ئابدۇغېنى سىىيت : تەلقىننامە

tumurkadiri

	تەلقىننامە         (شائىر ئابدۇلئەھەدقادىرىنىڭ‹‹سالامنامە ››سىگەجاۋاپ) 2000-يىللاردىن باشلاپ شائىر دوستۇم ئابدۇلئەھەد قادىرى بىلەن نورۇز پائالىيتى سەھنىسى ، ئەدەبي –ئىجادىيەت سۆھبەت يىغىنلىرى ، ئەدىبلەر ئەنجۈمەنى يىغىلىشلىرىدا تۆت - بەش قىتىم مۇشائىرە (شىئىرى چاقچاق ) ئوقۇشقان ئىدۇق . بۇنىڭدىن بىر قىتىملىق مۇشائىرە كۇبلىتمۇ – كۇبلىت كىرگۈزىلدى ، دەل جايىغا چۈشمىگەن ، ياكى پىكىردە يانداپ ئۆتۈپ كىتىلگەن جايلار بولسا ، قەلەم كەش دوستلار ۋە ئوقۇرمەنلەرنىڭ ياردىمىگە ۋە ئەپۇ قىلىشىغا تىلەكداشمەن. ئابدۇغېنى سىيىت ئەھەدى : سالام ئابدۇغىنى دوستۇم، تېرەن دوستانەھۆرمەتتە،                        ھەزىل چاقچاقنى مىسراغا تىزىپ چىقتىم سالامخەتتە، مېنىڭ كۆڭلۈم ، مىجەز –پەيلىم ئاياندۇر سىزگە ئەلۋەتتە، قەسەمبىللا ، بۇنى يازغان ئەمەسمەن غەيرىنىيەتتە ، شۇڭا كەتسە تىگىپ ، يۈرمەڭ گېنە ساقلاپئاداۋەتتە . مەن : ئەھەدى مۆھتىرەم دوستۇم جاۋابىم سىزگەھۆرمەتتە،                   يېزىپسىز نەزمە ، بىر چاقچاق ماڭا جىق ئەجرىمېھنەتتە ، دىبان ئۆتمەكنى ھەمسۆھبەت بولۇپ سىرداشمۇلاقەتتە، ئايان بولدى سەمىمى دوست دىلى ماڭا ئەشۇخەتتە، تەشەككۈر تەۋسىيەڭىزگە ناۋاتتەك گەپ بۇئەلۋەتتە. ئەھەدى : سالامدىن سوڭ تىلەي سىزنى ئىلاھىمساق –ئېسەن قىلسۇن     ، كۆڭۈللەر تۆرىدە چولپان ۋە يا ھەسەن –ھۈسەن قىلسۇن ، جىمى دەردۇ – بالارەنجى ، جاپالاردىن ئاسان قىلسۇن ، ئاقارغانچە ساقال –چاچلارياشارتىپ نەۋقىران قىلسۇن ، نېسىپ بولغاي يېتىپ –قوپماق باياشات ئۆي – ئىمارەتتە . مەن : جاۋاپتىن ئىلگىرى سىزگە تىلەي ساقلىق ،ئېسەنلىكنى ،                سورىسا كىم ئەھەد قانداق ؟.......