەبرىكلەپ،پۈتۈن ئالەمنىڭ تىنچلىقىنى تىلىگەن .بۇ ۋاقىت  دەل گۈللەر ئېچىلىپ، پۈتكۈل كائىنات ئويغۇنۇپ،يەرجاھان جانلىنىپ،  كۆكلەم سەيلىسى قىلىدىغانياخشى پەسىلگە توغرا كەلگەن.كۆكلەم سەيلىسى قىلىش تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدىلاباشلانغان بولۇپ،تارىختىن بۇيان داۋااملىشىپ ئۆرپ ئادەتكە ئايلانغان .كۆكلەمسەيلىسىدە تەبىئەتتىكى تاغ دەريالارنىڭ گۈزەل مەنزىرىسىدىن ھوزۇرلىنىش بىلەن بىر ۋاقىتتا ھەر خىل كۆڭۈل ئېچىشپائالىيەتلىرى ئۆتكۈزۈلۈپ مەنىىۋى تۇرمۇش بېيىتىلغان. چوكانتال بايرىمىدا قەۋرە سۈپۈرۈش مودابولۇپ،قەبرە سۈپۈرۈش ئەمەلىيەتتە چوكانتال بايرىمىنىڭ ئالدىنقى كۈنىدىكى سوغۇقتائام بايرىمىنىڭ مەزمۇنى.تاڭ سۇلالىسىنىڭ پادىشاھى شۈەن زوڭ مىلادى 720 –يىلىسوغۇق تائاملارنى قەبرىگە ئەپچىقىش توغرىسىدا پەرمان چۈشۈرگەن .سوغۇق تائامبايرىمى بىلەن چوكانتال كۈنى ئۇلىنىپلا كەلگەچكە كېيىنچە تەدرىجى ھالدا چوكانتالكۈنى ئاتا بوۋىلىرىنىڭ قەبرىسىنى  سۈپىرىدىغانئادەت شەكىللەنگەن .مىڭ ،چىڭ سۇلالىسى دەۋرىلىرىدە قەبرە سۈپۈرۈش تېخىمۇ داغدۇغۇلۇق كاتتا ئېلىپ بېرىلغان.قەدىمدە قەبرە سۈپۈرگەن كۈندە بالىلار لەگلەكئۇچۇرۇشقان.بەزى لەگلەگلەرنىڭ ئۈستىگە بامبۇكتىن ياسالغان كىچىك نەينى ئورنۇتۇپقويۇپ ،شامالدا ئۇچقاندا لەگلەكلەر مۇڭلۇق ئاۋاز چىقارغان. لياۋ سۇلالىسى دەۋرىدەچوكانتال بايرىمى ناھايىتى مۇھىم بايرام دەپ قارىلىپ ئىنتايىن ئەھمىيەتبېرىلگەن.يۇقۇرىسى ئوردىدىكى پادىشاھ ۋەزىر ۋۇزرالاردىن تارتىپ تۆۋىنى ئاۋامپۇقرالارغىچە ئىلەڭگۈچ سېلىپ ئوينۇشۇپ ،قىز يىگىت نەۋرە چەۋرىلەر يىراقتىن كېلىپجەم بولۇشۇپ بىللە كۆلەم سەيلىسى قىلىشقان. چوكانتال بايرىمىدا يەنە كىىشلەرئاللىبۇرۇن ئۇنتۇلۇپ كەتكەن  نۇرغۇنلىغانئۆرپ ئادەتلەر بار بولۇپ ئېلىمىزنىڭ بەزى جايلىرىدا قەبرە سۈپۈرۈش، ياۋائۆسۈملۈكنىڭ شەربىتىنى چىقىرىپ ئېتىلگەن يېشىل كۇمۇلاچ يىيىش، باھار سەيلىسىقىلىش، لەگلەك ئۇچۇرۇش،سۆگەت شاخچىلىرىدىن باشلىق ياساپ كىيىۋېلىش قاتارلىق ئۆرپئادەتلەر ھازىرغىچە داۋاملىشىپ كەلگەن .سۆگەت شاخچىلىردا باشلىق ياساپ كيىۋېلىش  ياشلىققا سىمۋول قىلىنغان بولۇپ،قىز يىگىتلەرنىڭياشلىققا قەدەم قويغانلىقىنى ،ياشلىقىنى  مەڭگۈ ساقلاپ قېلىش مەنىسىنى ئىپادىلىگەن.

KANAN

	ئەجرىڭىزگە رەھمەت . ئەمما كەچۇرۇڭ ،ئىملا خاتالىقى كۆپرەك بولۇپ قاپتۇ . مۇمكىن بولسا تۇزىتىۋىتىڭ .

AYGUZAL007

	مۇنداقمۇ    ئىشلار  بار   دەڭ  تېخى  ..

YAZR

	چوكان  تال   دىگەن ئىسىم  قانداق  قۇيۇلغان  بولغىيتى

baturjan

	قەبرە سۈپۈرۈش بايرىمىدا ھاۋا بەق سەت تۇتۇلۇپ كىتىدۇ، بۇران،شاماللار چىقىدۇ، ھاۋا  ئۆزگۈرۇپ  تۇپا چاڭ بىسىپ كىتىدۇ.

baturjan

	شۇ ئۇلۇپ كىتىپ جىن بۇلۇپ كەتكەن تۇققانلىرىنى يۇقلايدۇ، ھاراق شاراپ قۇيدىغان تۇرسا قەبرىسىغا ئىچىڭلار دەپ.

talpak

	ئىنشائاللا ، قۇربان ھېيىت ۋە روزا ھېيىت ئازلىق كىلىپ ھە دىسە بايرام جىدىلى قىلىدىغان ، بايرامغا ئىنتىلدىغان يولداشلارمۇ چوكانتال بايرىمىنىى ئىسمى چىرايلىقكەن دەپ  ئۆتكۈزۈپ قالمىغاي ! چىرايلىق ئىسمى چوكانتال بولغان بىلەن ماھىيتى ئاتا بوۋىلىرىغا ئاتاپ كۈجە يېقىش ، ئامراق نەرسىلىرىنى قەبرە بېشىغا ئېلىپ بېرىپ ھال ئېيتىش ، قەبرىدىكى ئەخلەت ، چاڭ توپىلارنى سۈپىرىش قاتارلىق ئىشلارنى قىلىشىدۇ .         ئالدىنقى يىلى شۇ كۈندە  شەھەردىكى مەلۇم قەۋرىستانلىقنىڭ ئالدىكى چوڭ يولدىكىى قاتناش توسۇلۇپ بىردىن پىپەك سۈپۈرگىسى ، ماددىي بويۇم  ئېلىپ قەۋرىستانلىققا كىرىپ كىتىۋاتقانلار ئۈچۈن شارائىت ھازىرلاپ بىرىلگەن ئىدى . بۇنىڭدىن قاتناش ساقچىلىرىنىڭ ، ئاۋام خەلققە كۆڭۈل بۆلۈپ تۇرىدىغانلىقىنى كۆرىۋالغىلى بولىدۇ .

babur-7

	مەجبۇرى بويسۇندۇرۇش دىگەن شۇ .

azrat705

	ئىشقىلىپ مۇشۇ بايرام مۇناسىۋىتى بىلەن بىر نەچچە كۈن دەم ئالغۇدەكمىز ، مۇشۇنىڭغا رازى مەن