دېدىمتەۋسىپ بەلەنلىكنى ، كىشىگەپەيلى خامۇشلۇق قىلار تەقدىمكېسەللىكنى ، قىلىڭ ھەمراھ ئۆزىڭىزگە خوش چاقچاقلىق ،لەۋەنلىكنى ، ئۈمىدىم ، ئۆمرىڭىز ئۆتسۇن ھامان شوخلۇققادەۋەتتە. ئەھەدى : ئۇزۇن يىللار بولۇپ قالدى بۇرادەربىز تونۇشقانغا ،                        بولۇپ ھەمدەم ئىجات سەيناسىدا ئۈلپەتبولۇشقانغا ، تەلەي –قىسمەتتە ئايلاندۇق گاھى شىر ، گاھى توشقانغا ، ۋەلەيكىن قايىتمىدۇق ئارتقا ، ئۇنامدۇقئەمدى توسقانغا ، ئىلاھىم بىللە بولساقكەن ، ھامان بۇچەڭگىۋار سەپتە. مەن : ئېجىل دوستلۇقتا ئۆتكەزدۇق تالاي يىل،ۋاقتى پۇرسەتنى ،             يېزىشتۇق، بەيگىگە سالدۇق قەلەمنى ، دىت –ماھارەتنى ، قەلەملەر ھارمىدى ئەسلا يېزىپ چاقچاق تالايبەتنى ، سورۇندا خۇشناۋالىقتا ئېلىپ كەلدۇققۇ ، باشرەتنى ، تۇرۇپ سەپراس تالاي مەجلىس ، ساياھەتتە ،زىيارەتتە . ئەھەدى : قاچانكى ئۇچۇرۇشۇپ قالساق ،قىلارمەن بىمالال چاقچاق  ،                   سەۋەپ : سىزمۇ مەن قىلغان ھەزىل –چاقچاققا بەك ئامراق ، ھېسامدەك گەپكە پىششىق سىز ، ۋە لىكىن مەن تېخى خامراق ، قىزارمايسىز ، تاتارمايسىز تىگىپ كەتسەممۇسەل چىڭراق ، نى ئارمان ياشىسا ئادەم بۇ يەڭلىغ خۇي –پەزىلەتتە. مەن : قاچانكى ، نەدە ئۇچراشساق ، ماڭاچاقچاق گىپىڭىز بار ،      ئېتىپ چاقچاق سورۇنلارنى قىزىتماققا دىتېڭىزبار ، غېنى گەر ئۇرمىسا قامچا تۇرار –ماڭماس ئېتىڭىز بار، جاۋاپ دەل، تېزلا قايتۇرغاق مېنىڭدەكئۆلپىتىڭىز بار ، قىزىق چايدۇر جاۋاپ، چاقچاقلىرىم سىزگەزىياپەتتە.   ئەھەدى : ئۆتەرمىز ئۆي يېقىن ، ئەمماكۆرۈشمەي ھەپتىلەپ – ئايلاپ ،             كېلىپ تۇرمايدۇ ، دەپ سىزنى كېتەرمەن بەزىدەقايناپ ، چۆكەرمەن گاھىدا غەمگە ، بۇرادەر سىزنى كۆپئويلاپ ، نىچۈك ھالى ، سالامەتمۇ ، ياتامدۇ ياكى ۋاي –ۋايلاپ ، ئەگەر بىر ئىش بولۇپ قالسا، قالۇرمەن ئاھ ،نادامەتتە، مەن : قزىق گەپ ، كەلمىدىڭ دەيسىز ، مېنىيوقلاپمۇ كەلگەنمۇ ،       ئۆتكەندۇ نەچچەھېيىت –ئايەم ۋەيا بىر پەتە بەرگەنمۇ ، ۋە يا مەن سىز كىلەر يولغا تىكەن ، چاتقالمۇتەرگەنمۇ ، بىراۋاغا مېنى ئىزدەشتىن تېنىشقا ۋەدەبەرگەنمۇ ، ئۆتەمدۇق زادى ئىزدەشمەي ، ئۆتۈپ يىل ، ئايۋەيا ھەپتە، ئەھەدى : ئەزەلىدىن بۇ ساراڭ تەقدىر ، كىشىرايىغا باقماسكەن ،                   ھاياتلىق بىر ئەزىم دەريا ، ھامان بىر خىلدائاقماسكەن ، ۋاقىت ئۆتسە ، ئۆمۈر كەتسە ئەجەپ كەينىگەيانماسكەن ، غەنىمەت ئۇشبۇ پۇرسەتلەر ، كۈتۈپ بىزلەرنىياتماسكەن ، شۇڭا كەلدىم قىلىپ ئارمان ، بولاي دەپ زىكرى– سۆھبەتتە. مەن : كى تەقدىر ئوڭ بولىۋەرسەئىشلارتۇرماسمۇ بىر ئىزدا، چىمەن سولمامدۇ دەريا، كۆل تاشماي ئاقسا ،پۇچقاق تېيىزدا ، نە قىلسۇن يۈكسۈلۈش –ئۆرلەش رىقابەتسىز يېگىت قىزدا ، ئەدىپ ، سەنئەت تاپار ھەق يول  ، ئوبزور ، ئاخباردا –تەقرىزدا ، ئەدىپ ، سەنئەتمۇ  يۈكسەلگەي ھامان بەيگە ، رىقابەتتە ، ئەھەدى : مڭنىڭغۇ سىزنى تەنبىھلەپ مازاقلاشمۇددىئايىم يوق ، ئۆزەمنى چوڭ تۇتۇپ قەستەن قۇسۇر تاپماققارايىم يوق ، كۆيۈنمەي سىزگە بىر چەتتە تۇراي قانداقمۇلام – جىم يوق ، ئىكەنمەن دوستىڭىز سىزنىڭ ئېغىز ئاچمايئىلاجىم يوق ، يېقىن دوسىت يىغلىتىپ ئېيتار دىگەن گەپبارغۇ ئادەتتە، مەن : لازىمغۇ ئەسلىدىن دوستۇم ھامان ئاتقايۈگەن ، چۇلۋۇر ، تومۇزدا يايرىتار جاننى مەيىن- سالقىن شامال، يامغۇر ، پولوغا لايىقكى سەۋزە ، ئۇماچ ، سۇيقاشئۈچۈن چامغۇر ، ھېرىپ ئان توختىغاي ئەخمەق نامى ھەزىل بىلەنمەشھۇر ، نىمىشكە ؟ يوق تەنبىھ ئاڭلار قۇلاق بەڭۋاشھاماقەتتە، ئەھەدى : خوتەندە كۆپ كىشى سىزنىئەزىزلاپ  مۆھتەرەم دەيدۇ ، قەلمكەش ئەھلىمۇ ھۆرمەت قىلىپ ساھىپ قەلەمدەيدۇ ، نىچۈنكى ، يازمىڭىزنى بىر كۆرۈپ ‹‹بىرنەرسە كەم›› دەيدۇ ، بىلەمسىز نىمە كەم سىزدە؟ ئۇنى دەل‹‹شئېرى تەم ››  دەيدۇ  ، يىمەس ھېچكىم ئەگەر تەمسىز ئىكەن ھەتتا پولو– بەتتە، مەن : مېنى ئەزىزلىغان خەلقىم ئامان ھەممۆھتەرەم بولسۇن ، ئەقىل ، ئىلھام ، قەلەم بەرگەن دىيار باغىئېرەم بولسۇن ، ئەدىبكە شېئىرى ‹‹كەم›› لىكنى تۈزەش غەم ، نىمە غەم بولسۇن ، ئۇدا ئىزدەپ ‹‹تېتىتقۇ- تەم›› دېدىم نەزمەمدە تەم بولسۇن ، ئۈمىدىم شۇ : ھوزۇرلانسا شېئىرىمدىنھەممەلەززەتتە ، ئەھەدى : شېئىرنىڭ تەمى –ھېسياتتۇر ، ئۇنىڭ جانۇ – جېنى چىنلىق ، پىكىر ، ھېسياتى سۇس شېئىردا نە قىلسۇنجىلۋە – يارقىنلىق ، ئىشەنسۇن كىممۇ ‹‹جۇتقىشنىڭ دېسە ھاۋاسى بەك ئىللىق ›› دېمەك، شائىر ئۈچۈن ئالى مىزاندۇر توغرا –راستچىللىق ، يېزىڭ دوستۇم ، رىېئال دۇنيا نەزەردىنقالمىسۇن چەتتە ، مەن : كۈيۈنمەس قاي ئەدىپ –شائىر شېئىرى تەمىگە جاندىن ، پۈتەر مىسرا كى ، ھەر كۇبلىت تەپەككۇر ساپيۈرەك قاندىن ، سۆيۈنگەي شېئىرىنى خەلق سۆيسە ئەشۇ ئىزگۈ ،شەرەپ – شاندىن ، ئۈمىدىم ، ھەر تىنىق بولماق خەلق سۆيگەنغەزەلخاندىن ، قەلەمدە ، يازمىدا يەتمەك مۇقامغا پاساھەتتە، ئەھەدى : يېزىڭ ، ئەمما شېئىر يازماقئۈچۈنلا شامدا ئولتۇرماڭ ، قاچان ئولتۇرسىڭىز مەيلى ، چېنىپ ماڭدامدائولتۇرماڭ ، ئىچىڭ ئاز – ئاز ،بىراق تۇرمۇز قىلالماي جامدا ئولتۇرماڭ ، ئۇچۇپ مەسلىكتە كەگلەكتەك تۈۋى بوش تامدائولتۇرماڭ ، مادامىكى ، تىرىك شائىر ھامان ئابرۇي –ئىناۋەتتە، مەن : يازدىم راسىت گاھى ئاخشاملا توك كەتسە، ياندۇرۇپ شامنى ، كېچىپ بەس ، ئۇيقىدىن ،ئەسلەپ رۇبائى شاھىھەييامنى ، سورۇندا خوش كەيىپقۇ مەن ئىچسەممۇ گەرچە بەشجامنى ، يۆلەپ ماڭدىم يىقىلغاننى ، دىمەي كىم سەن ؟دەرەخ ، تامنى ، خۇيۇم سىزگە ئايان كەلدىم ھامان شوخ ، شاشقىياپەتتە، ئەھەدى : سەئىد ئەۋلادى مەن دەيسىز ، بۇ گەپلەر ئېيتىڭا راستمۇ ؟ ئەگەر شۇنداق ئىكەن ، ئەۋلات نەسەپ –نەسلىگە تارتماسمۇ ؟ ھامان ئىزدەپ رېئاللىقتىن ئۆزىنى ، ئويغاپاتماسمۇ ؟ ۋە يا پەرۋانە ئاشىقتەك ئۆزىنى ئوتقائاتماسمۇ ؟ دېمەك ، ھەركىم سىنالغاي ئۆز ئاتاسىغاساداقەتتە ، مەن : نەسەپ – بوۋامسەئىد زاتى ئىكەن باغدادى رەببانىدىن ، ئانام ئەجداتلىرىدىن دەيتتى يىراق شەھرىنامانگاندىن ، ئۆتتى تاڭ... نەچچە ئەۋلاد- قان كى  ئۇيغۇرمەن يارالغاندىن ، ئەجداد روھى چىدام ، ئەدلى غېنىدە دەل ئايانئاندىن ، كى راستچىل ، ئىجتىھات بولدى ئۇدۇم ، يارماڭا ئەلۋەتتە ، ئەھەدى : قاچانكى ‹‹جىقتوغۇپ ›› يازغان شېئىر ئالقىش –چاۋاك تاپتى ، شۇئان بىرسى ‹‹تۇغۇڭئاز ›› دەپ يېقندىن سىزگە دوست تارتتى  ، مۇشۇنداق يازمىڭىز  بەزى سورۇندا سىزگە ئەسقاتتى ، ۋەلىكىن بەزىلەر سىزنى ‹‹تۇغۇمچان›› دەپمۇ گەپ تاپتى ، بۇغۇ چاقچاق ، بىراق ئۆتمەڭ داۋام مۇنداقئاھانەتتە، مەن : شېئىرىمدا  ‹‹جىق تۇغۇپ›› دەپ شۇتۇغۇمچان دەردىنى يازدىم ، تۇغۇپ جىق باشقۇرالماي ئاھ ، بۇزۇلغانپەدىنى يازدىم ، كۆڭۈلسىزلىك ، ئوسال پەيلى ، يېتىشمەسخەجىنى يازدىم ، قاۋاق ھەم دەتتىكام يۇتقان بىساتى ، ۋەجىنىيازدىم ، ئايانغۇ سىزگىمۇ شۇنداق سورۇلغانلارپالاكەتتە، ئەھەدى : يەنە سەنئەت دېسە تۇغما ھەۋەس –ئىلھامىڭىز بادۇر ، ئۇسسۇلغا چۈشسىڭىز ھەي –ھەي  ئەجەپ خۇش نازىڭىز باردۇر ، خۇدايىم سىز گىلا بەرگەن بەلەن ئاۋازىڭىزباردۇر ، ئېلىپ رول سەھنىدە ‹‹شاۋازۋەزىر ››ئوبرازىڭىز باردۇر ، تارالدى داڭقىڭىز چولپان كەبى كۆپ خىلماھارەتتە ، مەن : مىراس سەنئەت بىناسىغا ئەجداد ،ئەۋلاد قويۇپ جىق خىش ، دېسە :  سەنئەت ھۇزۇرىدا كۆڭۈلدىنقوغلىنار جۇت- قىش ، سەپەردە ، ئومىدا ناخشا بىلەن ئاۋۇن ھامانيول ، ئىش ، ئاتالدى بىر مەھەل ئەپسۇس ، بۇ ئەڭگۈشتەر ‹‹گۇناھقىلمىش›› نىچۈن سۆيمەي بۇ سەنئەتنى ، باھار سۆيگەندەئەلۋەتتە، ئەھەدى : بىراۋدىن ئاڭلىسام كېيمەك بولۇپسىزباشقا بىر بۆكنى ، تۇرامسىز ھېلىمۇ دەملەپ ئىچىپ بابۇنە ، سوك –سوكنى ، يېزىڭ كۈندۈزلىرى، كەچتە  ئاۋايلاپ قالسىڭىز توكنى ، گېپىممۇ ئۇزىراپ كەتتى ۋەلىكىن دېمىدىميوقنى ، ئىلاھم ، تەندۇرۇس – ساغلامئۆتەرسىز ئەمدى راھەتتە ، مەن : قاچانكى دوپپا ، تون كەيدۇق ، شەرەپ قۇچقاندا بىز بىللە ، چىرا ، بوستاندا بابۇھنە چاي ئوت يىققاندابىز بىللە ، گويا ئالتۇن تالاشقاندەك سوكۇلداشقاندا بىزبىللە ، ئېلىپ مەن ئازلا ، سىز جىقنى يانچۇقتولغاندا بىز بىللە ، شۇ چاي پەيزىنى سۈرگەنسىز بەلكى ئەرلىكلاياقەتتە ، ئەھەدى : كى مەندىن مەسلىھەت شۇلكى: بىراۋقىچقارمىسا بارما ڭ، بولۇڭ سەگەك ،بىراق مىش –مىش پاراڭلارغا قۇلاق سالماڭ ، كۆرەلمەي بەزىلەر سىزنى قىلاركەن ئاۋۇتۇپداۋراڭ ، پېيادە ماڭغۇلۇق يولدا ، مۇبادا بولمىساھارۋاڭ ، دېمەكچى : يۈرسىڭىز ياخشى ئەمەسمۇ چوڭسالاپەتتە ، مەن : ئېنىققۇ ھۆرمىتى چاغلىق باغاقسىزتويغا بارغاننىڭ ، دۇتار بولمىسا نە پەيزى ساپايە ، داپنىچالغاننىڭ ، بازارى ، ئۆمۈرى چاغلىق شۇ ئۆسەك ، ئېغۋا يۇ– يالغاننىڭ ، ئاقارمۇ سودىسى دەيمەن توقۇپ گەپ قۇرئىسالغاننىڭ ، بېيامدۇ بەزىلەر ھەي تاڭ ، ئۆسەك ، يولسىزتىجارەتتىن ، ئەھەدى : شارائىت بولمىغاچ ئۆيدە توخۇ –توشقان باقالمايسىز ، ۋەيا بىر ، ئىككى قوي –ئۆچكە بېقىپ پۇلغا ساتالمايسىز ، نە چارە ، ئازغىنە ئايلىق مائاشتا جانباقالمايسىز ، بىراق شۇنداق پېقىر ، نامرات شائىرلىقتىنتانالمايسىز ، مېنىڭچە ھەممىدىن بايسىز بىلىم –ھېكمەت ، دىيانەتتە ، مەن : توخۇ ، توشقان بىقىشقۇ تەس ، بىراقكەم قلىمىدىم گوشنى ، كى يالغۇزمەن ، تۇتالماي دوسىت ، ‹‹خۇشامەت، تولا خوش - خوش›› نى بىلىپ دوسىت كەلسىڭىز يول كەڭ قۇياي چاي،چوڭ بېسىپ تۆشنى ، تاشلار سورۇن دوسىت ئالدىدا تىرناق كۆلار ،بېلى بوشنى ، غېنى ئادەم بىلەن ئادەم ، كېلىڭ خوش قايسىسائەتتە ، ئەھەدى : غېنى دوستۇم ، ئاتاپ سىزگەمۇشائىرە يېزىپ سۇندۇم ، ۋاھالەنكى ، قەلەم چولتا ، ئۆزەمنى چاغلىمايقويدۇم ، نەزەرگە ئالسىڭىز دەرمەن : جاھانغا قايتاتۇغۇلدۇم ، ئەھەدى دوسىت بېلىپ سىزنى دىگۈم بار گەپنىدەپ بولدۇم ، قاچان چىققاي سادا سىزدىن ، كۈتەرمەن سەۋرى –تاقەتتە ، مەن : ئەھەدى چاقچىقىڭىزغا غېنى يازدى جاۋاپچاقچاق ، بۇ بەلكى باشلىنىش بولغاي ، يېزىلغاي قىزىقىھەرۋاق ، ئارادا يوق داۋان ، دەريا –دېڭىز ؛ كەتمەس كېمە – قولۋاق ، ئەزەلدىن ئاق كۆڭۈللەرنىڭ  قايان بارسا يولى كەڭ ، ئاق ،  ئىجات باغى بىرەر مېۋە ،دوستانە زىكرى –سۆھبەتتە .                                           2000  -يىلى 6-ئاينىڭ 12-كۈنى

XERHAN

	تەلقىننامە دىگەن گەپنى كېڭەيتىپ چۈشەندۈرۈپ قويسىڭىز بولامدۇ ؟ مەن بۇندىن بۇرۇن ئانچە ئۇچرىتىپ باقماپتىمەن .

kaisar

	XERHAN يوللىغان ۋاقتى  2013-3-28 11:50 PM تەلقىننامە دىگەن گەپنى كېڭەيتىپ چۈشەندۈرۈپ قويسىڭىز ب ... ئۆزۈمنىڭ چۈشەنچىسىچە تەلقىن دىگەن بۇ سۆز  تۇلۇق چۈشەندۈرگۈچى بايان قىلىپ بەرگۈچى ، چۈشەنچىسى ... مەنىنى بىلدۈردىكەن ، شۇنىڭ ئۈچۈن مەن تەلقىننامىنى  چۈشەندۈرمە دەپ چۈشەندىم . توغرىسى شۇ تېما يوللىغۇچى بىلۇر